Zootomia democritaea, id est anatome generalis totius animantium opificii : libris quinque distincta, quorum seriem sequens facies delineabit

101쪽

helluinam excludunt , quam nos ostendimus Anatomico necessariam

De Anatomes divisione multiplici.

Drespondentes ad multa disputationes: succedit nunc divisio, qua cognoscamus non omnes quidem disciplunae differentias , sed quae magis ad Loo tomen nostram pertinent: Itaque Iato illa significatu capietur inpra lenti , atque ita per pluribus rationibus Anatome dedu- Doctrisacta est ex modo doctrinae. Prima λωή ς: Anatome alia iv phylica, alia Medica. Hanc divisionem proferentibus m/ntis dis. nonnullis generatim, speciatim noS Loo tomen oppu-nimus Andranatomae, quarum haec medicae facultatis sit, illa speculationis philosophicae. Est autem philostaphica de brutorum fabrica contemplatio quae numquam ad sanitatem hominis dirigitur: Medica vero denis negotiatio est,quae quamvis aliter producta , tamen alio recursu ad sanum hominis statum revocantur. Ndeo scilicet distant physicae medicaeque negotiationis usus circa haec e Similis huic est alia , qua diducitur in theoreticam &practicam. Haec usu, eXercitatione, sensuumque exteriorum testificatione & Amri enuclea. te habetur, illa vero mentis agitatione comprehenditur e Ista rursus occultos usus & actiones naturamque partium investigat ; haec resolutae structurae inspectione contenta est. Quibus inspectis tum protulerunt saperiores Viri alteram differentiae Syzygiam , quae Anar. AD ,

102쪽

Asub octi men in humanam belluinamque dispescit. Tertio vetum H io' neque obliti ejusdem Zootomes en clavere quan dam esse viventium Anatomen quandam mortuorum: quae viventium, profecto haud alia potest esse , quam brutorum ; hominum enim etiam supplicium expoctantium apertio licet ab arte expetita, nihilominus ta men a naturae atque hominum legibus pariter interdi. cta est: Mortuorum cluntaxat hominum, & vix etiam, quantum satis abunde lice olare sacrum Promethei aedificium. In viventes alias animantes impune datur tota exercere crudelitate praesertim ad hos usus, non Aῆ usus se reclamante Pythagora: Horum quidem corporum in quisitio nulla putatur superflua: hominum vero parti culisevolvendis est aliqua, quae supra usum fiat, sicuti doctis omnibus est placitum. -ρ-ας Vocat Gal. r.

Adm. anat. c.2.eXemplum autem esto,ut linguae musca

Iu Itaque Anatome alia vere utilis , alia finetenus mill, me utilis,aut supra usum .Qus supra usum esticlaro eoa. stat argumento, hanc ad Lootomen referri, quod sicuti Zootome communiter animantium Physiologiae sub

alternetur. Non finit adhuc dividendi multiplicitas, Azzzo adhuc duplex ex modo tractationis vel prive, ' cim exercita vel spectatoribus admissis : popularessi hanc exactam illam vocavit Hieron. Fabric. ab Aquapi lib.de Gressu animal. in vestibulo: utrumque consust visse Galenus refertur i sed privatim quidem e natarη Carcere resolvendae sint minutiores bestiolae ; sed jaconventu multorum praecipue vulgi hominum,& pro phanorum belluae majores , & quam maxime ad homi nem accedentes . ne si philosophandi dignitatem nosiatellisant alii, inguis te operae atque ocii lusorem pro

103쪽

mmetenti perpauci enim sunt, qui parvicularum & vilium bestiolarum naturae ultimos lusus nam nec dici noluntopificium) admirentur plurimi; quae conspue euis omnibus & uberioris materiae gaudent partibus, haec masnifaciunt.

Botomiae Democritaeae liber secundus de a-

Umotium inter si similitudine atque analogia. De Gotomes

CAPuT I. IIumani corporis inspectionem,eam scilicet, quae ex Odiligenti partium fit dissecatu, maximi in Medicinausus & incomparabilis plane momenti esse & monstra. tum a nobis est adversius novatores aliquos,& receptum communiter a Professoribus. Verum caeterorum animantium secundum singulas sui partes contemplatio, quam ego Lootomen appello , an ullum in Medicina fructum&quem quantumve proferat, hactenus aut quaesivit,aut prodidit nemo. Quippe ad unam Andra- Andran natomen tanquam hujus pulchritudine fascinati seu Graeci seu Barbari, seu Latini converterunt se omneS, perexerit quod crediderint fortasse satis eme hanc ad certos Medicae usus,quospraefixerant. uam ob rem alii nongemta hominum cadavera exsecare, alii coemeteria ad ossa volutanda subire, hi suspendio enectos de cruce toti re illi viventes,sed reos,Cultro transfodere, alii alias vias arripere ad studium hoc exequendum atqUe explendunLQuam quidem eorum industriam licet in multis superfluam ac teterrimam,non est, hodi e quod non ap-

104쪽

probem; verum sto,ut non superbiant tamen d et 'perfecta prorsusque absoluta: quin imo si sententia: aperiam, sunt in eadem plurima vel controversa , vel obscura,vel mutila quae expedire,illustrare, complere profecto nobis,si solam industriam adhibeamus, non est

denegatum; atque hoc ope Lootomae,quae intacta , mi

nimeque adversa ad hanc usque diem in silentio j cuit. Itaque quod restat, ingressi nos hanc viam,licet ab duam&salebrosam, in qua nullus vel comes habetusi vel dux praeit; confisi Numinis benignitati,cui placitanest semper honesta studia fovere,conabimur rem eVO Vere atque instituere' ita , ut ex sectis animantibsis disciplina paretur. Veruntamen hoc enitenti mihi peaecidat velim, quodGaleno fere,qui cum simiae ossa spe ctanda tyronibus alioquin proposuisset in penuria hil

manorum,occasionem sumpsere adversarii, ut argue

rent, dicerentque hominum ossa nunquam inspexige Galenum: sic me perstringerent ulli humanam A nato mensustulisse sola,quae in brutis est, approbata,nempomo nil minus quam hoc curo aut contento. Quinimosi Lootomae faveo Andranatomae primas deferri volo, vel, ut dicam verius,utramque amplectendam arbitros consentiens in hac re cum Galeno, qui lib. I. de Anat adminiae exercendos nos decrevit sive in humano coopore sive in simia.Sed praestatunquit, in utroque. Quo

sic proposito illud rei principium faciemus. Rarae ab modum sunt artes de effectricibus & contemplatrici bus loquor quae non aliarum quarundam sumagiis δadjumentis interdum adjuventur: quinimo continelli sese vicissim,siveteribus credimus,omnes scientiae mul

iis quasi annulla innex*quem veluti multarum orbem

105쪽

eyclopardiam appellare consuevimus; nimirum quod verum vero consentit,ut Divini Philo phi docuerunt,& portio quaedam est unaquaeq; disciplina ejus univeris artis, quam Deus Architectator in hac rerum UniVetisitate comprehendit, a sapientibus & sui amicis eruendam. Quod autem unaquaeque ars ab altera mutuetur atque recipiat,ideo evenit,quod hae communicent in a.

liquo simili vel communi, ut Arithmetica & Musica, quae indivisibilibus quibusdam quasi punctis notisve

consentiunt Geometria atque Astronomia, quae figuris, Sculptura alaue Ρictura , quae certis reddendorum corporura normis. Itaque,ut propius ad rem accedam, Magia conjungitur Physicae, haec vero nonnihil adjuvatur & re medica,sed Medica comparat Andranatomen, quae denique partem maximam illustratur a Lootome. Quod ipsum fit, quia cuncta animantium genera quiremisisbusdam summis habitibus ac dispositionibus corre, condentis spondent. Quae res ita cognosci poterit, si paulo allisis 'V rem repetendo dicamus. Est animal, sicut omnes definiunt,corpus animatum sentiens & sese moVens. In qua Covoris a- quidem oratione jure praemissus est sensus, ut qui pro pter mot um est inditus .& non illum quidem localem re &progressivum duntaxat, verum etiam multiplicem, dccujusque partis communem sorganicum nobis liceat dicere) necessarium ad edendas functiones, quae uni usque generis sunt propriae, tum ad sui ipsius , tum ad speciei commodum ac tutelam. Quonia 'a autem &eommoveri progressu nata sunt, arbitrio quippe suo, non simplex his corpus , ac totum e simplicibus membris compositum: hoc enim constare non poterant, multo autem minus rotundu formae schemate conglO-

106쪽

94 Z o o T O M DR PARTIs SEc UNDAEhari,ut quod non esset inflexile; sed corpus his datum

est simplici quam proximum; & ut Verum exprimam, postquam anterioris ac posterioris situs discriminatio necessaria facta est duplex hoc est dexteris& sinistris discretum atque compositum, super quorum uno latere immobili facto mobile factum alterum comm Vere tur,quod cum in omnibus clarum sit,in multipediscente est quam clarissimum , & dixi equidem factum im. mobile mobileque: nam tale definite neutrum ipsu. rum est natura sed prout animanti collibitum fuerita,

-- - terutrum. Veruntamen, quod multi volunt ex dexte-2jusa, . ra inchoari morum, cum sinistra immobilis facta videstur magis ad sustentamentum apta se accommodare; id si concesserimus , nihil officiet nostris: sed duo , de quibusmodo sermo erat, latera, dum alternis motibus serviunt, necessarium erat ad alliganda eadem interve niens medium,quod stabile utrisque substaret,centrum veluti quoddam & cardo, circa quem motus alternar

tur. Ηςc spina dorsi fuit,quemadmodum alicubi scripti sui de homine advertit bene Miaaldus, quae veluti carbna in navi binis utrinque costis interposita subest , &longo ductu sic exporrecta, ut agitabilibus ex se prod, turis membris posset obsecundare, in quibusdam qua ternis,in aliis vero perpluribus, prout producta in longum corpora viderentur exigere. In quorum quibusdam generibusetiamsi non apparet septum illud motionibus suppositum immobile, neque item membra commemorata et nihilominus haud est inficianduim a natura esse connotata, quemadmodum in libris de Mo- tu , atque incessu animalium Principes Viri Philosophi disputarunt. Sed illa circa motum & mobilia corporis organa

107쪽

organa maxime notanda est hominis & aliorum anumantium similitudo, quod cum animantia cuncta moveanturqu a tuor notis , quarum in homine, aVibus, quadrupedis, binae circa armos sunt, totidemque circa ischia: dum ille per laterum reciprocatum fit motus, linea: duae rectae quasi baculi inter dispares terminos imtentae describuntur se invicem decussantes in spinae in diu , quem locum motus officinam putabat Nicolaus Antonius Stelliola,Magister meus. Atque non videtur fortassis alienum a ratione: siquidem motionis vis est maxime a medio dorso,deinde de centrum in medio sit Oportet, non autem in extremis. Id perspicere licet in quadrupedis, quae saltu valent & cursu, ut lepores,damae, cervi, & genus hoc timidum; in quam rem si recte vim oculorum& mentis in tendimus, no faciunt prius, quam circa medium nunc sursum, nunc deorsum, sed simul semelque propemodum utrum quo, commotis his partibus, quae parum multumve , sive ut graecedueam, μαλλον - ελαττον distant a centro. Fortasse autem

circa musculos psoas atque istam spinae partem est motuustius propria officina,cum tamen spiritus , qui

necessarii sunt ad motum, a cerebro per nervos proficiscantur:In homine vero squide extare maxim opere musculos istos videmus, cujus supra caeteras animantes omnes Varius esimotus,non obscura ejusdem opinionis

est conjectura. Cujus ipsius rei dum memini,tria intelligi nunc velim :&me non deliberasse de re ista, & si

tuere semper , a primo cerebro dimanare vim motrucem, quae hic fortasse coacta vigeat ad motus medii comporis,extremos artus excipio perficiendos. Sed ad imiermissum sermonem redeo : interjectis spatiis dict

108쪽

rum notarum suffulcientibus externe tum ossibus tuta cartilaginibus, tum aliis respondentibus his substantiit in testudineam convexitatem conformatis,inductisuat

Trium an ventres de conceptacula tria in quas conjectae sunt toti.

22. dem animae virluces ad gubernandam universiam c0 mi ilia. poris Rempublicam; quaru una nutritioni ac genera tioni praesens esset altera vite s ustinendet, tertia motibili& sensibus impartiendis: Quae postrema quidem omni umare ita dixerim, curia, quoniam veluti facem caeterii

praefert cognoscendis appetibilibus cunctis, quae suptprosequenda vel fugienda , possita est in sublimioriae priori parte corporis , ex huj us ej usdem stimima prodilbcta, dein uno quasi collo superposita cujus sublimitas

atque eminentia clarescit magis in homine, cujus ut ita dicam statua vel vi caloris id faciente, vel celsa animalis natura, sicuti credi par est,hoc est aetherea , qua gaudet, Melah portione ita poscente , sublata est in perpetuum cest Ao' conspectum, alligata superiori spinae confinio, quo re ciperet etiam hujus cavstas perpetuos sensificae nec n0gmotricis facultaxis radios per certos ductus ab eodensen te derivatos,qui deinde flexi ad utrasque conjugata Pronui an partes diffunduntur. Contrarium hominis staturae si

2 δὴ, pum nacta sunt alia , quorum os ad pastum conversum

estin terras his membris,quae manuum humanarum l0 co respondebant , devolutis pro corporum fulcris, quanquam alia , quorum major similitudo corporii fuit ad hominem,bipeda cum fuerint, dc cervices qui dem sustulerunt de priora corporis projectamenta,quo membra diximus appellari λα graece, non terris qui dem assixa receperunt , sed in corpus utrinque compli cata ut cum libeat pennis, quibus vestita sunt aerem di

109쪽

verberatum possent quasi tranare. Itaque productiones ille lateribus summi corporis propendentes antrorsum suntpecudibus & feris posterioribus similes; in homine vero manus, quae non ad ambulandum , sed ad a- , gendum Operandumque sunt natae: in avibus priora illa ι neque pedes neque manus sunt,sedat Ita quidem ad hunam quasi generale fabricae normam procreata sunt omnia,&cum diversae essent species atque usust una ta-st men fictio fuit universorum , quod ait Lactan tius Tum quo Viro rursus dicemus , commentum Dei mirabile fuisse,quod una dispositio & unus habitus innumerabiales animantium proferat varietates. Nam in animabus fer quaespirant,eadem series & ordo membrorum est

primum enim caput,&huic connexa cervix , Item collo pectus adjunctum,& ex eo prominentes armi , adlia rens pectori venter item ventri subnexa genitalia, ultimo loco femora pedesque. Nec solum membra suum tenorem ac situm in omnibus servant,sed etiam partes membrorum : nam in uno ipso capite certam sedem possidentaures,certam oculi, nares item, os quoque &in ore dentes & lingua. Quae omnia cum sint eadem in omnibus anim antibus, tameninfinita & multiplex dbversitas

110쪽

versitas figurarum est quod ea, quae dixi aut productio,

ra aut cotractiora lineamentis varie differentibus coae. prehensa sunt. Caput unum pro multis exemplo fit, quod cum trianguli modo formatum fuerit in animati tibus,rotundum in homine maxime vero in pueris stfoeminis , quemadmodum hisce iconibusrepraesenti. tur. Profecto utrumque facile in al terum facile commutaretis, si vel angulare corpus compresserisin seip. sum,vel orbiculare distenderis,non aliter quam consue Verunt pictores , qui contracticium diducunt, di ductumque contrahunt. Adhaec figurae rectae atque iaterram pronae sic convertuntur: namque Sc constat stprofessiis est Hier. Cardanusint.de Patarerum,majusco

Ium calorem hominem in pectus & faciem sustulisse, minorem & languentem animantes in terram atque alvum versus depressisse: Quemadmodum quidem steator genitales par tesomnes vero su b feminib us extast. res produxit; in foeminis vero sub alvo condidit, & ia his quidem susus consilia sepono) pro deficientis ejus dem caloris , & per hunc pertractae materiae ratione foctae illae sunt cavae& inanes: in illis vero solidae farctaeq;; ita quidem plane constat, unam rerum fictionem varias pro diversis accidentibus atque usibus figuras rece pisse: His de universo, atque externo habitu corpori sic ostensis, caeterum de interioribust ejusdem partibus, videlicet quantum in omn1bus sint consimiles aut DP

Conditisnis mae aut sedes, aut usus,inpraesentiarum non pertracto, similis τ' sed differo, dum communem omnium demonstratio

is uerisita nem faciam 3 cujus hoc esto principium t Nulli dubium

militer am esse debet unu a eundemque esse omnium opificem,

qui Deus est Optimus Maximus qui cum omnia sit,coa