Zootomia democritaea, id est anatome generalis totius animantium opificii : libris quinque distincta, quorum seriem sequens facies delineabit

91쪽

AAliis appendiculum genicularum , ubi committum tur duae partes,tuberosum, non aliter quam animantia um quadrupedum articuli; credo equidem id a natura factum ad commodam pomi defensionem & applic tam : Limonio enim,quod oblongum est pomum, vix inest hujusgeniculi vestigium. Sed interiori fructui suae sunt venae adscendentes a pediculo per costas singiniorum foetuum ad verticem sese complectentes atque

unientes.

His atque aliis hujusmodi multis argumentis, quae loci angustia cogor omittere,demonstratur,neque stirpium aut harum partium desiderari Anatomen, si diligens rerum istarum sit inquisitor homo. Quod si admittitur tandem , & integra quoque manebit huic facultati designatio,cum Zootomia viventium sit resolutio sicut& nominis amplitudo significat, cum hac in men lege,ut animantium sit propria. mum, amnnobis Anatomst exercenda.

CAΡuT VII. Postquam igitur est perspicuum brutorum consectio.

nem plurimum ad contemplationem humani co foris esse frugiferam: ordo nunc utriusque Anatomae pervidendus est,ut quam accipere prius oporteat, certi simus. I. Sylvius eo inclinat, ut dicat, primum in homine sit exercendus Professor: sed Rusius Ephesius ex brutis exordiendum suadet.lib.I.c. a.

Ad rem decernendam distinguenda sunt quςdam. 3 Ad mor

92쪽

Ad mollium & pusilli animi Virorum assuetudinem confirmationem indubie videtur ipsis incipienduri

Zootome. Quorum tamen ratio ubi non habeatur, ad

si hi sunt, qui nihil talium exhorrent, tum procuran ie..is. est solum disciplinae facilitas atque compendium. Ita

quae exornatiorem ac luculentiorem nacta sunt fabri. cam,videntur esse commodiora, neque ab imperfectis

exordiendum. Nempe quid prohiberet ne a maxini imperfectis i sed neque etiam a Dendranatome , qua imperfectissima est omnium fabricatio. Deinde impesfectorum atque brutorum pene infinitus est numerus Piaestat igitur Andranatome, quae omnium praeclaris cstraria ma perspicitur. Sed contra: Nam quae composita sua magis,haec sunt tum dissectu, tum contemplatu dissiciliora; quae vero minus composita, faciliora, ut quae mi norem exhibent opera. Atqui hominis fabrica maxintest organica id est,instrumentis,quam plurimis exorsa opificium ta; longe pauciora nacta sunt bruta quaecunque. Qui ,

. . r po bominis maxima sit amplitudo,praestantia,ma

nam θιγὼ jestas,& naturalis in omnes bestias dominatio, compJg--m p ucri res decuit habere fines & proinde usus,atque ad hos par tes atque instrumenta. Τ ot igitur a natura fuit divit: se manu praeditus & insignitus ta, ut cumulatos univeris fabricationis numeros comprehenderit unus. Proinde Ρlato in Timae1 F. ex homine deduxit hi peda rostratadicet aliter interpretetur Plotinus referest te Georgio Veneto in problemO.6. ex his quadrupedi, ex his aquatica, quasi non aliud sint singulorum gene rum istorum fabricet,quam defectus humanae,quae culi ctas in sese formas aggeravit, quoniam hunc univer summam molita est natura pro miraculo magno si ciendo

93쪽

ciendor. Itaque quantum exornatu praeclara est humani corporis habitudo,tantum est etiam multiplicitate paratium implicata , quemadmodum moles ampla palatii Cesarum,aut urbis magnifica,quae alias quidem aedificii splendore conspicuae simi, alias etiam vastitate, &numero corporum non sine multo negotio pervisuntur. Adde, quod natura lege in homine propositam plus e- Natura I variat, quam in brutis,Bartholom. Eustachio,&Jacobo Sylvio testibus,t.de ren. c. 1.131. in depulsion. Vestalii. mando piti

Indicio autem est, quod solus agendi libertate gaudet Rri' homo: Cujus rei nos illud exemplum ac demonstrationem dabimus. Sunt animantibus varii bibendi modi,tum ex una spiritus actione, tum ex linguae advolutione,tum exhaustu perrostrum, quod se habet veluti navium hydrocoenum scaphiforme. Sic alia labris &rostro aquae sumxis humorem exugunt,alia lingua comvoluta aliquantulum aquae rapiunt, alia cyathisco quasi rostri sublatum haustum infra deponunt,alii, sicuti notat plinius humorem quasi morsu convellunt.Ρrimo ac postremo semper,aliis etiam, quando velit, uti potest homo,&manu etiam potum in guttur immittere, sit,

beat. Itaque per lingua hic & citra ipsam bibere pro suo blibitu potest. Haec tota de re lis habetur, quam ego sic

decerno. Abimperfectis, ut quae maxime sunt confusarum partium,minime exordienda est disciplina; hum,na vero inspectio extrema est & circa partes interiores obscurior: nam de his loquens Aristoteles in I. de Hist.

animal. c. I 6. scripsis Sunt enim hominum imprimis incertae atque incognitae,quamobrem ad caeterorum Mnimalium partes,quarum similes sunt humanς, referemter eas contemplari debemus. A fabriea igitur quadrinpedum

94쪽

pedum,quae media sunt compositionis,judico satius itichoandum : id est,simiae,ursi suis,canis aut similium eo denique ordine consecans, quem Galenus praescripsit l. 6. Anat. admin.c.I.aut Ruffus Ephesius de Corp. parii um appellationibus,dc prius quidem ab his iisdem montuis aperientis ducenda sunt initia, deinde a viventibus, ut rectissime censuit A:Laurent. la.c.IO.& eo prior Gal. 8.de Adm. anat. c. 3. Cujus rei rationem prodidit idem ibi, ut assuetudine atque exercitatione celerius partes citra sanguinis effusionem, quatenus fieri licet, homo detegat; posthaec ad hominem convertenda manus est, ac deinde redeundum,ad quaecunqUC Occurrans, de0mma miscenda,dummodo cum collatione imperfecto. rum ad perfecta& brutorum ad homines semper fiant Anatomiae. Imperfectissimorum Vero corporum cum Dendranatome disiectiones & contemplationes no nili Perquam exercitato sunt obeundae.

uantum disserant Anatome ac Gotome

tum etiam quid intersit Physiologiae de animantibus inscientiis.

dium circarem anatomicam , ab eo fortasse tempore , quo primum de animae viribus & facultatibus iaagitabile sui incitatu corpus inquiri ceptum est a Vetoribus. Eo autem amplius & curiosius ex culta Creditur

ab iisdem Analome, quod non alii, sicuti testatus est Celsus

95쪽

celsus,erant sapientiae Professores, quam qui rei medicae. Hippocrates autem primus fuit, quo sic instituente separati sunt ipsi a se invicem. Qui ille rerum status si diutius mansisset, haud fuisset utique , quod alterutri disciplinae magis Anato me relegata fuisset. Verum ubi sequuta divisio est , diversitas inter utrosque usi Seju

dem est factus: Philosophis quidem ad pernoscendum

animae negotium,&naturς providentiam indagandam: ut Gal. fere ait in a. Adm. anat.c. 2. Medicis vero ad cognoscendas sedes morborum viasque transcurrentium

humorum perdiscendas: atque hoc quidem in homi nis fabrica: Verum ubi exerceatur in belluis haec aisciplina per Asclepiadaeam familiam secundum analogi am,id est,respondentem partium habitudinem,ad Medicos eosdem sine cognitionis sive actionis usus transferebant, philosophis haec siem per ad rerum contemplationem retinentibus. Sed istorum hominum Physiolo

gia,quaede animantibus est, quid differt a Zootome ξIlla scilicet, quae pressius est dicta, atque hominis corpua abjicit i Enim vero utraque physica est inquisitio . sed

animantium Physiologia sive de naturis horum ἶc moribus,sive etiam de partibus,&procreatione vestigeisdecorporum opificio partiumque singularum corporea structura nihil sollicita est , neque spectat nisi per accidens atque modice. Contra Lootome relictis moribus &affectionibus,que proficis euntur ab anima, fabri, cam & structuram consectatur corporis & partium munime recedens vel latum unguem ab istis. Quo Cognito Lootomes & Loophysiologiae discrimine neque 1llud omitti convenit, quod inter Lo tomen&Anato- animanti-

mea intercedit: Cui quaesito Brevi satisfactum volo idicatur, R

96쪽

dicatur, Anatomen de Zootomen latissime sumptas, ut apparet,nihil distare; sed etiam vero Anatonae pres,ssius dicta a Lootome latius dicta,quod haec ad contem. Plationem actionemque aeque comparata est , illa ad Medici usus& operationem proprie tendit: Haec insimperab illa orta propagataque est; etenim Medici philosophique a dissecandis belluis audaciores facti sic domum ad Andranatomen ascendisse probabile nobis 2 Riolano fuit et nimirum quantum abominabilis haec, tantum amplexabilis est illa. Itaque Lootome ad se ipsam proprie; Anatome vero ad Medicinam comptirata videtur : Atque inde etiam cognoscitur inferio. rem esse hanc eo nomme licet subjecti dignitate praesta

re videatur eadem. Alia sunt etiam accidentaria dua. rum discrimina , quaerem subinde tractantibus felli manifesta. Illud tamen inter omnia non omittam , maXime faciens ad cognoscendaZOotomiae naturam; Andranhtomen secundum Vidium reponi sub instrumentis Therapeuticae: namq; est Chirurgiae species serviens cognitioni atque actioni operarum tum conjunctim, tum

divisim. Sed Lootome meo quidem judicio censenda sub ea Physiologiae parte,quae agit de corporis animamelum quoquo pacto formati partibus artificiose per ipsius artem discissis ac resolutis. Dixi vero quoquo pa'Sto formati, ut nullum tempus in ortum venientis adb.malis Lootomen effugere videatur, & interea rem ex

tantem & non ratione tantum intelligibilem conseqai credatur. De qua quidem re Philosophus, qui de uia, versare physica conscripsit & librum edidit, Auctore

Eliano--πμων inscriptum , & expositurum st

97쪽

promiserat Galenus in l. de Usib.part. quorum utroque

opere caremus.

anodo sectura ectorumque judicium AE

natome ut exhibeat.

ommodum insuperest & dignosci. sessionem, an sectorum judicium Anatome sibi vendicet; hoc est,

inquam, an haec facultas teparatu partium tantummodo contenta sit,quantum ad ipsam pertinet , an usum etiam earundem venari debeat, &ubi quidem utrumque faciat utrum ipsorum habeat potius. Haec quidem decernere perdifficile est,prqsertim quod nemo,quata tum legimus,hanc doctrinam exequutus est. Nihilomunus adnitemur huic parti pro nostra virili satisfacere. Principio igitur hujus rei definitio ex altera pendet co-troversia, quae est; utrum effectrix an contemplatrix Anatomessit scientia. Sed neque hoc decerni promptu est,aliis quidem sentientibus, Anatomen esse speciem m-Chirurgi e quibus unus est Vidus Vidius,& commune placitum sequentes homines , qui sectionem artificiosam cadaverum in Chirurgorum manus reliquerunt: sic igitur necessum est,ut sit practica. Favet his autem tum vis vocabuli,quod est secandi praxis aut ars,ut semper ex Galeno Leonicenus vertit; tum etiam ratio ma . ni fessia , quod visu ac tactu perficitur ejusdem functio, non interioribus sensibus. His igitur omnibus sic admissis alii dixerunt effectricem , Ali1 vero volunt esse An theo Physiologianti e quibus videtur fuisse Io. Fernelius col-η Κ a Ioc

98쪽

Iocatione anatomicae doctrinae ; fortasse etiam G. palalopius in libro de Off. c. 3. Candem hanc sententiam se quutus est qui dixit usus in singulis partibus disquisitio nem muneris esse Physici,cion Anatomici , neque non opus univerium de Uip artium pertinere potius ad

Philosophiam naturalem,quam adAnatomen. EXphebrius autem Matth. Curtius praefatione in Mundinum alens, non esse de ratione Anatomiae sectionem , licet btranslationes omnes distoentiam. Item Hieronymus

Capivaccius,& auditor observatorq; Michael Gavasse, tius, hoc fortasse recipientcs ex Gab. Lerbo operis Ini tio ; confirmariunt hanc Ententiam ex Galeni multisa se citatis locis, luculentius autem in libro , qui dicitur Medicus,si modo Galenicias est ille liber, dicta est Ana. eome abditarum partium speculatio; quae definitio licet damnata a Fallopio, minimeque recepta sit ab aliis, ψώ. I quod heteroclita sit e fortassis intelligenda est mea sest f sa -ο- tentia καH ἐξοχῆν, secundum potiorem sui partem,id est, dignior Anatome. Ita quidem hi. Sed Jacobus Carpem - sis non contemnendus homo sui temporis in prolego--ἄρω- menis anat. Mundini dixit, Anatomen alias quidem theoreticam esse,alias practicam: Theoretica est, cum Physicae deserviens in contemplationem partium rapsici organicique corporis Ordinatur: Ρractica vero ea, cum ad usus Medicinae curatricis dirigitur. Eandem fere cum Carpense viro sententiam sequutus est Ioannes Riol. lib. Anthropol .c.9. A d quam suam opinionem accommodat anatomica Galenus opera, praecipue verse

si de administ. Anat. & de Usu parciquorum hoc ad theo' ricam,illud ad praxin est referendum. Aliam ab his opibnionem habuisse videtur Leonar. Tubingensis Professor

99쪽

sor,qui eo,ut apparet,admisso, quod utrumque Anato- marinest. disiectio videlicet & contemplatio, hanc potiorem& praecipuam fecit dicens: Anatoine est scientia partium humani corporis ex dissectione adusque minimas contemplatrix. Haec ist quibus auditis pugnantium sententiis meam liceat interserere, qui ita judico dicendum. Certum est pro diversis usibus diverse quoque

attributam a scriptoribus. Anatomiae nuncsectionem, nunc contemplationem structurae tractantem & nunc

quoque sub effectricis, nunc contemplatricis habitu apparere. Ita quidem pro libito tradentes, qui,quod commodum esti plerumque fecere . Verum hic nos id, quod vere debetur,eidem reddere volumus, & simplicem ejusdem ideam spectamus. Itaque quoniam ἀδωρισμος rerum de confusio ea D. est, quae & errorem parere potest & negotium facesse-- is re: hoc nos vitium tollemus,rem ita distinguentes. A- M. natome vel perfecta concipitur vel imperfecta:perfectς vel os t. utrumque inest,ut&recte per hanc particulae dividan- ' tur,&ususearundem dispiciantur.Sedim perfecta alter- VH - .m utrum duntaxat habet ; vel ut dexteritatem habeat dissecandi exercitatione atque usu comparatamsvel usus dissecabilium lectione,auditione, aut quavis alia di sciplinabatque inquisitione notos. Utraque apparet deficiens esse,si disjuncta sit earundem virtus,quippe alteri materia sive structura alteri forma finisve respondet;ex cujus utriusque notitia perficitur scientia. Itaque si sectio in Anatome simplex esset,haec distblutio quantumvis dextera corporis su a quasi anima videretur cassa : si estistitia vero contemplatio tantum inesset, anima videretur mδες corpore Oberrans & vaga, vel illa quidem esset sco Σ' ' M

100쪽

pus sine sagittifero , altera sagitta volans sine scopo a. Alia demonstratio: Anato me, quemadmoduci unusquisque doctus homo cognoscit, est habitus instru mentalis sive Physis sive Medicinae, a quibus veluti principalibus completur : itaque & si suapte natura 2

nomine videatur dissecandi arte contenta, tamen acee.

dens physiologia sive medici usus sive absoluta dirigit

ducitque illa ad eruendos usus,atque ita perficitur hahi. tu principali concorporata. Ita quidem non contemplatricem suopte ingenio vel studio, sed contemplandi usiam a superioribus recipientem puto. A tque adeo fit, ut non sicut sectione,sic neque judicandi parte destitu tur Analome, sed utraque pariter gaudeat, sicut dixi: Unde non immerito, licet barbare & incondite defini tur ab Alexandrino, lib. de Sectis, comma. artificiosa actualisque incisio,& clarificatio eorum, quae in occubio sunt corpore abscondita. Quam eandem definitionem elegantiorem faciens Vidus Vidius lib. de Anat. princip. dixit: Anatomen esse sectione artificiosam partium animalis ad earum naturam inspiciendam. Ita complexi sunt istiAuctores utrumq; , desectionem quidem pro parte,ut ita dicamus , materiali, & judicium pro formali finalique . quam sententiam & nos sequbmuraj entes & contemplatricem & effectricem unam hanc esse scientiam. Porro cognoscis ex his nam δι hoo nolim taceri quod,quantu ad finem Anatomes spe

Coliarest erraverit Capivaccius & sul,qui dixerunt Anatome esse M indicationis vitalis gratia,imponentes Anatomae finem externum, & omittentes eum, qui internus est Se pro

prius. Quae res eo magis refellenda ςst quod Anatomen bellub