장음표시 사용
121쪽
tium, ut animam in corpore contineant. ma de Re
eum dignior haec &complectendo potior sit,sapientissime factum est a Majoribus,ut inde nomen animal reci- deam petet. Sed corpus cum multifidum sit, in duorum mHis sim . tamen laterum, quae dexteri sinistrique nomine veniunt, in compendium redactae parteS ejusdem: Illa rudi Ah visus uno quasi jugo complexa continentur, & Uno qua- duas dissos gubernaculo diriguntur, quemadmodum ante pro- 'v' posui,& artus quidem eum plures sint , ad manum &pedem rediguntur, unde crus totum pes est a Galeno interdum appellatus, & universum brachium dicta est manus. Sed manus cum plures digiti sint, ad duos tamen ordines rediguntur, pollicis unus, quaternorum alter: neque enim valent quaterni magis, quam pollex, neque hic minus,quam quaterni valenti Etenim omnes sic ad apprehendendum complican tur, ut Oppos unus vi hic quasi explicati quatuor applicetur, odidein depede propemodum est referre, sit Gabr:
Fallopio ac Hieron: Fabricio credimus, qui illum ad comprehendendum quoque esse dixere. Iam autem sicut posticam corporis partem apparet duo summa segmenta dividere colligareq;: sic etiam Manterius dirimitur dexteris&sinistris perpetuo. Interne quidem unum septum cum calloso corpore cerebrum dispescit,&una sagittalis externe, quae sive conspicue,sivo obscure fronte in duo discriminatur, quod idem facie φθον&interciliare spatium & nasus, & hujus duas inter nares septum. Tam autem haec nasi discretio indepe vera est, & necessaria ad totam faciem, ut hanc ego cau- n vita,
samputem,qua fiat,ut ab hoc uno Plurimus Veniat fa- excitetur.
dei dec or, & ipso sive execto, sive vitio depresso tam
122쪽
magnanascatur de&rmitas. Nimirum facies propterea speciosissima pars est inter omnes, quod insculpta n rie distininaque est. At quis & duos oculos & duas ge nas malasque & duo faciei latera discriminetur at is,
terminet, nisi solus nasusi quem unu quasI muru inter Diersepis ' jectumaitCicero l.a.nat. Deorum. A tq; eXporrectumae
quale jugumiactantius: deopisDei c. Io Sed ego olivst idicerem, qui similiter protenditur, & minusculus est, Sub naso vero interne quidem in medio fibra labrum dispescit; externe vero sub eodem rima est interstitit,
φίλτρον graece dicia, sicut ea, quae discurrit permentum sive carnosa externe parte,Nύα ,1 graece dicitur auctore Rum Ephesio. 1.de Corp. hum partib. 6.sive per maxiblam ,quae maxilla per medium in duas partes diffissa est, ut reVera gemina; quae verba sint Francisco Vales. i. g. Epid. as .339. Inde ubi descendis ad pectus,capit duas claviculas medium sternum,quod & costas disterminat toto thorace; sub quo abdomen alba linea discluditur, dum ad mediu os pu bis, & colem per comune urinae&semini canalem disclusum,& inde ad medium tauri tibvum, qui luculenter eminet, perveniatur :& hic denique callis ad caudam recurrit, unde &spinae conficitur iter, quod destribitur usque ad vallem fossulamque is collu&summum ipsum discrimen verticis unde confecto jam orbe integro perspicue dividitur in duo totus homo. Quas ob res apte commentus est RabyMo Animalbi- ses, δe ante hunc Plato, animal esse bicorpus & huju fiet se summas partes esse bifidas. Id quod enim verum sit haud propter munimenti duplicitatem,ut falso putavit
Ambr. Paraeus l. 9.c.H.Sed quia tum mundus ipse,cujus
istae sunt partes, in dextrum & sinistrum diffissus sit, &hunc
123쪽
hllat homo non injuria consequitur , qui ejusdem
compendium est& imago; A tque ita quidem bifidum
apparet totum externe corpus. Ut autem in immemsum abeat admiratio, ostendam etiam interna vilCera sua non carere i sta duplicitat: Ρrimu enim tale constat esse cerebrum Crassae menyngis discriminam; similiter inrebrum. pulm0,qui tum ipse, tum cartilagineae suae arteriae in u- '
trumque latus abscedunt: Clarissimoque potest exemplo esse equinus pulmo, qui bifidum bovinum pedem refert, quale noster Icon parte quarta propositus ostelidit. Has ab causas fortasse non injuria dicti hint,.s. a Cornelio Celso plurium numero pulmones. Cum Celsepiarisi hoc autem& diaphragma est: quod mediastino in te sepientibus dict1s membranis in duo dividitur , sicuta Materna tota thoracis pars aequali ter διας ηετα . Ad hac bifidum esse cor neque etiam dubitatur, ipsum , 'hoc discindente septo, quod utrique sinui medium est veluti sepe inter duas vineas.Sed hepar cum pluribus msis
distinguatur fibris, duas tamen habet vere necessarias &maximas quas solas agnovere ae doctiores deficietibus allis non desideratur. Ventriculus duplici suo orificio superiori sinistro,inferiori dextro constanter arguit, se neque hac aliorum virtute deficere; quemadmodum n. is neque uterus in quadrupedis quidem abunde, in muliere ver5 neque obscure:cujus vasis duplieem projectu-cturam literis consignavit Gal. in lib. de Dissect. uteri. splen vero praeterqUam, quod ad hepar ponitur pro a - Dum quilibrio, sicut Anatomicis quibusdam placuit, ad haec linea omenti media diffinditur et Inter haec omnia non
dubito commemorare renes, qui duorum numero dis- Rera
elusii faciunt id, quod coagmentata alia conjunctius ob. '
124쪽
tinuere. Sed vesica inserxu dextri sinistrique ureterii' utrumque suum latus ostentat. Similiter & uterus duorum cornuum nomine, cujus item fundi partesdi. stinguuntur media linea, quam Εκρουν appellavitAristo teles,qualis videtur & shroto, & linguae conspicitur. Si militer &11 ad externas corporis partes sermonem extenderis, ea, quae duplicis sortis sunt organa,ejusdem ait hac rem ostendendam potestatis puto: oculos,inquam,
aures, nares, tempora, buccas,mammas, testes,&siqua
sunt hujusmodi alia. Nimirum haec singula non taciarbitror procreata, sicut multi volunt, ut alterutro noxam passe, reliquum incolume maneret, quam credo duplici numero inductas partes latitudinis necessita te,&ut rectius dicam,laterum,quorum utrivis suum de betur instrumentum& sua custodia. Ponas enim ocu tum unu, aut unam aure in facie media, quam diminii tum utrumque latus,quanta incomoditas utrinque c0Fpori Z Hactenus de re ista, jam ad caetera pergamur, Quemadmodum igitur unum diducitur in duo natura,P-ω -- duoque coalescunt in unum, analogia quadam nume νὴ f. ,;bis. rau: ita & organica profecto, qua utitur natura, tum restondem inter diversa genera; qualis pulmo est ad bronchias, vel l cartilago piscium ad ossa; vel quale corpus est cancria quatilis ad araneorum genus: tum inter genus & spe Ciem, ut quale est sternu coracis aut milvi piscis ad famguineorum sternum s& Cancrorum araneorumquυ
musculi pectoris ad grylli & corniculi lumacia ad oculos perfectorum animantium; & ut pili lanuginesquo immisti pennis,eos, qui homini sunt aemulantur.Tum inter diversas species, ut pedes manusque simiae ad manus pedesque hominis, & proboscis elephantis ad ma-
125쪽
nus hominis, vel alie hirundinis marinae ad alas hirundianis aeriae sanguineaeque; Tum inter partes unius ejuDdemque speciei, atque 'tiam individuae personae,ut manus est ad pedem, & pes ad manum, quantacunque tamdem sit haec proportio quam Galenus indigitavit. 3. deussibus pari. cap. Io. Majus dicam , similitudinem in diversis servat, Vin man-qllantum potest natura, si non per omnes aeque categoriast altem In uno genere. Sunt UngueS In animanti-ιῶμιν
bus ejusdem omnino substantia: At hae cum in singulisβο-nc eandem habeant functionem, sunt tamen in eodem situ locatae, puta in extremo,quin etiam in diversis quoq, brutissimilitudo dissimilitudoq; est servata , interdum etiam,ut videtur minime necessaria,de dentibus eadem pelleratio : Sed & mammae, quae nullius alioquin usus sunt, in maribus quoq; retentae barbaq; similiter foeminis, in selibus & sylvestribus quibusdam mystaces , in talpa oculoru vestigia atq; emgies,sicuti vocat Plinius I. Π. c. 37. ni tamen oculi sint & ipsi, quemadmodum in privata hujus rei historia quarto loco sumus ostensuri: Delineamenta pollicum in belltris quibusdam, quas notavit Gal.6. Adm. an. C. I . quibus addo minim os digitos in calcibus quorundam , quς sunt serratis dentibus, quadrupedu, in gallo Afro mari pectoris villos. Si natura igitur similitudines etiam vaeantes in animantibus diaversis retinet, quanto magis, quae ullo sunt usu ὶ quamquam non ignoro occursuros esse aliquos,qui ignotum istorum usum allegent ; sed omnibus tamen modis cum his mihi controversia non est. Sed jam universam animantium inter se collationem intermittamus: unam , quae brutorum & praeci- PUG
126쪽
pue quadrupedum est , ad hominem analogiam prol.
quamur, ad hunc modum diCentes.Si sbios artus excipi as,quod non est quide momenti maximi , non tantinab aliis discrepare hominem quantu multi Credunt, vj mminis esi debis: Nam ne visceribus quidem sive naturalibus, si1
'za: is . Vitalibυluando iidem usus omnib*sunt ad unguem, a
' ' voluit Matthaeus Curtius in praefatione ad Anatoaeta Mundini, nec non Andreas Laurentius, neq; animali particulis,ut censuit Vestalius acqueFernelius neq; parti bus aliis universim,ut testatus est Iulius Alexandrinus 2I. Sylvius, Ruffus Ephesius , & Galenus ipse omniunmagister in I ib. 4. Ad m. an. c. a. & alibi tape, qui satitanti Lootomen fecit, ut proinde suspicionem nosi paucam fecerit posteriorib8, neAndrotomedimissassi, la secare bruta consueverit. Nec Loci desunt , in qui bus multa ex animantibus homini fecit quam similima; ut cerebrum bovis 8. de Usu pari. 6. Sed neque ipseΗiρ pocrates aliam sententiam habuisse visus est , cum s. i pid. hominem cani comparans ait,Sola habet cani simi, Ita, majora autem &c. Quod idem fere fecit in lib. 4: Ostibus , & cum sublimium rerum contemplationi renunciata initio libri de Carnibus, &eam,quae dumta xat ad hominem & animantia pertinet, accipiendan lsibi protestatus, partium animali communium tantum in eo libello contemplatus est: Idem aliqua comparassi hominis cum brutis, ut in eodem lib. fecit n. 1 8. jam,in Potior pam quit, de humore hydatoides Atq; hoc in hominibus 9
in brutis similiter habet. Et haec quidem Medici nostri,
hominum quae neque ignorarunt philosophi,quin imo primus ex φρη emtis his Aristoteles 1. de Hist. animal. c. 16. partes longe me
lius inspici posse in brutis, quam in homine dixit.Sed ne alioruο
127쪽
CApuT SEcu NDUM. aliorum testimoniis rem hanc transigere videamur, nostra, si quae sunt, firmamenta producamus Quorum illud erit primum : Cum sit porro Anatome sp eialis singularis dicta Galeno lib. a. de plac. c. 3. igitur nim/GAlia
erit&universalis, quae debet praecedere, ars videlicet ' indunt, multis animantium fabricis communis, quam nuper aliqua parte indicaVimus. ItemPZoot ctrina ordia
me per se, sicuti ostendimus,subalterna est physiologiae ' de animantibus, ut sicut singula species animantium sub communi est illo genere , ita & hominis fabrica: Illud tamen non inficiabor, Andranatomen quidem
esse τε ορον, caeteras Vero Zootomas esse minores,
nec tanti faciendas singulatim,licet genere comprehemia superiores sint Andranatomae, sicut dixi. Confirmatur;Nam Andranatome etiam ea,que usum continet,cum compari altera, quae citra usiam est,haud facile teneri recte potest ignorata Loo tom e s haec enim vel universalis ipsa est, vel universalis ex ea paedia nascitur. Illa igitur de Andranatome loquor cum usti con-jmcta,cum specialis omnino,miru etiam atq; etiam sit, nisi generali illa scientia & multa & graVia capiat incre- rivi menta. Quot enim facilia fiunt addiscenti per inspe- eam urictionem belluinae, quae Citra hanc intelligi non possunt 8 processus mammiliares memorabo, quos huma- praeossus no cerebro modicos esse sub rotundo fronte quotidie mammula cernimus: In pecudibus sunt singulis, a quih'&nomen nacti&ad hominem sunt traducti, lieet similitudinem non admittente recusanteque re ipsa. Similiter disputant omnes, quamobrem oculi tunica cornea nuncu rica cor
128쪽
ia Zootomes luce possunt. Namque eo jam compet to , quod tunica haec quam plurimis animantibus , hi thynno, avibusque rapacibus, maxime vero noctuae elvere cornea : Iam explorate scitur, unde nomen ia. ductum est. Sicut intestino nomen jejuni tunc Cogno In sinum scetur aptissimum , cum in haedo aut agno pars haeriis intestini visetur, quarinter omnes maxime pura&ebpers succi sit, ut apparata haec in cibum non fastidia eos, qui maxime suntdelicatu Ad haec radii nomen pro pterea venisse certum est, minori cubitiosi1 , quodelaiau bonum ab eo, quod est avibus ς hic enim radii scripto.
bibi. iii Mathematicique formam vere referet.Denique cabrilaginis Arytaenoidis nomena sue primum deductun arti ν comperimus ; Nam in hoc animali perspectiorAryta noidis figura exprimitur. Sed membrana abdominii, Panniculas quae minime carnosa reperitur a peritis dissectoribus, 'γων - in homine dicitur nihilomin8carnosia, unde constat no mei praeterqua ab eo, quod carnosia visitur in brutis o matbust Quid,quod, ad summam dicam, hi,qui Anato, men principio invenerunt conscripseruntque, non illatio quidem subjecto,quam in brutis rem confecerussa
Quapropter &super his imposita nomina specierum hqc in homine postea no mu tata. Ad hqc igitur&alia in
numera , quae repetere tempestivum non est, apud Au tores intelligendos quis non videt, quam adeo conse irat Lootomiae notitia o Igitur ad una hominis speciem species alias vel genera & partes ad partes conferri ma πι -' gni ad Anatomen momenti erit. Commodistima siqui-
inquisitiois dem inrer Omnes cognoscendae rei ab extrinsecus assumtis proximis est via ; namque cum duplex sit nosi etia cujusquo rei , altera cum apprehenditur res inis3
129쪽
ambitum suae essentiae sive naturae, videlicet citra rei cujuspiam comparationem & relatione ;altera ,Cum concepta res refertur in partibus ejusdem cognitionis ad alteram, atque ex utriusque collatione nascitur quaesitanotitia.porro cognitio prior, quae est in propria natuta difficilis est ob imbecillitatem intelligentiae nostrae, quae in cognoscendo semper utitur norma,& ignotum eruit e noto, ut quae natura est discursiva & ratiocin, uva, neque intuiva, quam dicunt, notione pollet: Sed notio commemorata posterius est facilior, quando,sicut dixi, progreditur ex notioribus. Itaque ut summam conficiam, vel intra quatuor terminos est comparatio, analogia inquam, qua tantopere commendavit TheophrastusPeripateticus inMetaphysicis,vel est inter duos terminos,videlicet similitudinis, non minus approbata a veteribus Sapientibus, primum ab Hippocrate initio lib. de Offic. Med. & ab imitatore Platone, cujus loca permulta recitat Gal. lib. 9. de Hippocratis & Plat. decreti Atque ita quidem unus disciplinae modus est,cum inquiritur per similia : Caeterum siI per diversa fiat colla- res Ao, tatio, non minor etia est ejusdem fructus,cum ex sui ipsi' rum indata opportunitate , cum ex similitudinis defectu corrasius. T U' 'Licet enim in aliquibus res comparatς dissentiant, tamen haec eadem diversitas ipsa est, quae conducere naturae conjectorem potest ad Comprehendendum.
Ubi enim deficit similitudo, adhuc advertens homo consistit, &fit aliquo modo prudentior, quapropterrantum abest, ut reprehendi rejicique debeatLootome, ut admirabilem etiam praebeat usum ad ipsum retinem dum Andranatomes complementum : Nam neque ita
similia sunt momenta & membra, ut similitudine fal-O a lant,
130쪽
lant,veluti Castor & Pollux ; neque ita diversa, ut parum rei exprimant & dissentiant : sed tanta coa stant similitudine, ut se representent, dc tanta diversita Do)ψ,b ic, ut judicium exacuant. Galenus ergo non accusast.
uni. dus est, qui in simiis libenter secandis frequentior fuit. Id porro fecit, Riolanus ait, ut structuram hominii melius pernosceret. Quemadmodum enim Archime. sis de Syracusius situm aliquem extra terram exoptabat,nis ast dia ita sperans totam se terram libraturum : Ajebat enici ver tis se dum esset in ea, contra eandem nullam habere pote
- νύ statem : Ita hercle dum in objectae rei campo persisti.
mus, nihil aliquando elicimus ; ad diversa vero rece. dentes notitiaranuliae fructum referre licet. In quod nam autem opportunius objectu mentis aciem defixeriti quam in fabricas animantium , quae tantopere cum natura nostra conveniunt 8 Atque inde est etiam,ut ad nostra redeam, quod prudentissimiAnatomici omnes, praeterquam hominis, belluaru sectiones adjecere, pro fessique sunt eam. Quam utilitatem retulere inter caeteros Bartholomqus Eustachius solertissimus Vir, qui hde Renum struct. c.44. p.I39. ex dissecatu renum ursi&bovis, pleraque in humanis renibus Obscura prius reperisse se refert. Ego vero, ut aliquid mearum observationum & experimenti referam , vesiculam ansatam
corvi piscis, uterum promtissime didici ex una polypisectione. Sed quid nostra & posteriorum hominum
judicia memoro Z Galenus in lib. 8. de Us pari. c. 2. testatus est ; siquidem partis cujuspiam in homine obscurus vel incertus sit usus, ex alio animali reperiri ad hominem collato : Atque adeo per hujusmodi viam caput non fuisse factum propter cerebrum probat ex