장음표시 사용
131쪽
his animalibus, quae caput non habent : Itemque corasn esse venarum principium, quia multis eor dextero simu vacat &c. Sed Hieronymus Fabricius ab Aqua pendente exercitatus in Galeni doctrina Vir, disputationem siuam de Gula, Ventriculo & Intestinis non aliter conficio, quam cum animalium quadrupedum, volucrium,&aqqatilium observatione & collatione. In his igitur tot tantisque.Lootomae utilitatibus cessare jam possunt hi, qui suae Andranatomae nimium favent; nostram hanc necesssariam Lootomes disciplinam tanquam inutilem inconsiderate lacessere.Necessitas illius vel inde cognoscitur, quod cum Galeni adversarii hune varie exagitent, quod brutorum corpora dissecuerit : iidem ipsi nihilominus ad bruta frequentissime confugiunt, ut historiam contexant. Hoc illis etiam opprobranteJ Sylvio,quiVir acerrimeGalenum in hac re tutatus est: Deinde non vident homines sui
tantum commodi memores, cum inutilem Lootomi-m profitentur,&Andranatomen plurima sui parte curiosam Minfrugiferam esse, ita,ut Anatome citra usium pars haec vocitetur a Galen.&suis a. Adm. an. a.
c pd ad physiologiae locum quoniam pervenimus, Q quis referet, quam magni usus&li sit ad physic S contemplationes permultas Lootome 8 Illi igitur inter omnes ceu primae conditrici promotriciqn famu-O 3 latur
132쪽
latur refertq; se eo tam nostra haec occupatio ; nempihaec velut germen est alte surgentis lateq; se per omnia diffundentis physiologiae , in qua tota naturae ratio
consideratur. Illa quidem corpus universum, qua mo-2ismisia tui cuicunq; pater, contemplatur Ir haec vero solum ii obsectomum spectat, quod organicum est , & vario fabrefactu aci sives commodatum ad functiones tum personae Viventis, tum sobolis enascentis conservatrices. Itaque peculi ris est haec una particula ej us peritiae , quae Circa animam lium affectiones atque horum partes indagandas exercetur. Quapropter tum singui orum enarrat atque ex
plicat opificia , id etiam efficit, quod muneris est phys
ci : Atque adeo vel haec argumenta illi tradit exp0nendorum problematum, vel illa huic praemonstrat rationem , unde usus & naturae consilia in singulis coa.dendis particulis expiscetur.Persepe etiam confunduli p. muria tur utriusque disquisitiones, ut & Anatomieae dicantur in usu quae sunt physicae, quales sunt omnes,comprobantibus 'AEuhia,' Matthgo Curtio in Praefatione ad Anaia Mundini&Ηier. Mai M. CapiVaccio in Meth. anath. c. 6. & Gabriele Fallopio enarratione Lib. de Ossib. c. 3. quae tractatae sunt a Gale no in operibus de Usu pari., deMot muscul. ,deRespira tione & hujus causis, nec non de Mot. pe R. et pulm. do Vocis Instrumentis, quaeque sunt expositae prius ab ArchangeIo Ρiccolomino, deinde ab Andrea Lauremtio in Lib. controversiarum, & quae a Gabr. Fallopio in Lib. de Part. si I.,Hieron.Capivaccio inMeth.anat, i Mich. Gavassetio in praelud. Anat. 6 quae ab Hier. H britio in Lib. de Motu animantium, de Musculi Fabri ca , actione, utilitatibus,de Respiratione ejusque instra
mentis,atque alia quaedam ab aliis. Exadverso physica dicuntur
133쪽
les sunt de visus, auditus vocisque organis, de foetus
procreatu,& obstetricaria quςdam secretiora apudGy- meoiorum scriptores,Georgii deniqueVallae Anatomi ea, quae suis physiologiae libris interseruntur. Ad extremum adeo sunt amnes, adeoque conjuncta: Lootome eum physiologia , ut fines, si bene perpendimus, usus- qae partium ab opificio ipsarum eruatur, hoc vero
idem non sine fabricationis providentia possit intelligi. Sed neque solum rerum materiae physicae atque
anatomicae confunduntur. Sed & peculiares materierusententiae, quae promiscue ab utrisque professoribus tractari videntur,ut partium actiones & ossicia, quae nescias, utris consignes. Quod fecit etiam, ut prisco tempore sapientes Viri quam plurimi utramque pariter mIosephi exercuerint, ut Pythagoras, AlchmeonCrotoniata,De- moeritus cognomento physicus,Plato, Aristoteles, qui &septem --ομων volumina conscripsit, auctore Laertio, quique operi anatomico manus admovit, ut ipsemet testatura. de Part. anim.ItemDioclesCarystius, Diogenes Apolloniata, post aliquod vero tempus Avicenna, Meletius, Hieronymus Cardanus, qui Cynographiam exposuit, & Guil. Rondeletius,qui Ichthyographiam, atque alii complures.Quorum aliqui bruto-
ru historiam,generationem,partes, motum, incessum, naturam, proprietates conscripserunt accurate, ut Aristoteles,Plato inTimaeo,Galen inLib. de Usti part., Athenaeus, d lianus,Oppianus, & alii secretioris naturae perscrutatores ; ad quos omnes tractatus intelligendos quantum usui fuerit aliisque possit esse Lootome, cognoscitur his perpensis, quae leguntur. apud Arist. in a.
de Generatione animal. c. II. Seris
134쪽
Otomistium variorum que motuum causas interiores edisce
rent, ut cap. 3. de Ossibus primus adnotavit Falloptusi At vero nobis usui potest esse ad componendas faciem dasque perpetuas & gravissimas inter Medicos & philo. phos controversiris plurima parte ad Anatomen pentinen tes,quarum ingentem acervum fecitAndreassau rentius, & alias a'te huno, ut dixi, Archangelus Piccol0. minus: Nec non ad componendas eas lites, quae celebri, iter &aliquando e iam invidiose sunt agitatae inter An, tomicos, Galeni studiosos, qui fuerunt scilicet ex ulla J Sylvius, Ph.IngraT ,Barth.Eustachius, NicolausMassa, Joannes Riolanus,quorum non paucum numerum ali-hi recensui: ex altera Vesalium,&Columbu,Varolium, Arantium:ad haec interVemum&Fallopiu,interFalloeptum re comunem scholam, inter hanc denique & novatores omnes, Severinum Pinaeum, Franc. Ulmum,& factionum hujusmodi Viros alios, qui quotidie pulu- lant doctrinamq, vetere labefactare contendunt. Quid , T L. promptiua igitur aut quid sanctius hac via, quae impu-,bi Esi ' ne potest totam animalis rem cognoscere,ac veritatem adaperire, lucem que obscuris facere i Haec quippe re gula Lesbia est, & hic index est, quo falsum a vero auroti rectum ab obliquo discernatur ac dijud1cetur. 80la industria requiritur, solum volenti studium est necessarium, quo in indagandis evolvendisque animantium variis fabricis occupemur. Laborem igitur quis refugiet praetanto operae pretio 8 Porro si fuissent ad hanc diem homines, qui toto pectore in hoc studium incubuissent, haud credo tam plenus ambiguitatu campus hodie maneret.Uerum otium profestaribus necessari
135쪽
CApuT TER TIu M. um est & principum favor, qui naturae studiosos ab imopia relevent, viresque & necessaria subministrent. In hoc veluti cardine credo difficultatem omnem consistere, quod Professbres, vel aliquando nolunt longa perscrutationum tedia sustinere,vel non possunt etiam per facultatum externarum defectum. Sed Deo nos oramus placeat unquam his discriminibus imponere terminum, & viam expedire. Nos interim ad nostra redimus. Diximus, quantumZootomiae sit fructus ad monumentaVirorum nobilium tractanda atque perficienda, illastrandaque eorum argumenta; Sed minoris haec ubdebuntur,ubi pretia rerum apparebunt alia. Nam que a tisis utiliueest amplius Lootome rerum causis eX Ordine m- usu gnoscendis, problematisque perplexioribus expediem dis. Unde enim reputes, chamaeleontem per singula membra disiectum nostro Democrito, qui tantum in hac re diligens fuit, ut peculiare de his volumen reliquerit. Utinam extaret,neque nostro, nescio quo infortunio, deperiisset: non esset, opinor, equidem obscura ratio, cur tot colores inVerteret uno momento animal. Verum ut ad nostros Medicos & Anatomi- eos veniam, qua via Galenus deprehendendum dece niti arterias vim a corde suscipere,& cum partibus coNp0ris omnibus communicare, nisi Lootomiaebeneficio
atq; evidentiat Quin&alia per hac problemata expediri significavit idem lib. de Us puls. c. s. Sed alias de voc controversias ut enodari vult idem l. 1. de Plac. Hip. &θιαό. nisi ista ξ qua ipsa & cordis cerebriq; cum arteriis carotidis diu vincitis sympathiam, animantis mactatuve aviti de util.respir. c s.Sed olfactus sensorio certe . P digno-
136쪽
L is L dignoscendo est imprimis necessaria Lootomia: &sime audis, indubie cognosces, esse naribus, non pro cessib', ut multi autumant, mam miliaribus assixumo. doratum, quandoquidem avibus, quae & ipis olfactu gaudet,desideratur.Declarat gallina,quq objecta multi citra gustatum discernit, celeriter & certe dijudicans. Omnibus dico avibus praeclusa est ad cerebri processus via per cartilaginem latam,quae naribus surum is obtelladitur, quae si non ossicit, quo minus in processibus illiseelebretur olfactus; dicant oportet Adversarii, quae a naribus ad procellus via. Ρrofecto reperietur nullia
non me quidem j udice sed autopsia. In Quadrupedis quidem & homine dicere possis esse processus, qui olfaciant,utpote qui descendunt inferius, & naribus copulantur: At in avibus non ita quarum anterius cerebrum cum naribus non est conterminum. Quare & ego per suadeor, sentire per nares odorabilia, & ad hasce res cognoscendas omnino necessariam Zootomiam. porro membranam hanc narium operculum licet appe lare, quam si in omnium animantium genere respiris μ=mmmFtione utentium perspiceremus,quam vere tueriAristo. mendicatur telem possemus,qui cum a.deAnima operculum quo,
ι, ,his dam narium posuisset, redarguitur acriter aGaleno, b. de Instrumento olfactus c. . item a Jul. Caslerio , quod commentitium videatur operculi hujus opificium. Sed enim omnibus modis apparet in quopiam animantium genere commentitium non esse, sed in Sphyraena conspicuum. Quare redarguendi&fustibus plectendi, qui summu philosophia gratis sic arguunt, nam &8phy-rςnae naribus membrana illa manifeste obtenta est obliva con que. Verumenimvero dentes praeterquam quod multa
137쪽
hahEt,quaeossium naturae non competunt,adhuc etiam cartilaginei videntur: Nam initio dum concrescunt in
lactentibus, cartilaginum modo plicati sunt ; ut videre licet in ab ortivis vaccarum foetibus, quorum denticuli radicibus nostri polyporum respondent. Haec igitur prompte te docebunt, & cur sentiant dentes,cum aliis permultis problematis, quorum exitus nulla melius via patescet quam ista.
Sed & Physiologiae ampliandae locupletandaeque quam magno hercle com modo fuerit Loo tom e 18 primum Crasiologiae, cui quidem rei demonstrandae ham exempla non succurrant alia, inpraesentiarum illa pr0ducam. Picae sive marinae sive agrestis, corvi, &hocgenus asservata caro diu non computrescit. Quinyaestate media haec caro foris incorrupta manet. Adeo se. magni momenti est frigidioris&siccae temperaturaeesse. Ichthyographiae quoque, quae pars est non minimaZoographiae i.e. universae de Animantibus contemplationis. Quam magni, inquam, ad eam rem & ad n turae studium momenti fuerit Z si, ut majores & rari riores pisces omittam , erustatorum fabricam rimati occultantem pleraque naturam) si tantum sperare fassio superaverimus. In quibus sunt Zoophyta 3c insecta quaedam, ut sol & variae stellae,holothuriorum genera, oestrum, uva & penna, in quibus equidem arcana majora suspicor, quam ut vulgus opinetui; potissimum in hippocampo, quem unum ex his spirare manifeste compertum est. Sed multo magis in polypo, in quo pulmones invenimus, hac una via, qua ipsa & innumera fecimus in Rondeletii historias additamenta, quo rum hic nos aliqua sic requiretis occasionis causa reposuimus. Pa Im
138쪽
DRondeletu libros de Piscibus additamen.
CAPuT IV.CCorpio, scorpioidi, callionymo, milvo, coraci, spa. ro,cornutae,melanuro salpae julidi, chanae, mollibus, asello, anguillae, ranae piscatrici, atque aliis plerisq; pisci-hus plurimum,ut videtur saxatilib',littoralibusq;oculi externe contecti velatiq;sunt membrana agnata. Cujus rei causam dispathia puto. Pisces enim hi saxatiles cum sint adeoq; diruptas & anguloso lapide casas in scopulis circumcurrant; facile ab asperitatum crebraru incursu laedi corneapoterat. amobrem luci & hujus periculis
unico velamento providit natura. In acu tertiae speciei dubitat Rondeletius,num angulares foruli,qui ante oculos existunt, odorado vel audiendo valeant. Adhuc autem tollit a pisCibus omnem odoratu Caslerius. At vero equidem auditorios esse e0stam certo credo, ut lucem omnem a lumine. Quippe
terminatur odorat', ad anteriorum cerebri ventriculo. rum extrema, ut & Nemesius notat. Omnino autem
e forulis pergunt duo Meatus ad mamillares processiis cerebri. Aliud in hoc eodem genere non advertita Rondeletius esse, scilicet in ea membrana, quae fora mini stiper tenditur, ligulam brevem, hippoglossi folii similem, quae naris extremae instar esse possit. In mi, vo pisce & corace nihil Rondeletius de vesicula ansata, quae quod uterinis vasis sepiae respondeat, uterum equidem puto, utin polypo clare. Hic viviparus est,quas' tum monstrarunt foetuli,qui ex crasso principio desino baat
139쪽
hant acute. Lapilli capitis non pro corporis ration , sed satis exigui. Rajae &galei in testinum structura admirabile, neque 4 Rondeletio nequeAquapendetio anim-ldversum : Item a neutro memorati testes, qui insi-
vorum plena est Z Item porro in Torpedine, rana pisc trice. Salpae initio recti pra fixus membraneus circul' inferne verges, & veluti proclivis, qui utilis succi recursum
vetat: ita ut per me aliquando compresso superne colo nihil prorIus extrudi potuerit e fe- cibus, quae abunde Inerant intestino. Quamobrem manet inane & purum perpetuo, ut candicet contra quam cetera, tota longitudine duorum transversorum digitorum. In urtica quartae speciei ventriculus transverse positus in orbem aliquot veluti ligamentis fultus. Idem in conchis fere. Anus inferiae,qua heret turbini. In cancello ovarium intestino seu caudae superne sinistrorsium trib9 veluti racemi pedunculis pendulum, oratii vero mater subtenta in longum superne intra tendes & crassorum ejusdem musculos. ΕXcremenῖorum exitus ab extremae caudae forulo,ad quem ducitur conspicuo canaliculo, ut incrustaceis aliis. In extrema ejusdem cauda aliquot velut digiti contorti mutilique, quos equidem eo consilio datos puto, ut obnixe aciliae-P 3 rescere
140쪽
rescere possit interno turbini, ubi opus sit adversui quemcunque attractum hostis. Asellus podicem ahano pendulum & eversum habet totam fere quantita Lem , quae est a valvula recti. Sparus vesiculam pro corpore maximam & durissimam habet in uteri extremo binis venulis sussi iam non unicam , ut plurimi : Item vesiculam sellii uno excursu duplicem, hoc est, inter meatulum.Unua medium duos habet vesiculas, Uranoscopus nova quaedam habet, quae non descripta a Rondeletio, vide Anatomen a nobis descriptata suo loco.
Nova quaedam & mira pisces molles habent sepia, polypi , quae vel praeterit vel perperam indicat Ronde-
Ietius. Mollium cirri conduntur alveolis quibusdam. In paguro fabricae internae majestatem prorsus non ad vertit Rondeletius ; quamobrem vide Anatomem nostram suo loco.
Piscis caprisci armamentia quod in dorso est, nil
meminit Rondeletius. Hippoeampi plurima non advertit, ut in Zoogrvphe nostra, Buglossum marinus pis is recurrente ad superiora intestini exitum habet; forulum item in parte prona & fusca , sub superiore rostro conspicuunti iquem tamen non advertit Rondeletius , atque hanc equidem puto viam olfactus. In hirundine marina non adversi funiculi, qui,
quales limaci sunt ad contractionem, ut arbitror: Item neque concrementum referens maturi fructus mori subin