장음표시 사용
221쪽
presertim ab homine traducta sunt inurbem aedificia: ξI supremo animae domicilio, quod est cerebrum sub Dque conclaves, fora sunt, loea judicialia, gymnasia cum bibliothecis, templa, theatra; omnia, inquam, quae adii sciplinam, ad hujus exercitationem, ad scientias Martes pertinent. A vitae vero ossicina , quod est cor, a. profecta est basilica nostratibus, palatium & curiae Protectum quoque ab irascente cordis facultate fuisse catacerem probabile est, quem inter necessiarias urbis partes ponit Vitruvius. Ab his si processeris ad naturalis ,. allimae ditionem, quae jecinori nuncupatur, ab hac deductum intelliges commune civitatis aerarium, atque inde etiam, si recte discernes, thermas atque aestuaria, cum toto balnearum apparatu , quae ad roboranda nu. tricationis ossicia & ad superfluitates extrudendas e cogitata fuere,cum aliis compluribus aedifidii partibus, quas nunc non vacat referre, his nimiru, quae ad ipsam urbis architecturam pertinent ; nam de his, quae ad civitatem regendam inducta sunt, ex animantis oecono-aeia proxime diCam. Quemadmodum enim in antinantibus ajunt Peripatetici) suapte natura nullo le-ciso obgum aut consuetudinis instituto quodcunque mem- '
brum & unaquaeque pars corporis tua agit munias ad ijatus. quae natae sunt; in cordis arce tanquam in peculiari r gia motrice manente ac residente anima, quae, sicutares expostulat, virtutem omnibus & facultatem amatim suggerit &dispensat: ita sane in civitate licet o- amnium civium ad unum Principem referatux opera, , . I. ulltraquam ad caput suum, & a quo emanant perV re . diluatque cuncta; non omnibus tamen illorum actionibus interesse Principem est necesse ; sed hoc aliis r bus
222쪽
bus vacante & in regia sua manente suum unusquis ;opus &id, quod ad se pertineti sive legibus semel com. monefactus, sive assuetudine usuque institutus strenui dedenterque facit. Quanquam etiam non est, qu0 hanc aliquando normam non praetergrediatur, siqui dem hoc naturae abutitur documentis: Utinamentae,
ut quisque sciens est, aut esE potest justitiae atque aequi talis, sic pariter administrator esset : Illud eveniret, quod sancteajebat Cicero; si tales nos natura genuisset, ut eam ipsam intueri & perspicere eaque optima duce cursum vitae conficerepossemus, haud erat sane, quoi quisq uam rationem ac doctrinam inquireret, cum natura sufficeret. Hanc, inquam , & hujus impositan nostra corporum republica documenta si perspicerent homines, nam neque credendum est optimam paren. tem suam hanc rationem suumque jus in aliis expressi
se, quam in nobis &nostri similibus) sic utique cerneremus honestum rectumque dilucide. Atque nos ea, quae circa nos privatim atque etiameirca alios agenda jubentur, aperte, nisi fallor, ex comstitutione corporis ediscere possumus. Quantum
Sorietαμ- enim ad rationem, qua nos uti oportet ad universos proximos mortales, praeclare nos admonet omnium
corporis partium principum aeque ac viliorum unitas& ad se invicem confoederatio, sive quidem in secundo rerum statu sive in adverso. In quo quidem posterio re sicuti cuique particulae laboranti protinus condolescunt aliae ; sic in altero feliciore conferenti uni benefeium statim altera rependit. Atque haec quidem fiunt semper prompte , libera
liter, sine dolo sui ille dixit neque fallacias Istorum,
223쪽
aliqua capita , sed compendiose percurramus, Quod facere licebit, sive novum gubernationis publicae statum atque hominum in civitate viventium ordinem, O ti sive qualis veteribus fuit, expendimus. Si prior accipi-tdr, cum in triplice hominum ordine sit omnis Civitas,p0tentium, dirigentium, scientium , idesti religioso. rum, consultorum & opificum, sive artium professothae: profecto sunt iidem a triplici viscerum regen- ειν tillae ordine, primis quidem cordi relatis, secundis ce- covstri4 b rebro, tertiis hepati; vel si mavis veterem civitatis sta- ' 'tum, cum in Republica necessarius & maxime conducibilis sit optimorum dominatus, viliorum que hominum , qui plebs est, famulatus it horum uterque ordo fuit in animantium systemate institutus atque expreΩsus: in quo factum est etiam, ut e principibus omnibus partibus esset, quae cunctis imperaret legemque impo- poneret & reVocaret, quo scilicet intelligeremus, aut multorum principum regimen esse malam, aut, ut bo-
aiunt, una mente concordaturi.
Quapropter & in homine ratiocinanti& in brutis estimanti facultati, tum naturalis, tum vitalis a Medicis appellatae virtutes subserviere. Atque ita quidem admonita plebe, ut potioribus & principibus parere consuesceret: Ex adverso illi, quo dominari simul possent
in uno corpore, impositis a natura illiciis inter se mirifice consensere; virtutum vero sedes singulae suos usus implevere. Cerebrum nempe veluti lux cuncta se msariorum organa illustrat: Cox ut ignis omnia calor ozzzz
fovet atque vivificat: Hepar ut annonae dispensato atque oeconomus fibras partium indigas alit, & cere
brum quidem cordi atque hepati vitam calorem que
224쪽
contribuit, hepar denique & cerebro & cordi nutrica tum refundit. Itaque mutuis sese operis adjuvanti principes partes , similiter & quae his serviunt omnes. Nufriti, his quibus hoc eXemplum & haec enarratio esto. Indi. moihodus. get ad vitam alimento animal; fuit in stomacho primi nutricationis officina, in quo perciperet inopiam panticipatus a cerebro nervus; qui renunciet appetenti, iquo excitatur imaginatrix, qua commoventur pedes, viam oculis commonstrantibus ad perquirendam escam; quam compertam carpunt aut in homine munus, aut In brutis os, mandunt dentes, convolvit lingui mansum, defert gula, excipit concoquitqUe ventricllius, distribuunt intestina , praeparant mesaraei venae, re purgant cystis cholidochos, lien, renes, traducit venta magna descendens adscendensque confectum sanguinem, in sinu cordis recoquitur, & in vivificam auram transmutatur, inde transcendit ad anteriores cerebri sinus , hic vero a retiformi arteriarum plexu postre
mum incudi redditur Sc conficitur in animalem spiritum, qui postmodum per nervos traductus infra, causa est, ut interni externique thoracis musculi comm0.veantur Cum his, qui abdomini spatulis & collo insunt, cum. quo thorace & commotum diaphragma ac pulmo insipirat aerem frigidum ad cordis calorem consedi Vandum,exspirat vero fuligines ad spiritum vitalem repurgandum. Sic vivit, alitur, agitatur ad necessarias actiones animal, sic confluunt in unum omnia, sic eonspirant,quod sapientissime protulerat Divus Hippocrates ad hunc modum : Cum mutua sit inter partes o- p., z. mnes corporis vicissitudo, tam admirabilis sympathia, beatos terque quaterque homines & civitates felices, ut horum
225쪽
hhrum exempla sequerentur: quam liberaliter bona eum aliis mortalibus communicaremus Z quam prompte malis mutuo condoleremus t Id quod plane mi, rlim est, cum non efficimus, nempe, quod ait Cicero lib. i. de Legib. nil est unum uni tam simile , &c. Ad haec autem alia nonnulla sunt nobis ex eadem animantium schola proposita, forma videlicet civitatis, quam ex Aristotele lib. de Animal. motu, & Plato lib. de Republ. sunt commenti, quam ego opinionem sieputo probabilem,ut credam,Respublicas & civitates Respubliea universas ad humani corporis modulum principio fuis ' se conditas. Praeclare igitur olim P Menenius Agrip-sumeondita pa, vel hac una rememorabilis populum Romanum, qui senatus jugum excusserat, in montem sacrum 1egregatum in priorem Patrum obedientiam atque ambeitiam revocavit. Quam unam etiam naturae proVidentiam, ut perspicerent Marcus Aurelius Imp. & Boethus, & Paulus Sergius, viri consulares, orbem & urbes sancte administraturi, Galeno diversis belluas insecam ii studiose atque anxie videntur advertisse. Itaque sIC patet, morales publicas disciplinas &oeconomicam ex divino animantium opificio maxima parte delatas, usque adeo, ut ipsum hoc spectarit Plato, qui sanxit tum beatas fore Respublicas , cum aut hi regerent,qui philosopharentur, aut hi philosopharentur, qui regerent. Nam quae porro sanctior Philosophia , quam isthaec ξ Similem de nobis ipsis cognoscendis atq;
regendis ex eorundem fabrica utilitate referre possem, ut mores videlicet suos temperare, intestinas pathom tum turbas componere , fluctusq; sedare posset homo.
verum haec quidem ex antedictis clariora sunt , quam Cca ut
226쪽
ut expIicari desideretur; atque adeo ad necessaria nos transire satius est , ostensuros scilicet, artes, quae ex haen His; is agnita luce vel patuere jam inventoribus, vel indies pictam hu- tere possunt Diis approbantibus: Quae igitur patuere,
L sinu- Prima occurrit destillandi ars, quae si est sieut de finit Sylvius humoris e succo tenuioris extractio, ricaloris, nonne dictaec antiquissima esst partibus interati plerisque Corporis: Et eam quidem, quae descendendo fit, confitetur Sylvius, Evonymus & Heurnius feris militer, ut tum in hominis de aliorum quorundam animantium catarrhis a capite ad subjectas partes, Hippo crate multo plenius approbante, initio libri de Loeiueia lhomine, sed hoc cum in statu morboso corporis aecudat, non est, quod in altero secundum naturam habest. te non existat similiter. Quin & amplior & multiplicior, quae in omni coctione sive cibi sive sanguinus in e sanguifica- spiritus tum vitalis, tum animalis conspicitur; fit inci- bo quidem res est perspicua ; siquidem per serpentinui&cochlides propemodum intestinorum gyros transvolutus ille continuo extremam denique relinquit illfundo fecem. Interim vero candidum utile crassamem tum convertitur denuo in valde tenuiorem formam, quae est sanguis , virtute scilicet messeraei venarum, a quibus vasis traductus ad hepatis conceptacula fit elaboratior ac probatior,quasi ex tota planta flos, qui purpureus emicat in discordi foliorum pallore. Adeo se, licet praestantem formae gradum accipit conversus excibtrudimento sanguis. Cujus post haec, ut sit desecutior, a liene attrahitur limosa portio, a renibus emulgetur serosa, a cholidochis colligitur biliosa: Sic omnino
227쪽
expurgatus redditur sanguis. Quid autem, si fiat spi- Mistim ritus, non dico, naturalis, id est, adeps insignior humo- geverario. ris humilis nutrientis usus agnoscens, sed per chilin venam sursum translatus , per medium cordis septum transfusus , in sinistro ejusdem si1nu calore opifice fiat purior & pertenuis, adeo , ut vi tae aliis communicandae retineat dignitatem l Sed neque hic consistit ejusdem elaboratio , etiam ad cerebri conclave per Carotidas a terias perductus sanguis gaudet ulterius exornari petaehuroides plexus,qui circa sinus anteriores cerebris uni, in animalem spiritum est ormandum, prout tandem sefformatur adeo perfectus, ut imaginandi, ratiocinan
ei, reminiscendique officiis opportunus sit. Ita apparet id, quod ad organa pertinet, & ad materias extare in intimis animantium Visceribus asce deatis descendentisq; destillationis species: Per ascensum, inquam, quae ab hepate sursum; per descensum, vero, quae ab hepate deorsum conficitur. Similite
titertia, quae non tam composita ex his videtur, quam multiplex ad vas Hermeticu circulatorium eam aemu-Cireulati . latur, quae inter emulgentes Venas, renes, ureteres
vesicam disposita est; in qua serosae de sanguine transcurrente per descendentem Venam substantiae, per emulgentes ramos fit attractio, perq; fistulas ad renum sinus fit transeolatio, ad ureteres derivatio, ad vesicam deniq; immissio, ex qua seri transcolatione possis etia, si malis, & lixivit repertum dicere, & salarum cineruablutionem medicam venisses nec minus ex vesica naturae matula fabrefactam artificum matulam filisse .
Qui idem spermaticae materiae decursus de emulgentis spermatico sinistro, caveq; spermatico dextro ad testes Cc 3 utrobi
228쪽
utrosq; ,& inde ad vesiculas & parastata vasse,in viris qui dem non mediocriter, sed in foeminis supta commuae modum est insignis ; exquisitam autem istiusmodi de stillationem inde cognosces, quod ex senioribus perfoctissimi gignuntur filii. Insignis etiam & admirabilis est defluxus sanguinis a chorii membrante uteri vasis ad umbilicum embryonisti inde ad hepar traducti,que' imitatam dicere possimus eam eccrysin, quae inter duo sustentatoria fit serpentino canali. Haec nos destillatimnis exemplaria, quae promptius Occurrerunt in anima lis fabrica, recitavimus, non dubitantes, alias esse mul. tas, quas nunc non licet Omnes persequi commode. Ad alia nunc transiimus decoctionis minister j,
quale illud est per elixationem comparatum , qu0d a stomacho traductum puto, qui Ollam repraesentat se. tam undiq; igne & carbonibus: Focus enim undiquυ complectens est hepar dextra, lien sinistra parte, anteri
ore omentum, posteriore renes; his circum concalfacientibus feliciter procedit chyli elixatio,cujus hoc uificium inspiciens Plato dixit infimo loco positum ventrem, ut ne foci vicinia cerebrum fulginibus infestaret, tam explorate scilicet coquinae proprietatem naturalis intelligebat. Factum igitur hactenus ex his est, ut destiblatoria decoctoriaq; sint animantibus organa,ex quibus
omnibus arte facta hujusmodi alia deducta fuisse quid
prohibet 8 vel ut rectius dicam , quid non credat coim templator pCredimus quoq; pro comperto, carinas navium extruendarum non aliunde profectas, quam ex totiue spinae ossibus cum costarum compage, quam resolutis carnibus repraesentat cadaver avium Ritur quae volant, super
229쪽
superposita fortasse carina , dum ad naves rematas, quasi alatas, viceversa fit collatio, dixit Maro .
. - -- -- Volat ille per aera magnum Remigio alarum - -
stelli a thorace tracta est chelis cytharave, illi quidem Gram πλitaper similis, ut advertenter Hieronymus MercurialiSmisi ac inlibrum de Locis in homine n. 9. vocarit vel Ipse Ηip-pφ .pocrates κt Dρον, Voce nihilominus non sua, sed unive se Doriensis gentis communi: quanquam quidem des qui velint a Mercurio testudinem communi nomine excogitatum instrumentum, enarratores in Horatii 0den ad Mercurium, quae est lib. I. IO. Sed quoniam ad pisces decurrit jam sermo, circinum & serra ex piscis c mistiis spina reperisse Perdicem, Daedali sororis filium, auton. ct serra aestHyginus l. Fabul.c.2o3. quo pacto etiam dissicile non in inest, ut ruralia instrumenta omnia primum fluxisse crem a. damus ab uno Gallo, vulgo citula pisce marino, sicuo oeulate omnium advertit Hieronymusa montibus Ca-st ista
rylianis, Marchio, Vir & prima in Deum pietate & omni virtutum disciplinarumqi bonarum laude cummlatissimus. A dentibus anterioribus tenaculas&forcipes flu- reus fixisse, non obscurum est Medici vero forfices tam varii, zzz et
gruinum, corvinum, anserinum, a rostris desumpta quis neget ζ Ad haec ex piscium utriculis, quOS spiritu una plenos in ipsorum ventribus reperimus, facile credide- rinrim inventum usum vesicarum ad usum natandi nostrarum, quas humeris tranSVersias assigimus natando. Hac autem eadem ratione commentus est Floravantus
refert H. Rustellius de Re militari) utres quosdam coriaceos, ad multos lapides etiam ab his, qui natare ne-uiunt, ad vitam in alto tuendam. Ad
230쪽
Ad nostra vero inscrumenta medica ut deveniam; ni volsellam ex prolixo rostro attaginis non est diffici lorato,' fluxisse, valvas ligneas ferreasve,quae introitum ad do Ο mum praebent prohibent V, quis dubitet a valvis, qua multarum corporis partium vadis praeficiuntur,prohictas i vel si bivalves fores requiris , non desunt ex atri mantium genere,unde transtuleris, nimirumpelli ais 2 Chamis, atque hoc genus Ostracodermes, quae bivalyia ρυμι sunt. Opercula quoq; ab operculatis cochleis, a quibuinis; um etiam est probabile venisse gynglimoide illam trabiunso aget . compacturam,& cardinum in januis circumactum, qui jani vulgares in t omnes. Quanquam &a cartilagi neorum piscium quorundam, ut Raiae & Canicular ve nisse eas dicere possis. Sicut a Carcini piscis armamen-Claves. to,quod in dorso habet,claves &armamenti Commea.
titii venisse genus improbabile non est. A cochlearum Gulidos quoque testispossis inficiari traductas cochli des talas,f -- de quibus Vitruvius & architecti alii conscripsere. his. Sed trochleam ab oculi trochlea venisse facit, ne dubi
temus,exacta similitudo,quam inart audare non me diocriter poss1s: Mitto autem, quod in recutientibiae nervis etiam hanc cognoverunt Anatomici. Sed ut piscium adhuc sermonem prosequamur; excogitata stal*- equidem puto suctoria organa, qualia Pyulea , sunt apolyporum & hirudinis marinae extremis, licet & ab
Ore in se retracto & spiritum attrahente introrsum, vela naribus pituitam sursum attrahentibus non negarim conspisi . etiam potuisse imitationem trahi. Conspicilla& laternaea saxatilium oculis, qui externa con tecti sunt membrana.