장음표시 사용
141쪽
pus lucidum erit . Sin autem oculus ille nequam sit, ipsie etiam actiones tenebricosae, & deprauats sint necesse est. uAltera pars huius fidelitatis quam Cardinalis Deo debet, erat illud quod diximus propositum fixum, ac certum exequendi in omnibus diuinam voluntatem. Quid enim iustius, quam ut creatura obediat, creatori, filius patri, seruus domino e sed huius virtutis duplex est materia. Alia enim sunt, quae ipsi eligimus albitratu nostro: alia quae ex trinsecus interuntur, ut iunt omnia aduersa, & per se quietdem amara & tristia. Igitur in utrisque exercenda est hςc, quam dixi propriae voluntatis, ut ita dicam resignatio, quod dissicilius fortasse, sed simul etiam, gloriosius est: Cardinali, quoniam multa ei contingere necesse est magna, ct ardua, ad quae vel voluntas magnopere inclinat ur, vel a quibus magnopere abhorret. Quare eo magis ima utroque genere ut dixi studium, & omnes animi sui neruos debet intendere. Primum igitur nihil ipse faciet, nihil molietus, nihil aget, quod non putet placere Deo,ne
que hoc in iis solum, quae sunt plane prohibita, quod iam ad peccatum pertinet, sed in ijs etiam quae libera sunt, ut negocia quotidiana, in quibus ipsis suscipiendis, hic ei delectus adhibendus erit, ut antequam suscipiat, videat, &inquirat, an Deo placeant: praelertim vero cum negocium aliquod occurret dubium, in quo aliquid mali latere possie. Haec autem quam dico, inquisitio diuinae voluntatis haud ita dissicilis cest. Fit enim considerando, &ratiocinand perpendendo rationes in utramque partem ,
orando Deum, di implorandoab eo lurnea, ct opem, tum etiam consilium a probis hominibus, fiditque amicis petendo et Sed quod fortasse pri omnibus valet, est ipsum desiderium gratificandi Deo. Nam qui sic animatus est, ut nihil aliud expetat, nisi Dei voluntatem explere, nunquapoterit eum Dominus deserere, quin et lucem suam abunde largeq, impertiat. Elin lumnia credeundum est cm nas , ad
142쪽
ad illam formulam domesticam ita strenue, ita diligentei ita etiam anxie de t Caidinalcm diuina voluntati to .
tum is tradere, ut suam ipsius voluntatem seruis suis cordibcta cupit, & gaudet cum ita fit, contra vero offendItur,canon fit a , Et tamen quanta distantia serui ad conseruum, aut serui ad dominum , .& tantum dominum . Alterum erat huius vii tutis ossicium, in perpetiendis aduersis, quae Dei iussu cueniunt, ob hoc ipsum, ut Dei voluntati etiam in his pareatur. Itaque sic animo constitui si esse oportet Cardinale , ut siue damnu aliquod in re familiari patiatur, siue propinquorum quempiam subita, & inopinata morte amittat, siue Principum gratiam perdat siue negoctu aliquod graue, & magnum aduersus sententia succedat, siue quod grauius, & aceibius videri solet, honoris atque existimationis detrimentum accipiat: denique quς cunque dura s&molesta eveniant non caput et casu, aut fortuito inci
disse, sed certo Dei consilio, ac prouidentia. Itaque hoc etiam ipto ei placeant, quia Deo placuere . Neque hoc
tantum in rebus inanimis, quai um iniuria facilius tolerari solet, sed idem etiam in iniuria,& scelere hominum, quorum malo semper Deus utitur ad aliquod bonum. Quis enim unquam indigni us tractatus est, quam David Rex a ret. 16. Semei populari suo, a quo Rex cum tanta Pr meretur miseria, quq etiam hostem admisericordiam mouete posset, malc dictis vltro, & contumelijs, insuper etiam lapidibus appetitus, quid ramen dixit, & quomodo scipium, & suos cohibuit Dominus, inquir, praecepit ci, ut maledicat Da , uid. Quod idem dicere debent in simili causa omneS bc . . Eni & fideles Dei hamuli. Ideo enim D. Cyprianus a sal De ori
uatore nos ait edoctos, ut ita precaremur. Fiat voluntas PQ
tua, sicut in coelo, & in terra , non ut Deus faciat, quod vult, sed ut nos facere possimus, quod Deus vult. Deniq;& Deus inquit, infirmitatem hominis que portabat osten-dςΠs ait, Pater si fieri potest transeat a ine calix iste; & Μδ h c3cmplum discipulis suis tribuens, ut non voluntate suam iaciant,
143쪽
faciant. sed Dei. addidit dicens, Verumtamen non quod riis 1 ego volo, sed quod tu; & alio loco dicit. Non descendide coelo, ut faciam voluntatem meam, sed eius qui misieme. Quod si Filius obediuit, ut faceret Patris voluntate , quanto magis seruus obedire debet, ut saciat voluntatem Dei Haec est igitur sorma boni, rectique Cardinalis, ad Iam se componere, semperque omni studio exercere
De nudis orationis quod in Cardinali asseribet. p. XX.
N T E R omnes Christianae Reipublicae pla
gas nullam sertasse magis lugendam existimo,quam illam communem tere hominum opinionem, de oratione , ac meditatione rerum coelesthim, plerique enim eam qu . dammodo propriam esse solitariorum, Iaribus autem hominibus tum minime necessariam, tum etiam nimis dissicilem, S laboriosam putant. Est autem hic error ex ignorantia natus, atque ex caligine hominum animis equis, ut de salute sua nunquam cogitent, nunquadamna animae reputent, aut labes, maculasque suas inlpi .ciant. Quod quidem quam perni ciosum, ac pestiferum sit omnibus Christianis,egregie describit quodam loco B. Gregorius Nisenus his verbis. Hoc maxime dolendum est, quod homines saeculares omnibus aIijs rebus potius studeanr, quam orationi: quoniam & institor prima luce mercibus exponendis inuigilet, emptor item, ut alios praeue hiat, sic etiam artifices&operarii, & literarum studiosi, sic litigatores, & reliqui denique omnes. Huius autem rei eam ait esse causam, quia dum quisque totus in id imcumbit quod exercet, putat se tempus illud perdere, quocirca Deum occupatur , Se ideo omissa orationum totam spem
144쪽
lpem ponunt in sua diligentia, & industria, & in manibuε suis, obliti, inquit, eius, qui manus dedit. Addit autem
quae mala ex hoc sequantur. Idcirco abundat, inquit, ii vita peccatum,nouisque incrementis semper augescit,quoniam obliuio Dei tenet omnes, & homines non coniungui actiones suas serias cum oratione. Sed ut reliquos omitutamus, de quibus, non est nobis in praesenti institutus sernio, Cardinali quidem nulla esse potest dubitatio,quin imter alia pretcipua, ita utile, ac salutiferum sit hoc studium, ut sine eo vix ossicio suo satisfacere possit. Quod certe miriplici capite euidenter apparet. Primum quia ut corpus hoc vitam habet naturalem ex coniunctione animet,sic anima vitam habet diuinam ex coniunctione cum Deo: atqἶhaec quidem multo nobilior, quippe, quae participatio sit
diuinae vitae. Quare ut corporis vita suum habet alimenta ex cibo,& potione, quo alimento si careat, certa morS est, sic vita animae suos item habet cibos, maxime autem Or tionem, ex qua mens eos omnes percipit fiuctus, quos coepus ex suo pabulo. Sic enim reficitur, &instauratur, deinde delectatur,postremo etiam roboraturin confirmatur, ad omnem motum, & munus, & ad exequendas actiones zcontra vero hoc cibo subtracto languida, & iners, & imbecilla elscitur, ut leui quovis incursu, vel occursu in lapsu ,& in mortem ruat. Alterum caput est ex magnitudine S grauitate negocii, quod Cardinalis gerit, atque ex difficultate tanti magistratus, ad quem quotidie maximae, &, periculosilsimae causae deseruntur. Quae quidem tam immensa Prouincia aegre admodum sustineri potest, ut oportet , nisi hoc praesidium orationis accesserit, quo Iumen menti, ardor voluntati praebeatur. Nam ut in eadem similitudine persistamus, quemadmodum corporis cibus Omnibus quidem necessarius est, sed uberior, & copiosior ijs, qui maiores labores, grauioresque iunctiones obeunt, Vzrusticis, & operarijs, sic etiam hie animς pastus tiamsi ab anibus requiratur, maxime tamen ab iis, qui tam grauia
145쪽
onera humeris sustulerunt, ut ad ea recte perferenda, magnis omnino indigeant viribus. Tertia causa est ex obligatione persectionis quae ut supra a nobis demonstratum est, ex ipso Cardinalis Ostacio nallatur. Hec ergo pellectio cuomnes virtutes complectatur, omnibus expletas partibus, quoniam aliter non possit esse perfectio, hae quidem virtutes, nisi accedat orationis lumen, nimirum in tenebri S, noumodo haberi, sed ne cognosci quidem poterunt. Est enim
tanta earum difficultas, praesertim in hac corruptione, irothac imbecillitate naturae, in hac etiam mentis Obscuritate, ut qui hoc adiumento careat, ego quidem non videam 3, quomodo arduam hanc vitam, adeoque lubricam ingredi possit. multo vero minus ad eam quam diximus perfectionem peruenire virtutis. Borro meus quidem in illa Epistola, cuius supra mentionem fecimus, ad Andream Battoreuaperte requirit in Cardinali, non mediocre modo orati
nis studium, sed familiaritatem cum Deo, qu e inquit,quo. tidiano, & attento haec enim duo necessaria sunt, ut "idie fiat, & attent E orationis, ac diuinarum rerum meditationis studio nutritur, & fouetur. Nec solum hoc
alijs praecipiebat, sed multo magis faciebat ipse. Vix enim abibat dies, & si in suinmis illis occupationibus, quin ternas, & quaternas horas saepe etiam plures, orando consu meret: quoties etiam noctes integi as Quinimmo ita tradidere , qui eum familiariter norunt, totam ferme eius vi
tam, excepto somno, qui illi breuissimus erat, perpetuam suisse orationem, quoniam inter agendum, inter eundum, inter etiam vescendum, semper aliquid mente agitabat. Ex quo apparet non eorum tantummodo error, qui toti in terram demersi, ne de nomine quidem mentalem Orationem norunt de his enim nihil loquendum arbitror sed aliorum quoque cuiuimodi non desunt inter Cardinales, qui vitam instituunt ex Dei lege; dedunt se bonis operibus, & labores multos pio Ecclesiae vi i litate sustinent, sed tamen orandi usum non nabcnt, vel quia eius daei cultate, . qua ιδε
146쪽
quam sibi fingunt, deterrentur, vel quod eius necestatem minus intelligunt, vel etiam quia occupationibus ipsis
obruti, nec tempus, nec vires habent, ad respirandum in Deo. Itaque in hos optime cadit illa Sancti Bernardi sen--titentia, vel potius obiurgatio ad Eugenium, qui cum Pontifex esset, & totius Ecesesiae iusta, ac necessaria admnistratione impeditus, eum tamen seuere, & prolixe Bernardus accusat, quod non etiam suum tempus, meditationi tribuat ; Itaque cum haec fuisset causa, cur ad eum quinque
illos libros de consideratione scripsisset, multa quidem alia, & diserte, & sapienter de hoc argumento disserit, sed illud praecipue ad rem nostram, si quod vivis, & sapis totadas actioni, considerationi nihil ; laudo te, in hoc non la do. Puto quod&nemo, qui a Solomone audierit, Qui minoratur actu, percipiet sapientiam. Illud etiam optimum. Et quid me vis facere inquis. Vt tibi ab his o cupationibus parcas. Impossibile fortasse respondebis, facilius cathedrae vale dicere posse. Recte hoc si rumpere,&non magis interrumpere ista hortarer . Haec igitur summa est, ut ait S. Bernardus, non quidem omnino deserendas esse Cardinali eas causas, & occupationes, quas Dei obsequium, quas status, quas proximorum salus, vel quas deis nique Pontificis imperium imponit, sed tamen ita temperandas, ut ex ijs quanquam perpetuis, & magnis, spatium
tamen eripiatur, quo animus a terrenis, ct fluentibus rebus auulsus ad seipsum reuocetur, secumque esse cogatur,&coelestia tractare, quae sunt, di iucunditate tam suauia, de natura tam prς stantia. Etenim si nullus unquam Cardinalis ut multis, & grauibus negocijs praematur, tamen ita se distineri sinit, ut non iustum tempus, quieti, cibo, somno, addo etiam tempestiuae relaxationi tribuat, & meritor
quoniam nisi ita faceret, non suppeterent vires, ad illa ipsa negocia peragenda. Igitur si hoc sit. & necessario fit in corporis vita, ipsaque necessitas ad id extimulat; non multo magis fiet in cura animae, ut nulla sit tanta, tamque assi.
147쪽
dua occupatio, in qua non aliquid laxamenti capiatur, ad
mentis, spiritusque exercitationes e Quoniam igitur tam euidenter constat tantam esse Cardinali necessitatem mentalis orationis, non solum, ut alijS, sed plus etiam, quam alijs, & quidem mullo, nunc etiam breuiter indicandum quis sit eius usus. Triplex enim est primus meditationis longioris, & prolixioris, cum certa mysteria, ut Dei beneficia, ut capita quaedam ex Christi vita, ut coelestis gloriae magnitudo, vel aeterni supplicii acer, bitas, & alia multa eiusmodi menti proposita cogitantur,
expenduntur, penetrantur,atque ex ea cognitione,sui etiain voluntate affectus modo timoris, modo amoris, vel doloris, aut alij similes pro rei qualitate quasi consequuntur.
Hanc igitur orationem omnino exercere debet probus Cardinalis,qui non temere in hoc tam praeclaro magistratu versari velit, quique non de praesenti tantum vita cogitet,sed futuram quoque prospiciat. Hic ergo qui talis esse con tur,ut olficio suo latis faciat quantumuis exterioribus curis
impeditus sit, quas alijs hominibus impendat,habeat etiainteriorem hanc curam, quam impendat sibi ipsi, ne alijs μω νε bonus, sibi nequam sit, ut sapiens monet. Quare hoc apud se statuere debet Cardinalis ut quotidie tempus aliquod
certum, & fixum tribuat huic contemplationi matutinum praesertim, id enim aptissimum, cum mens Iiberior, & nomdum obstrepentibus obsessa negocijs. Idque adeo se facere profitebatur David, ipse quoq; Regni curis occupatissimus . Mane, inquit, astabo tibi, di videbo. & alibi. In mari tutinis meditabor in te. Et si ille quidem saepius etiam in Psit 1. die, nec se impediri sinebat curis illis, ait enim . Vespere,
ct mane, & meridie narrabo, & annunciabo laydem tuam. sivi i a. di alio loco. Septies in die laudem dixi tibi. Quae omnia eo magis extimulare debent Ecclesiasticum Principem in Evangelij luce versantem,cum ille laicus PrincepS in veteri, legis umbra, tam strenuus in hoc opere, ac tam diligens
esset. Cum aute Cardinalia de certo tepor di hora apud
148쪽
se decreuerit, id deinde ita acriter tenere debebit,ut qui quid impedimenti inciderit, nihil curet, & huic negocio
post habeat. Debet enim hoc animo prouidere comm nem illum inimicum omnia tentaturum, omnes insidi as moliturum, ut modo hac, modo illa causa obiecta, tam si lubre propositum impediat, quasi non magni referat, uno aut altero die intermittere, cum facile possit deinde reu cari. Sed nimirum ut aqua cum in obiecto agere minima sibi viam secit, eam deinde continuis incrementis auget, donec magna senestra patefacta non possit amplius restaurari, sic natura nostra, si ei aliquid licentiae concedatur,ita paulatim prouehitur, ut aegre interdum etiam nullo modo reuocari queat. Quare hoc cavebit Cardinalis. qui suam salutem curat, ut debet, idque fixum tenebit quod ante diximus, quemadmodum nullas ob oceupationes, neque prandium, neque coena, neque somnus relinquitur, ita nec cibum animae spiritualem relinqui oportere.
Hic est igitur primis orationis vlus in meditando. Alterest breuiorum precationum, quas in ipsis actionibus, siue domi, siue seris, siue selus, siue cum alio agat adhibeae potest, & certe debet Cardinalis. Est autem huius rei muDtiplex utilitas, Nam cum tentationes irruunt, adiuuat ad eas vincendas, subleuat mentem, nec sinit adhaerescere terrae, & negocijs, quς tractantur: Est etiam condimentum quoddam actionum, ut gratiores sint Deo, parit famili ritatem quandam cum illa maiestate,denique ut alia omittamus, animum ad futuram meditationem parat. Vt enim
lignum si aridum fuerit, facilius & citius ignem concipit, ita anima his iaculatorijs sic enim vocantur orationibus calorem aliquem retinet, ut deinde celerius in meditatione diuinus exardescat ignis. Neque vero dissicile est,has,' quibus loquimur, subitas,atque extemporaneaS preces adhibere. Possunt enim certis diebus certae materis dest nari, potest etiam pro re nata captari materia ex rebus ip- , quae videntur , vel quae audiuntur, modo gratijs age i s R a dis,
149쪽
dis, modo diuina bonitate agnoscenda, atque laudanda , modo aliquid petendo, interdum etiam cum aliqna mole- sta occurrunt, humiliter ferendo,& voluntatem Dei in ijs amplectendo, alijsque eiusmodi affectibus, quos resipue subinde bene affectis mentibus suggerunt. Sed nemo melior magister, quamulus. Qui enim paulum assia euerit,
tam facile Dei, diuinarumque reium memoriam, ac con suetudinem assequetur, ut amicorum, ac fiatrum, aut ne
Lociorum domesticorum, quae quisque etiam si velit, oblis insci non potest. Tertius est orationis usus in communicandis cum Deo negocijs, & rebus quae agendae sunt. Quod certe ita necessarium est, ei praesertim qui in arduis, magnisque negocijs assidue versatur, ut hoc detracto in multis eum labi necesse sit. Itaque inter aIias qualitates, quas S. Bernardus in 4e Cardinalibus requirit, hanc etiam ponit. Qui, inquit, ' orandi studium, & usum habeant, ac de omni re, orationi plus fidant, quam suae industriae, vel labori. Atque hoc quidem non solum ad pietatem confert, sed etiam ad uti- Iitatem. Nam si ad negocia bene gerenda iuuat Iume honi alicuius, ct periti Con1iliarij, idque magno aestimari, magno etiam interdum emi solet, quis melior aut sapientior Consiliarius quam Deus ipse Θ Quis autem non videt,
nullam esse posse tantam ullius hominis prudentiam, quae non saepe aberret, nisi Dea ductu gubernetur Itaque ob' hanc causam scriptum est. Iosue tantum Virum, nequc linium solum, sed reliquos simul Principes Haebreos a Gaba nitis esse deceptos, quia os Domini non consuluerunt. Sic ' enim ait scriptura, idcm autem quotidie euenire solet./ Quare hoc ipsum S. Gregorius adeo commendat Ecclesia . , ' stico Antistiti, eamq; ad rem Mosis exemplum commemorat . Qui crebro, inquit, tabernaculum intrat, & exit, de qui intus in contemplationem rapitur, foris infirmantium negocijs vrgetur. Intus Dei arcana considerat, seris one
ra carnalium portat. Qui de rebus quoque dubijs,semper ad
150쪽
ad tabernaculum recurrit,coram Testamenti arca Dominil consulit, exemplum procul dubio rectoribus praebens, ut cum soris ambigunt, quid disponant, semper quasi ad tabernaculum redeant. Atq; hoc eo magis meo iudicio omnibus Ecdlesiae minittris conuenit, quia cum negocia, quae tractant Ecesesiae sint, id est Dei, quid iustius,& conuenientius, qam ut ex eiusdem Dei mente,& sententia gerantur ξQuis enim serat procuratorem suum, qui alio modo suas res agat, quam ipse velit, & omnia in uertat, quae ei mandarit ξ Ob has igitur causas Cardinalis actioni orationem adiungere debet, tum antequam aliquid aggrediatur, tum deinde crebro in ipso cursu actionis, ut si alicubi se aberrare viderit, reuocet, statim & corrigat i Hoc enim B. Bernardus scribit esse ossicium considerationis agenda praeordina φη- re, acta recogitare, nihil incorrectum relinquere sparsa colligere, secreta rimari, vera vestigare, examinare verisimi- Iia, regere affectus , dirigere motus , corrigere excessus, componere mores, totam denique vitam honestare, di or
Rua Cardinali conueniant ad animi puritatem seruandam. Cap. XXI.
NIMI puritas,& cordis mundities ab Omnibus quidem, sed praecipue, ut retia
quae virtutes, a Cardinalibus Ita cura da est, ut.quae tum per sese magni sit f clenda, tum etiam quia reliqua, quae diiaximus bona, hoc quasi fundamento niatuntur , quoia iacile ex eo apparet, quoniam si anima mainculosa, di contaminata fuerit, nec orationem, de qua pro xime loquuti sumus exercere, ac ne oculos quidem ad Deum tollere, nec illam mentis rectitudinem tenere, nec