장음표시 사용
191쪽
placuit maiori parti. Superbum enim, Δ ariogans videri,
ut audeat aliquis suum iudicium aliorum tam multorum a iudicio praeferre. Hςc pro ista parte: ipse tamen alteram, confirae at sententiam, non licere Card Inalibus veritatem reticere, ob eandem rationem, quam supra nos quoque
attulimus, quia cum sint consiliari j discedunt ab officio, nisi dent fidele consilium. Addit etiam simile quiddam
videri in teste, qui quoniam pro officio veritatem indicare debet, haud secus proditor veritatis censeatur,si verum D e.r .de reticeat, ac si falsum enunciet. Affert etiam Abbatis, dehi' qu β' Innocent ij auctoritatem, qui aperte docent in quovis ca Far. eap ' pitulo, & conuentu quicunque eius pars sit ita obligatum esse, ut cum aliquid proponitur, quod sit contra communem utilitatem libere loquatur,totisque viribus quantum in eo se resistat, aliter autem peccare. Ex quo argumentari possumus quanto id magis valeat in hoc Collegio Cardinalium, in quo & maior est dignitas, ct maiora tractantur negocia, magisque cum publico bono, damno ueconiuncta. Quare illud hic conuenice videtur quod in Exodo dicitur. Provide de omni plebe viros sapientes, ct timentes Deum, in quibus sit veritas. Quomodo au-.1 tem in ijs sit veritas, qui eam opprimi, conculcarique pa-
liuntur ξ Haec omnia Albanus, qui contrarijs etiam arβumentis ita respondet. Nam quod obijcitur, frustra dissentiri, clim iam maior pars Cardinalium aliter sensit, potius sperandum esse alios etiam veritate audita suam mutaturos sententiam, quoniam ea Veritatis vis est, ut denique' omnia vincat. Quod autem additur de deponenda pro-- pria sen tenta a cu plures aliter sentiunt, verum est, poste quam quid tu sentias,&quare ita sentias exposueris. Nam si his auditis, nihilominus plures in contraria parte fuerint, tum vero decet ita existimare, potius decipi paucos. quam multos. Sed sunt alij, qui ad tegendum timoremi vel cupiditatem luam, illam afferant rationem, s*pe Pon tifices
192쪽
tifices de eo ipso quod in consultationem adducunt, iam
constituisse, ac propterea etiam si contradicatur nullum . .i. omnino fructum. sequuturum, . Cui nos respondemus, quanquam ille effectus, de quo agitur non consequatur, alias tamen utilitates esse certas. Primum quia Pontifex
ipse in similibus rebus consideratior fiet, cum videat non deesse, qui audeant pro bono communi, esseque id magnum fiae num summae potestatis, cui facillime obrepit li- centia. Deinde alij et iam Cardinales eiusmodi exemplis animosiores, sortioresq; fiunt, ut saepe in pugna qui fugiebant, unius audacia, ac robore, reuocantur, viresque &animum sumunt. Denique si nihil aliud, Cardinals quidem, qui hoc facit, ossicium suum facit: quod si deinde , alij impcdiunt, ipse certe culpa vacat, qui sane est fi uetus
conscientiae vel maximus. Huc etiam pertinet illa specu
latoris parabola, de qua est apud Ezaechielem, qui si gladium videns venientem non insonuerit buccina,quicquid damni sequutum fuerit, de eius manu requiritur. Sin a tem ipse cecinerit buccina, sea quispiam negligentia sua, ' quia se non custodiuit, perierit, sanguis eius super ipsius caput, Speculator aute innoxius manet. Sic .n. Omnino dicere possiimus,Cardinales omnes quosda esse speculatores domui Israel datos, idest Sanctae Ecclesiae, in cuius arce positi sunt,ut prouideant,atq; et denundient quibus oportet atq; in primis ipsi Pontifici,tu bona quae prodesse,tu mala quae obesse possint communi saluti. Quare si id impigre ac strenue,nulloq; cuiusqua respectu, fecerint, etia si ab alijsi non audiantur, saltem ipsi animam suam liberant. Sin vera tacuerint, aut dissimularint, non abibunt impune, quia in eo ipso delinquunt, quod maxime ab ipsis exigi-:rur. Quamobrem recte hic quoque conuenit, quod est λSancto Gregorio dictum, Saepe rectores improuidi hum ' , mnam amittere gratiam formidantes, loqui libere recta PC Mnescunt, di iuxta vcritatis vocem, nequaquam iam
193쪽
gregis custodiae pastorum studio, sed mercenariorum vice, deseruiunt, quia veniente lupo fugiunt, dum se sub silentio abscondunt. Hinc namque eos per Prophetam Domminus increphat dicens. Canes muti non valentes latra reo . Neque vero ubi de honore Dei agitur propria sunt timenda dispendia, cum ipsum dispendium pro Dei causa magnum sit lucrum, quoniam ut testatus est Saluator, Beati qui propter iustitiam persequutionem patiuntur. Quod etiam monent sacri Canones cum ita hortantur. iNolite timere eos qui occidunt corpus, ne forte timore mortis perterriti libere non dicatis. Et melius est pro v .ritate supplici uin pati, quam pro adulatione beneficium adipi lci . Ac postremo ad hanc culpam augendam, illud etiam afferendum, quod eodem loco, quem supra attuli tangit Albanus, quicunque Cardinalis recta consilia non dederit Pontifici, praeter peccatum quod committit, insu per etiam damnandum esse ad restitutionem omnis damni quod ex eius consilio existat. Et pro hac sententia Innocentium quoque affert. Quare hoc positum, & con-ς firmatum sit, nihil ita decere Cardinalem, aut nihil ita proprium esse eius officio, atque hanc sinceritatem, & si . duciam in sententia dicenda. Hoe probe intellexit, atq; ietiam exequutus est Cardinalis Contarenus, qui, ut accepimus , magna auctoritate,& libertate in dicendo ut batur: quod cum aliqu3ndo fecisset in magna quadam
causa, quae inter dua Principes familias agitabatur, atq; ipsum quoque Pontificζm Valde attingebat, ac deinde gratiar illi agerent ut, lespondit, nihil esse opus,quod enim cisset officii, sui gratig secisse. Quin etiam cum de quibusdam ad Cardinata sum a Pontifice designatis, ipsae publicae restitisset, dictumque ei esset, morem hunc esse Cardinalium, ut moleste serant eum honorem cum pluribus communicari, aperte negauit,id se facere ob hanc causam neque se Caidinatarum ducere maximam omnium quas haberet
194쪽
hinserer, dignitatum. Verum illud etiam minime praeter eundum , libertatem hanc, quam a Cardinali exigi dici, mus, tum multo magis exigi, cum id agitur ini quo alteri fiat iniuria . Tunc enim Iustitiae partes sunr inno entem tueri, quantum vires sinant, nec deserere aequitatem, aut pati ut a potentiore opprimatur. Quo in genere laudata
est Nicolai Flisci constantia, qui cum Alexander Sextus Equo ipse factus erat Cardinalis, immerito Castellanum aEpiscopum vellet deponere, ipse semper obstitit, neque hominis illius iram sermidavit, quae erat omnibus terrori, di quod mirabilius est id facere non dubitauit, in ipso primo Consistorio, cui Cardinalis interfuit, scilicet beneficio tam recenti. Quod si in causis singulorum homina faciendum est, quanto magis in iis quae ad uniuersam Eclelesiam pertinent Θ Iure igitur adhuc viget, vigebitque memoria. Francisci Piccolaminei, qui Pij II. fratris filius fuit. Hic enim turbulentis illis temporibus eiusdem Alexandri Sexti, incredibilem semper animi magnitudinem,
prae se tulit, cum in alijs multis, tum minime cum Ponti sex Beneuentum Ecilest; dationem Ioanni filio in laudum dare vellet; cui ille constanter respondii, diuque & palam cum eo dispurauit, multas afferenS, & graues ratione , vicissimque respondens omnibus rationibus, quas Alexander, in rei cupidus, afferenat. Quod eo laudabilius fuit, quoniam solus ipse id ausus est , reliquis omnibus, vel ti more perculiis, vel gratia deuinctis, vel spe obligatis. Atque ut in hac re dicto, sic alias facto constantiam candem tenuit,cum redeunte ex Gallia Iuliano Rueriti Nixtus Quartus eiu patruus iussisset,vi Cardinale, omne, honoris causa obuiam illi prodirent, hic enim unus nillil eius offensam veritus, domi se continuit, quoniam qitiintum, id dignitatis uliano adderet, tantum detraho et Cardia
z.: Sed non puto esse quenquam, qui si rem ipsam per se
195쪽
perpendat, non eam & iustam, & necessario etiam 1 Carridinali debitam fateatur. Illud impedit, & perturbat, stan gitque animum, quod libertas haec non solum odiosa, sed etiam pemiciosa videatur, quia videlicet veritas odiunias parit, res autem est cum Pontifice, alijsque Principibus, qui multum vel prodesse possunt vel obesse. Hic nimirum est scopulus, haec, ut dici laeet, petra scandali,in quam noimpingere, & quam omnino euadere magnum est nego cium . Quare hoc detracto, non est dubium, quin facillimum , atque etiam iucundissimum futurum sit Cardinali
constantiam, & grauitatem suam scmper conservare . Quamobrem hoc etiam postremo loco asseramus ad confirmandum cuiusuis Cardinalis animum, quod vere o . seruatum est, non modo nihil perdi, sed saepe etiam magnum lucrum fieri. Perdent fortasse, & merito qui Ponintifici, aut alijs Principibus resistunt ob aliorum Principum gratiam, aut studio partium, vel ob aliquam propriam commoditatem . Qui vero amore iustitiae, aut religionis, honique communis id facit, si prς sertim reliquae etiam v tae testimonium consentiat, potius ut dixi, multum acquiaret. Tantus est enim integritatis, & innocentiae splendor apud omnes homines, modo ratione praeditos, Vt in quo cunque ea sit, eum amabilem reddat, atque etiam hostem conciliet hosti, non modo CardinaIem Ponti fiet. Atque
hoc etiam eo magis valet cum non quasi repentino aliquo
impetu quispiam in hanc Veritatis, di libertatis professoncm venit, scd potius eam possessi Cnem longo iam usu isnuit, idque iamdudum capit prq se ferre, eamque volumtatem perpetua constantia roborauit, ct scn per in propo. sito susceptoque consilio permansit. Id enim auctorii lcm etiam nescio quam affert, & licentiam dicendi quicquid oporteat, omnium permissu,atque etiam cum approbatione, & laude. De Iacobo Sadoleto hoc traditum est.
cum a Paulo Tertio factus est Cardinalis, nihil propius
196쪽
fitisse, quam ut Cardinatatum recusaret, sed amicorum consilio, & hortationibus victum, admisisse tandem, verum hoc illi fixum, ac statutum fuisse, ut nihil aliud unquam propositum haberet, quam Reipublicae Christianae commodum, & Dei unius honorem. Quare ita accepimus eius semper sententias liberrimas fu i sie, plenasque dignitatis. Nec tamen id cum minus gratum Pontifici reddidit, ted potius gratiorem, qui cum nouis auxerit honor,bus, & nominatim Gallica Legatione. Eadem quoque laus tribuitur Antonio Palavicino Genuensi, quem InnOcentius Octauus ad Cardinatatum evexit. Hic enim de Iulio lI. non dubitauit dicere,coram multis Cardinalibus arma data esse furioso. Quod Pontifex audiens, & si no nihil commotus est, semper tamen eum in honore habuit, quin etiam Legatum misit ad Ludovicum X II. Regem Galliae, qui in Italiam peruenerat. Quam etiam libertatem tenuit aduersus Alexandrum Sextum . qui cum eius sententiam rogas et de re, quam apud se iam decreuerat, respondit aperte, non posse se dicere, quoniam non ad liberum consilium, sed ad decretum factum vocatus erat . Fliscus etiam Cardinalis, de quo ante mentionem fecimus, cum se Iulio li. tum in eius electione, tum deinde in ipso Pontificatu, saepe ut res poscebat, opposuisset,& quidem acerrime, tamen tantum abest,ut damnu ullum acceperit, ut insuper ab eo ipso ditatus sit redditu scpte milliuaureorum, quin etiam tanto in pretio habitus, ut scriptusit consequutam esse communem hominum opinionem ,
non posse bonum Cardinalem no amari a Pontifice etiam non bono. idem sertur de Ricardo Oh uerio, nation Nori manno, qui tui is ciuilis scientia insignis suit, sed multo magis, hac, de qua loquimur, libertate. Quo nomine Pio Sccundo carissimus extitit qui eum, quain diu vixit, plurimi semper secit, cum etiam ut accepimus, dicere so deret, tales se optare omnes Cardinales. Paulus autem Z a Secun
197쪽
Secundus eum Ub eandem causam ex Presbytero Cudb-nali Ostiensem fecit Episcopum, tribuitove praeterea Vm-Legationem, in euius administratione excessit e vita. quoniam quod mulios in hac libertate in redite solet, est maximo motus ille, ne sibi aditum obstruant ad Pont, . sicatum, est ei quidem turpis M& dpmnanda ambitio, ut
per se apparer, ted illud quoque intolligendum; saepe
et Liam hanc iplam libcitate in aci ipsi an Pontificatum non. diotrirc r iusi agatam e sic , vr lcimus m Marcello,& Potito Quarto, cuti huiusque adhuc recens memoria es, Daulus cnim dnm Caidinalis uiit nutabat in scin per cor si intra in praestitit, δ' quod semel dixerat, aut senserar, rinetimuisse, ab eo se nullis, vel precibus, vel minis deduci pati cbatur, quod si quid a Cuobus Pontiscibus, sub quibus eam dignitatem gessit, rete iretur, Quod non iudicaretc re Sed is p postolicae, cuius se acerrimum propugnatore profitcbatur, vel aperte dissentiebat, vel certe non veniebat in Consistori viri. Marcellus aut cm cum a Paulo Ter
tio Nuncij, Episcopi,denique citam Cardinalis honorem consequutus esset, tamen adeo liber in dicendo apud eum ipsum fuit, ut scribat Onuphrius saepe ab illo, Pontificem a consilijs sibi non probatis deterritum, & periculosa 1,
quamquam prima specie decora tentantem salutaribus rationibus prudenter reuocatum. Eo vero m uiuo cum Huli j Teriij, qui successcrat acta multa non probar t. accedente praeseitim sebricula, Eugubium se ad suum Episcopatum recepit, id sane hoc suo secessu haud dissimulaniter piae se ferens quod inpzctore gerebat. Quare paulo
post rediens extincto lutio conclaue ingrcssus est, omnium iam iudicio, S approbatione Pontifex designatus,tantam ei auctoritatem , ct amorem illa libertas conciliarat. Quamobrem hoc certum sit, hanc dicendi, & agendi fiduciam ita Cardinalem ornare, ut non solum scita per spiri-
aualia, sed etiam sεpissime temporalia lucra, ct Lonoi iam,
198쪽
& facultatum accessionem afferat. Quod ii nihil eiusmodi afforat, semper tamen dignitatem,& existimationem, . ac solam, S certe admirabilitatem quandain inter ho- mines parit, quae etiam in hoc ipso genere temporalium arra mi ol uin pluris est , quam illa Omnia, quoniam ut ait Ecelac i. Sapiens, melius est bonum nomen quam diuitiae multae.
A 'd necessarium si i Cardinati ut ex animo
- . ex IIrpet d. siderium Pontificatus . t i ' Cap. XX I X. '
I recte cogitemus duo sunt quasi scopuli
Cardinalium,alter ex immoderato amin
re propinquorum,de quo supra diximus, alter ex cupiditate Pontificatus. Atques hic quidem sortasse etiam periculosior, quoniam cupiditatem hanc non solum ambitio inflainmat, sed etiam ille ipse affectus in propinquos , quorum videlicet causa, ut augeantur, & locupletemur, & ad summos gradus euehantur, illud honoris, de potestatis culmen appeti solet. Cum autem humana natura ad omnem honorem, & excellentiam appetendam adeo sit proeliuis, quid hic faciet tanta amplitudo, tantussplandor, tanta dignitas, immo ipsum fastigium omnium dignitatum , quς sunt in hac vita Magna igitur aduersaria Cardinalibus omnibus proposita, di omnino ad vincendum dissicilis, sed quae necessario vinci debeat. Sciendum enim est, ct pro certo habendum in hac ambitione inesse peccatum . Docet hoc diserte S. Antoninus, qui ea p. .iit culparum genera describens , quibus hic status expositus η - . est, hanc quoque commemorat, quaerere, inquit, di diuersis ViIS curare per se, vel per alios, ut eligatur in Pontisi- Lem. Nam si appetere Epistopatum ambitione non camast , quantacm ambitio, omniuna fidelium , totiusque Ecci
199쪽
Ecclesie curam affectare Ita S. Antoninus, cui etiam mιό e mile-quod generaliter a S, Augustino dictum est, locus,uit. e. is. inquit luperior sine quo Regi populus non potest, etiam
si ita teneatur, atque administretur, ut decet, non tame . in lib.Re decenter appetitur. Diserte etiam B. Gregorius de Sau-zua ς 4. Ie domi latente, inia nunc, inquit, in Sancta Ecclesia q ii se subtrahant tantis honoribus pauci sunt, qui se ingerat, multi; notare qui se ingerunt debent, quia is qui a Propheta domi absconditus dicitur, non ad spiritualem Ea-clesiae dignitatem , sed ad sarcularem Regni gloriam aquaerebatur , non enim in Pontificem hunc quaerebant, sed Regem facere volebant . Videat ergo Sacerdos qua mente fugiendum sit culmen Saniue Ecelesiae , si culmen saeculi conscendere tam caute Reges, fugerunt. Haec D. Gregorius. Verum ut subtilius ista enucleemus , quemadmodam rei grauitas requirit, ita distinguenduin est, ut intelligamus in Pontificatu tria messe, primum, finem ipsum, cuius gratia institutus est a Deo, quod est bonum Ecclesiae , salus animarum, fi debum gubernatio, ut Chri lii oues pascerentur, ut eri Ores prohiberentur, ut irruentibus lupis resisteretur. Alterum est altitudo,& eminentia illius gradus, atq; illius potestatis in coelo claudendo, & aperiendo, & in Christi persona in terris sustinenda , . Postremo lunt etiam temporalia commoda,tum exhonore, I reuerentia hominum , tum ex diuitiis, & opibus . igitur si primum illud p ecise expetatur,bonu opus ,.raim. i. desideratur, ut ait Apostolu . Est enim finis ille per se quidem res bona, vel potiuS OPxima. Se d hoc ipsum mulotas habet cautiones, ut rect C deiideretur. Requiritur .n. ut qui id expetit dignus sit, idque ipse cognoscat, non eris rore, aut ex Ceco sui amore, sed vero , certoque iudicio. Requiritur ut sit euidens Ecclesiae utilitas, nec alij idonei huic loco inueniantur. Denique requiritur cliam, ut is nulla re alia moueatiar, nisi magno, & incenso animarum zelo,
200쪽
etelo,&studio diuini honoris . Haec antem omnia tam , certa esse oportet, ac manifesta, ut fere sit instar reuelatio . nis cuiusdam, qualis Mosi, vel Hieremiae, contigit, cum 1 - 'ille ad populum regendum, hic ad docendum vocatus est,
uterque recusans, ac renitens. Cum igitur tam multata,
di tam grauia concurrere necesse sit, quando fieri poterit, ut adsint omnia e Nam hic Zelus quem diximus, ex ma- na charitate prouenit magna charitas sine magna umilitate esse non potest. Atqui vere humilis sit, qu modo tantis se rebus aptum existimabit quomodo se alijs praeseretὸ potius omnibus subiiciet, seque omnium infimum & minimum, alios sanctiores, prudentiores, artiores esse plane sibi persuadebit. Et quidem in alijs sortasse minoribus curis, ut unius ciuitatis, aut populi,interdum continget, ut hoc desiderium esse possit, sine peccato, quoniam vel propter temporalium rerum incomm ditatem , vel propter haeresum deprauationem, aut simialem causam difficile sit idoneum Episcopum inueniret . praesertim cum tam multi in Romana Ecclesia desiderentur Episcopi. At vero in cura uniuersalis Ecclesiae, cum
unicus tantum Pastor requiratur, cum etiam sit onus tam immensum, cuius superbiae ac temeritatis erit, tantum mbi arrogare, ut se huic rei parem, & quidem solum parem
inter omnes existimet ὸ Quare nihil est dubitationis,quin ex hoc ipso capite Summum Pontificatum optari non liceat . Minus etiam licet ex duobus aliis capitibus, idque ''docet S.Thomas, non modo de summo hoc gradu, sed de i s. a. a. quouis Episcopatu. alterum enim ait, esse superbiae,& praesumptionis, quae Iocum appetit meritis maiorem,alterum autem tum auaritiae, tum ambitionis, quae appetit testimonium excellentiae. Quam in sententiam Sanctus quoque Hom. 1 Gregorius eum qui terrenis commodis inhiat, qui hono- - LR Pre praelationis gaudet, qui temporalibus lucris pascitur, aut impensa sibi ab hominibus reuerentia Iaetatur, non