장음표시 사용
121쪽
s 6 Comment in posteriorem D. Pauli in veritate,sermo enim tuus dicebat, veritas γε, Quibus Verbis, a patre petebat Dominus, ut ad Euangelicum iacerdotium ministeriumque suos diicipulos, non tam legalibus illis umbris ac ceremoni js, quibus veteris testamenti ministri consecrabanthu', sed interna spiritus S unctione consecraretide qua idem Ioannes dicti:ms unctione habetisasancto, si omnia.Et rursusEt nonne-ιesse habetis, taliquis doceat vos sed ut unctio eius docet vos. Quod ipsum, alijs verbis, hoc loco, noster Apostolus expressit, cum dicit se non litera idoneum ministrum esse factam, id est, Iudaico more, legalibus ceremon ijs, sed spiritu , id est, meliore spiritus Lancti
gratia. Sicut enim in omni rerum a Deo constitutarum genere nae resper alias, Ut postremae per medias, mediae per primas, in suos fines diriguntur, sic in Ecclesia sua optime constituta, quosdam, per alios ad salutem dirigiti ac diuersorum hominum ordines instituit Dominus, ut unus alterius opera, consilio& authoritate,
suum scopum possit attingere Dei enim natura liqc est, ut suis in operibus repraesentara velit, non modo, ut ipse in se est, sed etiam ut alijs rebus seipso, beneficia cumulatissime largitur Se porro non cuiusuis ordinis, aut status esse ministrum, hoc ipse praedicat Apostolus, sed noui testamenti, quod veteris ministerio, longis esse interuallis excellentius, ostendit. Nam se, cum Moyse comparans, illum literas lapidibus insculptas, via populo ministrasse, se autem,&collegas suos spiritum toti mundo ministrare Deo principaliter operante gloriatur, quod ministerium Euangelij proprium fuisse, videtur Hier praenuntiasse
cum c. 34. diceret eriam Domui Israe foedus nouum non
122쪽
ad Corinthios episeolam CV III. I
Litera enim occidit s iritus autem viviscat.
Pergit Euangelici ministerij, comparatione Mosai 'ci, dignitatem extollere: od eiusmodi legem Apostoli publicent, quae peccatis condonatis, homines in Dei, non modo gratiam reponat, sed diuina mandata praestandi, collato ad id praesidio , adinternam felicitatem possidendam aperiat ianuam a Moyses, talis fuerit legislator,qui mortis,in perditionis potius quam salu Aitis author extiterit. Non quod legis Euangelica lite ritis otii. .ra non etiam occidat, si a spiritu separeturi utraq; enim
occidiω; sed ideo, dicit Apostolus de Moysis, non Euangeli lege, quod iram operetur,&quod occidat,quod cum Moyses, legem tulit, nihil nisi iteram dedit; Christus autem, cum Euangelium praedicauit, simul cum litera , spiritum est impertitus : Adeo, ut non solam doctrinam ediscant Christiani, qua virtutum a viiij sdiscrimen, sed gratiam recipiunt, qua iustitiam diligere, odio habere possint iniquitatem: Atque hanc te μιν. ..t. gem promisit olim Drus, per suos Prophetas, tau thor est noster Apostolus in js, qtiae ad Hebraeos,&ad Roman sunt scriptae Ibi enim noui Te menti legem vocat Charitatem in oraebiti notiris per spiritum sanctum, ρm I. qui datus ea nob/S,Hssusam, quod tum diu in volutati mos
geri possit, cum a Di o in hominum animos Charitas diffunditur: Quoniam, qui diligit, legem adimponit, cum Misponitudo nast Hlectio Licet vero, legis veteris cultoribus, etiam gratia contingeret; ea tamen, non legi
illius vigore, sed Christi futuri fide dabatur. se a TE 2λbant, ait August. Hisanctipro congrueuti temporis, Te mentum vetus, pertinebant ad te mentum nouum V iisdecur litera dicatur occidere enitescit, nempe,quia cum im-
123쪽
, Comment inpseriorem, Pauli pleri non pollit ab eo, cui datur, eu quodam modo praeuaricatorem constituit; Ideo dixit alibi Paulus, quod lex iram operetur , Nam ubi non en lex, necpraeuaricat o quaecu sua prohibitione augeat concupiscentiam, nitimur enim in Vettium,semper cupimusq; negata) occasione accepta, inquit Apostolus,maeatiranter mandatu,conoperatum est in me omnem concupiscentiam: Non quod per se, aut suo aliquo vitio, lex hoc praestiterit, sed ex occasione; non quidem data, sed ab hominibus accepta Dicitur etiam occidere litera, ex parte ploria Iudaeorum, existimantium, in scripturis aeternam vitam esse sitam, sicut Ioannis cap. s. Dominus dicit, cum tamen ignorarent, in qua parte, illa esset sita. Putabant enim in litera, id est, incere monij s&vmbris esse sitam, cum tamen in spiritu in sensu, in mysterio iter esset conclusa. Hic autem spiritus scripturarum Christus erat, ad
quem omnes figurei,Vmbre,' tota scriptura reuocabatur ; Neq; enim alio illae omnes figure, omnesq; scripture, pertinebant, quam quod Christum venturum demonstrarent, ad quem, & caeteros omnes prouocabant,
qui se tui fieri voluissent. q. - his, fit Ctiam euidens, cur ab Euangelio literam: is, . . disiunxerit Apostolus:quod Euangelium per se hominem in eum statum restituat, quo Dei legem seruando, possit salutem consequi: vetus porro Testamentum, tabulis incisis, timorem incutiendo, seruitutem ingeneraret Legis enim Mosaica mandato, sine gratia Dei, quam dare non poterat, rei constituebantur homines,in poenae obnoxij, Christi vero , libertatis amoris lex propria est; quoniam Christus,' qui mandata dedit, spiritum etiam largitus est, per quem in corde
124쪽
ad Corinthios epistolam, Cap. III. 99 Nisus esseharisin. ideo in ea, quae est ad Gai ait Paulus. nos non esse filios ancilia se liberae, qua libertate ctrium nos liberauit, a. ad Timoth. a. quod Deus non dederit nobis stiritum timoras eduirtutis se dilectionis.
Quod si ministratio mortis iteris deformata in lapidibus, fuit ingloria ita ut noupossent intendere filii prael in faciem Moysi ropter gloriam vultus eius, quaeuacuatur. Facta duorum mediatorum comparation quorum unus, totius virtutis,gratiaevi salutis aeternae,alter,cupiditatum,perditionis, ac interitus quodammodo sit author, probat Euangelici ministerii dignitalcm, Mosaico multis numeris, praestare, hoc sensi, Si tantus ho- nor habitus est Moysi, legem grauissima,diriacilem,intolerabilem mortis matrem δε quodammodo momentaneam publicanti ita ut faciei ipsius, splendorem ferre populus Hebrςus non posset, eandem te Med aιμώ- gem accepturus ; quis honor , quae reuerentia ac
veneratio illi sequestro habebitur, qui non tam legislator , quam Redempto , non tam umbras , figuras' veritatem quam gratiam uniuers mundo attulit, qui pacem reconciliationem communem cum Deo aeternum duraturam, toti nostro generi a nuntiauit Quod si ministri mortis, Veteris scilicet legis,tanta fuit dignitas, tanta amplitudo quantaApostolorum esse claritas debet, quanta eorum gloria maiestas, qui vitam tona aeterna toti orbi ostendunt; annunciant, promittunt Si tanta & tam incomparabilis existimata est , ni uca: tatis lationis lex, a quanti
125쪽
llo Comment.inposeriorem D. Pauli quanti ponderisvi momenti Euangelium esse iudicabimus, quod &ad omnes omnium gentium homines spectat,& nullo unquam exitu, est terminandum Christi siquidem lege lata, ea, quam Moyses tulerat,cessare debuit Nim lex est Propheta,vH ad Ioannem, est translato Sacerdotio, necesse uit, ut se legis translatio sieret. Iud ergo
lex Zait, noster Apostolus ad Gal. 3. Proptertransgresio nemposita est, donec veniretsemen, cui promyerat. Quan tum enim inter imagine ieritatem inter est, ait Ambrosus, tantum inter gloriam vultus Moysis,&gloriam Christi Sicut enim vesperi, gloriosae sint stellae, quarum claritas adueniente Sole. euacuatur ita Moysi claritas adueniente Christi gloria, extinguitur, et utq; Vmbra quaedam ita discutitur, tam plius non appar eat. Legem porro Christi, finis esse nesciam& exitus,eiusdem Sacerdoti probatae ternitas Sic enim Psalm. Ios loquitur eidem filio pater, Tu es Sacerdos in aeter.
m. Legis porro, Sacerdotiitanta est,& tam coniuncta societas, ut uno manente , sit alterum nec e medurare: sicut finis expers Christi regnum, futurum praedixerat Daniel: Quod ipsum B. Virgini confirmauit Archangelus Gabriel Cui ergo dubium esse potest,quin&lex, aeternum duratura sit cuius quanta debeat esse claritas, quanta veneratio, quanta reuerentia, nemo non videt.
Oim si ministratio damnationis in gloria
est, multo magis abundat ministerium
Propositum argumentum clarius explanat Apostolus, tum ut inanem breuemq; legis veteris gloriam amplificet, quo Iudaeorum stuporem & supercilium,
126쪽
ad Grintlios episolam, Cap. III. et ait Theodore tu syredarguat Sesaccuset, qui literae solius velamine obnubilati, in tanta luce caligauerunt, Vt spiritualem literae sensum, legis scilicet fine im,qui Christus est, non intellexerint: tum ut Euangeli perscctionem cxtollat,nouiq; Testamenti praestantiam, veteri oppositam, magis Omnibus commendet Hinc legem damnationis administram appestat, ob rationes paulo ante allatas non quod a Deo lex data sit, ut eam obseruando, homines damnentur, cum lex sanctast cui mandarumsanctum cius fumo bonum, sed cum ad peccatum vitandum data, non potuerit seipsa efficere, Ut peccatum Vitaretur, sed contra potius per accidens, Occasio fuerit, ut superabundaret, dicitur hic ministratio damna. tionis. Sic enim primi parentis peccato, humanum genus deprauatum est , t accepta ex prohibitione legis, occasione, magis ad peccandum exarserit ac sic &χanationis materiam videatur lex ipsa attulisse. Quo sensu, iram operari, litera occidens, virtus pee eati lex dicitur. Quae etsi, ait Apostolus, omnia circa legem ita se habeant, nihilominus, in maximo precio honore semper fuit Quid igitur nouae legi deferendum est quave in veneratione nobis omni Dus esse de bees quae tantum abest , ut peccatores deprae hen spuniat, quin per Baptisma,&alias saepe impunes dimi Osos, sua gratia, sanctos& iustos dimittat, dimissos infilios adoptet adoptatis aeterna stelicitatis praemia polliceatur, Quae causa erit quod Euangelium, iustitiae ministerium, hoc loco vocetur, quia videlicet, impiosiustificat, lege antiqua, mortis occasionem per accidens uti dictum est praebente. Beati proinde praedicantur, qui Eu ingelium Dei scilicet verbum audiunt, non solum praedicant, sedcteustodiunt Egud; quia, qui Christi
127쪽
O a comment.inposteriorem D. Pauli sermones&mandata, uti par est, se Ont apti ira gno Dei. Moysis quidem lex sanctissima fuit, quae ideo&spiritualis dicta est, quod peccare prohiberet: Non tamen ex spiritus vitς, siue vivificans dici potuit,
iureis mortis remittere peccata non posset, ut mortuos
vivificaret Lex quidem pre cepta dabat; per quς non Peccabatur, quin . non peccatirecte spiritualis dicitur, tanquam aemulus coelestium spirituum: At lex Christi, sue fidei, dicitur lex spiritus, quia Deus cuius est fides, spiritus est. Illic verba sunt;hic res: illic que Dei sunt, hia Deus ipse.Lex quidem homini datur, ut bonus fiat, lex enim quid fieri debeat, vel omitti, docet in ad studiosos actus dirigatur, At spiritus S. hominis mente inhabitans, non modo facienda fugiendaue praecipit, sed affectum voluntatem ad bonum inflectens simul ad boianas actiones adiuuat atq; impellit, hominis volutatem.
Nam fide,quae per charitatem operatur vinionem ram Ioan. I. epist.cap . appestit &docet de omnibus,&sicut infra c. s.dicitur, urget nos. Atq; haec lex est, quam daturum sciper Messiam, in cordibus suorum promiserat Deus,po Hierem. 3I.&ΕZech. c. 3 C
Nam, nec glorificatum ect quodclaruit in hae
parte,propter excellantem gloriam.
Sensus est, vix gloriae nomine, digna est ea, quae Moylagem tantopere ornauit, cillustrauit, si inusitatori inaudito Euangelica maiestatis spIendor compare. tur: In comparatione siquidem Euangelicae gloriς,vmbratur gloria legis,sicut orto Sole,obfunditur lunae Lunae,cum tamen suo tempore, magnu habeat fulgorem ait Sedulius Unde Christi diuinitatem probaturus D. Iomnes, dicebat se Christigloriam viisse,non alicuius se ui
128쪽
adorinthios episeolam, Cap. III. IO ui aut Proph. ,qualis scilicet, fuerat Moyses, sed quasi Unimnati apatre: Cuius nimirit m diuinitas, nequaquam subhumanitate latens,se, occultassiet, ut quae doctrina cce
testis prςdicatione admirabili vitς sanctitate, miraculis& prodagiosis operibus,se toti mundo Deum ess d ς' ιδὰ .
clarasset Nam Dei verbum, cum oculorum corporis obtutu, in suo splendore, conspici non possiet, huma D 8
nitatis umbram,ceu integumentum quoddam inauit tire fers re
per quod ea praestaret, quae ipsum Dei escte filium na- -.turalemininigenitum, non adoptiuum quorum plurimi sunt testarentur. Quem circo,amplior gloriadi m gnumsestse habitum, author est Paulus, quando pater a mortuis suscitatum, constituit addextera uam in earlewbψ, super omnem principatum se potesatem et quod nec ulli hominum, aut coeli tum unquam contigit. Et quia cum laude frequentem famam, gloria vox significat, Christi nomen,non solum toto terrarum orbe, sed apud coeli tesin apud inferos, semper celebratum, isti ia, ei; a Paulus innuit Cum tamen Moysis imperium, solius M., Iudaeae terminis conclusum eiusque nomen in Isirael, o - dunta Xa fuerit cognitum : Vbi, quia populi sui cauta sa coelesti patri, usque ad crucis mortem, obedientiam, sicut Chri lius non exhibuit; ideo nec nomen, quod Isuper omne nomen, ut Christus meruit; Vt ad eius inuoca b. tionem omnegenuflectatur, coelestum, terre tum est imfernorum4 Liccipanem de coeloprae terit Moyses, ex lite laticem produxerit, legemque ex monte attulerit C HRI4Τvse . diuerso, suam diuinitatem, humanitati coniuncta inta, in cibumi poturru, suo populo exhibuit in quae in sinu patris viderat se nisi cretae,in audierat in coelis arcana, hominum generi
129쪽
IO comment.inposteriorem D. Pauli
aperuit in terris. Esto , Moysis famam longe lateque extenderit, populi Hebrae ex Enpto , popu-tis barbaro, inter maris discisti muros , eductio longe magis Christi gloriam amplificat, quod infinitam prope hominum multitudine, non in promistionis terram, sed in coelum, ad beatam immortalitatem quotidie ex caco daemonis tyrannide liberatam, per baptismum ducit. Splendentis deniq; faciei Moysis claratas, certum magnopsius cum Deo amicitiae indicium fuit, sed quae talem populo terrorem incuteret, ut in eam intendere non pollet at si Christi transfigurati splendorem, intueare , prςsentium mentes ea voluptate demulcens Obimebat, ut dicerent Domine, bonum Minos hic esse iaetamus hic tria tabernacula, tibi unum, Mo vnum,ctc.
Si enim , quod euacuatur per gloriam e t: multo magis , quod manet n gloria
Ex duratione,legis nouae prςstantiam euincit quia quod finem nescit, melioris est conditionis, eo, quod ad momentum durat at Moysi ex antiquatur adueniente noua; illa igitur, hac cst nobilior sicut charitas,tide spe dicitur maior, quod his euacuatis, illa etiam in patria, suum Vigorem splendore retineat quem admodum omnia, quae immortalitatis sunt, augustiora his, quae sunt' talis, habentur. Quod, si lex Christi aeterna est, fit consequens, ut eius praecones temper vigeant, eiusdemq; gloria potiundae , spe maxima fuleianzur.
130쪽
ad Corinthios epistolam CV II. ros
Habentes igitur talem oem, multa fiducia
mtimur. Sensus est Firma Gloriae Christi aliquando poti mundae,erecti spe, non modo benepatient sumus, ut an o Pem.
nuntiamus eiusdem Euangelium, iue legem, sed certa satagimus per bona opera, facere vocationem nostram, ad aeternitatem ac in med ijs huius vitae diffficultatibus. iuuante Deo, conamur si quomodo in viam manda torum diuinorum currendo,assequi Brauium possimus, Ita, ut in hac vita, nulla vel aduersitate frangamur, vel rerum terrenarum pondere coepto cursu retardemur. neue nos ea spei firmitudo confundat, aut frustretur, ad quam, sicut ad anchoram animae firmam, tutamque ea fiducia confugimus, ut spe quodammodo salui facti Iideamur. Sanctorum squidem fiducia, quam in Deo constituunt non ex fide sola, sed etiam ex bonis meritis nascitur , atque ideo summo studio, sibi merita esse a. . . quaerenda existimant,ut apud Deum habere fiduciam postant: Quae fiducia, nihil aliud, quam firmami roboratam spem significat. Cum enim vitae coronam promiserit Deus diligentibusse, ut dicit S. Iacobus cap. I. cuinq; ex duobus,gloriae aeterna adeptio pendeat, ex
Dei nempe fidelitat qui praestat, quod promisit,
ex operibus nostris diligere enim oportet, non verbo orlingua, sed ere erueritate, ut ait Ioannes epist. I. ca I. Proinde, sicut spes certa non esset, si nos bene opera remur, sed Deus fidelis non per maneret: ita nec certa
spes esse posset, si Deus quidem fidelis sit, sed nos non Bene operemur, nec diligamus operevi veritate. Vn