장음표시 사용
91쪽
M Comment inposeriorem D. Pauli. ille diues, qui apud Lucam : Anima mea , dicebat habes multa bona posita in annos plurimos, requiesce, comede bibe: R epulare. Cum id quod maxime cupiebat, Troade, consequi non posset Apostolus, nempe multorum hominum mentibus, Christum insculpere, ingentem capiebat inde molestiam&cum in hoc genere sibi facere satis non posse videret, quiete caruisse se dicit, praesertim quod Dei beneficio, plurimos ibidem notasset, in Christi fidem, audita eius confessione, propendentes, Laenim spe erat, quod magnam eorum frequentiam in sitiam sententiam traxisset, si familiariter illis uti, diutius eos docere sibi fuisset summa potestas facta. Quid vero hoc sitiqtiod ex Titi absentia, tantam animi perturbationem senserit Apostolus, non omnes consentiunt, Aliqui, Graecae linguae defectum quo laborabat Apostolus, causam fuisse arbitrantur, quem ----- defectum Titus, Graece eloquent imus, si coram ad- - - - ' fuisset, praedicando supplere potuisset Alij, quod Ti'tus Corinthi diutius opinione sua, moraS necteret, veritum fuisse Paulum, existimant, quasi ita laceratam& confusam ibidem Ecclesiam esse suspicaretur, Cui relarciendae praetentia Titi atque opera, iusto tempo- ris spacio in drgeret. Sed D. Thomae,in aliorum sententia, vero similior esse videtur, qui ingentium la- horum molem, eo loci, huic perturbationi, & animi morbo, occasionem attulisse arbitrantur. Nam cum subinde, fidei hostibus esset acriter resistendum, tum praedicationi non ita instanter ac necessitas urgebat se posse vacare videbat, qua iuuari, plurimos cordatos istic ciues, Dynastas posse adue lebat. Cui muneri praeesse Titum posse herabat, se interim cum aduersariis, pro fide, non sine fructu maxi
92쪽
ad Corinthius epistolam Cap. IL Hrno disputante, Vnde utrique labori, cum se sibi relictum, minime parem agnosceret, alio se, Philippos scilicet, ut aliqui existimant contulit ij prius, qua
decet charitate lalutatis, quos Troade Christo lucri fecerat. Cur autem hac alier Epistola, animi sui vehe P
mentem aegritudinem CorintnljS tam accurate, X si,m..eans aplicet, caula est, ut mutati consilii sui, de suscipienda φ. ive ad eos profecti orie, ipsas Corinthiorum dissensiones, vel ipsorum obstinatos potius animos, non postremam eme caulam significet, ut qui Titum apud se praesentem, diutius opinione sua, retinuissent, Unde maxima multorum spiritualis utilitas fuerat impedita, Quod siquis, repentini inde discessus caulam minime sufficientem ob ij ciat, nil absentiam, cum fidei maxime praedicanda praeclaram esset nactus occasionem. Dicendum, urgente maioris operis necessitate , quae Titi praesentis consilium atque industriam omnino requirebat, alio cogi a re compulsum fuisse. Nam quaedam minoris momenti bona, plerumque sapie litibus relinquenda sunt, ut maiora prosequentes, potiora promoueam. In Macedoniam autem spiritus sancti impulsu concessierat, quod Troade, ut author est Lucas, Viri Macedonis amictum,in spe ciem praeseserentem in somno vidissetetffigiem se deprecantem sibique dicentem , ut in Macedoniam transiens eos adiunaret. Quam viri apparentis imaginem, ad Macedoniae Angelum, viri schemate indutum, nonnulli recte referunt, sicut enim singulis hominibus
praesunt Angeli singuli authoribus Theodoretoin S. Gregorio, lib. II. Moral cap. . ita singulis gentibus regnis Archangeli sunt praefecti, quemadmodum
D. Hieronymus testatur in Math. c. I 8. Des
93쪽
cs Comment in pisteriorem D. Pauli.
Deo autem gratias, cytu semper triumphat nos in Christo Ieseu, odorem notitiae seu manifesta per nos in omni loco.
Suam in Macedoniam profectionem , non inanem fuisse ex duobus facit euidens, primum Deo gratias agendo, cuius ope&auxilio, de fidei aduersarijs, clarissimam victoriae palmam reportarit Deum enim
Osolos in Chris triumpbare, es illos in fide Christi victores e cere ait Ambrosius, cum perfidia calcata, fides trophaeum habet, dum stilicet ex per fidis, fiunt fideles,&ipsi malevoli fideles persequendo, non proficiunt in peius. Duo enim, ad Euangelici Doctoris offiCium
pertinent, nempe, ut sic alios sanam doctrinam eru-lcctant diat, quo se etiam, murum,Veritatis hostibus, inexpugnabilem opponata. denique, Ut Contra perlecutores
bene parienssit, si cum euidenti utilitate atque aliquo notabili profectu, velit Euangelium annuntiando ex
Qui iuuante Deo haec duo gnauiter praestat, cuna Propheta dici potest victor, a Deo deduci ad Dei laudes est gratiarum actiones in psalmis emcarminibus canendum, Cum boni perfecti operis principium,&origo Deus sit, cuiusspiritus,r Euangelu praeconibus ita loquitur, ut ei nemos eposit re ere, quemadmodum de Gncto Stephano, testis D. Lucas. aeque enim frustra Apostolis, pastoribusque Ecclesiae, si alliciturum promittebat, qui dicebat, cogitare quomodo aut quid si quamini, non enio vos sis qui loquimini e Piritu oris, qui loqui tu in vobis. Ego dabo vobis os drsapientiam, cui nongo terunt ressere , ct contradicere omnes aduersari v fri. NCn
94쪽
ad Corinthios pisotim Cap. II. er
Non quod huius suae promissionis fiducia, aut negligentes, aut somnolentos, aut vecordes vellet 1 fidei&religionis Christianae praecone cne Dominus sed nimis timidos, ubi licitos esse prohibebat i non inquam, his verbis omnem praecedentem meditationem vetabat sedeam, quae diuinae opis,o prouidentiae dinfidentiam habet adiunctam , qu .eque nimio metu ac sollicitudine, liberam Euangeli praedicationem impediret. Nam, inquit, non tam vestro, quam patris spiritu, sensu, consilioque aduersiariis respondebitis. Quod parta hoc loco de hostibus victoria, altius ponderans gentium Doctor se Deo gratias agere dicit cuius spiritu immo sugestione, duc tu Christo plurimos non modo lucri feci mei, sedin veritatis inimicos, verbi diuini gladio, funditus prostratos vicisset.
Et odorem notitia seu manifesta per nos in
Alterum, cuius gratia, Deo gratias agit, est, quod sua ipsius,&aliorum Apostolorum opera, bene fragrantem sui nominis cognitionem&scientiam toti mi do innotescere Deus ipse decreuisset, atque singulari prouidentia , unius Pauli studio atque opera, tanquam peculiari quoda instrumento, via statuisset. Odorem idcirco dixit, quia sunt quaedam res,quae cum sei insis non videntur, per odore tamen agnoscuntur, sicut cum intelligis in aliquo loco per odorem esse, quod oculorum sensu alias non vides ita&Deus,qui inuisibi A ,
lis est, per Christiam coram loquentem te Voluit intel nismo remis
ligi. ut praedicatio Christi, quae vii 4; inuisibiliter, sic in θ- πιι
ad nares odor, ita ad ames peruenit De patrem smua ni.
ret creatorem se silium iusinigenitu, a it Ara bio sitis, quasi diceret Apostolus, Christus unguentum quoddam suauissi inum est, quia Ia uleum
95쪽
6 Comment. inposeriorem D. Pauli oleum essem nomentuum at absiconditum est nune hoe unguentum quoniam ascendit in caelum id odorento,se prodit ex eo intelligitur utcumque, quale sit unguentum. Nos sumus hic odor Christi, qui ve dis&faetis eum patefacimus oriretenim in scriptura, pro fama accipitur. Tum enim bonus odor sumus Cum Ita nos gerimus, Ut grati&accepti simus,4 homines de nobis bene existiment cloquantur, Tum vero grauis&malus odor sumus cum ut viles cibominabiIes homines, alii nos horrent. Quo sensu capy4. lib. Genestos, dixit iuxta Hebraicam veritatem
Iacob Turbasis me, ut me fetere faceretis, coram habitatoribus terra Sic Gen. cap. s. dicuntpraepositi filiorum
Israel ad Moysem inaron aetere fersu odorem nos moram Pharaone ' Dei ergo legatione fungentes
odorem notitiae Dei Christi, per signa prodigia
manifestamus ait Paulus. Vera hac esse,deDeo&Christo praedicatione, virtutis& miraculorum testimoniuprobari debuit Quae ideo in odore significata est virtus quia, cum Deus non videatur, per hanc, quae inuisibiliter operatur, in Apostolis esse intelligitur, ut docti in veritas manifestetur. Qua enim supra naturam de Deo cognoverun praedicatione sua toti mundo aperuerunt Apostoli , qui coram Christi gloriam videram. Sicut is qui, quando silis splendorem in terra videt,stile esse supra Horigoni certus est,ri veluti dui Opobalsami odore, opobalamum istic esse vel fuisse sentit: Sic ex gloria verbi in carne, quam viderant qui Christum coram intuebantur, Deum csse factum hominem, esse Redemptorem,Veracem, Misericordem
agnoscebant, Cuiusgloriam, non meri hominis, sed etiam Dei esse postea ex odore praedicarunt.
96쪽
ad Corinthios epistolam, Cap. II. 6 9 Notitiarn. huius odorem,quem in hominum genus sparserunt Apostoli ab ipso Christo hauserat,ex scilicet
praedicatione, innumeris&inauditis miraculis, moriale,resurrectione, tranS figuratione, baptismo, vita&innumeris alijs ac prope infinitis argumentis, quaeim m. --
nia,Quidam odor, splendord; diuinitatis erant. Nec n. - Ἀ - si
Christus, qui vitis erat vera fructificans miram odoris suauitatem, cuius flores,honoris&totius honestatis v-beres fructus erant seCutum. Patris enim Odor ipsum cum videri non possit, sicut odor,rem, manifestabat, eius enim odor, ut balsamum non mixtum, vapor virtutis, Dei, veritatem&doctrinam mundo, quam in sinu patris hauserat,enarraba adeo ut fragranti veritatis Odor , tot uorbem repleuerit. Is enim solus erat,qui talem Odorem , poterat longe lateq; spargere, quia solus viderat patre, a quo natus fuerat, cuius dictis, mos erat gerendus. Quare cum eius praedicatio, tam esset suavis, tam fra nais. c. gras, bene spirans,dicebat futurus Apostoloruirin-Ceps, Domine, quo ibimus'verba aeternae vita habes, sec. Ipsi hostium Christi,vel impij ministri eius innocentiae, di tis&ὐι
veracis doctrinae delibuti suavitate, cogebantur fateri, a 2 2 α
quodn-nquam ita locutineti homo sicut hic homo; tam enim mirabilia loquebatur,& tanta virtute ac energia, animos alliciebat audientium, quanta nemo hominum. Alagnasiane Apostolicae dignitatis celsitudo qua de huius unguenti plenitudine tam copiosium odorem potuerunt haurire, quo postea, totum mundum repleret. Tum enim,cum dixisset Dominus, te,docete ocsgentes, oscut misit mepater,ita mitto vos. Item accipite obitum sanctum,cte. odoris illius fragrantiam coepere diffundere. Utinam, &nos curramussemseris odorem unguentorum
97쪽
adorinthios epistolam, Cap. II. 7 pud Matth. author est ipse Seruator, ita maloru flagitiis Misis eiusde nomen apud infideles, plurimum inhonestari dicebat David Nathan Propheta,cum adulteri j,
caedis eum redargueret. Eius generis homines,ait Paul' Deum quidem confiteri,que acris interim negant. Notamen odorisnsite, bene Dagrantis, iustitiae virtutumq; ad Clitasti imitationem, exercitatio duntaxat accipie-da est, sed Apostolica etia veritatis Euangelica praedicatio, sumpta a veteri lege, metaphora est intelligenda; oia, In qua sicut hostia dicebatur suauismmus odor Deo, o quod odoratus esset Deus odore uauitatis ita consuetudinis Apostolicae sanctimonia, sanae doctrinae synceritati respondens, Deo sit holocaustum, Q obedientiavi veritate magis saepe delectatur, quam religionis externo cultu, siue sacrificio. Notum enim est illud Samuelis r. Reg. cap. II. Nunquidvult Dominus holocausta es victima nonpotius,ut obediatur ora Domines Aulior enim
est. bedientia quasi sic Timae,ct auscultare magis quam offerre
adipem arietum, quoniam qua eccatum ariolandi ii, repugnare, est quas scelus idolola/rιae nolis acqurescere. Non ait Propheta, Deum nolle sacrificium , cum ipse instituerit, sibiq; iusterito Terri , sed dicit Deum malle Obedientiam,quam sacrificium, hoc est, sacrificium internumquam externum;& si alterutrum defuturum enci, malle externum,quod incarnalibus ho-st ijs, quam internum, quod in corde consistit, deesses, sacrificium. Illud tamen mirabile est,ait Augustinus,quod eum I η' 'essent sosoli bonu odor Chrsi, trahebatur inde bonum 'trahebaturinde malum, a se enim odor vitae in vitam, alijs odor mortis in mortem,cum odoris ,non esset, in mali,sed boni.
98쪽
72 Comment inposteriorem D. Pauli.
Ideo quippe bonus eram odor Christi, quia bene ute- - bantur gratia Christi. Itas bono odore,quidam vivunt, se
eodem quidam monuntur,non quIdem ex propria eius natura,
sedex ipsorum malitia, ait Chrysost iuxta indiιum euis affectum uauis odor, aut vivificativus es, aut mortiser: quemadmodum iidem unguentum Scaraba ct columbae proponatur,non idem in troi es ciet,sed columba quidem robustior persuavem odorem unguentiredditur, scarabeus vero Inter,
Qui bene viventem amat&imitatur, bono vivit Odore qui bene viventi in ut det. bono odore moritur. aut imo pretiosi illius unguenti,recreabantur psob, dore quod in recumbentὼ Chrsi eaput essundebat oraria, quo impius Iudas perimmam inuidiam , necemininteritum sibi a merebat: secundum hunc sensum, vult Paulus dicer suam aliorumq; Apostolorum praedic tionis famam Deo esse acceptam, siue fidelibus siue infidelibus praedicent. Quantum vero ad se attineri velle doctrina sua,&vitae exemplo,omnes salutem conseil licet ea duo, sint aliquibus odor mortis,ad mortem, id est,graue illis accidantri displiceant, quibus mors est, alij vero quibus arrident, aeterna vita, Ad quem mΟ- cum in multorum ruinam Chresurrectionem Chrsum fuisse ἔ positum annuus ad Simeo pud Lucam dicebat, quod alioqui Christo non credentes, essent in eum ostensuri,s et Nisibiso quales pleriq scribarum erant&Pharisaeorum,alij ve-Dναριν, se cio per Christum, certam peccatorum remissionem s
senteonsecuturi. Non quod eo consilio, Christum, e nissem mundum voluerit Euangelista dicere ut aliquies , scilicet caderent; sic ut nec ideo Paulus praedicabat, ut aliqui morerentur, cum term vestet omnes homines μ- uosseribo adagnitιonem veritatis venire essed quod ita positus
99쪽
ad Corinthios visolam, Cap. II. 7 3 positus' comparatus videatur;, quasi de industria, ad hoc positus appareret, taliqui caderent, aliqui resurgerent. Hic enim loquendi modus,tam certum signi Maleuentum: ut diuino cosilio tribui posse videatur; quemadmodum cx simili loco Iaiae, probari potest, qui rei huic maximam lucem assert Dominum inquite μι. xercituum ipsi anctificate,i epauor vester, se ipse terror vester.Et erit υοbu insanctificationem in lapidem obsenseonis, o inpetra candati,duabus domibus Grael in laqueum,ct in ruinam habitantibus Hierusalem, seo findent ex es plurimi,
o cadent,se conterentur,ct irretientur. Cum enim, non
in ruinam, sed in sanctificationem populo suo se positum esse dicat, multos tamen sua ipsorum culpa, cairos affirmat,secundum quod, apud Prophetam scriptuest, Perditiosua aex te Israel olummodo ex me auxilium tuu.
Quo sensumoster Apostolus,alibi Iudaeu Christum fisse
scandalum, gentibusultitiam, dicit, Qui credentibus crat insignis virtus&maximus honor, o in lupi lem offensionis, quod ei non credentes,a bono, quod habebat,
exciderint, nolentes scilicet eum nec recipere, nec agnoscere. Cuius ope sibi iustitiam comparare poterant; ouemadmodum in qui in propria venientem receperunt,quibivo potesta acta en lios De m. Eodem modo, intra cap. 3. dicitur occidere litera,quod sicut occasione legis, peccatum magis inualescat &maior incurratur da- natio; sic bonain salutaris ex ea uangeli praesicatio, odor mortis vocatur in mortem, eorum causa,qu prς- dicationemΕuangelicam respuunx damnan rei jci ut, qui tum perire dicuntur, quia scientesin prudentes, mortem eligunt qui per Apostolicam prςdicationem, aeternum Viuere poterant. Sicut enim diligentibus Deum, omnia, etiam ma-
100쪽
7 Comment inposeriorem D. Pauli. lacooperantur in bonum .i a malis, a Deo vehementer et uersis&abalienatis, omitia etiam bona vertuntur in exitium eorum. Quod enim scriptum est, in LSapientiς cap. I 4. quotidianis experimentis, exemplis verissimum,&exploratissimae est veritatis. eatura
Dei, ait eo loco scriptura in odiumsa sunt, est intentationem animu hominum, oris musipulam pedibu inseptemtium Multa enim Deus facit erga peccatores, qua prO-ficere eis deberent ad emendationem vitae, ut intin-
spirationes internae, externae admonitiones, correcti innes,flagella, beneficia, miracula quae illi aspernates,in pro nihilo ducentes,evadunt peiores. Largitur praeterea Deus illis abundantiam bonorum temporali urninsanitatem valetudinis,opes,&c. quibus tamen deprauatus vitiis eorum animus, Deiq; gratiati auxilio spoliatus, ad maiorem Detonsensam,ad impunius, flagitiosius vivendum , ad maiorem animae si a per nitiem abutitur. Qua de relegatur August. lib. s. ad Iulian.c. 3 &lib. quaestionumin Exodum. q. I S.
Et adhac, quis tam idoneusZNon enim sumus siuut plurimi, adulterantes verbum Deo
sede Inceritate Put ex Deo in Christo loquimur.
Τheophylactus hanc vocem ta non interponit, sicut nec alij ex Graecis pleriq; si putant Apostolum de muneris siti amplitudine&dignitate, cum laude dicta,
declarare, aut saltem oderari velle, ne tam suae virtuti, merito industriae,quam gratiae diurnae, haec osa, triabuisse existimetur quasi diceret; ad haec inqui liquae de nobis pdicauimus, lapa imbecillitas&nostrae duntaxat