장음표시 사용
171쪽
adcirinthios visolam, Cap. IV. I 'quod Deus nos a mortuis excitet; interimipiritu,ut in nouitate eiusgratia, temperantercti e vivamus in hooeculo possit etiam carne nostra immutabiliter resurrectura, quod meritum ι-
ussiritu ea, qui eam in resurrectione i congrua, hoe ea, in iusti Patione praecedit. Qua sententia, spiritualem resurrectionem, quaesit in nouitatae vitae,in est iustificatio nostra in Christo, vocat alteri resurrectioni corporali,&gloriam congruam, respondentem quia una non est, ii altera non est; hele, illam debet praecedere. Atq; , haec resurrectio, iustificatio tota nostra est, atq; Destirem Ladeo totum Euangelium Christi. Unde S. Basilius,M- - 'definiens,dicat Euangobum esse ormam vita,q ea exr sir 1 ia, ..'
rectiove, mihi nunqnam videtur a vero aberrare: Cui con Q st,ntisalu resumnat Apostolus, Si enim complantati, sacrisemus ibi H ' ἶ-
ni eius id est si sicut ille corpore in cruce,sic nos pecca jectionem delerro in Baptismo mortui sumus simul resurrectionis eri με .er
muscid est,simul cum Christo resurgemus; nos quidem' ad totius vitae nouitatem, ille vero ad totius corporis gloriam. Items 'iritus eius qui Ucitauit Iesum Christum
a mortuis, vivificabitis mortalia corpora noBraeropter inhabitante piritum eius in nobis id est,in virtute spiritus sancti, in nobis habitantis Hoc spiritu ,cu Sectari,careant, Vt qui grati ei dona, menti humanae inhaerentia, inficientur, nec operum bonorum exercitia admittant, non eo resurrectionis genere excitabuntur,quo Paulus est suo. citandus; Atque nec Lutherani cum Apostolo,in resur rectione striat constituendi, quia communem cum eo fidem non habuerunt. Omnis enim qui crediti fide stilicet Viva, quae per charitatem operatur in meisit ipsa Resu rectio vivet,etiamsi mortuussuerat.
172쪽
r a commentInposteriorem D. Pauli
Omnia enim proprer vos ut gratia abuπ- dans per multos in gratiarum actione,
Vt Christiana virtutis iacta Corinthi fundamenta proueheret' donorum diuinorum,quibus amuebant Apostoli, Corinthiorum salutem, unum scopum,in Dei gloriam redundantem esse,declarat Quasi diceret Illuminationis Euangelicae gratia, coclitus donati sumus, O vestri utilitatem,& singulare commodum spiritua-Ie. Euangelici etiam praeconij causia, acerbissima quaeq; in carne nostra patimur premimur, sed no opprimimur, quia vIrtute ex alto induti, resistendum propter vos sumus, ut exuberans Dei in nos gratia, in gloriam Dei exuberetivi cum vos resurrectionis futurae spe fulcimini, in qua laboris vestra uberes reportabitis fructus pro tot exul uberantibus donis ieneficijs, incommuni gratias agentes, abunde Dei gloriam extendatis
Quς Christi causia in resurrectionis spem erecti, crudelissima iugiter patimur, a fidei persecutoribus
Tyrannis,inquit Apostolus, tantum abest, ut nos frangat,aut debilitent,ut nobis potius animos addant; Nam corporis nostri sensus,dum fame, siti, verberibus, vigiliis,&c. atteruntur, animus gaudio interius gestiens reflorescit, quo magis amicta caro pulsatur, eo validiores menti vires accrestunt. ι ieri dicit, Grmorius,ut quodexterura assu-git interius re crar.
173쪽
Sed licetu, quiseris est, nocter homo corrum patur tamen, qui intus ecti renouatur
de iue in diem. -- -- Quia oculorum obtutibus,humana caro obiecta est: Σ'.
ide oras, id est, omnium conspectui dicitur Patere, men in/-Phrasi vero scripturet,altera hominis pars,homo PerSy neclidoche, sicut econtra totus homo,carniS nomine, saepe appellatur; sicut&hic,mens, prointeriori homi αιὸν ne sumitur. Licet,ait Apolat. exterior homo, siue corpus, quotidianis afflictionibus aerumnis,calamitatibusqueat ilicstu videatur intermori na rurerι I/πmIu67 : attam ritus sancti gratia virtute, ita in dies revirescit, ut velut aquila vIdeatur renouaresos canos. Nostrum enim hominem internum,quiti iritu constat, eo robore confirmat,quς'rcharitatem operat ursiaes,ut licet hominum opinione, mortis discri inini homines iusti existimentur obnoxij: intusta me maxime sint vividi. Nam momeH-taneae amictioncs,quq S. hominibus a plerisq; noxiae mortale Sexistimantur,aeternam ac solidam gloriam illis pariunt qui non ad haec visibilia&transitoria, sed ad aeterna Linuisibilia, mentis oculos directos habent.Vitiorum siquide rubigine purgata mentem, vehementer illustrat tribulationum ignis vortet contrisari in vari,stentationibus,tiit D. Petr. probatio sidet nostrae,multopretiosor auro quo per ignemprobatur inueniatur in laudem gloriam est honorem,in reuelatione Iese Christi.
Tum porro interior homo,siue mens humana dici fz
174쪽
Iso' Comment inposeriorem, Pausis Emoramini, inquit, 'iraru mentu vesdrae, se induite so nem, quisecundum Deum creatineis, in Vitia o sanctitate iubetur, fuit aliquando non nouus, qualis erat primus parens noster, qui tam secunducarnem,quam secundum mentem, sanctus erat; sed eramq; partem, amittendo gratiam, ita vitia uit&infecit, Vt, licet in hac vita mens, quoad gratiae recuperati
nem possit renouari, caro tamen,aminam innocentiam, nunquam resertiat; tametsi corpora sim redemptionem se ut idem Apostolus ait ad Rom. 8. Animusquidem in agnitionem, secundum imaginem Dei, ad quam initio conditus fuerat, renouatur, eum per Christi gratiam, quotidie proficit, in agnitione Dei&sanctitate ac iustitia suib. donis, in eo reno-
Uaturam Odiurna, quς per peccatum fuerat obscura ta. Ideo Colosienses suos hortatur Apostolus, ut expoliante e veterem homine eum actibus surs, induant nouu eum, qu renouatur in agnitionem secundum imaginem rim, quimur, qua primi parentis inobedientia perdideramus; Non quod aliquam nature partem recuperemus,prout mniauit Illyricus,qui imaginis diuinς perfectionem, Adamo impressam,perpeccatum, amissam fuisse delirauit. Quoi mniu,omnes fere Patres, eo ipso semper habuere ludibrio, quod in ipsius hominis natura, quς peccati admissione abolita non est, nempe in mente,
quatenus intelligentia, nemoria, voluntate est praeditus, vel secundum quod, non solum esthomo, sed etiam
intelligit diligitq;, si uintelligere suum esse ut Deus, Vel etiam quatenus voluntate, atq; arbitrio est preditus, quo carieris animalibuis imperans,diuinam imaginem impressarn,inpactincri, communi sensuntentur.
175쪽
ad Corinthios pisolam, Cap. I II 1
Id enim quod in pra enti eH momentaneum, leue tribulationis nontra supra modum insublimitate aeternum gloria pondus operatur in nobIs.
Stupidi prorsus,vel malitia potius lunt excaecati Luis
therani, per summam impudentiam, seEuangelico S,Virosi parentis nomine dissimulato, appellantes,dum bonis operib. detrahunt;cu ex hac Pauli sententia, intelligatu, leuibus&momentaneis,huius vite tribulationi b. Ita comparabile, dempiternum gloria pondus comparari. Quod idem est, ac iustorum opera, vite aeternae, secundum communem orthodoxorum consen- - δε sionem, esse meritoria. Licet enim non condignaepasisiones,huis temporis, adfuturamgloriam, quod huius temporis passiones, breues sint gloria autem illa aeternas . Item quod leues existant, gloria porro seliditatem ac pondus habeat infinitum inest bile; est tamen inter ω ----- passiones, gloriam aeternam, ob charitatis ex qua proficis uraturo dignitatem accedente diuinae8' promissionis firmitudine, maxima iustissima proportio. Gratia etenim, quae principalis causa est bonorum operum,&ipia gloria, quae est finisin merces eorum, eiusdem sunt ordinis&dignitatis utraq; enim est bonum quoddam spirituale ac diuinum,in participatio quaedam diuinitatis, faciens hominem, diuina conso tem natura. Ac differre tantum videntur secundum maius minus perfectum quod gloria sit gratia comsumata: gratia, in hac vita, sit velut quaedam inchoata gloria. Quae causa est,quod D. Ioan . nos dicat accipere gratiam progratiar Lach. cap. L. Puod se exaruabispa
176쪽
VI a Comment.ispo eriorem D. Pauli Damgratia. Vocat enim Ioan .gratia emente manetas tutionaliae;&Paulus Gal. scribenset Uem , inquit, sessiritu,des'iritu metet uamauernam. Quemadmodum enim, sic men arboris, ac tu quidem patuum est,in im- Perfectum, longe minus arbore:attamen potestate de Virtute,arbori aequale est habet enim producendi vim Vniuersam arborem: Consimiliter licet in praesenti vita. gratia non sit actu aequalis glorie tamen quod amodo vina producendi ipsam gloriam habet. Quamobrem,gratia dic Rumons aquaeuellentis in malam aeternam, secundum, illud Domini. Aquam quavi ego duo ei et in eosnsanu alientis invisamarernam. Hinc Apostolus, inca, quam Romanis scripsi, cap. 8. Sistrum eius, qui suscitauit Iesum a mortuώ, habitat inmota qui si citauit Iesum Chrinum a mortuu viui scabitis mortalia corporaAornra, proper inhabit intem istium rim in notis.
Ex quo colligitur,quod licet Christi passio, multo
breuior fueriticenis damnatorum sempiternis tamen
propter dignitatem per Qme patientis, dignissima fuit, quel illis poenisi istissime sati faceret; sic uideliciei peccatorum, incomparabiliter minores sunt tormentis gehennae quae tamen propter Dei contemptione,dignissima ce aestiniantur,quae illis supplici j puniantur : Sicut vidi ximus semen naulto minus est quod ad mole attinet ipsa arbore, tamen inter semen arborem,tanta proportio est, ut semini rite in terra iacto, naturaliquadam iustitia, arbor debeatur Ideo hic leues aereum nas momentaneas passiones, aeternum gloriae pondus dicit Operari, non quidem , ut Schola Theologi loquuntur, Physice; sed moraliter&meritorie, quasi dictae a luctiones, dignae sint, quibus illa gloria, quamuis maxima &sempiterna, iusto iudicio tribuatur Deus
177쪽
ad Corinthio, solam C p. IIII. Is 3
cnim, esti ex insus, qui sine meritis, praemium non bis aelargitur, qui pro meritorum d uersitate, vitae aeternae G-3- mansiones assignat Quae causa est, quodpersonaidica - , turnon accipere. Namsinon sunt merita, ait Augustinus, Met Τ. q. quomodo iudicabit Deus hime mundum in sent Et licet Caluinus, iustoruat Rictiones dicat esse quas notas&stigmata quaedam, quibus Christiani, Christo similes et sciuntur,&illis insigniti, sint digni, qui in
regi sum caelorum admittantur , non tamen propter meritu na patientiae Attamen tribulationes Christi causa toleratae, ex eo, meriti virtutem habere, fit perspicuum quia quo olis notis respondet, non dicitur corona, bratinim merces. Nam illa opera, si essent solum notae veri Christiani, non diceretur Deus iusto iudicio ut iustus iudex, praemia distribuere. At in ea,quae Thessalonicensibus scripta est, Gloriamur, ait Paulus, in Ecclesiis Dei propatientia et frict fidei omnibuspersi a Nesto. eutionibus est, ct tributitionibus, quassu netis, in ex
emplumissi iudicisDei. Item, bonum certamen certaui,cur l.ti ρει i.
sum consummaui , dem seruaui, dereliquo reposia es mihi ρ
corona uetitiae, quam reddet mihi Dominus In meis a. Item Hiisi inriseu
nones iniustus Deus, ut obliui catur operis nosti. Item: Bea Mem tusii amsuffert tentationem,quoniam cumprobatus fuerit, accipiet coronam vitae. Graeci quatuor antitheta in hac sententia annotant, ita ut leui pondus, gloria tribulationibus, aeternum momentaneo ublime caelum praesenti huic mundo, tempori subiecto, respondeat. Considera, aiunt, retributionis exundantiam, siquidem momentaneo rependitur aeternum, leuitati
Pondus, afflictioni gloria. Non
178쪽
rs Comment inpisteriorem D. Pauli
I, o contemplantibus nobis quae videntur, sed qua non videntur siuae enim Iden
tur,temporalia sunt, qua autem non z, dentur, aeternasunt.
Quae non videntur, sunt ea, quae antea goriapo dus aeternum,in sublimitate repositum,appellauit,ut ab in ni, lana gloria illud dii tingueret, quae hac in mort Ii vita,corporali essensib obiecta, plurimos ab incoepto fasticitatis cursu, retardant. Qui it Paulus,rebus terr -,ia nis&mobilibus contemptis, ad ea quae sunt priora, secis .istati extendunt,&seipis ad destinatum bravium lupernae floreitam' vocationisDei inChristo Iesu dirigunt, nostri sint imi-
ω o ,--s tatores, cohaeredes futuri , Non quod terrenae res, mastus in eo quae in oculis&conlpectu nostro sunt, natura sua ma-
lat existant, sit quis legitime ijsdem latur, cum optim' Deus, easin io creatas,esse bona pronunciarit sed ideo eas seminime contemplari dicit, quod eius tota consuleratio&connae ludo esset in caelis, nec quicquaa mundo praesidi j, voluptatis vel adiumenti sibi expe- , tendum constituisset, qui totam sua spem in Deo cob .uis locaret. Alioqui inuisibilia Dei,Per ea, quae facti sunt, anis
I testicya consipieiuntur Caeli enim narrantgloriam Decoopei a manuum eius senuntiat semamentum, sta magnitudine speciei secreaturae,dicit Sapiens earum cognosci creatorem
Se hominus in sipientia estperuersitates, quod his terrenis&corporeisrcbus abutatur, quibus ad suam faelicit
Quocirca, illae ipsae creaturae, quibus abutuntur in sipientes, Iulii homines, creaturae Dei vocantur, quae in odium ct deceptione ammabus hominum, in mincipulam
179쪽
ad Corinthis, solam Cap. IIII. eipulam pedibus insipientium sunt factae, hoc est, ita conditae
sunt a Deo, ut quavis ipis sint bonae, ad Deum per se alliciant, tamen procliue sit,ut insipientes,illis abutantur. Quod ipsum, indicu est, eas esse bonas. Nam per aliquam bonitatem, hominum inescat animos: fixquibus lique humanae vitae finem, siue scopum, superioris ordinis esse faelicitatem , nempe Deum, qui
merces omnium est magna nimis, non vero sola res aliqua creata terrena, quae interitui est obnoxia, sed diuina, caelestis&aeterna Ideo ait Apostolus, se non ad ea,quae ut praesentia videntur,&transeunt, Vt quae aetatis tantum, sed ad caelestia,quae immortalitatis sunt.
Scimus enim quoniamsi terrestris domus nostra huius habitationis dissoluatur,quod
adficationem ex Deo habeamus, domu non manufactam Maternam in criis.
Humanam carnem, vocat Apostolus domum te
e rem, siue ut Graeci legunt 'abernaculum, ut hac Voce percepta, nobis in mentem veniat, quod a Domino hac in vita, tanquam Viatores, perregrinemur, futuram manentem ciuitatem inquirentes: Mente vero, tanquam hominis potissimam partem, qua &eam ob causam,homo vocatur non aliter, corpus db chinhabitare ac aliquis inquilinus, incolit domum. Nam sicut destructa domo , non interire necesse est hominem; ita corpore ab anima disiunctoin corrup- ΞΟ,mentem sanam&integram manere natura, usin evertentia docent. V a Extre-
180쪽
us Comment. in posteriorem D. Pauli. Extremam itaque superiorisca pili spartem, eum praesentis initio coniuncturus, in lucro, se dicit Apostolus ponere, corporis ab anima diublutionem, siue corporis mortem , quam Omnes mortales , ut omnium terribilissim v, reformidant Quia terreni huius domi-Ds cilii interitu melioris, nempe aeternae, dc omnis Voluse'
sisisHismis talis plenae domus aedificationem protinus inlecutura, non maη -- certo scim'ait:ut cuius arrham, in Christo Domino, iam acceperamus. QUIS en Im retillis,cum meliorec In inlationem asperneturi Quis semper duraturam ha reditatem, temporaria non praeferatZQuis cu terra,caelum, cum luteo stabulo, domu auream Conferat Talea dificium, iustis hominibus in caelo praeparatum esse dic Ir, quod nec hominu ingenio, aut arte, aut consilio, nec aliquo naturae opere constet, sed quod omnis interitus expers, a Deo diligentibus se , est praeparatum, Cuius magnitudinem, pud chii duci inem, celi clasq; ne oculus ... videre, nec auris audire, nee abcuius hominis mens hactinus comprehenderepotuerit. suam rhortalitas,quam humana corpora futuro iudici die, indutura sunt, Dei unius Virtute nitetur quireformaturus est corpus humilitatis no-1 . . .. s γλον Pratμm corpori claritati uae,quam pias taberna-
,si culum,quod nunquam destrueturvocat, quam omnibus duerecor .im ebus,quibus militat, ait, se patientissimus Iob exspectasse, utpote tantam om nis boni satietatem, nihili culterius
appeti possit,uel desiderari. Nam si huius boni exigua, praegustationestiata, D. Augustini mens, dicebat Θtanta iucunditateis hoc mortati corpore, fuisserecreatam,ut
nonsciret, quid vita aeterna, is nos, quiscu Apostoto,de eri non repleatur dissoluendi,ut esse eu Christy ite Longe igitur talli eos in terpretes opinione clarues