Commentarius in posteriorem D. Pauli apostoli, ad Corinthios epistolam, in quo non modo sensus apostoli, fideliter et accurate explanatur sed & pleraque orthodoxae fidei controuersa dogmata, ab haereticorum corruptelis, & imposturis vindicantur aucto

381쪽

post vero,non manenat in sponsione cu Christo, eo uariu fit: Nam antequa anima Christo despondeatur, corrupta est;atChristo copulata, Virginitate consequitur spiritus,adeo Vt pura&Integra mete&corpore sit; sicut predixerato stas,c.2.9Mbolemthii deeri qua ratione, vocatVirgine Paulus, illa Corinthiorum multitudinem,quam verus Dei cultus,& vera fideiChri sti ante in baptismi sacramento,susteptae profestoc iungebat,partim coniunctione interna,quoad aliquos quos nimiru oportebat semper in tali multitudine essevere,& exanimo fideles,partim externa coniunctione tantu, secundu sui professione saltem externa, quos imterdum forte cotingit, per externa dutaxat fidei Christianae professione, sine interna fide versari in aliis ub

Huius porro virginis castitas, in eo consistit, vea spiritu sancto sibi assistente, oem fidei veritate ita doceatur,ut aberrare ab ea, minime possit quae causi est,. quod alibi columna ct mamentu veritatis Ecclesiast ap- τωμ si pellata hinc n. spei firmitat ad perseueranda erigitur,& tota fiagratoei: proximi charitat Eam n ob causam,Dominus,ad passion citurus, promittebat, quod rogaturus erat Patrem, stactum paraclitum , inquit, dabit υobsi spiritum veritatὼ lavos docebit omnia, s suggeret vobis omnia quaecunque dixero vobis. Ac rursus, in eodem D. Ioannis Euangelio cap. 7. pater,iliquit, ct ea eos in veritate Sermo tuus veritas es egν

. Ad hoc enim, pastores is doctores a Deo Ecclesiae

datos affirmat alibi A post ut non circumferatur omni ve-ιo doctrina , in circumremtionem erroris , qua circumuenienta

382쪽

ad Grinthios vi timor. XI. noveniendi fraude, Corinthios prostituere nitebantur pstudo Apostoli, sicut Orthodoxos, hodie Lutherani se Caluinistae) nisi Paulus occurrisset, eosque ad

mentis&corporis castimoniam retinendam, prouocasset. Ideo subiungit.

Timeo autem, ne sicut serpens Eua eduxit astutia suavia corrumpantursensus vestri s excidant asimplicitate , quaesi in Christo Iesu.

Seductionem Euar, adhuc integraein castae, per

serpentem, cum seductione Corinthiorum, per pieudoapostolos, comparat;Ex qua comparatione, fit liquidum, tortuosi serpentis, siue diaboli administros, esse haereticos§arios, quotquot Ecclesia Catholicae unitatem, dolo malo, immissisque erroribus, discindere nituntur; Seducitur enim quispiam, cum in alicuius rei falsae, sub pecie veri, persuasionem addu-Qua ratione, serpens, mulierem, ad fructus vetiti manducationem , allicere cupiens, dixit ut eam amentis simplicitate auerteret, scientiae boniin mali lignum, a Deo nequaquam fuisse prohibitum, ipsamque cum viro suo, non bene Domini verba, siue praecepta intellexisse; quasi dicere voluisset astutus coluber Cur praecepisset Deus, via fructia alicuius arboris, manum abstineretis, cum omnes sint bonaevi salutares, non est, quod credatis vos morituros, si lignum scientiae gustaveritis, scit enim Deus utilissimam esse, quippe, quod scientiam augeat, c. Quo sensu, peruersum consilium esse intelligendum, videtur decla-V rasse

383쪽

3 o Comment inposteriorem D. pans rasse S. Aug. lib. II. de Gen. ad iteram cap. 3o Arb: -rror, inquit, quo utarit Eua, Deum alicuius gnificationis cause dixisse mandue eri is morte moriemini, atque

ideo, sumpsit de fructu eius, ct manducauit, cte eodem modo Epiphanius in Heteres Caianorum, quae est 3 8 Diabolum dieit ut mulierem seduceret, simulasse,samicum Dei Diabolus, ait, per mendacium derepit Euam, o Adam, aba pro al, dicens, eramaei iam eum erratoremmulans. Quantumuis non defint grauissim authores, qui daemone , accusasse Deum mendaci minuidiae existiment: Ad prioris tamen sententiae, tanquam prinhabilioris exemplum, Caluin istaeo Lutherani, seducendis initio Catholicis, ob multos abusus, quos in Ecclesiam irrepsisse mentiebantur, facile quas Volue

runt, lectas inuexerunt,iam, per saceri tum auaritiam

introducta pro mortuis facta ficia, iam contra libertatem Chri stianam , pugnare obedientiam , quae Sri. Pontifici exhibetur,&sicut qua erat serpens astutia mendacem, aut inuidum esse Deum, dicere non audebat, quod Eua forte non credidisset, sed male intel- Iectum suggerebat; ita Caluiniani, non mentitum esse Christum dicunt, cum pane in manibus sumpto, ait Hoc scorpus meu si enim hoc dicerenti neminem sedit cerent: sed ab omnibus, ut impi & blasphemi repellerentur Quin potius a Catholicis, Christi verba non recte intelligi, nugantur,ut quae per tropum Jaccipienda sincia Catholicis sine tropo usurpentur. Quod ip-Rm, sectari j omnibus commune semper fuit, qui Deum non mendacem quidem, sed orthodoxos ignorantes,in imperitos esse dixerunt Qua ratione pluribus hominibus incautis imposuerunt, sicut pseudoapostoli, qui multis, contra Pauli dignitatemin prae

384쪽

ad Corinthis, solam,CU TI. I rdicationem adductis, traditae ab eo doctrinῶ fidei in arilegii tatem, smplicitatem corrumpere contende-hant,Vt uti ua, inquit Apostolus, hoc est, medissapparentibus, siue falsis rerum imaginibus, callide ludificando hominum sensius, non modo occultis erroribus irretirent, sed&in omne vitiorum genus, sensim Preccipitarent. Huiusmodi,ala,cap. s. ad Rom. Chrso Domino, non seruierunt se uo et Atri dum per dulces sermones, e benedictiones seducunt corda inruocentiu qui tandem ad uadesideria coaceruantes imagistros prurientes auribus a veritate quidem auditum auerteruntis ad sab

ossunt conuersi. Quod si tantopore suopositam & adulterinam fidei doctrinam, esse cauendam docet Apostolus, quo modo, insua quenque e , onsequi salutem posse, aliqui nugantur, modo inChristum credat

IOmsiis, qui venit, alium Christum pradicat, quem non praedicauimus aut alia umspiritum accipitis, quem non accepistis,aut aliud angelium, quod non re cepistis , recte pateremini.

D. Augustinus lib. s. contra aduersarium legis Prophetarum c. 4. post explicatum locum illum jo. c.

IO. Omnes quotquot venerunt, furessunt o latrones, notat verbo venerunt, vero Prophetas excsidi, qui non propria

authoritate sedmissi, venerunt, Pseudo autem Apostoli,& Pseudoprophetae,a seipsis venerunt, iuxta illud Hie. II. Non mittebamprophetas, ct ipsi currebant, non loquebar adeos, erus Prophetabant. Idem sup c. 7. Oseae, dicit D. Hier.& ante eu eade explicatione attulitClem Alex. l. IV a Stromat

385쪽

; a Comment inposeriorem D. Pauli. stromat. Vt se dicantur , quia non missi, sed a seipsis priuatim venerunt. Sicut econtra, b de veris Prophetis&Apostolis legitimus est sermo, plerumq;mis mi dicuntur missi, ut Luc cap. a. missus es Gabriel Angelus.

μή prvbς Ioan cap r. a Deo dicitur missus homo, cui nomen erat Io-

amin, Cuunt unctum erat a Deo munus, ut populum

praepararet disponeret quo disposito, indicaret Christum quo sensu, dicebantur mitti prophetae, quando ijs iniungebatur, ut quae a Deo edocti erant, populis an nunciarent: Quo pasto, missi sunt a Christo Apostoli, ut euntes inmundum uniuersium,haptetarent eos, qui credituri erant in nomine Patris es sibi piritus sancti,docerentque eos seruare omnia, quaecunque, inquit Dominus mandaui obis. Sic in actis Apostol. piritus no iubet egregari Paulum o Barnabam, ad opus ait Lucas ad

quod sum eos: quod veris&legitimis Ecclesiae ministris, selenne semper fuit dignitati nempe se nunquavltro ingerere, aut priuata authoritate .srbi honorem arrogare, nisi vel a Deo immediate Vela Deo, peror dinariam praelatorum electionem, siue ordinationem,

aut aliquod aliud iudicium, si ita placitum visumque spiritui sancto fuisset, vocati. Diei tergo hoc loco Apostolus si pseudoapostoli, qui se ultro ingerunt commendant, vos aliquid maius, melius, aut salutarius docuerunt, quam nos docuimus, tunc non abs re, imo iure vestro, morem illis maiorem , quam nobis esse gerendum, arbitramini. Theophylactus, hunc sensum reddit. Si eadem illi praedicant,quaevi nos ante praedicauimus, cur eos cum tanta attentione excipitis, lauditis, nos autem rei j- citis, Quidam, adiectivum , aliud significare putant praestantius, siue excellentius, ut sensus sit, si praestantiorem

386쪽

iacimthiesepimiam Cap. IX. sotiorem alium Christum: si perfectius Euangelium, quam nos praedicant: si alium spiritum, id est, potiora spiritus sancti charismatain dona ab ijs accepistis, .

quam a nobis, merito equidem, nobis in contemptionem adductis, eisdem obeduas, nobis,illos praefer

Existimo enim, nihilme minusscisse a mainis Apostolis.

Clara haec sunt, nisi quod per ironiam, pseudoapostolos hic magnos vocari, nonnulli existimenti quod aprimoribus se mississ fuisse iactantes, de suo munere magnifica venditarent Alij de se, Paulum ita hic sentire arbitrantur, quasi Petro, Ioanne, dc Iacobo quos alibi columnas vocat se nihilo esse inferiorem aestimet, ut qui triduo,siuae conuersionis,per diuinam reuelationem, disciplinam Christianae fidei doctrinam Euangelij didicerit, sicut ipsemet vere gloriatur initio Epistolae ad Galatas, vocatisset postolum non ab hominibus. nequeper hominem sedper Iesum Chrisum, o Deum patrem dicens notum vobis facio fratres Euangetium, quod Euangelizatum est ame , quia non essecundum hominem, neque enim ab homine accepi isiud, neque didici. Cuius rei manifestum ipse Paulus dedit indicium, quod statim post suam conuersionem,ceperit Euangeli Zare fidem,& acriter cum Iudaeis disputare pro fide, quos euidem ter conuincebat exstripturis, demonserans Iesum, esse Christum, pro cuius gloria, tot tamiosque labores, prout infra declarat patieba

tur.

387쪽

ci iis, etsi imperitussermone sed nonfisa

tia. Hoc in medium adducit, propterim postores,qui

Cum nihil, praeter sermonis nitorem,sesquique pedalia Verba,&inanem eloquentiam sicut hodie garruliLu- therano haberenti eximios se, maximos Apostolos esse iactabant, cum tamen nihil essent,nis assonans,aut cymbalum tinniens quod aera duntaxat verberans, cor suo sonitu feriens, minime delectat, aut corroborat: quemadmodum faciebat Apostolus, qui non tam' suasebiusus humana sapiensiaverbis,quam opirituso virtu- is Mare,auditorum animos, ad salutem ex charita te, demulcebat. In religione enim ait glossa vi ermonisnecessarias, non nus vocis Unde haec Pauli verba, Iuculenter tractans Hieronymus, in Epist. Is o quam stripserat ad Haedibiam, in responsione ad quaestionem eius undecimam, ita scribit Aliquoties diximus, Paulum, visumfuisse doctissimum, ineruditum a pedes Gamalistis; cumque haberethcientia anciarumscripturarum, ef ermonis diuersarumque linguarum gratiam possideret, unde gloriansi eun Domino, dicit, Gratias ago Deo meo, quod omnium vestrum linguis loquor diuinorum tamen sensuum maiestatem, digno non poterat Graecisisqvij explicare sermone, Habebat itaque Titum interpretem,sicutis Petrus Marcum cuius Euangelium Petro narrante, se is scribente, compositum es. Idem Hieronymus in Epistola ad Algasiam, loco paulo supra posito, sic ait: a uodPaulus dixit: etsi eritus sermone , non tamen scientia, nequaquam ex humilitat sede cientiae veritate dixisse teneta terebro alias diximus, atque etiam nune approbamus. Sciuit quidem graece, prout in dicta Epistola praedictus Hieronymus

388쪽

ώGrinthisse solam, Cap. IT. I snymus assierit, nam Graecae lingua Tharsi, magnum fiisse, sum Pauli tempore, dicit supra cap. 3 ad Phili inpenses sed tamen in ea lingua, post acceptum etiam

Iinguarum, a Spiritu sancto, donum, ita disertus non fuit Sciendum tamen est,ac in ea non intimae auctoritatis Doctores esse sententia, ut putent Paulum, cum pre dicator esset insignis , loqui secundum eorum o Pi nionem qui tale,de eo iudici uis faciebant: Eo .uos Apostoli sermo, spiritualem simplicitatem, non se cularem eloquentiam redoleret, ut qui purae, purae4que veritatis praedicatione studeret in suam sententariam, nempe ad Christiani nominis confessionem,aaditores suos pertrahere , non auram captare, verborum fucis&lenocinijs popularem, sit cui in priori epistola cap. I. testaturIea Chris missum Euangelizare. non inspientiaverbi,ut non evacuetur crux CDisi fit si qui, dicat, impeditioris,&quodammodo balbutientis linguae, Apostolum fuisse, qua, ei Tari sensa sua expedite

non poster.

In omnibus autem,manfestus sum vobis.

Vt suum candorem insignem innocentiam, pseudoapostolorum hypocrisi& calumniae opponat, vocat in testes Corinthios, de suis factis&dictis, quorurn Oculares auditores& iustissimi hominis fuerant spectatores. Mira hominis integritas, qua fretus, pro officij&cauta suae defusione, suos quodam odo aduersarios, ad perhibendu de vita& doctrina sua, testimoniu,pr Uocai. M agna sane veritatis apostolicet efficacia, suae doctrinet testimoniu, ad inimicos&i secutores remittere. In quo veritatis eci nocentiae,dicit Chrysostomus hom. 82. efficacillimum argumentum consistere explicans

illa

389쪽

sato Comment in peseriorem D. Pauli illa Ioannis verba, cap. I 8 Auid me interrogat intere ga eos, quime audierunt, quidlocutussim ipsis. Ecce hisciunt, quiddixerim ego. In quam fere sententiam, loqui,&agere Paulus cum ipsis Corinthijs, videtur; quos actionum suarum omnium sciuerat esse conscios, ut qui aut subdole nihil aut simulate, aut fraudulenter, inter eos dixisset, fecissetque, adeo,ut impostoribus4 hypocritis, sine causa ab ipsis postponeretur.

ut nunquid peccatum feci meipsum humilians, ut vos exaltemini P Luoniam

gratis Euangelium Dei Euangelietaui

mobis Abas Ecclesias expoliaui , accipiens stipendia ad ministerium me-

Ironico sermone, Corinthijs, acceptorum a se beneficiorum , obliuionem exprobrat , ii mulingrati quandam animi significationem innuens, quasi benefacta in malam'partem interpretati, sensim a parente suo,& progenitore deficerent. Dixi, inqui antea me nihil minus ijs Apostolis, quos in tanto pretio habetis, praestitisse, nisi forte mihi vitio vertatis singularem animi demissionem , qua authoritatis, iuris&dignitatis meae oblitus, nec recipere mercedem voluiquam lege diuina, tanquam operarius, exigero poteram, cui vitae necessaria, dabori stipendium respondens, debuissent ministrari. Si enim bouitrituranti is alligari non debet e saltari seruienti, vitae necessaria debet altare; mihi Euangelium Praedicanti, victus necessariusvi conuenies debebatur

390쪽

sed demisi me , ut vos exaltaremini, hoe est,secundum Theophylactum, ad fidem aedificaremini, mea farne&inedia, vel f secundum Catharinum ut alijs essetis superiores, qui non sine sumptu, EuangeliZamtur, sicut Dominus ordinauit. Quia vero calumniabantur eum, quod praesensabiectus esset, absens Vero grandiloquentia, importuna grauitate tumeret,qua si super hac re apologiam texens, ferit eos, ait Theophylactus, hoc seni Vilis quidem factus sum cibi caus; non propter proprium aliquem meum quaestum ob quem,aliqui se nequiter humiliant,sed ut vos inde exaltaremini: Piorum n. humilitatevi suavitate, protervi cirrogantes tape intumescunt. Auget Ver Grationem exprobrationis plenam, cu adiungit, expoliatas,sive nudatas alias Ecclesias dum sibi, Corinthijs Ε- Uangeliranti, victum , non esse suppeditatum dicit Quam ijs ipsis gratuito seruiens,ab iis quicquam acti pere recusasset, ne si quid erogare fuissent coacti, fidei praedicationem, per auaritiam negligerent, impo-storibus, quia quaestum maxime spectabant,illum esse meliorem negarent:quod magis explicat, cum dicit.

Et cum essem apud vos, s egerem, nulli onerosus'i: Nam quod mihi deerat sup

pleueruntfratres,qui venerunt a Macedonia eis omnibus me onere me vobisseruauis struabo.

Summae perfectionis erat argumentum, salutem aliorum, magno suo Corporis incommodo curare, tu sine sumptu, tum sine necessarijs ad vitam, sicut alijs X serui-