장음표시 사용
61쪽
34 Comment m pseriorem D. Paulime . . Id enim promisisse videtur Deus, per Zachariam pro-t ius et pheta circumdabo inquit, domum meam ex se, qui Ac sis tant mihi, qua militia, militare volebat Timotheum I TA Deo&Ecclesiae, Gentium Doctor, cui dicebat Labor rraa ..., ut bonus miles Iesu Christi, Atque hi sunt, nimirum .i iram ἡ foetei, uic odiunt lectulum Salomonis, qui scilicet, eo- dem armorum praesidio, eadem doctrina disti plina quam olim Apostoli primorum Ecclesiae arcuibrum
parentes tradiderut defendunt,propugnant, sistentat. Aa, Nam,quemadmodum rebus naturalibus, quicquid perfectionis, vigoris habent, caelestium corporum ministerio,Deus impertitur: ita per Apostolos legitti- meque vocatos pastores ac Doctores Ecclesiam, de retabus ad caelestem a Ciuinam pertinentibus, voluit i
Misi . M re structam,quos eodem modo,rerum diuinarum insigni& firma cognitione necesse fuit excellere, quo omniuxerum perfectiones, caenestibus corporibus emineritii si me contineri.
Deieni bus Iesus bristus, qui in vobisper
nos pradicatus est,per me,s Vluanum,s Timotheum, non fuit in issi, est,
Sensus est, Christi fides non recipit est&non, n Salamodo, modo negat, sed constans, eademque semper perseuerat. Non modo hoc, modo illud asserit. id enim ut in huius loci commentario, ait Chrysostomus, non dei sine nimi aberrantis qualis animus est Noua torum quibus illud ps almi maxime conuenit. xi
per hiarrante e , errant inquam, corde primum, dein
de ore atque vita a regia via antiquorum patrum, diuinorumque vestigijs consignata aberrant, quibus insister
62쪽
ad Corinthios epistolam, Cap. I. asstere oportet eos, qui in caesestem patriam peruenire
Vnde veritati consentanea se semper docuisse,Sylvani qui Silas in actis, a D. Luca Vocatur &Timothei ... testimonio confirmat Apostolus Quibus cooperatodibus in Ecclesiae Corinthia fundatione, fuerat usus. Nam Christus cum secundum naturam, non modo vita, ad vitam via, sed: veritas ipsa infallibilis sit, fieri non potest, ut eiusdem dictis aut factis, minima insit falsi suspicio cum veritatis fonte, praeter veritatem, nihil possit derivari, atque adeo fit consequens, ut illi quos Euangelij ministros selegit, averitaten possint aberrare: licet enim per summam iniuriam, scribae Pharisaei Christo,id genus falsitates aliquando quidam obij cerent, ea tamen sapientia veritas ipsa blasphemias ipsorum retorquebat, ut mendacia puta, is eras calumnias, quae fuerant obiecta fuime facile intelligerent qui recte iudicabant sic utina blasphemiae illius retorsione probabat Dominus, cum apud Lucam in
Beelzebub daemonia ei j cere per conuitium diceretur.
Bene porro Dei filium in illo, fuit, id est, semper veracem fuisse dicit, quia elises, me sum negare non potest, cum mutationis in ipm vel umbra minima dispici non possit qui solus natura verax est. Omne, inquit regnum in se disi ιm, destibi LM.tur, se domussupra domum cadet sautem se sathanasin μipsum diuisus es quomodo stabit regnum eius quia dicitis in Be ebab c. l. ve i in quo ejciunt' de ipse Iudices vestri erunt porros in digito Dei elisio daemonia, profecto peruenit in vos regnum Dei, nempe ius hominis, quidescedi de caelo, o estis
63쪽
ysi Comment in posteriorem D P Ieat unigenitus insinupatris, qui omnem veritatem enaremuit mundo es ad veritatisperhibitionem se natu uisse impio se iniquo iudici Pilato summa cum modestia respondebat.
suotquot en promissiones Dei sunt, ini Asiae se per ipsium, dicimus meuDeo, adgloriam nostram.
Doctrina Christi veritate confirmasiquod incipi,.&per ipsium, omnes Dei promissiones humano generi olim factae sint impletae, quia Christus est veritas Mqua, quod promissum est,ad enectum deducitur, sicut
Psal. 84 scriptum est, Affricordiae ventas obuiauerunt l. Ex misericordia enim promisit Deus, sed veritate,
Het promissa adimpleuit, sicut Psal. 8s promiserat Mis
c sericordiam autem meam, non auferam ab eo, neque nocebo in
uentate mea. Inde est, quod Christu di 1-. - catur, tum quod in ipsio, ter ipsum veteris legis mih n umbrae figurae, excussae fuerint ac declaratae, tum, quod diuina cognitionis plenus, omnes scienti fa-
. T-ορ. a. pientia Derihesauros, in Unum aperuerit. Eam enim ob causiam Pilatose dicebat inmundum veni testimoni--ώ.ar. 'mutueritati perhiberet, vindem scilicet,in Dei doctrinam mortalium generideclararet,sine qua, alutem consequi nemo poterat. Nemo enim Deum rectius nostere poterata atque is, qui Deus erat,&quivi homo,ab ipso incarnationis a. u.n exordio,Deum Videbat Ande est, quod moimor
Mysi, pereundem Christum dicat Apostolorum princeps, ribi, G ta,&quod beatae plenitudinis tempus, Christi vocetur. Aduentus, quia nimirum in eo Prophetiae, promissiones,&figurae credenta IEccle
64쪽
ad Corinthio, solam, Cap. I. Irsiarum suerunt impletari bonis per eum mundus repletus. Nam cum eo, qui est omne bonum, omnia bona quocunque tandem ierit, confluui. Per eius n. aduentum,&mundi inhabitationem, Ecclesia ditata est diuinorum mysteriorum scientia, grati js, virtutibus, donis, Sacramentis, miraculjs,gentium multitudine, virtutum omnium exerciti js,in veteri sepulta lege per Christum data est Ecclesimex grariae& amoris Perse m ---ctissima, ligandi atque soluendi potestas concesIa est, or --- ad ipsam eandem regendum perficiendum sicut με ε με mirabilis facultas, panis& vini substantiam in corpus&sanguinem commutandi, ut eius plenitudo, nobis nunquam des apertisque caesorum ianuis, coeperere pleri Angelorum ruina: Sanctorum deiustorum hominum ingenti numero, adeo Vt mundi totius repIetum P Lι.s. dici possit esse in bonis desiderium suum.
Ideo speri um Amen, Deo adgloriam --
Cum igitur, ait Apostolus, vera sinn, quae de Christo veritatis authore,&Doctore prςdicamus, in ment vobis Veniat, nostrae pre dicationis stopia esse Dei, vestram,&nostram gloriam,Dei quidem,quia cum Deus infallibiliter in suis promissis verax praedicatur, religionis ei cultus exhibetur, unde nominis eius celebritas,l5ge lateque extenditur,quemadmodum sanctiProphetae, multis locis abunde sunt testati,cum veritati nihil maius aut sublimius excellentiusique dici fingiq;possit. Nostra aute gloria ex fidei, siue diuinae veritatis preidicatione, etiam incrementum sumit, quod nihil laudabilius sit, qua mundo, per nos innotescereDei promis
65쪽
yr Comment inposeriorem D. Pauli diderunt,4 morem gesserunt ad nostram praedicati nem Euangelio. Nihil enim dignius, quam Dei Iegatione, adhomines ad eorum procurandamin promouendam salutem fungi, In qua summa eorum gloria, summium bonum Maeterna Delicitas est constituta , quam suo tempore, reipsa consecuturi sunt, modo sibi ipsis non defuerint. Devoce Amen, quae Hebraeis confirmandi particula est, a verbo Aman quod firmum esse significat derivata, plura dicta sunt in priore ad Corinthios Cap. Io.
V ut aute confirmat nos, Obscum in Christo.
Susteptos a se pro Christi Euangelio labores Gobrie caute solet Apostolus praedicare, sicut hoc loco, ne partae Corinthiorum salutis fructum, sibi vendicet sed eum ipsi Deo tribuere potius videatur,hoc sensurQuod ad meam inquit, vestri Doctoris& progenitoris praedicationem qua diuinas in Christo promissiones impletas fui e ad vestram utilitatem & gloriam estis edocti runa mecum, firmi statis in Christiana fide&religione, non humanae duntaxat id opis ost, sed diuinae etiam virtutis&ca testis adiumeti. Quare, qui Ecclesiae fundamentis ita misi lapides estis, per aedificati, ut
Vos ceu mem bra nobis coniuncti,uni Christo capiti adhaereamus,Vni inquam Deo huius unionis authori maximς sunt agendae gratiar, qui per suum spiritum eius . modi seruoru suorum octa virtutem dedit,ut non sola quod veritati consentaneum eloqui dumetu angeliuan nunciant sed in Christi etiam societate allicere phirimos possim: Neq; enim tam Apostoli sunt, qui loquu-tur,quam patris casestis piritus ni s loquens qui in ijs, iuxta Christi promission zm ranum manc
66쪽
ad Corinthios epistolam, Cap. I. v Hic etenim veritatis spiritus est,in appellatur, quod veritatis Doctor&Magister, veritatem homirua T. eordibus infundat, ne aliquando seducti a vero disce. μια dant. Evangeli j signidem praecones. eius instinctu, par
tim resperum brassignis Catius, mundo CXhibent, Dar Gaians ..
tim promissiones a Deo factas, este impletas, docent, partim res diuinas,ad salutem necessarias patefaciunt. Quorum causa omnluse&Christus in m f . , nonsemel est testatus, Te Doctorem,in eis e seste o , os . ea tum fuisse ais mar Apostolus, qui de vocatis ad Euangelium proruetur, quodelegerit eos Deus ρrimitias in salute, in jde overitate, item quod Ephesi verbum veritatis dest, Euangelium receperint, nempe per spiritum sanctum, cuius lumine fuisset oculustrati&conpirmati
Et qui unxit nos, Deus ' quies' signauit nos,mdedit pignus spiritus in cordib-nostris.
Talis est, ait aheophylactus, quisquis bapti Zatus
est, nempe propheta. quippe qui Viderit, qui quid sis non vissit: nec auris audiuit Sacer cetiam,vt qui debeat se ipsum offerre hostiam viventem, sanctam, D beneplacentem, tum Rex, ut Dei summi Regis&Ιmperatoris filius factus, turiq; regni haeres,&qui nunc regnet domineturq; in omnes absurdas cogitationes, constitutusque super uniuersum mundum. Quae expositi, tria baptismi effecta, non obscure Marat, ac primum quidem, inungi dicis bap-riratos Apostolus nempe gratiae diuinae dono impetrata prius peccatorii remi illone: Sicut enim oleo non obsita modo membra curantur, sedilidiora robustioraq;&ad labore ferendos, redduntur aptiora magisque id
67쪽
o Comment in poseriorem D. Pauli. nea ita iustitiae diuinae Inunere,ad virtutum exercitia hominis animus maxime roboratur&confirmatur.
Notum est enim illud quod ait Eusebius lib. de Demonstr. Euang. cap. Is . quod sicut diuinae naturae virtutem illam quae omnia valet, omne bonum praestat, omnem pulchritudinem subministrat, oleum in sacra scriptura appellat, ita oleum lumen augeat, ses.sos subleuet aabores auferat, eos qui ipso unguntur, Σηρος hilares reddat, instar lumanis de seipi vibret splendo res, nitidumque ac micantem eorum reddat vultum qui ipso tuntur, sicut est in psalmo os ut exhitires
Quae omnia cum iiij relucere debeant, qui per lauacrum rcgenerationis, Christum induerunt,merito post baptismum, in vertice, in pectore, in un
Hinc est, quod&obsignari dicantur ab Apostolo regenerati, quod ad numinis diuini cultum deputentur, ac sigillo sibi impressio, ad eam rem tantum consignentur, quae Dei honorem, gloriamo maiestatem toti mundo, magis reddat illustrem quasi Christo. per baptismum insiti, non suum, sed Dei commodum, non suam, sed Dei gloriam quaerere duntaxat, se Christi hostibus, ut muros opponere, debe
Nam licet olei una sit natura, unguenti tamen multarum in solam concursum significatri proinde virtus illa DEI, quatenus simplex , nullique alij
naturae commista intelligitur, oleum vocatur :Quatenus autem ut multiplex consideratur:
ut quod facere potest , regnare , quod prouidere
68쪽
ad Corinthios pisolam, Ap. I. I quod iudicare, quod amare prosequi homines, quod
salutem afferre, atque alia huiusmodi, ungue tum dicitur . Quoniam vero, adeptae iustitiae diuinae, certum argumentum est secura mentis tranquillitas, ct --nem sensum exuperans ait, fidelium mentibus as ritusn-ctore insedisiimpignus dari. quasi futurae gloriae adipit' cendiarrabonem, que testimonium bona coaescientiae antea nominauit. Quia enim gratia, secundum hurna nitatem inunctus est Christus , eadem ad mensuram iacti, eidem Christo, per Baptismum talia noua: le- Sl Sacramenta coniungimur, plenitudine unctionis eiusdem Ioan. Cap. I. in nos abundanter redundante adeo ut cum sponsa in Canticis Cap. I dicere iure possinus, oleum ess m nomen tuum; quasi olei huius spirituali liquore, ceu indicio quodam delibuti, sentiamus nos ita Christo pergratiam, in hac vita iunctos, ut modo ex parte nostra nihil fuerit desideratum cum eode. in futura, eande cum ipso,gloriae aeternae haereditatem adire possimus; Duo enim pignus complectitur, Vnum quod rei possidendae cuius arrha pars est spem a m ---οm-ciat, quod tanti, quantum res ipsa valet, aestimetur emit. Qui spiritum iam sanctum per gratiam,adeptus est, spe vitam aeterna est consecutus, quamuis plus habeat, qui vitam reipsa aeternam habet cum Deum ipsiim longe magis sibi nuum, quam qui per gratia duntaxat habet, possideat eo enim modo, non ab ij possidetur, qui pergratiam tantum haeredes: aeternae vitae constituuntur, quam habent tantum per fidem dc spem Vbi sciendum est, hunc Pauli locum, ad confimmationis Sacramentu ab Ambrosio, Theodoreto, multis
Patrib reuocari qui verbo Confirmat in spiti tualem adeptiper regenerationem, Christianismi gratia con- firma-
69쪽
4 omment.ispo morem D. Pausi, confirmationem volunt significari. Unxit vero voea
coissi Harionis bulum,tam ad internam, quam externam unctionem, ' mem referunn,per id autem quo no gnatos dicita postolus, MInternam per charactere,obfiignationem; externum
crucis signaculum, quod in hoc Sacramento, in frontei imprimitur,interpretantur. Donum deniq; charitatis, quod per idem Sacramentu confirmatis datur, pignuysiritus vocari arbitrantur. Sive itaq, adBaptismi, siue ad confirmationi Sacr. heic sentetia reseatur, manifestu est. huius authoritate,Vtriusq;Sacramentiqueidam esse ista, tum a SS. Patrib. tum aboecumenicisCocilijs fuisse roborata. Concilium siquidem Tridentinum se .can. s. de Sacram . in genere Conc. Florent. in decreto Eugen characteris in anima impressionem se baptis. mum confirmationem huius a tutioritate loci pro. hant; cui sententiae non absimilis est ea, quae cap. I. ad
Ephesi scripta est: In quo se credentes signati emssiritu promis onusanno, qui spignus haereditatu. dc ad eosdem c. Nolite contristaressiritumsanctum Deio inquosignati in
Ego autem essem Deum inuoco in animam
meam, quodparcens vobis,non veni Atra Corinthum.
Qitia per calumniam', detrahebant Apostolo impostores& Pseudo Apostoli, inconstanti aevi leuitatis eum accusantes, ideo diuinum testimonium inuocat, ut consilij,&sui ad eos prorogati faciat aduentus fide; nempe, ideo se non Venisse Corinthiam, ut illis parceret, id est, ne coram apud eos existens, virgaei correptioni manum cogeretur adhibere.
Multa tape occurrunt, quae praepositi,& Eccles rumpastores coram impunita non possunt relinqtie-
70쪽
τ quae absentes, ad maiorem emendationis spem dc resipilaentiae expectationem, maiorisque mali fugam, prudenter saepenumero dissimulant. Qtioniam vero plurimum intererat, ut bonam de se in aliorum opinione, retineret existimationem Apostolus, duplς 1ὼ--- adhibet iuramentum, nempe astertioni S, qua se O- νυα nino cuper quantum in se est fgnificat,ut Deus manifestet veritatem sibi cognitam, qua iuramen con - θη- nrmat,&hoc quidem, cum ipsi Dco placuerit, siue in hac, siue in futura vita, execrationem etiam adiungit. qua se&animam ad se pertinentem , diuinoorseri iudicio, ut in eam Cus iniuriam sibi irrogatam ulciscatur, si falso per se inuocatur eius testimonium suasi signum aliquod, iuramento posterius edi cupiat si ita visum Deo fuerit ad veritatis suae contestationem: Cuiusmodi iurandi formula, in veteri Testamento sub
alia tamen verborum forma frequens erat,Vx, V g. ILara
faciat mihi Deus,o haec addat. Ex quibus , fit perspicuum,
actionem iuramenti bonam, rectam,&laudabilem es εὐιν,α se, Vt quae ad Religionis virtutem pertineat, si modo congruas conditiones habuerit iudici U, iustitiain veri abis. . . tate comites. Dei enim praeceptu est in Deuteron. Do- ων minuDeumruum timebis,o per nomen im iurabu,laudabun-rur omnes qui iurant in eo, ait Regius Vates Laude enim
digni sunt, qui dein fallibili Dei veritate, bonam aesti.
naationem habent: Ideo saepissime Apostolus ita ramento, religionis cultum,Deo, suis in epistolis suis, exhibet: Sicut&Cbristus ipsi ex sanctorum Patrum sententia, toties dicitur iurasse, quoties illud Amen, Amen, usiurpauit. Vnde Hieronymus, in ea verba, Vivo ego dicit Dominus, ct . Iuramentum, inqui , D rn veteri Testamento e- Tu, iko ego. In nouo autem Ame'Amen. Ea-