장음표시 사용
71쪽
44 Comment.mposeriorem D.PauctQuas per seipsum,qui veritas ipsa est peressentiam, iuraret quod neminem habeata per quem iuret, maiorem. Christus enim ut firma haberentur quae dicebat& promittebat, omnia adhibebat,quae ad dictorum Sc promissionum suarum fidem adhibere homines λ-lent, ideo iurabat homines autem per maiorem sieiurare solent,in venerationis causa, & ut ille ultor stviolate religionis in iureiurando,quemadmodum hoc loco Paulus facit Christus autem hoc facere non poterata qui neminem se habere maiorem sciebat, faciebat tamen quod poterat cum per semetipsum iu
μη upere Quod ver,subinde prohiberi videtur actus iuram ML- ra di inscriptura, sic existimandum est, ut temeritas, usus P er Dist. -- facilitas restringatur, quibus scribaevi Pharisiae,s pem occasionem,ad peierationem dabant.Ii enim,cum De T
oboia. Creaturam iurare, non esse utramentum putarenta ννοι ις η -- peccatum inussi iuramenti, non esse timendum arbitrarentur, nisi quando ex veritatis defectu esset periurium fiebat, ut pessima passim consiuetudo leuiter ac temere iurandi, apud Iudaeos in oleret
Non quia dominamurside vestrae sedariutoressumus gaudisj ventri.
Maioris, quam par est, usurpandae potestatis in Corinthios, suspicione diluit, quasi imperiosius casu,quo suscepta ad eos profeccio fuisset in eos, tanquam Dominus in seruos, animaduertisset; qua udo dixit,mrrens τοbu Non ita dictum est, ait, quasi vestriviaius fidei, quam accepistis a nobis causa, potestatem authoritatemq; mihi usurpans, in vos animaduertendi, vestros defectus puniendi vobisq; parcendi,ut Dominus sumpsissem:
72쪽
ad Grinthios epistolam Cap. 4 sps siem sed, ut vester Coadiutor, ex eliaritate vos om-cij duntaxat monuissem: Omnia enim mea consilia, ait, eo tendunt, Vt vos iuuena, quo Vitam consequi possestis aeternam. Quod Dominus praeceptum videtur praescripsisse, quando Praelatum Ecclesiasticum docuit, non gentilium principum more potestatem exercere debere, sed potius omnium esset eruum. Vnde est, quod Ecclesiae praepositos quos e deles C pru adentes esse utili seruos saepius nomineti Et quod EZechiel f reprehendat eos pastores qui se i spasiebant ac comedebant, lanu operiebantur, pingues oues occidebant, meum
austeritate potentia eis imperabant:Rurm , quod ipsus non
pascerent, nec insirmas consolidarent necaegrotassanarent, nec confractinas garent, orc.
Quamobrem Ecclesiae pretepositos, & pastores monet Apostolorum princeps, ut nonsintsicut dominantes in eleris polim,ir sie, ait Augustinus, qui vobis praest, aestim rest, non dominante cupiditate sedcharitateseruiente, r. , faelicem. Vnde Hieronymus, in epistola ad Nepotianum nraddicora ii, quo Episcopi Sacerdotes se esse nouerint, non Dominos; honorent Clericos, quas Clerico victipsis a Clericis, honor; quasi Episcopis deferatur, Scitum est illud oratoris Domitij,cur te,MGmutprincipem, ἰm tu me non habeo ut Senatorem Praestant authoritate laicis Episcopi, ct Ecclesiaepastores em Stata menana Politici, alia Ecclesiastici magistratu ratio esse debet ι οῖ et u diali charitate, secundum quam unus alterius oneraporta H με, re deberet, hi minis potentia se vi, ciues in o=scio retinent. Vbi locum habet illud sapientis: Rectorem te constituerunt,eno sicut unus ex ipsis.
73쪽
4 comment.mposteriorem D. Pausi
Quas dicat, non mea, vel voluntate,vel imperio vel authoritate coacti,fidem retinetis sed per fidem in Dei gratia coram Deo, liberi&ingenui, hunc statum& conditionem estis adepti, ut Dei filij effecti clametis, Abb spater Fidei nomine, hoc loco eam intellige, quae
Viva per charitatem operatur. Nam credentes, qui in peccatis sunt,iacent potius,non surrexerunt&sinterecti. Stare si quidem , rectum corporis habitum denotat; hominem excitatum erectumque,ad aspectum& contemplationem rerum caelestium demonstrat fi mum ad resistendum, paratum ad pugnandum, promptum ad ambulandum, quasi accinctum ad operanis dum designat, quemadmodum aliae Pauli videntur innuere sententiae Si quisse exsimat re, videat ne cadat.
L. Cor. Io.& ad Rom. LI Tu autem Ua dcc I 4.Domino suo stat aut cadit stabit autem. Licet vero verbum re, subinde significetesse, manere,versari,Vt illud,-dius ventrum elis,quem vos nescitis γ' tamen quorum cor gratia Ueus stabilit; iuxta Apost.c.vit.adHeb.verius diacuntur, Nare sepermanere,imo, ita augeri roborari,ut vel temporis iniuria,non consumantur,vel aduersis re
bus labefactati,stangantur; Qua ratione,homines hui' mundi neutiquam repossunt,dici,ut quinunquam in eodem rupermaneant,cumundus transeat,cteius concupiscem tiae terea huius gura, iuxta eundem Apostolum , Cor. . At,qui coelestis Domus,desiderio flagrant, licet in terra versentur, spiritus sui tamen, ires insuperas illas, atae Hierusalem mansiones, u bris, hoc est, intimos cordis at sectus in atriumerosis setisse conficentnr Psalnao Iaa.
74쪽
Statui autem hoc ipsium apud me, ne iterum in tristitia, venirem ad os Si enim ego contristo quos s quis ent qui me isti cet; nisi qui contristatur ex me pSciens trudens, se mutato consilio, fatetur noluisse Corinthii proficisci, ne sibi dolorem pareret, Corinthiorum vero animis tristitiam arserret,&pertur ha-tionem.Nam cum terribilis supplicij,quod de fornicario sumpserat,memoria esset adhuc utrinq; satis reees, prudenter admodum vulnus refricando, nolebat quos amabat vel acrius exacerbare,vel contristari. Parem enim, ex animaduersione illa, cum ipsis Corinthijs molestiam senserat; quapropter, facile intelligebat, si cO- - ram adfuisset, repetitis monitionibus, acrioriq repre υρ δε--echensione eorum qui infirmiores erant, animos fa-I -- cile posse commotos recrudescere. Sicut enim ex immodicis increpationibus, aliquando obdurantur homines,ut nullum honestae&studiosqactioni locum
amplius dare velint.Praeteritorum enim malorum crinhra refricatio contemptionem, contemptio verecundiam,verecundia trist itia; tristitia deniq; duram obsti-- nationem frequenter parit Nam sicut,authore Sapien te, animagaudens,natemflorida aest,itas iritustrista,exsecat ossa, cui tinea estimento,st vermis signo tu risistia in inte-ι, ipsum scilicet, ita grauiter deprimendo, ut omnem prohibeat operationemri eam maxime, quae ad veritatis intelligentiam,&ratiocinationem spectat. Patris ergo sapientissimi fungens officio, cuius moderatae correptionis fili emendatio, sc pus esse debet iam non acrioribus, uti prioris epi-
75쪽
48 Commentis posteriorem D. Pauli stolae cos verbis, non tetricis minis, non importunati minaci virgae mentione, sed amore, sed beneuolentia, sed lenitate, sibi agendum putat, cum omnem tristitiae occasionem sublatam velit, quam alibi midios occidere, MN ' I eas numminesse itilitatem odi sit. Eodem modo non, aut superciliosa seueritate aut nimia seuerioris disciplinae grauitate; sed clementia, blandaq; facilitate discipulos sibi deuictos reddebat Saluator,' cum prim iam in suam eos icietatem familiam admitteret: sciebat enim, editis pateria ςheneuolentiae argumentis, stabilius confirmariispe bonorum &simplicium hominum animos, adeo ut maximis etiam malis imminentibus, a Dominorum suorum OEconomia, se divelli non paterentur,quitvitamin anguinem pro ea, qua sunt, si- dedi constantia potius essent dominorum caula parati Prodigere, quam eos, vel negando deserere,vel de setos negare. amenim quae hominem bene&grauiter semel inflammarit charitatem, aquae multae ae culter possunt expinguere sicut imis visceribus radicatus amor,facile non potest extirpari. Ideo vivendi genus rudiorum simpliciumq; adhuc discipulorum captui consuetudiniq; aptissimum accommodabatDominus, ne prPter morem, cogerentur initio aut V. G. ieiunare,aut ardua insuetaq; aliqua opera exercere, quibus deterriti, coeptum salutaris vitae institutu erant relicturi. Quemadmodum duplici similitudine rudisjSiticet panni,veteri simento assuti,ct vini recentis,utriantiquat in sysapientissime demonstrabat,ut ostenderet minime decere, discipulis faciliori vivendi modo ac rationi assii e- tis, genus vitae dissicilius,ac prorsus priori dissimile, subito&suae prudentia praescribi,&hoc ne insuetae difficultati succumbentes, a bene coepto melioris vitae in
76쪽
ad Corinthios episeotim Cap. II. 4'instituto deficeret. Vnde Ecclesiarum didicerint An ποῦ
tistites, maiora, caepe mansuetudine lanitateq qua O Maia is e. ps. rosa&inuisi vultus austerioris c5positione, a subditis esse speranda; ex quorum prudentI correptione, non ebris lenis. tam amarulenta contristatio, quam emendatio est expectanda, quae laetitiano illi qui corrigit, 'ui corri- Si turpariant, non indignatione navi amaritudini, Cc
Quod insinuauit hic Apostolus quando dixit: tu ea arui latificet,nisi qui contristatur exme, id est,solus is mihi mςrenti gaudium afferre, meque consolari potem qui mihi puniendi causam dedit, quando respuerit,&asianiorem fuerit mentem reuersus Hanc laetitia capiendae bertatem, a Christi spiritu hauserat Apostolus, quod hominem post peccatum, in meliorem qpestatum quam in quo ante peccatum erat, videtur eo ipso reponere. Quod gaudere magis dicaturi laetari peccator inius conuersione quam muliorum aliora lute; eo enim ipso,ad maiorem honorem illu euehit, quod cu in peccato esset, emersit, ad Ueum redierit: Nam Qu.--μυι
qui ad eande,quam ante peccatum habebat, virtutem reuertitur, ob hoc ipsum suae pristinae dignus est recu intilia Nperatione gloriae,quod cum ante cecidisssiet,surrexerit Cy Quam quidem gloriam, maiorem reputare lemus, is misia
sicuti eum militem merere digniorem locum dicimus, '--- qui multis acceptis vulneribus,&plagis vicit,quam qui 'v' γ' integro semper corpore pugnauit. Atq; hoc est, quod apud D. Lucam dicitur,maitu esstgaudiumsupervno peccatore poenitentiam agente, quam super nonaginta nouem,quipoenitentia non indigent.
77쪽
s o Comment inposeriorem, pausi
Ei hoc ipsumscripsi vobis ut non, cum Uenero, tristitiam super tristitiam habea, de quibus oportuerat megaudere,considens in omnibus vobis quia meumaudium,omnium vestrum ect.
Sensus est Literis,absens agere vobiscum, malui, quam concepto,de admissis istic facinore, maerori coram,vel disceptando,vel disputando, maiorem adiungere,Licet n. in peccatum labi, humanum sit, obstinato tame esse animo,ad perseuerandum in malitia, perniciosissimum est; quod nec ferri potest,nec debet dissimulari.Id genus obstinatos homines,ubiq; cum sepe sit reperire , ideo satius esse per epistolam , iudicaui vos,in officiimonere 4 dignos salutiferae poenitudinis fructis cohortari,& ad meliorem frugem prouo- Care, quam coram scum de Vestra in me voluntate mihi non satis constaret vel defectus vestros carpere, vel errores reprehendere, vel alienationis animorum dare Occasionem. Quam tamen de vobis concepi, opinio, eam mihi spem facit,aliam melioris vitae, vos iam inis. se rationem,ut cum isthuc aduenero mihi non tam dolorem tristitiam , quam laetitiamin summam voluptatem, vestra probitas virtus, religio allierant. Cum vero,mei gaudi j fructus, vester sit & mea, in vos ipses,lqtitia redundet in mentem Veniat, quanti fu- tura sit ponderis&momenti veteris vite, in meliorem
---m εο Penergiaplus habeat quodis aures discipuli transfusefortitusnet, o meatius commoueat, quam vel epistola, vel cript ra, vel hisori. Paulus tamen, qua erat sapientia, &
78쪽
dexteritate ad agendum , suboriri quaedam posse sibi
praesenti praeuidebat, adspiritualem utilitatem minus accommodata, quae sibi absenti non contigissent; atq; ideo tempori seruiebat, ut daret ire locum. Sicut Dominus faciebat, qui Iudeiis aliquando, eminime credebat ut eorum furori cederet. Nec comu nes, hic cuiuis occasioni emergenti humanarum actionum leges, regulae omni eventui, Ioco, aut tempori,possunt accommodari aut conuenire. Sicut enim bili, v. g. detrahendae Reu barbarum maxime idoneum σν - este communis medicorum siententia iudicat,quouxa fom ori, Umen, si alicui singulari bilios male affecto tribuatur, noxium est, aliquandi mortiferum futurum; ita li- cet artificiosa dicendi facultas, maximae sit ad persuadendum efficacitatis, eiusmodi tamen auditorum genus nancisci orator potest, ut eum tacere pro tempore praestes,quam vel dicere, vel loqui Quis sanctissimam cum Christo consuetudinem, utilissimam esse unquam dubitauit in tamen Apostolorum, a Christi sensibili familiaritate diuulsionem, longe futuram v- tiliorem dicebat ipsa veritas,quei, quod sensuum officijs gratum iucundum iterat, conuerti in spiritum es.se utilius nouerat; ut non tam corporea familiaritate, quam toto mentis& spiritus conatu, sibi eius discipuli adhaererent. Atq; hoc est, quod apud D. Ioannem, dicebat Dominiri. Ego veritatem dico vobis, expedit vobis ut Dicis ego vadam si enim non abiero,paractetus non veniet ad vos4si aute abIero tam eum advos, sec. Ita Paulus, licet coram
disserendo,consolando perorandoque nihil non ponset, singula tamen ad trutinam revocabat, quod varios: abditos in hominum animis sciret latere seipei
79쪽
s a Comment. mpseriorem, Pauli
Nam ex multa tribulationcs angustia cordis,1cripsi obis per multas lachr mas:
non ut contristemini, sed et sciatis, qua charitatem habeam abundantius in vobM.
Prioris epistolei, pretesertim erga fornicarium illum, quem cap. quinto notauerat, reprehensionem, ex beneuolentia, fuisse profectam ostendit seq; non sine lachrymis,4 saluandi magis studio, quam contristandi voluntate reprehendisse commonstrat, ut minus aequam desuo facto conceptam a se remoueat decli
Quare, tristitiae suae magnitudinem,trita tibiari angustia nominibus adiunctis, vehementer exaggeret, quod alienae calamitatis&perditionis, tanquam pro priae, perculsium doloressium animum, tanta depressis et anxietas&angustia,ut nullum aliud esse reliquum refugium videre quam si paterna siue disiciplinae siue animaduersionis, siue misericordiae antidotum posterius adhibereti me vero usurpatae per inane marinrogantia,potestatis in subditos,redargui possetApostolus; quasi maiore, quam par est, imperio,in ip s, vel castigando, vel puniendo fuisset usus, sitiam plus quam parentis, in filios charitatem ardentissimam, his argumentis commendat quod gaudio scilicet incredibiligestire seleat, siquando fidelium res, ex Hatentia, tam
j irituales, quam corporales prouenire cognouerit; sicut vehementissime contristatur, si praeter expectationem , aduersa eisdem accidant; quod suorum calamitates & miserias suas este arbitretur, magnamq; capiati
80쪽
piat,vel ex ipsa correptione molestiam 'prout fortasse testari potuit, ad eos milla epistolada chrymis inter lita, quas scribendo uberes forte profuderat. Quamobrem, omnes monitos cupit, ut omni deposita animi :gritudine, patris potius tenerum in filios amorem, l-licitam si vigilantis medici erga morbidum, curam, emendationis scilicet desiderium, sialutisq; proximi cupiditatem agnostant,vi depraedicent, quam seuerioris iudicis acriori sententia conturbari velint quia quicquid in ea re gest iam est, iit, charitatis suae benignis aeR,necsua quaerit impulsi, gestum est Qua charitate, etsi in omnes feror, in nullos tamen,quam in vos o Corinthi , magis videor exarsisse, quod vos Christoge
Si quis autem contristavit memon me contri- flauit sed exparte, ut non onerem om
nes vos. Modestiae causa, nec criminis admissi genus refrica nec praeuaricatoris nomen exprimit, ut lenitate, quam Corinthiorum lententis adhibuerat seueritatem , sapienter temperet&compensiet. Accusatiuum, me, Graeci non legunt: Sed hunc faciunt sensium.
Si quis tristitiae occasionem attulit, eam non solum mihi sed bonis ac cordatis omnibus Christi cultoribus eam etiam attulit; qui ex huius sceleris, fama', veriti sumus, ne Christi nomen blalphematum notabile sumeret detrimentum Me vero non lum, ait, sed vos
una mecum, Inde maximum dolorem, cepisse commemoro, Ne vos onerem; qua a graue scio, vobis solet, ne
dicam onerosum, si vobis eam flagiti turpitudinem placuisse, tacitus innuerem, quasi nullo doloris sensi, 3 A