장음표시 사용
211쪽
iso M T A pM Ysyr e Asensum sui faciant 8c quidem vividum .entia quaedam sunt positiva. Constat insuper corpora hominumque animos esse entia contingentia , quae idebde non existentibus facta fuerint existentia', quod aliquando demonstrabitur. Αxioma quartum. Causa effectum suum
Quod axioma ut intelligatur , triplex distinguenda ratio , qua res potest aliquid
continere , formaliter, eminenter, Sc virtualiter.
Res dicitur aliquid continere for maliser , quae illud continet secundum
formam propriam aut naturam. Sic ovis agnum qψem gignit, formaliter continet. Res aliquid continet eminenter, cum illud praestantiori quodam modo continet ; sic nummus aureus dicitur teruntium. eminenter continere. Res aliquid continet virtualiter, cum illius producendi virtutem habet & potestatem. Praedictum axioma ex generationibu S , causisque corporeis quae videntur essicientes, primam duxit originem. Cum enim mater filium , qualis est in sua hominis forma ι e sinu effundat , cum corpus quod illorum impulsione movet, motum formalit et contineat; hinc natum est ill d axi ma , causa dcbet ejectum suum continens
212쪽
i si MERALrs. I97 habet. Deus enim formaliter non conti net corpora, quae creat. Inde Philosophi christiani idem servantes axioma alii dixerunt causam debere offectum suum contiis nere formaliter aut eminentis. Deus, in quiunt, corpora non continet formaliter ;cum sit purus , simplexque spiri rus ab- omni compositione corporea essentialiter sejunctus ; sed ea continet modo quodam eminentiore. Ex quo factum est , ut Mallebranchius extensionem in Deo excogitaVerit , quam vocat intelligibilem , &ruae a nemine intelligitur. Quemadmo-um intelligi non potest quid si e corpora
eminenter in Deo contineri. Alii dixerunt sussicere, ut causa effectum suum virtualiter contineat. Quod idem est ac si diceretur necessarium non esse , ut causa e fectiam suum contineat. Nam continere
virtualiter est virtutem habore & potestarem effectus producendi. Id autem non sinificat effectum debere in causa ullate
Quam quidem sententiam libenter amplector , & aperth contendo necessarium non esse ut causa , eaque maxime quae per voluntatem agit, estque omnipotens , e Liactum suum contineat. Ut enim haec causa quemdam esse inim producat , satis est ut effectus sit in se possibilis. Voluntas quippe omnipotens hoc ipso intelligitue
213쪽
essicere posse quidquid in se ipso est re ipsa possibile.
Axioma quintum. Nemo dat quod non habet. Hoc autem axioma eodem sensu intelligitur ac proxime superius. Author actionis Dei in creaturas primum probat amores nostros coeteras quae mentis affectiones totidem esse entia realia , & positiva, quibus , inquit , enS animi augetur animus enim amore Dei a Gfectus perfectior est, quam eodem amoro destitutus. Perfectio omnis ab ente inseparabilis est. Quare amor isse non est me- sum nihil , sed ens reale animo superadditum. Quibus suppositis capite 3 v. istud principium ponit. Non datur quod non habetur.
Ergo non datur plus quam habetur. Alterum Corollarium. Ens creatum si solum & sine alterius auxilio suum ens augeret , plus sibi dare equam haberet. Nam ad hoc oporteret ut cum eX. glia
quatuor tantum gradibus entis in instanti A fuisset praedictum ; essiceret tamen Scquidem solum , ut in instanti B quinque gradus entis haberet. Atqui si tes ita eo
It, sibi plus Oret quam haberet. Nanx
214쪽
c E N E se xv r α yyy si in entis gradum sibi daret, quem non habebat. Ergo &C.
1ntellrgentia ereata nunquam amoris actuni aut modalitatem quamlibet solafibi datura est. Demonstratur. Nam res creata suurnens sola nunquam augebit , ut jam de monstratum est. Ergo &ε. Et vero qui minus habet , cum eo solo quod habet, non facit plus. Causa enim debet effectum suum continere. Si sola effectum suum producat, debet eum totaliter continere & persedia , debet i Ium effectus Ons, totamque perfectionem continere , debet esse tam perfecta , tan- sumque entis habere ante enectus produ
rionem , quam post eius productionem. Atqui habere simpliciter potentiarn amandi Dei, quin vere & reipsa ametur , illud minus est , quam habere potentiam amandi, & insuper amare. Alioquin infans qui cum poetentia amandi Dei nascitur ;tantum perfectionis , bonitatis ,& consequenter entis haberet, quam justus omnium perfecti ssimus; alioquin a ctus amoris Dei potentiae amandi nudae & simplici nihil adderent. Ergo &c. Hactenus praedimis author qui iisdem ratiociniis utitur , ut probet animum HOD
215쪽
trum suas determinationes solum & sine auxilio Dei nunquam producturum esse ;ex quibus concludit admittendam esse praemotionem Dei Physicam ad omnes hominum actiones omnino necessariam.
Praemotionis quidem Physicae necessi-1atem propugnant coeteri Thomistie , sed
eam asserunt necessariam propter supremum Dei in creaturarum actiones etiam
liberas dominium , propter praescientiae divinae infallibilitatem , non vero eX eo quod animus numquam solus actum VO-luntatis esticeret ; etiamsi nulluni supponeretur Dei dominium , praescientia nulla. Ideoque rejecienda mihi videtur praedicti
authoris sententia, quae animorum Hostr
rum activitatem sensu intimo proindeque Metaphysice certam evertit penitus Ecdestruit. Quod sic ostendo. 1 Non datur quod non habetur ; non plus datur, quam habetur ; qui minus habet non facit plus. Propositiones illae quibus author praedictus innititur , non possunt dici essentialiter verae, quin istae quae necessiario sequuntur , sint certissimae ; non potest dari quod non habetur , non potess plus dari quam habetur, qui minus habet cum eo solo quod habet, non potest facere plus. Atqui animus humanus si modalitatem quamdam, si amoris actum,quem nondum
216쪽
habet , posset efiicere ; posset sibi dare
quod non habet , cum in momento Aquatuor tantum gradibus entis esset praeditum , essicere posset, ut in instanti B quinque gradus entis haberet ; sicquaposset plus sibi dare , quam haberet.
Ergo animus nullam affectionem suam, nullum amorem efiicere potest ; proinde que activitatis omnis expers esset animus. Imo nec posset animus auxilio Dei adjutus amoris actum essicere. Nam Deus omnipotentia sua facere non potest uequod essentialiter verum est , id falsumtit. Rerum enim essentias mutare non quit. Atqui essentias rerum mutaret, si faceret ut animus, quem non habet amorem, sibi daret. Essentia quippe rerum postulat, ut non detur quod non habetur , ut plus non detur, quam habetur. Ergo &c.: Et vero neque animus, neque qualubrgradus entis qui in animo supponuntur,
quintum entis gradum continent. Ergo Deque animus, neque quatuor priores en
ris gradus quintum dabunt ; nisi Deus
hunc quintum entis gradum solus esticiat. Ideoque nulla est in animo activitas. i Dices cum eodem authore. Cogitandum non est actionem aliquam ex.gr. amorem a Deo solo poni in animo, quemadmodum
217쪽
etor MET A PHYSICA ut animus ipse agat. Facit enim ut gradus entis, ante in animo existentes, quam ac-vus amoris producatur , sese extendant , dilatent, evolvant , sicque novus est ormetur actus amoris. Ergo non destruitur animorum activitas. Haec, fateor , a m non intelliguntur. Corpora quidem extenduntur , dilatan-vur , evolvuntur hacque evolutione in iis cernuntur figurae, quae antea existebant
sub partibus delitescentes. Verum cogitari non potest quid sit animos extendi , dilatari , evolvi ; cum omninb sint partium expertes. Qualibet etiam supposita animi evolutione non potest vel ipse Deus
ex illo educere , quod in eo non continebatur. Atqui novus qui producitur amoris actas , antea in animo non erat, non continebatur. Ergo &c. CCetera mitto, quae addidit praedictus author , ut videatur animorum activita tem e medio non tollere. Uerba enim sunt
magnifice quandoque resonantia , sed sensu vacua , aut a corporibus ad animos translata ; quae non nisi fictione mentis Merrore concipi possunt. Quid enim sibi vulscum dicit actum amoris , quem Deus non
per se ipsum solum , sed per gradus entis antea in animo existentes producit , essis
218쪽
' O gu ERAT r Lm potentia. potentia idem sonat univers1m atque' capacitas ad aliquid. Qui autem in nobis offormetur potentiae idea , sic cum Lockio explicat Joannes Clericus.. Observantes quotidie cum in rebus quae extra nos sunt, tum in nobis ipsis multa immutari'; inde colligimus inii dem objectis eodem modo in posterum evenire polse mutationes quassam'Scntas , quod nunc facimus , posthac facturos , ut quotiescuria que volnerimus certas contemplari ideas, aut volitiones edere,
id facere pollimus. Ita quoniam sepe vidiamus plumbum igni injectum liquefierῖ . hinc igni facultatem liquefaciendi plum bi , plumbo vero liquidi evadendi potet fiam inesse didicimus. Indidem duplicis potentiae ideam mihi obversari sentio , passivae nempe & acti vae. Passiva est in plumbo potentia liquidi evadendi ; igni videtur inesse activli liquefaciendi potentia. Quamquam hac de
re magnae sunt dubitandi rationes. At cer re ex animi nostri actionibus facultatis ac - civae ideam colligimus. Sentimus enim nos ab alio
Atque haec Ioannes Clericus , quibus addit Lockius ex reflexione in nos metipsos
non agi , neque impelli ad vo-
219쪽
ro MET ΛΡΗYs Ie Aclaram potentiae activae , distinctamque ideam maxime comparari , imperfectam vero & obscuram ex corporibus. Cum
enim volumus aut amamus , agere nossenti inus , ejusque mutationis initium a nobis omnino pendere. Corpus quiescens , nullam potentiae quae motum essicere valeat , ideam suppeditat ; S cum ipsum movetur , motus ille potius est in corpore passio, quam actio , non sectis ac figura quae ex motu nas Citur. Cum enim globus eburneus impul
sioni cedit baculi, id simplex est passio ex
parte globi, non actio. Item cum globus 1lle alterum pellit obvium , eumque m
vel ἱ ei solummodo motum communicat , quem acceperat; tantumque emotus amittit , quant uem acquirit alterum ,' quod nonnisi obscuram potentiae adhiVae movenis
di , quae sit in corpore , ideam nobis sui Peditat s quoniam hoc in casu aliud nihil
videmus nisi corpus quod transfert mo-Tum , nec eum ullatenus producit. Hach nus Lockius, Itaque potentia duplex est, altera ac-Tiva , altera passiva. Potentia activa est potentia aliquid agendi, quae aliis nominibus vis, facultas , activitas appellatur. Talis est in animo nostro facultas amo- ris producendi. Potentia passiva est poten-
xia aliquid recipiendi , talis in animo
220쪽
Mostro potentia recipiendae sensationis. Haec autem potentia non est ens aliquod positivum animi essentiae superadditum ;animus enὶm per se ipsum concipitur idoneus ad recipiendam sensationem; quemadmodum δc corpus per illud ipsum quod est extensum, 'non vero per aliquid positivum ab ipso distinctum concipitur habere potentiam motus recipiendi. Iterum potentia vel completa est, vel incompleta ; potentia completa ea dicitur quae omnibus ad agendum praerequisitis est instructa. Incompleta vero , H quid ad agendum desideretur. Ab his non multum abludunt potentia proxima & re
Potentia dividitur etiam in naturalem S supernaturalem. Naturalis est pote tia aliquid agendi aut recipiendi quod non superat naturae vires. Talis est in animo potentia producendi amoris aut recupiendae sensationis. Potentia supernatu ratis est potentia aliquid agendi aut reci-ppendi quod naturae vires superet. Talis est potestas patrandi miraculi. Haec potentia dicitur obedientialis, quia per illam animus noster obedit Deo moventi,
ipsique subjicitur. Ad recipiendum aliquid supernaturale
nullum requiritur complementum po Ientiae aut auxilium supernaturale , alio