장음표시 사용
261쪽
a s T HAE o x o G I nDeum in adversis sponte advocantis , clara verritet casum. Ergo &c. Ita ferme author religionis naturalis & revelatae. ' ,1
Obj. Cum BVlo. Experientia compe rum habemus homines in vita instituendae parum sequi philosophiae aut religioni principia. Quot enim cernere licet , qui christianam fidem de aeternis post morte-
cruciatibus ex animo profitentur, S a men ,1bidinibus obsequuntur. Ex quo se quitur vix ullam esse religionis vim aa promovendam, aut Atheisnuiad minuem
Dg. ans. Ubi haec principia contraria, sunt tensibus internis Sc naturalibus quos exuerC Omnino non .possunt homines, veIopposita cupiditatibus quarum vi abripiu tur. C. ans. Ubi sunt cupiditatibus consen tanea. N. ans. 3c cqm. Tanta hominum imbecillitas est tantaque levitas, ut *brepati aestu cupiditatis, etsi videant meliora probentque , dereriora tamen. sequatatuta voluptatum enim illecebris , quam Virtutis pulchritudine afficiuntur vividius); cupiditatum imperio quam rationis dictatis moventur potentius. Quid igitur con tingeret, si vis appetitus , i si divitiarum s gloriar. imperii cupiditates fraeno nullo
Dices 2'. cum eodem. Athe, ejusdem rationis participes sunt. , oiisdemquo Lac
262쪽
Theilae sensibus assiciuntur. Quare nihil 0bstat , quominus negata Dei existentia
bonum a malo morali secernant. Ideo am rem coluntur virtutes, cohibentur vitia ,
quod discrimen essentiale inter bonum Amalum morale percipitur. Ergo &c. Respondeo Athei1mum ex se ipso notrtollere sensum justi & injusti nec mora legrerum disserenitas ; cum essentiales sint Verum experientia compertum est haec ipsa ab Atheis multis sublata fuisse, qui cuni inosa dicunt virtutem & vitium vanaeelle sine re nomina. 1'. Vix alia de causa negari supremi numinis existentiam , nisi ut quaelibet morum regula , quam jugum appellant , re puatur. 'Αtheis consilia potius sunt quae invitent , vel motiva naturalia ad agendum imperulentia , quam ossicia quae strictε devinciant ; cum sine lege praemiis & poenis sancita , idebque sine potestate superiore perfecta obligatio nulla esse possit.
Quam vim haec motiva habere pollent in vulgus Atheorum quorum non fuit exculta ratio λ Quam vim servare possent contra tumultuantium libidinum impetus, contra imperii, divitiarum , voluptatum c pidi rates. Ergo &c. Hinc ex paucorum Atheorum vita, scit icet Epicuri ipsius , Plinii antiquioris , Vanini, Spinosae quorum probitatem --. L iv
263쪽
'a 8 ΥΠ EGLOGIAxumque honestatem laudat Baylus ; hine nihil erui potest, quod propositionis non
arae Veritatem elevet ε, ut ex probarionibus
Patet atque ex superiori responsione. Mirum quippe non est paucis in hominibus qui rationem excultam habuerunt , seque totos dederunt Philosophiae studio, servare vim magnam potuisse sensum justidi injusti , ipsisque cognitos fuisse limites
quibus bonum a malo morali separatur. Naturae excultae bonitate victi sunt. Cumque singularitate doctrinae oculos omnium in se convertissent, non parum eos assici
bat publica existimatio soli concesIa virtuti. Denique necesse quoque ipsis fuit , ut bona vita publicam amoverent invidiam . quam ipsis conflabat Philosophandi ratio a vulgi opinionibus abhorrens. Sed haec motiva in vulgo rudi & imperito locum non habent.. Praeterea in Atheorum opinione su π1-mum bonum non potest ita institui , ut fortioribus naturae' propensionibus adve fetur, nec obtineri queat , quin homo bellum contra se perpetuum gerat. Itaque homines omnes aut fere omnes summum bonum in voluptate , gratisque sensationibus collocabunt, summum vero malum
in dolore. Qua posita sententia fi sibi consentanei esse velint, nec interdum natura: bonii axo vincantur, virtuIes nullaS co
264쪽
NATURALI LP ai 'tiere possint, easque inter insulsas abstractiones innumerent, necesse est.
Ex dictis perspicuuii est & apertum quam societati , principibus , privatisque
hominibus exitiosus ut de detestandus Atheismus. Quam quidem in rem cum multa ex Tullio praeclara deprompserim , juvat etiam haec exscribere quae l. IV. donatura deorum leguntur.
,, In specie fictae simulationis . sicutis cc terae virtut οβ , ita pietas inesse notiis potest : cum qua simul & sanctitatem scri religionem tolli nςcesse est, quibus suis se blatis perturbatio vitae sequitur & ma-M gna confusio, Atquq haec Tullius. Quae gravissima hominis Et nici dicta dum miramur , qpis non indignetur Eois minem inter christianos extitisse , qui tantam Atheismi labem abstergere non modo conatus fuerit , sed Atiam praestantiorem Theismo Atheismum ostenctere. Is est famosus dictionarii critici author Baylusi, qui exinde. famae sausam hab*t , unde perdere debuit,ex immodica & solutiore sentiendi libertate ; cuju4 praecipuas objectiones jam diluimus. Malum autem minarium est , inquit Tullius, contra Deos
disputaret , sive ex animo id fiat, sive ta
265쪽
- - eismus Athesmo tutior es. Probatur xv. Theismus tutior est , n/homines in societate & vitae communitate Rectentur, ut ex praecedente propositionet claret 1Q. Etiam si singuli & seors1m considerentur. Illa enim sententia tutior est quae plura, multoque majora secum a fert commoda : atqui talis est prae Atheisi mo Theismus: qui en1m ex Theistatum sententia vitae rationem instituit; is 'ir
tutem colit quae exornatam mentem eri-e
git, pacem animis & tranquillitatem in- generat, caeteros nobis devincit homines, vel improborum existimationem conciliat, constantiam in adversis & solatium
parit spe felicitatis aeternae. Quid authri Pan quit Tullius, eo dici, aut excogitarit potest in praesenti vita beatius 3 Si Deus quem crediderat, non existat, inullum in th malum ipsi post mortem evenire potest; cum nemo futurus sit qui vepei nocere, veI etiam illum irridere cinent Si vero quem sempἡr pura, integra, i
corrupta & mente Ec voce veneratus est, existat Deus optimus, aeternis eum pic Τ
Atheus Econtra qui ex opinionis suae principiti vitam agit, voluptatibus qui-
266쪽
N A Τ U R A L I s. 2 1 rdhm fruitur, cum potest, indulgetque C piditatibus. Verum hoc maxime infelix est, quod raro possit, quod cupiditates incitatae semel, sibique permissae ita vehementes fiant, ut satiari vix possint, satiatae fastidium pariant, mentis corpori que habitum corrumpant. Cumque coli- .ustere nullo modo queant, in extrema quaeque & scelera rapiunt caeteris hominibus despecta, odiosa, sibique molestis,
sma. Suum enim quemque 1 celus agitat , triret, vexat , angore conscientiae cruciat,
amentiaque allicit. Hae sunt impiis, inquit Tullius, assiduae, domesticaeque su-riae. Quare Atheismi, si verus sit, exiguae
admodum sunt etiam in praesenti vita utilitates ; nullae omnino post mortem, cum omnia morte deleri opinenturo At si Athei in errore versari gnt, supremum que Numen existat cujus noluerunt legi bus obsequi, quodque despexerunt, Con vitiis , injuriaque affecerunt ; quanta manent eos supplicia post mortem a stipremo scelerum Vindice repetenda ξ Hor rendum enim est in manus Dei vi venitis incidere ; ergo Υheismus Atheismo tutior est.
Hinc etilmsi Thettauq non esset Athei stmo certior, s quod falsum demonstrabitur in prudentis esset Thei sinum eligere. Nam ubi instat eligendi necessitas, in
267쪽
auet ΤHEOLOGIA dubiis pars tutior est eligenda, ex pr dentiae axiomate : atqui Theismus, ex superiori propositione, Atheismo tutior est, atque in praesenti negotio instat eligendi necessitas. Nihil en1m magὶs rationi adversatur, quam si quis in praesenti qrue Diione ita indifferens maneat & otiosus, ut de utraque parte nihil sollicitus sit Ergo &c. Obj. I'. Nullum majuς est in praesenti vita commodum, nihilque dici aut excogitari po test beatius, quam animum habere metus omnis expertem, & libertate frui plenissima : atqu1 Theismus Numinis metum injicit hominibus, tollitque libertatem. Quis enim ferat, inquit Velleius apud Ciceronem , impositum cervicibuς suis sempiternum dominum , quem dies.& noctes timeat, omnia providentem, M
Respondeo I'. ho C argumento nimis probarL, ideoque nihil. Probaretur en1im nullam in Legibus civilibus utilitatem inesse, sed incommodum maximum utpote quae metum hominibus injiciant, tollantque libertatem. Quare metus immerito malum judicatur, quoties nonnificum summa salute & conservatione ho- 'minum incutirur ' quamque molestiam 'Parit, haec inultis aliis, magnisque 'utita
268쪽
NATURALIS. I s φtatibus compensatur. Atqui talis est supremi Numinis metus; arcet enim a viariis , quorum infinita sunt incommoda , excitat ad virtutes, quae innumeras secum asserunt utilitates. Ergo dcc. a Nego min. Suavem enim iucundamque spem non pavorem parit Thei Lmus. Siquidem nobis Deum exhibet tanquam parentem optimum, summe 'pro Vidum, erga omnes homines benevolum, erga bonos praesertim beneficum , noetvVero tanquam tremendum aliquod numen quod vel ex necessitate, vel caeco
arbitrio potentia sua ad malefaciendum abutatur. E contra Atheismus , in quo
coeca fati necess1tate geruntur ortinis. Quantum autem solatii ex saeva quadam procella & turbine expectare sapiens PO- , ruerit, aut ex commoto quodam mari, cujus nequeunt violenti fluctus exorari tantum homines a fortuna aut atomis auxilii & opis sperare possunt Ergo'&c.
Obj χῆ. Imprudens est, qui certo in certum anteponis. Atqui The istὰ certo incertum praeponit. Ductus enim spe foe-licitatis aeternae, quae incerta est, certissimas omnibusque obvias voluptates Op-
primit; econtra Atheus. Ergo &c. - Distingo maj. Imprudens est qui certo incertum anteponit, si nulla sit ei spes' lucri majoris, nullumque ex altera parte '
269쪽
a s - THEOLOGI A incurrat periculum; conc. maj. Si spes essit lucri maximi, gravissimumque ei immineat periculum , si certum praeponat i n. maj. 5c sic dist. min. nego conseq. Qui certo incertum praeponit, non con- . tinuo imprudens semper judicatur. Sic mercatores pecuniae , mercium, capiti
que ipsius periculum faciunt ; nec ideo
imprudentiae arguuntur , cum spem habeant lucri majoris. Quis imprudentes diceret milites, militumque Praefectos, cum hostium ferro, tormentisque bellicis audaces sese fortesque objiciunt. . Itaque si spes astulgeat lucri omnium maximi, nec possit bonum praesens cerrumque praeponi, nisi periculum impendat omnium gravissimum ; tum summae prudentiae est bonum praesens postponere.
Atqui ita se gerit Theista. Si cupiditat
bus indulgeret, periculum adiret poemarum aeternarum, hac de causa voluptarem opprimit, atque a corporis obsequio
discedit, quod summae & nunquam fi nem admissurae felicitatis spes astu inear. Nec ideo putandum est eum in pra senti vira tristem semper , miserum ScJugentem incedere. Cupiditates quid ὁm comprimit, sed solum immoderatas , quae.
rationem perturbatit ., mentem vexant
ritudinibus Alcaeteris obdi ctationibus, Vitae que commodis, quae sana ratio non
270쪽
N A TU Riε - α η sis 1mprobat , illi non interdicitur. . Sicquoi felicem ducit Viram, quae quidEm conti-itentibus Epicuro & Lucretio ,. jucundae esse non potest, nisi honeta vivatur. Et-.
Dices. Quo usas sumus argumento, eo dem suaderi posset multorum Deorum icultum securiorem existere. Nam si Diti multi existant, nec colantur , magnum
incurrimus periculum., Si veris unicus sit Deus , multique colantur, rubii inde penticuli nascitur, Ergo &c. r Nego,ans. Discrimen illud est, quod si Deus unicus existat, multique colan-vur M periculum incurritur gravissimum. Non enim ullo modo licitum est arbitrio nostro. jura divinitatis dividere; cultumque soli veto Numini debitum fictitiis Diis impendere. . Ergo &cis exiisentia Dei demonstra
. Superioribus lim demonstratis propocsuionibus ad expendendam, optandam , que supremi Numinis existentiam animos praeparavimus. Itaque nunc exponendae sunt variae demonstrationes quibus: adstruitur. Triplicis potissimum generis argumenta sunt: . quibus Deum existere demonstratur; alia Metaphysica dicuntur,