장음표시 사용
191쪽
imo cum aer totus exantiari posse vi- sdeatur, aquam tamen nequaquam totam posse erantiari, quin sensibialis quantitas intus remaneat: qua tum hactenus observata docent.
IEe declarata per ea, quae superius ex
s. Observatu dignissimum,quod ubi quam maxime neri potest, Aer
exantiatus est, dum aqua in vas ita exantiatum immittitur,aerem tamen aliquem tenuem, ut vocant,) aut corpus aliud quodcunque, aere t nutus , contra aquam ingredientem eniti liquido per Experimenti modum tertium apparet. Ε Ρ I C R I S I S LHIe imuis, ut ab Autoribus vocatur, est revera corpus ipso Aere tenuis, nimirum ipsemet atherea seu genuina substantia ignis, nimirum materia 'butissima per quorumvis aliorum corporum poros meabilis r de qua & stiperius actum Disquisit. praeced. - 6. No-
192쪽
DE VACUO. 17s6. Notatum quoque : Si Recl-piens Vitreus non fuerit globosus, sed quadratae figurae, non siistinere evacuationis violentiam & imp
tum, sed si urgeatur ingenti & sommidabili cum crepitu & se ore in frustra dissilire.
Cin Recipiens quadratae aut alterius cujuscunque non sphaericae figurae evacuationis violentiam nequeat sustinere, scd in frusta dissilire cogatur, haec ratio est, quod ubi figura globosa non est, non omnes artes aequabiliter premantur aeris com ti elatere, veluti nec omnes partes ae-ehere ingressis ex uo suffulaiuntur , secuς atque in globosa n ira contingit. Per ipsam
quoque attractionem, dum aer intus vi attractionis rarescit,ac rarefactus ninitur in sp tium angustius, contingit latera vasis vim pati majorem , quae cum jtidem non aeque valide se exerat in quasvis vitri non globosi partes, concurrit cum aliis causis ad diffractionem. .
7. Si vero recipiens sit sphaericae figurae, P utcunque spimas non rumpi, sed ipsa evacuatione firmari. I Undet.
193쪽
376 VACUO. Unde cum Recipiens ejusm'di prae
diisto modo evacuatum, e curru in
pavimentum lapsu sat gravi ruisset, illaesum perstitisse reserunt , qui plenus & minime vacuus diffringendus
fuisses. . ag P I C R I S I S L. HUjus rei ratio expressa sit perius sub Epicrisi B. Caeterum quamvis Recipiens globosiis aethere resertissimus, frangi nequeat ab aere aequabiliter globosum vitrum premente; utut validissimo nisu sese m pandere conetur; quin& , quamvis alia qua cunque causa externa, in unam vitri sphaerica aethere refertissimi, partem insiliens sis impetrini faciens, non tar cile vitrum de sissimo aethere suffiitium, frangere valeat, ac si corpus minus constipatum contineret: ridiculum tamen existimo quod refert cor- ab aliquo Vacuistarum fuisse iactatum, nempe Re cipientςm omni aere evacuatum& si ex altissimo loco praeceps in lapides istibsectos a teretur , nullo modo comminuendum esse , aut adeo ulla vi humana comminui posse. Rationem equidem e Philosophia n aturali hanc resertur addidisse, quod parte s vitri aequali circumserentia vacuo und i que circumstiis conet hir illud se
Pleic qu id em, verum ob figuram sphaeri
194쪽
eam , sese invicem sustineant & praepediant, imo quo majore impetu versus cen trum, sive vacuum intra viscera sea clausum, moliuntur , eo firmiore nexu coalescant; non aliter quam arcus lapidum fornicatus
eo consistit firmius, quo graviore desuper mole premitur. Quae quidem ratio, quamvis Uacuum interim neganti non ab- sena censeatur, qua saltem eontingat partes vitri Recipientis utcunque solidari s nobis i men non satis congrua ipsi subjecto videtur. Quomodo enim illa locum habere potest in vitro , non contiguitate partium, secus atque fornicatum cx lateribus opus , sed continuitate solida firmaque constante λ Equidem in fornice , per molem desuper prementem, particulae sibi contiguae propius sibi invicem junguntur . sicque firmius se invicem sustinent, ne una aliqua vel plures excidere valeant ; at si in vitro consimili ratione particulae sibi invicem propius jungantur. jam eo ipso vitri continuitas dissolvitur. Et, qti id si particulae vitri, si vel quasi contiguae
concipiantur, extremitatibus exterioribus forent tenuiores quam interioribus, an non ea ratione, dum impetu proprio versus centrum seu vacuum intra viscera sua clausem ς moliri dicuntur conciderent in ipstim vacuum Quin & , cur magis ejusmodi vitreus fornix firmabitur Vacuo subtus existente, quam si suffultas esset aliquo corpore VcI an vitro tali: prudentia data est , ut partibus
195쪽
vacuum delabatur Uel potius unde notitiam vacui haberent particulae vitri , ut impetu proprio versiis vacuum moliantur ad illud explendum Τ Ηae ergo Vacuistae ratione rejecta, utut ob causam superius exposi-ram Recipientem globosum crediderim selidiorem , ubi aere evacuatus est , non tamen crediderim eo usque infragilem existere, ut, siquis decumanum mallei serrei ictum verba cornat simi) sorti manu imping eret, aut si ex sublimi loco in pavimentum lilice 1 ratum Frorueret, frustatim non dissiliret. Licebit sene Dominis Vacuistis unius Recipientis periculo rem hanc experiri : mihi
cum Cornas nimis ouam certum est, pro in
tegro vase frustilla lecturos : Rationem autem meae sententiae hanc reddo, quod impe tu percussa pars vitri una prae reliquis partibus , cedere introrsiim oueat, ipso quoque
aethere intus contento aliorsium cedente; 2-cus atque contingit dum undiquaque Recipiens totus ejusque partes universae ab aere ambiente aequaliter comprimuntur.
Ogrgumenta ad flabillandum, Vacuum ex praedicto Em Ierimento simpla.
196쪽
modo Philosephi Democritici Epia
cureique vacuum, quod inter corpo-
rum particulas exiles dis inatum sit, colligi posse existimant; sed alii sensibile aliquod Vacuum , nempe
quanta est interior; recipientis cap citas aere vel aqua erantiata, revera dari contendunt. Vacuistae, ut v cant, pro Vacuo comprobando histe Argumentis, ex praedictio Exper, mento desumptis utuntur: I. A er e vase post crantiationem extractus est, quia manifeste cernia tur aer inter exantiandum per bullas in aqua, quae antliae sepe usa est, emergere,2. Hinc minus ponderat vas quam i
3. Totus aer extractus est, quia post longam agitationem antlia agi ini amplius non potest, antea vero poterat ; quod utique non alia de causa contingit, nisi quod antea sem-- per erat aliquid aeris quando trahe
batur, post nihil superest, quod fra liatur: Id. 6 4 Nec '
197쪽
18o DE VACUO . Nec vero dici potest aliquid A eris remansisse, qui rarefactus jam
sit & totum adhuc spatium occvi' pet: Qtua aer, inquiunt, non potest rarefieri, nisi calore & ignea activitate: Atqui hic nullus adhibe
tur calor. Ergo. . Dum extrahitur aqua e Vase,
pars vasis stiperior destituitur aqua; , at nullus aer ingreditur, quia collum vasis est aquae immersum , &contra omnem aeris ingressum m nitum : Ergo nihil est supra aquam vasis; ac proinde vacuum in eo est. 6. Post exantiationem, sive A ris, sive Aquae, Vas aquae immersum repletur,. aqua sursum astendente; Ergo nullum erat amplius in vase corpus, alioqui daretur penetratio corporum: Vacuum ergo actu datur. Seu, potest ita per antliam e hauriri Recipiens , ut postea totus aquasiarlam irrumpente eXpleatur, ut adExoerimenti modum primum
dictum est: γ Ergo timc nullus Aer
198쪽
DA VACuo. I 8 Iintus suit, cum nullus irruente aqua exierit, aut exire potuerit. Si nullus Hintus fuit,ergo perseectum V cuum fuit. 7. Potest per antliam Recipiens, si prius Aqua repleatur, proriUS e hauriri, ut nihil aquae intus remaneat : quod tamen D otti Experiamento modi secundi reclamat: Emgo tunc erit vacuus Recipiens, cum aqua tota sit evacuata, & aer per nullam viam subintrare in locum ineum tis aquae potuerit. E p I C R I S I S M. Q Uid ad haec Argumenta ad stabilienadam Vacuum prolata, respondeatur, inferius videbimus simulque, si opus fuerit considerationes nostras ibidem adjune
C A P U T V I. Ariumento ad evertendum
vaeuum ex eodem Ex per mento deprom a. PEripatetici csntra non modo I se hi,
199쪽
se hisce Experimentis & Argumentis :minime vietos existimant; sed & per 'haec ipsa Experimenta Vacuum nurulum ciari posse evincere contendunt: Ac primo quidem praeterquam quod reponant ante omnia celebra- itam Aristotelis sententiam tot jam saeculis propugnatam in Scholis, tot autoritatibus, rationibus , operibo mentis stabilitam , concedunt Aerem extrahi e vase, & quidem magn a copii; totuni vero extrahi pern gant. Rarescit violenta extractione, inquiunt, aer intra Vas, & eo usque rarescit, donec ad limites a Deo &Natura sibi praestitutos perveniat, si' extractio continuetur: quos limites,
ubi attigit, cesset pistilli agitatio, &
ulterior extractio, necesse est; aut si . majori vi adhibita continuetur, stan- gi oportet vas potius, quam vinci
naturam vacuum abhorrentem. E P I C R I S I S N. Votum aerem per antliam ejusmocli
qualia descripta est , extrasi posse, su
200쪽
perius rationi consentaneum diximus,quamvis nequaquam per aeζris extractionem Uacuum oboriri abunde ostenderimus : Et cer-- te non video , quid parte aeris ex tracta par-
tem reliquam si quidem fuerit particularum aeque crassarum , ac non forte una cum aethere per Omboli poros ob tenuitatem permeantium, quid illam, inquam, intus in Rccipiente retineat, dum antliae porro agitatio violento conatu continuatur. Equidem Autor Experimenti qui vacuum esse concipit, ubi evacuatis aliis quibusvis, corporibus, sola aetherea substantia residua est, in suo Iudicio quod inferius exhibebimus, in
velut Atitoritatem lis comra ocularem demonstrationem nihil valere recte
pronunciat ; sic jure meritoque id respuit, quod riunt, Aerem eo usque rarescere , donec. ad limites a Deo S Natura sibi praesituros perveniat s quos limites ubi attigerat cessipi-DHagitatio , opus est, inquit, . ad limites a Deo praeuitutos recurrere, ubi ad oculum patez, pistillum non tum agitari tam diu posse, quam diu aer extrahi Recipiente potest ; verum etiam quam diu
vis adhibeatur in agitando ulterius pistilis, . frangi oportere vas polim, quam vinci Nu- .mram Vacuum abhorrentem, inanem esse imaginationem eorum, qui Experimentum . non viderunt, si enim vitrum rotundum. fuerit, quantumcimque continuetur agitatio, nunt tracturum,