장음표시 사용
201쪽
equi adhiberentur , qui diu noctuque in e
trahendo laborarent. Utique rumpuntur vasa per validam continuatamque corporum coni entorum exantiationem , in quo-riam locum nil praeter aetheream sebs antiam queat succedere , fi , quando aer circumstans per extractionem affusionemque corporis exantiati condensatus atque inpactior redditus , adeoque dilatationis nisu ampliorem locum affectans , inaequaliter vim suam elasticam exerit in ipsamet vasa unde extractio contingit; ubi autem vas ipsum est siphaericae figurae , aequaliter partes ab ambiente corpore premuntur, aequaliter intus ab aethere suffulciuntur ut superius dictum ut adeo nulla ratio existat cur uno in loco potius fiangantur quam in alio. Ca rerum , quamvis rarescere aerem in vase contenitam violenta extractione , Omnino largiamur ; haud tamen concipimus, qui non tandem & ipse aer rarefactus continuata extractione in totum extrahatur: certe pistillum agitari tam diu posse, quam diu libuerit,profitetur Autor Experimenti per experientiam edoctus, idemque a nobis superius per rationem comprobatum est. Et dum aerem in vase per violentam e. tractionem rarescere contendunt, non utique Uac mea ratione evitant inter rarefacti Aeris partieulas dispersum , nisi corpus aliud aere t nutus , nimirum igneam leu aetheream su stantiam, quae in omnium coForum Vacuitates se insinuςt atque omnia expleat,d η'
202쪽
bis largiantur: Certe, quomodo aer Vel cor-lriis quodcunque rarescere possit, non admissis intra partes per rarefactionem , ab in vicem diductas alio corpore quocunque, mens humana non concipit: Sane cum aerrarescere dicitur , hoc est in exiles particulas distrahi sub quibus plus quidem superficiei consequitur, quam ubi particulae sibi invicem unitae cohaerent) nequaquam ipsa aeris trina dimensio augetur ut amplius spatium adimpleat, quam corporea ipsa mo les permittit, quasi nempe dimensio ex dimensione proliciatur ; sic enim daretur ante rarefactionem, ac vicissim deinde post restitutam condensationem , penetratio dimensionum , quam omnes omnino Phiadosophi simpliciter impossibilem pronum
Primum itaque frangi potius v sa, quam admittatur Vacuum, probant multis exemplis quibus Vulgo passim quantopere natura a Vacuo abhorreat, Elet ostendi. Ε Ρ I C R I S S O. O Uin imo, quamvis ne quidem sit Ua-
cui minus, aethereo corpore facillimo negotio per quosvis corporum poros subeunte franguntur tamen saepenumero vasa, ob corporum ambientium constipatoriim
203쪽
Ietessionem, dum partes vasorum inaequa-
iter premunt, easdemque non ex aequo aethereo cordore suffulta inveniunt, ut in figura non sphaerica contingere necesse est.
2. Cessare tandem pistilli agitationem , nec amplius attrahi posse
quod aer intus contentus nequeat amplius rarescere , hac ratione pro bare nituntur: In erantiationis iniatio nulla sentitur dissicultas , quia minus inest aeris, qui ut Vas impleat , magis rarescere debet: Ergo dum maxima incipit esse dissicultas, minimum aeris est , dc maxima est facta rarefactio; ergo tam diu conti' nuari extractio potest , quam diu potest rarescere aer, & non amplius. Non ergo praecise aer est qui extractioni resistit, alioqui quo plus aeris inesset vasi , eo major deberet esse rosistentia , ac proinde major in principio quam in fine: Ergo rar
factus, aer, & Natura, seu corpo- rum contiguitas, resistunt omnimodae extractioni, non Vacuum
204쪽
DA VAcuo 187 quod nullita est. Idcm , inquiunt ,
contineti in compressione & co dentatione aeris. Si quis enim In t bum ex altera parte clausum immis se embolo aerem compingere con
tur , vel si quis solle intra machinam aliquam , sonti artificiali conci
nando aptatam, condensare aerem laborat, crescit etiam semper comprimendi intus aeris labor , donec tandem etiam plane contumaciter omni conatui obsistat, & non amplius arctare s1nat. Ergo sicut cessat necessario trusio aeris, eo quod ad extremas densitatis suae metas est redactus ; ita quoque cessat ejus: extractio , quod ad ultimos fines raritatis, quos ei Deus ac Natura praescripsit, est protractiIS. E P 1 C R I S I S P.RAtioni consentaneum stiperius osten dimus ; non posse evenire ut nulla via lins pistillum queat attrahi qua is .dinicultas augeatur donec maxima existat omni aere exhausto: at idem Experientiae
205쪽
congruere ostendit ipse Auctor Εyperimenti , ut paulo ante recitavimus : qui ideo sub jungit, sine fundamento dici a Peripateticis , solu mmodo rem diu continuari posse extractionem, quam diu potest rarescere aer, ta non amplius Caeteriim quod dicatur non praeciae Aeresse , qui extractioni pistilli resistat, Sc.
sed Aerem rarcfactum & Naturam , seu Corsorum contiguitatem , resistere omni- moare extractioni : Ad id reponit Auctor Experimenti, Errare Peripateticos, dum resistentiam seu disscultatem in pistisio extra hendo adscribunt exiguo aeri intra Recipientem adhuc contento , quas tu nihilum
redacito hoc est rarefacto ; dum enim illud
pauxillum aeris in vase residuum , quod supponitur, in tantam dimensionum amplitudinem creditur distendi per rarefactionem, ut totam vasis capacitatem impleat, censetur Autori quasi in nihilum redigi: )Statuit vero ExperimentiAutor resistentiam illam adscribendam esse aeri circumisso rquod hactenus quidem a vero alienum non esse, liquet ex praecedentibus a nobis expositis S; at interim in eo hallucinatus est Author , quod a gravitate Aeris ambientis id fieri existi mei, de qua re suo loco. Interim, quamvis resistentia imprimis oria- tur ab aere circumfuso, expansivo nisu com densationi sui violantae obnitenti; ognititur tamen quoque ex parte aer interior rar scens , . ac r2Fscendo pistilli tractationem sub-
206쪽
subterfugiens, ipsiqite aethereae si ibstantiae capacitatem vasis stibeunti pluinosis sui pa ticulis pertinacius se implicans. atti
net argumentum a contraria aeris compres,
sone & condensatione: Ueris inRim equiadem est, dari tandem terminum conden sationis a cum nempe particular aeris si rumve corporum ) ita inter sese compres.sione coierunt, ut omni aethere expulso , propius ad se invicem adigi non possint, u pote quod penetratio dimensionum nequeat dari , consimiliter terminum rare- . factionis existere, cum nempe aer aliave corpora in minima naturalia fiant distracta, alio corpore tenuiore inter distractas particulas interfuso facile largior : At hinc non sequitur,Αerem in vase eatenus rarefactum , non posse penitus e vase educi, puro tamdem aethere in ipso vase supei stite.
ctum , in vase superesse , probant per illud pauxillum aeris, quod mvase globuli instar conspicitur, pota quam aqua sursum ebulliente repletum suit ; illudque e seipsiam illum
aerem raresactum, qui antea Vas t
tum implebat; qui deinde subingrediente aqua paulatim ad situm si
207쪽
19o DE VACuo. stobetur. Neque enim verum esse inquiunt , quod Vacuistae dicunt, esse aerem illum, qui antea intra epra stomium vasis nidulabat: hunc enim expelli , inquiunt , dum vas intra aquam im me itur. Ac dum dicunt , evenire assariorum vitio, quod aer furtive admittatur: Respondet sibi satis esse Aerem in Re cipiente demonstrare, unde unde ille
sit, ut una contra obtineat, Vacuum
illic omnino non esse. E P I C R I 8 I sAD hoe Respondet Experimenti Alitor in hunc modum: quod Peripatetici dicunt , parum illud Aeris quod in vase globuli instar conlpicitur , postquam aqua sorsum e silente completum es, illum esse aerem qui. mea rarefactm totum vas implebat, es. tontra Experientiam, & visum oculi: Clare enim conspici, inquit , qua ratione in iviolenta illia aquarum irruptione, spiritus, qui in aqua latitant, & aer proprie sunt, ' agitentur & sursum una cum aqua compel- :lantur ; qui stiritus dum spatium vacuum ita spatium omni praeter aetneream stubstan- l
tiam corpore evacuatum vocat, ut inserius
apparebit , ) in vitro reperiunt , ex aqua
208쪽
erumpunt & sursem tendunt. Equidem Merena atque Ignem , seu ipsamatbeream substantiam particulis Aqua imterfusam esse , Sestione l. Disuis pracs. exposuimus: Dum vero aer vitrum ambiens per violentam exantiationem constipatior redditus est, elastico suo nisu is ipse eum aqua irrumpente se ingerit, majori quodam.' modo copia irrumpentis aquae particulis immixtus quam alias ordinarie naturalis aquae constitutio seri: dum ergo , vase repleto ab irrumpente aqua , haec ipsa ad naturalem suam constitutionem revertitur , id aeris quod cum aqua se largius ingerebat , secernitur denuo ab aqua contenta hac ipsa naturalem suum statum recuperante, seorsimque in ipso vata consistens ibidem oculis depres henditur: ut adeo mirum non sit, si vel Re- .cipiens fuerit omni omnino aere vacuus , anteaquam aqua admitteretur , post, aqua
admissa, nonnihil aeris in ipso Recipiente deprehendi.
quando aqua in vas evacuatum ut Vacuistae putant irrumpit, exciviatur intus spuma & bullae ; quae utia. De bullae seu spumeae perlae turgent: non aqua, sed aere; oriuntur 'que in pugna aquae & aeris
209쪽
192 DE VACUOstentis in vase , tametsi rarissimi:
namque ex Vacuistarum sententia,
cum aqua nihil aeris subintrat, fuit ergo in ip Vase aer. E P I C R I S I S R.
SUssicit hic apponere, ouae Experimenti Auctor reponit: Q a addunt Peripatetici , inquit ille , rivi uim N busto expugna aqua, ueris praeexsentis in oriri, est contra claram & ocularem exEC-rientiam : apparet enim clarissime, bullas
illas omnes , utpote Oiritis aqua quos proprie aerem esse paulo ante dixit una eum aqua inferius simul adscendere, & nequaquam superius descendere. Interim' aetherea quoque substantia in Recipientem irrumpens, cum nempe is ipse in Iacabum evacuatum aquam demittit, ut in Experi mento tertio ) aquae implicitus bullas repraesentat, ut superius expositum.
. In vase illo vitreo post evacuationem factam adhuc est lumen visibile , uti arne, & quicquid est coloratum in illo transmittit species visibiles ad oculum, ut ante J Ergo est subjeictum corporale intus , α quo haec accedentia educantur, seu JHod
210쪽
Dr VACUO. quod haec accidentia sustineat. Ergo non est Recipiens Vacuus ab omni
corpore. Vel si lumen habendum sit hibstantia, utique erit substantia materialis ac corporea , .coem ab oculo & sensit corporeo naturaliter percipiatur: Ergo in Recipiente e1h1ubstantia corporea ac materialis: adeoque non est vacuus ab omni compore. Praeterea campanula intus ad Sum serreum sitspensa, etiam posta quam aer dicto modo evacuatus est , num edit. Ergo est aer intus , cu- , jus elisione sbnus producitur. Ante cedens constare Experientia refert Comaeus : Nam cum notula Reciapienti ante evacuationem esset indiata , , sonum ea seu strepitum obse rum , post evacuationem edidit, qualem ante in pleno aere edebat. ' E P I C R I S I S S. HAEc Argumenta liquido probant, re
vera substantiam comoream quamcun
que in Recipiente superesse ; at interim non probant quod volunt Peripatetici Q. supe I esse