Disquisitio physicomathematica, gemina, de vacuo itemque de attractione quibus probatur, nullum in rerum natura dari, vel posse dari vacuum; ipsaque experimenta variorum, ... Autore Antonio Deusingio ..

211쪽

esse Aerem in Recipiente ita extenuatum per rarefactionem ut impleat totum spa

tium.

6. Extractio Aeris e Recipientepet antliam dicto modo Rcta comtingit metu vacui, nimirum ne detur in antlia vacuum dum attrahiturpistillum: Namque , cum pistillum

embolo armatum ex fundo antliae sursum trahitur aliquousque , n

cessario spatium illud unde pistillulis retractum est , careret omni corpore , nisi per antliae orificium quod Recipienti cohaeret, ex Recipiente aer succederet. Quod si ergo ideo

aer elicitur ex Recipiente, & attrahitur in tubum antliae, ut in illo tubo evitetur vacuum ; utique per ilialam tractionem.& aeris ex Recipiente egressionem , non fiet unquam in Recipiente Vacuum. Cur enim Natura ad impediendum vacuum minus in tubo , admitteret vacuum maj us in Recipiente ' Utique sicut Natura impedit vacuum tu

212쪽

bi I ita quoque impediet Vacuum

D Um pistilluni embolo armatum Aerem

ex'Recipiente educit, succedit aether in spatium educti 'aeris : sic nec vacuum unquam Oritur, nec vacui metus.

. Qil erit ex Vacuistis Cominia, . quando & quomodo fiat illud Reci pientis Vacuum ' An totum in toto Recipiente simul ' an vero paul tim & per diversas Recipientis qua tes ἰ Nihil horum recte ab illis diei posse contendit. Non quod totum&in toto simul. i Nam videmus i quit , quod aeris extractio paulatim, per partes fiat. Et si dicant, in fine totum simul fieri, Ergo ad

priores antliae tractiones, per quas aliqua semper aeris pars exinanitur, aer in Recipiente residuus necessario rarescit, & se dilatat, ut illam Recipientis partem. quae ab aere jam extracto deserta est , occupet, &

213쪽

. I9O DE VAcus inanitatem oppleat. Atqui hoc V, cuistae negant fieri posse. Dicunt enim Aerem & Aquam non nisisHo calore 3c ignita actione rarescere posse. Et praeterea, si aer in Recipiente rarestit, ne fiat in illo v cuum ; ergo semper quam diu poterit , rarestet , ne fiat vacuum: Cumque ad ultimas raritatis sibi poL. sibilis metas pervenerit, non pati tur ullam sibi partem amplius extrahi, stilicet ne fiat vacuum. Nam si dilatetur & moveatur ne fiat vacuum , ita quidem , ut ab illa dilatatione impediri se nullatenus patiatur ; cur non etiam contrahat se& immobilis quiestat & ita quia dem , ut ab illa quiete nulla vi' avelli se sinat, ut ne etiam fiat vacuum. Pergit Comam : Neque

etiam a Vacuistis dici posse , i quit, quod Vacuum in Recipiente fiat paulatim , & per diverses Recipientis partes. Quaero enim, inquit, in qua parte prius .fiat '

214쪽

DA VACUO I97 an inferna an superna ' Si prius fit in parte inserna proxime ori,ficio antliae vicina) per primam antliae tractionem ; ergo licunda tractio aget in distans , in aerem insuperioribus partibus Recipientis existentem , nihil agendo in medio; cum ex hypotnesi jam facta non sit hic medium , sed vacuum in inferiore parte factum. Si in su- perna Recipientis regione incipit Vacuum ; ergo quando secunda via ce pistillum trahitur siusiam , & jam aliquantillum tubi siti partem deseruit, consistet aer Recipientis

inter duo vaisa medius. Ergo non est potior ratio cur aer astendet sursum in Recipiente ut vacuum jam factum tollat, quam ut descendat deorsum ad rcplendum Vacuum futurum. Aut dicant mihi V cuistae, inquit, cur potius aer descendit in antliam metu Vacui, quam adstendat sursum in Recse

215쪽

I96 DE VAcus inanitatem oppleat. Atqui hoc V cuistae negant fieri posse. Dicunt enim Aerem & Aquam non nisi sero calore & ignita actione rarest reposse. Et praeterea, si aer in R cipiente rarestit, ne fiat in illo v 'cuum t ergo semper quam diu poterit , rarestet, ne fiat vacuum: Cumque ad ultimas raritatis sibi poς sibilis metas pervenerit, non pati tur ullam sibi partem amplius extrahi, stilicetne fiat vacuum. Nam si dilatetur & moveatur ne fiat vacuum , ita quidem , ut ab illa dia latatione impediri se nullatenus patiatur ; cur non etiam contrahat se& immobilis quiestat & ita qui dem , ut ab illa quiete nulla vi

avelli se sinat, ut ne etiam fiat vacuum. Pergit Cominus : Neque

etiam a Vacuistis dici posse , in- . . quit, quod Vacuum in Recipiente fiat paulatim , & per diverses Recipientis partes. Quaero enim, inquit, in qua parte prilis fiat t

216쪽

DA VA CUo 297 an inferna ' an superna δ Si prius fit in parte inferna proxime ori , sicio antliae vicina ) per primam an liae tractionem; ergo cunda tractio mei in distans, in aerem insuperioribus partibus Recipientis existentem , nihil asendo in m idio ,' cum ex hypothesi jam facta non sit hic medium , sed vacuum in inferiore parte factum. Si in su- perna Recipientis regione incipit

Vacuum ; ergo quando secunda via ce pistillum trahitur sursum , &

jam aliquantillum tubi sui partem

deseruit, consistet aer Recipientis inter duo vaisa medius. Ergo non

est: potior ratio cur aer ascendet sursum in Recipiente ut vacuum

jam factum tollat, quam ut descendat deorsum ad rcplendum Vacuum futurum. Aut dicant mihi V cuistae, inquit, cur potius aer descendit in antliam metu vacui, quam adscendat sursum in Rec

217쪽

a 98 DE VACuo Certe pistillum non attrahit aerem post se , nisi metu vacui suturi. Unde si inter embolum pistilli δc inter latera tubi tantillum sit spatii , ut

aer commeare possit, non attrahiatur ullus ex inseriore tubo aer. Ergo illa aeris tractio in selo nititur Vacuo , ab illo vim habet. Atqui utrinque est vacui metus. Ergo. E P I C R I S I S V.

Ovamvis eum dati Vacuum' neis

gemus 3 Argumentum tamen hoc coris nai non satis validum pro Vacuo arcendo censemus : Respondebunt enim Uacuistae, per partes fieri vacuum in spatio interiore Recipientis; atque seccesso attractione est-ci identidem particulam aeris orificio antlia' Πύο italam, atqtie Quod reliquii in intus est aeris continue confluere versus illud orificium , citra ullam sui rarefactionem squam nempe fieri negant in adeoque vacuum incipere in superiore Recipientis parte , sensimque augc ri, donec in toto Recipiente, cum

ultimum aeris extrahitur, Vacuum merum existat : Nunquam autem inter embolum

dum attrahitur pistillum atque aliqvan tillam tubi sui partem deserit, i ipsumque aerem ex Recipiente succedentem , Oboriri

vacuum

218쪽

DE VACUO. 199

cuum ; sed simul atque incipit moveri pi- , stillum, si1bsequi aerem in illud tubi spatium quod a pistillo deserituν ; adeoque nunquam

aerem inter duo vacua medium existere,

quod fore concipit Sic ergo istud cornat argumentum vacuistas non sitit,

8. Ne quis Vero dicat, ex parte aniliae majus esse robur trahentium hominum, quam sit ex parte Rec pientis , sic porro argumentatur Cornaem : NuIla vis humana potes: trahendo superare Vim Naturae r tentivam, qua utitur in retinendis ad se invicem corporibus, cum adest periculum vacui. Ergo etiam in hoc praesenti casu non poterunt duo homines , quantumvis lacertosi, ant-lando superare vim retentivam Recipientis quando imminet Vacuum. Probatur anterius a Cornino histo criperimentis . Claudantur in solle ali quo valido & bene munito ventile. una cum orificio, ita firmiter, ut ex Deutra parte quicq uam aeris subiare ullo modo possit : Tum vero h mines plures etiam Herculeis lacem

219쪽

roo DE VACUO.tis instructos , iube sollem trahere de aperire : Se potius & sollem rumpent, inquit, quam ut diducant. Scilicet major est Naturae, vacuitati in solle futurae obsistentis vis,inquit, quarri mortalium omnium in trahendo robur. vidisse se Paderbornae aliquando talem Naturae victoriam refert. Paraverant, inquit, Nostri, in Collegio puteum ingentis pro sus profunditatis, ex quo per ma-

. chinas multasque rotas arduo molimine aqua hauriebatur. Ergo compendii studio construina est anilia, ex imo fundo erecta, arboribus integris in tubos excavatis, & invicem innexis . Quia Vero profunditaS aquae erat major , qUam pro consueto Naturae modulo , & quam ut aer extrahi per pistilla & assaria posset , nulla vi moveri illa potue- .re. Cumque demum c lacertis S machinis homines plurimi & robustissimi extreme contenderent, hoc effecerunt, ut tubi, licet densissi mi

220쪽

DE VACUO. 2or ex truncis arborum consecti , cum terribili fragore crepuerint aerique viam patefecerint. Et experiantur,

inquit: Vacuistae, si velint, vel in suo ipsbrum machinamento ; occludant sortiter & Epistomium Recipientis , & orificia antitae suae, ut nequicquam aeris subire ullo modo qμeat: Tum trahones suos jubeantc repistillum, si pos tint. Sentientisos emcere jam nihil posse. Ergo in

antlia est major vis retentiva , ad impediendum vacuum, quam sit in brachiis & lacertis hominum ad sarciendum vacuum : Ergo etiam in Recipiente est major vis talis. Deniaque an non trahones illi, inquit, qui

antliam exercent, demum coguntur

abstinere manum a pistillo, & cessarea tractione omnino ' Quae vero hu-Jus rei alia causa , nisi quia Natura illis resistit ' Eccur autem , quae'.

se, resistit , nisi quia vacui impa tiens , illud impedire retinendo pistillo nititur ' Ante sequebatur . ' I 3 Pisti,