장음표시 사용
131쪽
Ioo Luen AN T. PORTI rindicat, legi me librum meum De Imento de Licori. Eorum autem, qui non viderunt Romae fontem Anapa vomenon,sed legerunt opusculum meum , alii cum rem
frustra tentassent, inani ratione , R inanicosilio dixerunt me scripsisse sontem AnapaVomenon construi posse ; alii nihil ipsi tentantes crediderunt rem esse possibilem, sicuti ego opusculo illo tradideram : Sed
nullus omnino fuit,qui moneret recurrentium sontium rationes hactenus fuisse tra ditas. Cumque hoc anno IIoa.Neapoli viros plane eruditos & in re physi co-mathematica doetissimos audiverim nequicquam tetavisse recurrentem, intermittentemque
aliquem fontem sibi parare;iterum placuit inihi fontem quemdam per data temporis
intervalla reciprocatem, intermittentem
que mihi denuo domi construere, illumq; omnibus ostendere: quod factum est cum In ultorum admiratione; inter quos nullus omnino fuit, qui indicaret tam facili sane mechanica,evidentique ratione fontem sinat liter intermittentem, recurrentemque hactenus ab aliis fuisse traditum. Verum his postremis diebus Joannes Baptista Balbi juvenis plane ornatissimiis, S de re literaria optime meritus narravit se etiam nunc demum his postem is diebus apud Rev. P. Claudium Franciscum mil-Ii et de Chales societatis Jesu legisse eumdem omnino fontem ne dum similem, ea- dem omnino, ne dum simili, mechanica . ratione explicatum; statim ego maxima euriositate motus quaesivi mihi ab amicis
132쪽
facultatem librum legendi: ac in prima editione operum ejusdem, quae fuit anno 16 q. septem prius quam Romae opusculum meum editula esset, fontem rccurrentem,si ve reciprocantem eadem Pla-nb figura, qua ego sum usus mutatis tantum literulis , ne dum eadem ratione fuisse explicatum cognovi.
optime, atque benignissime Lector quia
quaesb rogo de me credesῖAn fortassis sum. ma sequitate existimabis me honestum hominem omnino cadem excogitasse circa fontem recurrentem , quae prius a Rem P. de Chales tradita fuere: quod certo certius
possibile mit Z Sed non nisi aequitate quadam, & benignitate animi tui sic credesenam scio alios hac una in re non imius Criminis posse me accusare. Ego autem si
hac ipsa in re essem judex, dicerem si priusquam edidisset fontem recurrentem Lucas Antonius Portius legisset libros R. P. de Chales stultitiae poti sis,quam impudentiae, S plagii Lucam Antonium Portium esse accusandum . Nam quae spes unquam esse potuit sanae mentis homini non esse edita anno I 6 q. edita fuere anno a 67η, cum ipsius Lucae Antonii Portii opusculum editum sit anno 168Iῖ Versim, quod cedat in majorem gloriam Revr P. Claudii Francisci milliet de Chales novissime, etsi multis aliis curis oppressum jam me te-deat scribere, hunc mihi suscipiam lab rem: in quo primo reseram ea ipsa, quM meo nomine de fontibus edita fuere annorosi ; secundo adnecta ea ipsa, quae a Rev.
133쪽
tertio capite annotationes in haec ipsa addam, progressiimqtie narrabo, quo olim mihi contingerat ea facere , qtiae nunquam Videram; cum R, Pater de Chales viderit fontes, quos nunquam fecit. Quarto Capite evidenter ostendam iis tantiim positis Scrith, recteque administratis omnibus, qua ego, & R. P. de Chales ponimus non quidem praescientia, & certitudine successus, sed vix casu quodam rarissimo, & fortuna aliqua fontem nos habere posse recipro- Cantem: ut neuter nostrum multum habeamus, in quo gloriemur de iis, te quibus scripseramus. Quinto demum capite rationes, methodum semper certam , perpetuamque tradam, quibus semper, ac libeat
hujusmodi , similesque sontes habere V
continent O stilum editum olim a Luca Antonio Portio Fons ovis, Tons Solis, Padi mus, aliique ImrisI. 'υorum meminit Plinius libro seis Icundo naturalis historiae cap. Iog. ' his verbis r Idem fellicet Fons Iovis in Dodonaei meridie femper descit; qua
Ee eatio Anapavomenon vocatur et mox
increscens ad medium noctis lexuberat in
ea rursusIc descit : & paucis interjectis
134쪽
ctis: nubtiis IIsimonii Fons interdiu frigidus
soctibusferuet. In tragis iis Fons Solis appellatur duleis, ct circa meridiem maxim/frigidus: mox paulatim tepescens, ad nociis media feruore, o amaritudine infestatur. Padi Fons inpiis diebus restiuis Oeluti interquiescens semper aret. In I enedo Insula Fons semper a tertia noctis hora injextam ab Utia olstitio exundat . Quae quidem cum quam plurimis admi randa nimis visa fuerint , non abs re fore judicavi, si rationes traderem, qua similes fontes parari possint.Quod si assequar,credendum quoque erit iisdem rationibus natura tum solis sontem , tum Hammonis , tum alios quotcunque his similes,vel constitisse, vel nunc etiam constare quoa nunc non quero vel saltem constare pol- se: ea etenim, quae nos disponere va- Iemus , natura in montium visceribus d sposita esse possunt. . Sed vereor ne id contingat his , qnae asse feram , quod plerisque aliis recte inventis contistisse animadversum est ; priusquam
a Q. Curtius lib. q. sol. mihi ps. Es etiam
aliud Hammonis πemus. In medio habet fontem; aquam folii voeant risi lueis ortu tepida manat: medio die eum aeehementust mur es eator, frigida eademsuininclinato in D speram ealescite media nocte fervida exasunt;quoque propius nox Fergit ad lucem , multum ex uosiurno calore de 'e
scit, donee sub ipsum diei ortum aufuseo
135쪽
roin tu en ΑNΥ. PORYIII ublici juris facta essent, maxima fuit Omnium admiratio; sed post vulgatam in entionem , quoniam manifestum fuit facili, &simplicissima via illa fieri posse; non solum quam plurimi hominum non sunt
amplius admirati naturae, aut artiS opera, sed ignaviores ex ipsis eoru rationes spreverunt, & vili habuerunt, quae prius propter rerum ignorationem summe demirabantur, aut sorte impossibilia esse rebantur. Qui non raro etiam injurii, & contumeliosi fuere in eos, qili aliquid invenerunt, ct in eos, qui nova rite inventa ab alii sprimi amplexati sunt. Ut accidit iis, qui statim audito invento motus sanguinis ab arteriis in venas ν rationum, & ex- Perimentorum momentis perceptis illud probavere; A in explicanda plerorumquom orborum natura eo usi sunt; ut etiam immedicina investiganda. Adversus quos ab omnibus ferε Europae urbibus ferum insurrexit eorum Nulgus, qui postremi licet pharies admoniti, sanguinis circulatio- .nem cognoverunti Et utinam his etiam temporibus non ement, qui huic invento
Thisagentur; & aliis non esctent molesti semper, ει infensi nimis. Aliquem tame Ipropterea credere nolim me contendere non potuisse alios haec tum. cognoscere,ium ostendere,& demonstraret Neque id profecto pret me fero. Quin potius . tanti haec eadem mihi non sunt visa, ut hquocunque in studiis mediocriter versatono potuerint facile inveniri: ab iis namq;
qui jam satis superque comperta sunt, ma
136쪽
Da poNT. NATHRAI . Iosdeduci posse videntur. Sed cum illis mihi nunc res agitur , qui fabulas esse omnia, quae a Plinio in hoc capite narra tur, assirmarunt, ct impossibiles eme similes fontes crediderunt: quorum aliquam
velim inire gratiam , si forte hoc possibile
Sed videamus nunc quaeso quanto taciti negotio fontes isti, similesque, 9 nstura
constare, A arte etiam parari possint. Sit ABDC tubus retortus patulus,& pervius in extremis A, &C. Verum extremum C,proximius sit centro telluris,quanai alterum extremum Α ; & crus ΑΒ, vel ipsius pars aliqua quantacunque vase , sive concha aliqua deti- Fig. Ι.neatur, ut vase EFDG r hac
tamen lege,ut vasis suprema pars altior siesummitate B crurum;& undique illud perfecte integrum sit , & clausum etiam in D; it nullus humor diffluere possit inter vasis, & tubi commissuras in D; nec aliunde: vel si foramen aliquod adsit, e quo aqua, vel alius liquor effluere possit parvum illud sit, & minus; quam quod opus, de quo
deinceps,turbare, aut impedire valeat.
His sic dispositis snt aquae confluentes in vas, sive concham EFDG, ut est aqua HI. Manisestnm est, quot principio hujus influxus nihil effluet ab extremo C, etiamsi utraque extrema Λ, &C pateant, &Ast immersum aquis. Sed postquam colle- aquae in vase EFDG superaverint altitudinem: crnris AB, ipso pondere, & aqua
137쪽
continuo effluent ab extremo C.
Ac si nunquam deficiant aquae in horizontali ΑΚ, quae ducitur ab extremo A; nunquam pro secio cessabit aquarum fluxus ab altero extremo C. Qum continget cum quantum aquae effluet ab extremitate
cruris BC perpetub tantundem saltem ii fluat per HI in vas EFDG. Quod si minus aquarum influet in concham, quam effluat ab extremo C retorti tubi ABC; tandem etiam si perpetuo insuant aquae in vas , illis tamen deficienti- .hus in horizontali AK cessabit fluxus aquarum ab extremo C retor et tubi ABCr ri tunc erit prorsus inanis , & sine aquis.
Verum cum aliae,atque aliae iterum colligantur in Vas ex perpetuo influxu per UI; crescent illae itertim in vase, & post certum aliquod tempus iterum superabundaltitudinem cruris AB; ac proinde ex se Propellentur denuo in crus BC; A renovabitur fluxus aquarum ab extremo C: dura surus similiter usque quo non deficient aquae in horizontali ΑΚ. Et sic similiter in perpetuum certis horis fluetu aquae; certis
Fontem igitur habebimus, quem Ana-Pavomenon vocari dixit Plinius: hoc est veluti recedens, & requiescens ς & cujus aquae per intervalla fluere desinant. Neque inverisimile est similes in montibus reperiri cavitates, & similes repeririconchas; quae aequivaleant tubo retorta
138쪽
DE NONNuL. FONT. NATURA L. Io Neque inverisimile est nonnunquam rivulos dari, qui minus aquarum invehant
in concham EFDG;quam ab ore C effluere possit. Et illud quoque in his notandum est, quod principib velocior erit aquarum fluxus ab extremo .atque ideo majori etiam copia, quam in fine,& cum desiniant: quoniam paulatim, atque paulatiiri deficientibus aquis in vase minor, atque minor semper erit eartim dem altitudo supra horizontalem AK; & minori vi impellentur aquae incrus ΑΒ, & deinde in crus BC. Aliae tamen sunt rationes halid sanbdissiciles , quibus primum copiosiores aquae effundantur ab ore aliquo: postea minori copia;& quae tandem omnino cessent. Ut si plures adsint tubi retorti similes tubo ABC; quorum alterum crus si iniliter mergatur aquis contentis in concha, sivEConchis , a at vasis aliquibus ; sed non acleamdem aquarum profunditatem:summitates tamen in quibus inflectuntur crura in eodem sint horigontali plano. Hi tubiubi aqua vasis eortiindem sit minitates superaverit,eodem tempore incipient effundere aquas; sed non cessabunt eodem tem-POre . Ac proinde aliis prius desinentibus, at iis postet ius, quae ab ipsis ad sontem aliquem concurrunt aquae , principio eri necopiosiores; postmodum in minori , atque minori copia. Re si tubulorum summitates non fuerint in eodem horizontali plano; crura Vero mersa sint aquis ad eandem profuse
139쪽
Ios Lucae ΑNet'. PORTH. ditatem , sontes constriai poterunt , qui in principio effluxus parciores habeant aquas ;& circa illud tempus, in quo requiescere , & oinninb cessare debent aquas effinidant copiosores. Quae cum multipliciter variari possint, ct multipliciter possint moderari ; tum e
varia tubulorum dispositione ; tum ex Vario innii xu aquarum in concham,11Ve conchas, quibus tubuli applicantiar ; tiina ex Jaria capacitate concharum , & aquarum in ipsis altitudine ; tum etiam ex Varia Crurum amplitudine , & crurum inter se habitudine, alii , atque alii admirabiles prodibunt FonteS.
Et ex his quidem facile deducitur ratio, qua construi possit fons , cujus meminit Plinius Secundus junior Epistola ad Licinium . Attuli , inquit, tibi ex Patria mea Pro munusculo quaestionem nitidisna ista eruditione dignus a m . Fons orittir in monte per saxa decurrit excipitur canaliunculumanujacta: ibi patitulum retentus in larium Deum decidit . Huius mira natura ter iu istatis auctibus, ac diminutionibus ereycit, increscit state. Cerniturque id palarer, ct cum summa voluptate deprehenditur . Iuxta re- Ciambis , ac vesceris: atque etiam ex Vfo lante, Nam est frigidisimus, potas: interim iIle certis dimendiisque momentis, vel subtrahitti 'vel a surgit. Annulum,feti quid Miud ponis inseco , alluitu ensem , ae novisimὸ oper
trir: det gitur rursus,paulatimque deseritiariSi disι ius obferu s, utrumque iterum , a
.raraio videas . Si inquam aquis quibusdam
140쪽
tis aliae aquq addantur e tubi alicujus rei torti orificio fluentes; & ter in die, qua supra expositum est ratione subtrahantur huic similem fontem habebimus.
Sed priusquam reliqua, quq a Plinio seniori memorantur, explicem; placet rationes adducere eorum, qui in fluxu aquarti m e tubis retortis observantur, Pro quibus stipponenduin est omne sp tium in rerum universitate esse plenum, vel, ut aliis placet, nullum sensibus notabile spatium pro rius inane reperiri posse ;nili faustum a vi majori ea , quam habet
mercurius altus in aliquo tubo ad longitudinem cubiti unius cum quadrante , vel ea , quam habent aquψ , quarum altithicio sit ad hanc mercurii altitudinem,ut est reciproce pondus mercurii ad pondus aquo: hoc est ut I. ad I . sive ut cubitus Ι - . ad cubitos I S. circiter . Verum libet potius supponere omne spatium esse plenum. Nec non etiam supponendum est raresa. Eiiones omnes fieri per introductione novet substanti et inter particulas corporis rarefacti: condensationes vero per expressionem alicujus substantiq. His suppositis in tubo retorto ABC aquis pleno; si aquis res tentetur)cujus a) tame
a Crias inierntim AB dehet hahere minorem altitudinem cubi otum I 8.;externum autem CF etiams mayorem, atqαe majorem abea: