장음표시 사용
31쪽
De Gallia Romanorum prorinein.
obtinuisse nam quod Cic. Brut. 45; p. Fonteio T; Val.
Max. VIII, 5, 2 eum a M. Gratidio repetundarum accusatum esse narrant, ad externam provinciam pertineat non eat necesse , an, ut successores eiu8, in Italia mansisse videatur. Anno quidem l03, quo Marius rursus Galliam et Cimbros accepit, L. Aurelium Orestem, collegam eius, probabilius est urbem esse sortitum; nam Plutarch. e. li C. Marium narrat instantibus comitiis cum collega decessisset necessario in urbem ogge profectum, unde huic antea Italiam comitiorumque curam impositam suisso coniicimus. At anno l02 nec do C. Mario IV. nec de Q. Lutatio Catulo dubitatur. Nam Marium Plutarchus c. 22 tradit paucis diebus post victos ad Aquas Sextias Teutonos parum prosperos nuntios de Catulo collega accepisse, qui Cimbros in Italiam irruentes ad Athesim fluvium serre non potuerat, ut, dum ille in Transalpina Gallia pugnat, hunc in Cisalpina dimicasso videamus. Ideoque Catulo eum ProrO-gatum e88et imperium, pugna illa prope Vomnam accidit. In quinto autem consulatu C. Marius collegam habuit M.' Aquillium, qui cum Italia satis a barbaris tuta esse videretur, in Siciliam ad servile bellum componendum missus est Diod. tom. X ed. Bip. p. 1643. Neque anno l00 qui C. Mario VI cos. collega additus est L. Valerius Flaccus, externam provinciam videtur accepisse; nam per Saturnini et Glauciae seditiones eum cum Mario in urbo suisge ex Cic. p. Rabir. c. 7 cognogeimus. Iam postquam C. Marii consulatus κbsolvimus, faciendum videtur esse, ut de Gallia qualis eo tempore fuerit, pauca disputemus. Multi enim qui ea quae scripsimus legerint, sic
sortasse existiment, coniecturis Solis Do8.uSOS ESSE, non argumentis: institutam gane eAge a nobis eam consularium provinciarum divisionem, qua utraque Gallia eX earum numero excluderetur, sed cum superiore aetate non dubia Galliae cum Italia coniunctae Vestigia reperirentur, nihil esse allatum, quo virorum doctorum opinio refelleretur, qui C. Marium, Cum gemper propo in Transalpina Gallia versatus sit, hanc tamquam propriam provinciam obtinuisse, collegam autem eius Q. Catulum,
qui per biennium in Cisalpina Gallia pugnarit, huic soli praefuisse existimant. Neque pugnat cum hac Transalpinae et Diuiti do by Corale
32쪽
De Gallia Romanorum provincia. 23
Cisalpinas disiunctione, quod Marius in quinto consulatu post
victos Teutonos per Alpes transgressus Catulum adiuvit Citn-brosque prope Voronam vicit. Erat enim tunc et consul ac maiore quadam potestate praeditus quam qui proconsulare tantum imperium habebat Catulus, et a senatu vel populo Romano sacile ad avertendum periculum in Italiam vocari potuit, cuius
rei mentionem si scriptores omiserint, non mirum nobis c8so
videbitur. Veruntamen Cisalpinam Galliam inferioribus temporibus non fuisse peculiarem populi Romani provinciam mAtea
certissimis argumentis demonstrabimus, nec si postea non suit, con Sentaneum est, ut fuerit hae aetate. Transalpinam vero
Galliam et superioribus temporibus non fuisse provinciam docuimus et paulo post Marii aetatem Suos habuisse rectores intelligemus, ut per ipsam rei rationem non abhorreat a verisimilitudine, a C. Mario, qui universam et pacavit et defendit et rccreavit, eam in provinciae sormam esse redactam. Accedit illud, quod semper mihi maxime mirum visum est, cur tandem Marium Romani, ut imperatorem contra barbaros idoneum haberent, sexiens consulem crearint. Hoc qui nostra ratione accepta Galliae quicquid tunc subactum erat, cum Italia coniunctum fuisse statuet, sacile explicabit, qui veterem virorum doctorum Opinionem sequetur, nullo pacto intelligere poterit. Neque enim hercle Romani, quamvis propter Iugurtham captum grati esse cuperent, tantum eius honori tribuerunt, quantum nunquam antea, nec adeo illum Sibi carum esse oportere putabant, ut unius hominis augendi causa logos civitatis infringerent. Nonne item antea saepe magnis imperatoribus ad magna bella conficienda opus fuerat Z Xonuo Scipio maior bellum Punicum conlacerat, minor Carthaginem et Numantiam delerat, Aemilius Paulus Macedoniam ceperat, nonne multi multa bella composuorant sine multiplicato consulatus honore 3
Cur non idem tune secerunt in Mario, quod olim in illis 3 Nee
postea eadem consulatuum cumulatione quasi usi sunt; neque enim aut Sulla aut Pompeius aut Caesar, cum diuturna ac
gravia bulla gereront, consulatum plus semel adepti sunt. Quare nec in incredibili quodam populi Romani erga Marium studio nec in bonorum imperatorum inopia causa totiens multiplicata
33쪽
De Gallia Romanorum proVincia.
consulatus sita esse potuit. Ipse adeo Marius cum bellum Iugurthinuin conficeret, cur prorogatum modo habuit imperium, quod primo consulatu acceperat 3 Itaque sorrem sano vel
necessarium es8e ducerem alterum consulatum, qui daretur
ei, ut deposito per triumphum quod in Africa habuerat imperio novum acciperet in Gallia fraro enim in republica Romana factum est, ut privatis hominibus extra ordinem bolla
atque imperia decernerentun, Sed reliquos consulatus non scro, praegertim quos praeter SeXtum quidem, quem pecunia atque adulatione a plebe emereatu8 esse narratur, ei sine ambitu absenti ac prope invito delatos esse videam. ΙΙoc intelligere non poterimus, nisi quod superioribus annis suisse saepe multis argumentis demonstratum est, idem Marii aetate conservatum esse Statuamus, ut Omnis quae Romanorum imporio parebat Gallia, non in peculiarum provinciam redacta suis praesidibus, sive ii pro consule sive pro praetore erant, obtemperaret, sed cum Italia coniuncta ab consulibus vel ab uno corte eorum regeretur. Quod si ita erat legibus ac vetere moro constitutum, quomodo Romani quod consilium ceperant unius et optimi imperatoris bello barbarorum praeficiendi, exequi poterani3 Fingamus enim iterum consulem factum esse Marium ac bello Cimbrico praepositum, tum insequenti anno prorogatum ei imporium, quid erat futurum 3 Nimirum hoc, ut novus consul, cui necessario item Italia esset decernenda, iisdem locis, in quibus Marius versabatur, vel par vel maius haberet imperium accideretque idem, quod anno l0b factum est, cum Q. Caepione cum proconsulari imperio relicto accederet Cn. Mallius cos., qui quia inter se disgontiebant, ingens illa clades accepta est, quae maximam nomini Romano ignominiam inusserat. Hanc imperii divisionem ut effugerent, necessario secerunt Romani, ut tot continuis consulatibus Marium efferrent, casuque quod bellum prope Italiam vel in ipsa Italia gerebatur, accidit, ut eum ille honorem acciperet, quo reliqui praestantissimi im- Peratores caruerunt. Quae cum ita sint, in hoc C. Marii honorum cur8u vel maximum videtur positum esse urgumentum,
quo tunc nec Cisalpinam nec Transalpinam Galliam nam utroque loco pugnatum est) eam quam hic appellamus provin-
34쪽
De Gallia Romanorum proVincin.
iam fuisse perspiciamus. Veruntamen paulo post Marium pro praetoros Galliae Trangalpinae reperiri diximus, quam provinciam ut ab ipso potissimum institutam esse intolligamus, magna ex eius rebus probabilitas peti potest. Etenim cum
quinque consulatus ge88i8set, ut barbaros Vinceret, postquam Vicerat, quae causa erat, ut Sextum adipisceretur 3 Verum sit
illud, quod Livius opit. LXIX significat pluribusque exequitur
Plutarchus Mar. c. 23 prava ambitione pecuniaque corruptam esse plebem: sed quae tamen, quaeso, causa erat petendi, qui praetextus 3 Habere enim necesse erat Marium, cur deberi sibi sextum consulatum diceret. Nam in laude ipsa satis erat praemii pro Servata patria: populo quidem alia res persuadebat. Ea sita erat in provinciae novae constitutione, quam Marius necessariam eme dictitabat. Ut enim reliqui imperatores, qui primum populos Vicissent, etiam post victoriam prorogatum accipere solebant imperium, ut quos armis domuissent, eos Iogibus componerent, ita Marius suo iuro postulabat, ut sibi quoque prorogatum imperium concederetur. Neo rursus id in Gallia concedi poterat nisi considatu sextum delato: aliter qui suturus erat consul, maiorem in ea potestatem habuisset. Oreretur sane aliqua intor Marium et inter optimates contentio, Cum hi, ne novum ille consulatum acciperet, statim Galliam ab Italia seiungondam atque in illa sola imperium prorogandum ESSE dicerent, hic, antequam novae provinciae suae leges datae essent, seiungi eam nollet: sed vicit Marii causa, quae ex
more imperii Romani non iniusta videri debuit. Noque huic
rationi Obstat, quod Marius per sextum consulatum sero in urbe videtur substitisse. Primum enim an aliquamdiu trans Alpes excurrerit dubium est, deinde etiamsi Romae mansit, non minus iacile rem per legatos administrabat, in qua illo commodo utebatur, quod nemo maiore potestate praeditus eum
impediebat. Statuimus igitur Transalpinam Galliam anno 100
ab C. Mario in provinciae Romanae larinam esse redactam, Cisalpinam relictum prorsus in ea, quae antea fuerat, condi cione : quam Sententiam, quamquam recedimus ab omnium quos novimus virorum doctorum iudicio, satis tamen reliquorum annorum historia stabiliri existimamus. Diuiti do by Corale
35쪽
De Gallia Romanorum provincin.
Nam anno 99 a. Chr. quas provincias habuerunt consules, M. Antonius orator et A. Postumius Albinus 3 Illum, cuius memoria sit celebratissima, ex scriptorum silentio colligimus in Italia mansissse, nee piratas in Cilicia ex consulatu domuit, sed ex praetura, proconsulari tamen imperio ornatu8. Cum enim a Cic. de Orat. I, l8 pro consule appelletur, apud Liv. epit. LXVIII praetor vocatur. De altero cos. cum nihil notum
sit, Pighius Annal. III p. 178 cum Macedoniae praefuisse coniicit. Equidem nec affirmo quicquam et ex tornam aliquam Provinciam eum obtinuisεe probabile esse video. Insequenti autem anno T. Didium constat Hispaniam citeriorem rexisse Fast.
triumph., Gelli. II, 27; Plui. Sert. c. 3; Liv. epit. LX; Comment. epigraph. Vol. II p. lit , undo collegam eius Q. Caecilium Metellum Nepotem, de quo tacetur, Italiae praesuisse intelligimus. Itemque proximo biennio divisae videntur fuisse provinciae, ut anno 97 P. Licinius Crassus Hispaniam ulteriorem haberet Fast. triumph., Ascon. in Pison. p. l4 ed. Oreli. , Cn. Cornelius Lentulus Italiam, anno 96 Cn. Domitius Ahenobarbus et L. Cassius Longinus, de quibus tacetur, similiter Sortirentur. At de anni ba consulibus plenior nobis memoria superest. Nam Q. Mucium Scaevolam tradit Asconius in Pison. p. 15 Oxuli. provinciam, ne Oneri esset aerario, deposui88e,
unde ei ex moro externam aliquam provinciam vel decernendam fuisse vel decretam esse intelligimus, sed, cum consulari cxercitu in nulla opus esse videret nam domi larisque tunc
pacem suisse ait obseq. c. li 0 Romae mansisse. Diversi ingenii erat collega eius L. Licinius Crassus, qui cum triumphi cupiditato flagraret, in citeriore Gallia, quam regebat, quosdam Alpium incolas, qui Romanorum agros infestabant, conse latus domuit: tum rediit triumphumque ab senatu petiit Cic. de iuvent. II, 37). Ex his cavo colligas, Galliam solam tunc Crassi fuisse provinciam, quamvis Val. Max. III, 7, 6 eum et Galliam obtinuisse et ex consulatu obtinuisse referat. Quod utrumque falsum est. Etenim ademptum ei esse triumphi honorem a collega narrat Cic. in Pis. 26, id quod ita explicat
Asconius, cum L. Crassus plurimum in senatu valeret nec dubium videretur, quin patres ei triumphum essent decreturi, Diuiti do by Corale
36쪽
De Gallia Romanorum provinci .
Q. Mucium no S. C. fieret intercessisse. Uterque igitur tunc consulatu iungebatur Crassusque, quoniam in magistratu ipso revertit, vetero more Italiam cum Gallia coniunctam rexit nec mirari debebimus, quod per mngnam consulatus sui partem in urbo fuit, in qua dum vorsatur, cum collega l0gem illam do civibus regundis tulit, qua sociorum animi uangnop re ex
citati sunt Cic. p. Cornel. Dagm. 10 . Atque hinc quidem Galliae Cisalpinae nullam tunc suisso propriam ProVinciam discimus; sed Transalpinam hoc sere tempore suisse non minus Certo argumento perspicimus. Etenim Gellius XIII, lue M. Porcio Catoni, anni li8 consuli, filium fuisse ait, qui aedilitate otpraetura gesta in Galliam Narbonsensem profectus ibique vita
functu S e88et. Eam prosectionem non privatae alicuius rei causa, sed publice susceptam esse lacile omnes credent; cur
enim Gellius, qui hominis res gestas prodere vellet, priVatam eiusmodi rem commemoraret 8 Habuit igitur M. Porcius Cato EX Praetura provinciam Narbonensem. Sed quando habuit 3 Nihil onim aliud do homine traditur. Cuius pater si anno
118 consul fuit, secundum communes vitae humanae ratione8 recte faciemus, ut filium viginti circiter annis post praetorem fuisse statuamus ad eundemque computationem deductus est
Pighius Annal. III p. 2li, qui anno i 2 eius praeturam collocat. Sic igitur, quocunque anno M. ille Cato praetor suit, paulo post C. Marium apparet eum praesidem Narbonensis Galli inveniri, qui, nisi ea tunc ab Italia seiuncta atque in peculiaris
provinciae formam redacta esset, non potuisSet esse. Anno 94 do provinciis consularibus nihil narratur; quies enim erat bellorum incertumque adeo videri debet, an omnino alter consulum in provinciam exierit. Opus certe non erat ad provincias administrandas. Quae eum tunc ossent Octo duaeque
Hispaniae a T. Didio et P. Crasso, qui anno insequenti
triumpharunt, obtinerentur, Si sex praetores exacto magiatratu in provincias profectos esse statuimus, nulla ipsis consulibus relinquitur. Anno 93 C. Valerium cos. arbitror esse Flaccum
illum, quem Appian. Hisp. c. 100 proxime post T. Didium eum Hispaniae populis pugnasse ait; quod autem obseq. c. illanno 94 per Nasicam Hispaniae populos, qui rebellassent, urbi-
37쪽
De Gallia Itonuinorum ProvinciR.
bus dirutis supplicio consumptos e88e refert, non credo Pighio
Annal. III p. 208, qui inde P. Cornelium Scipionem Nasicam
Hispaniae ulterioris proconsulem efficit annumque salsum ab obsequente notatum esse putat, propterea quod illo anno alios utrique Hispaniae pro consulibus praefuisse constat. Equidem Nasicam, quippe qui nec pro praetore nec pro consule appelletur, vel logatum Didii vel unum ex decem viris componendao proVinciae a senatu missis suisse iudico, cuius opera Didius usus sit; ipsa quidem res, quam Obsequens narrat, ei quam a Didio in Colendenses commissam esse Appianus tradit, simillima est. Veruntamen si C. Valerius Hispaniam citcriorem
obtinuit, consentaneum erit, ut M. Herennius, collega eius,
Italiam et Galliam rexerit. Anno 92 etsi nummi, quibus Pighius Annal. III p. 2ll M. Perpennae cos. Hispaniam ulteriorem obtigisse demonstrabat, quia Golletiani sunt, nihil fidei habent,
nec alia ulla memoria superest, alterum tamen ex consulibus
externae alicui provinciae praesuisse, alterum Italiam tenuisse reliquorum annorum similitudo ostendit idque eo magis, quod L. Sulla cum post praeturam in Cappodociam mitteretur Liv. opit. LXX; Plui. Sull. c. b), non Ordinariam provinciam, Sed
extraordinariam legationem videtur subigge, unde reliqum pr vincias iaIn praetorum numero occupatas egse sit probabile. Anno ut, sive quod summos imperatores domi retinendos esse putabant sive quod qui sortitus erat provinciam, in eam non
exiit, utrumque consulem in urbe mansi 8Se constat; nam temporo feriarum Latinarum eos Romae fuisse ostendit Flor. III, l8, 8, item postea quo tempore M. Livius trib. pleb. Occisus est, App. bell. civ. I, 36. Nec minus anno 90 a. Chr. qui consules suorunt L. Iulius Caesar et P. Rutilius Lupus, cum ingens bellum Marsicum immineret, Italiam provinciam ambo habuerunt; sic enim ait Appian. buli. civ. I, 40. Galliae quidem Cisalpinae, quae alioquin ab armis quieta mansit, nulla prorsus fit mentio, in Narbonensi autem a C. Cuecilio Melelia Salluvios rebellantea victos esse refert Liv. opit. LXXIII, isque alterest postquam provincia a Mario condita est, qui ci pro praetore vel ex praetura praefuerit. Insequenti anno 89 tres summo cum imperio bellum administraro coeperunt; nam Praeterqu-
38쪽
Do Gallia Romanorum provinci .
quod L. Caesar prorogatum habuit imperium App. bell. civ. I, 48 , consules erant Cn. Pompeius Strabo ot L. Porcius Cato, ex quibus cum hic Marsos oppugnans cecidisset Liv.
L. Caesar mortem obisset, unus relictus est ille. Ei provinciam Italiam ovenisse et ex triumpho, quem extremo mense
Dedembri do Asculanis Picentibus egit fast. triumph.), constat et ex iis, quae App. boli. civ. I, 63 tradit, intelligimus. Nam cum Cn. Pompeius quia strenuam in bello Marsico operam praestiterat, etiam anno 88 prorogatum haberet importum quod enim Val. Max. IX, 7, 2 eum invita civitate imperasso ait, ad universam hominis invidiam, non eo, quod non rite ei imporium prorogatum e88et, reiero) 8enatus, qui magnam iam part Ombelli consedisse videret, consulibus eius anni L. Cornelio Sullao et Q. Pompeio Ruso bellum Mithridaticum et Italiam decro vit,ae cum illud Sullae obtigisset, Q. Pompeius exercitum, qui sub Cn. Pompeio erat, accipere iu8sus est. Praetereo, quibus artibus Cn. Pompeius decepto Quinto et exercitum et provinciam retinuerit ; illud certe apparet, eum non aliam provinciam habuisso quam Italiam. Quid igitur 3 Num eum in illa quac vulgo existimatur Italia sola versatum osse, in Gallia Cisalpina nihil pro imperio gessisse putamus 3 Non videtur nec in bello ipso administrando nec in reliquis rebus. Atquo in Marsico quidom bello nihil invenio, quod per Galliam Cisalpinam gessisse dicatur neque enim ea reliquorum Italicorum causae sese adiunxit), sed in civili dissensione, quae paulo post erupit, nomen eius ita comm0moratur, ut Galliam quin una cum Italia rexerit dubitari nequeat. Nam anno 8T profecto ad bellum Mithridaticum L. Sulla cum L. Cinna et Mariana factio Romam
obsiderent, Cn. Octavius et L. Merula eoA., quo meliuS urbem tuerentur, auxilia cum aliunde tum ex Gallia propinqua arcessiverunt ac Cn. Pompeium, qui ad mare superum cum eXercituerat, ut subsidio veniret, rogaverunt App. bell. civ. Ι, f;6:
39쪽
Da Gallia Romanorum Provineta.
Cisalpinae Galliae et Italiae parum certi fines constituuntur nec poterant constitui cum nulli essent), onm Appiano dici putet Galliam, quae intra Italiam quam putant, fuerit, addit Appianus I c. iii Cinnam praesidio occupasse Ariminum, noex Gallia auxilio veniret exercitus i. e. , Opinor, Cn. Pompeii, quem Optimates arcessiverant. Nam si quis tunc Galliam Cisalpinam Suus rector teneret, nonne is erat nominandus, ut alii multi, qui per haec tempora imperarunt, nominantur 3 nonne narrandum erat, Galliae praesidem a partibus Marianis stofisso 3 Efficitur igitur Cn. Pompeium cum Italiam provinciam accepisset, non minus tamen in Gallia Cisalpina imperium habuisso. Neque omnino quae in republiea Romana per bellum sociorum Otpor dissensionem civilem, quae insecuta est, necidisse narrantur. recto possunt intelligi, nisi, id quod antiquitus suisso docuimus, idem post Marium servatum esse existimemu8, ut Italia usque ad Alpes pertineret neque ulla citra Alpes esset, quae proprie diceretur provincia Gallia. Atque id otiain magis ex civilibus quibusdam Cn. Pompeii actionibus perspicitur. Non asseram hoc loco, quod Cicero p. Balb. e. 22 narrat ab eo rebus Italico bello maximis gestis P. Caesium, equitem Romanum, Ravennatum civitate 8So donatum. Quamquam enim omnia exempla, quae illo loco a Cicerono asseruntur, eiusmodi sunt, ut qui quemque civitato donasse narrantur, ei praeessent provinciae, ex qua illo qui donaretur esset, nescio tamen an etiam hoc accidere potuerit, ut bonio Ravennas, quamvis alius esset provinciae, ab eo imperatore, qui Italiam regeret, illo virtutia praemio afficeretur. Sed cortius documentum ex iis, quae de Cn. Pompeii in Gallia Transpadana actis referuntur, peti potest, quae ut pergpiciantur, paulo copiosius do eivitate Italiae data disputandum est. Et onim cum bellum Marsicum exarsisset, notum efit coactos esse Romanos, quod saepe frustra temptatum erat. sacere, ut civitatem sociis darent. Eius rei auctor extitit senatus App. boli. civ. I, 49), quare, id quod non saepe accidit, lex lata est ab ipso consule L. Iulio Caesare extremo magistratu8 sui tempore. Nequo enim adsuit in ea serenda alter consul P. Rutilius Lupus,
qui menso Quinctili cecidit Ovid. Fast. VI, 563), qui si vixisset,
40쪽
Da Gallia Romanorum provincia.
non dubium est, quin non minus quam colloga laturus suerit; ipso aut m extremo anno osse latam Appian. I, 44 significat. qui L. Caesari narrat otium non suisses in urbem redeundi ad comitia subrogando collegae habenda, qui cum revertisset tandem eXtremo anno, nec suffici consulem operae pretium osse
duxit et huius legis rogandae tempus habuit. Sed de vi ac natum huius logis Iuliae paulo aliter nunc iudieandum osse video ac viri docti solent sexistimaro. Statuunt enim primum ain Italiuo, quam proprie ita appellandam oggo putant, finibus
fuisse circumscriptam: qua in re opinantur discrimen aliquod fuisse nominis Italiae, quod nullum unquam fuit. Omnos enim scriptores etiam ante impuratorem Augustum, a quo quicquid ad Alpos pertinet Italiao adiectuna osso omnes concedunt, Italiae nomine universam Gallinin Cisalpinam comprehendunt. Non Commemoro alios, qui quia ea aetate vixerunt, qua Vetus P Vinciarum ratio existimatur esse abolita, minus fortasse idoncitestes Psse videantur, nee Strabonem libr. V init. assero, qui si
recte explicetur, Sententiam nostram non minus confirm t, at
Polybius II, li haud dubio Galliam Cisalpinam appollatione Italias complectitur, itum Caesar boli. Gall. V, 1, ubi cum ait ox Gallia sese in Italiam esse profectum, in Galliam Cisalpinam so abisso dicit cs. VI, 44 et VII, t et 50 et 52), et Cio 'ro Phil. IV, 4 neot Gallia, negat cuncta nulla; ibidemquo V, 12
dilectum huberi in Dialia pro ter Gullitim tota, qui si ita dixerunt eo tompore, quo Galliae Cisalpinae propriam provin- iam suisso constat, quid reliqui et existimarint et dixerint, dubitari non potest. Nulla igitur est quae proprie vocata sit Italia Oxtra Galliam Cisalpinam, sed nomen hoc inin antiquis tomporibus usque ad Alpes portinet. Deindo illi cum Italiam Propriam eam quam diximus, salso intolligunt, eiquo soli loge Iulia civitatem datam esse censent, in singularem aliquam difficultatem incidunt. Etenim quamvis Italiae nomine Galliam Cisalpinam excludant, faciendum tamen esse vident, ut civitatis donum latius extendant, partemque Cisalpinno Galliae i. e.
Cispadanos omnes eodem tempore in civitatem receptos e88ecenseant, quo Italici ipsi lege Iulia rocopii sunt. Quae res eum primum a F. C. Savignio celebri commentatione, quam