장음표시 사용
31쪽
Dia moero iure valere puto,id est,moeris siue puris vers. his,quibus lex scripta est inspectis . Licet autem res mobiles possideantur tamen appellatione possessionis moero iure non continentur,uti appellatione possessio Dis rerum immobilium proprietas intelligatur ut Paum .l. interdum de ius interdum ait proprietatem quo in verbum posver. sig. l. filii. S. s. sessionis signi ficat, sicu i in eo qui possessiones suas lega
ad munic. l. initio. sset responsum est . Ubi recitὸ interpretes obseruant C. a pac. int. emp. hoc possessionum legato res mobiles non contineri. Sie Ec vend. I. a. C. de enim fert loquendi usus quod pluribus locis notatum fid. min. Lab execu est quod tamen semper intelle tu velim,nisi aliud mestione. . quo .ap. testatoris aut subieeta materia suadeat quomodo Tul. peli. l. cum satis. S lius in Paradoxis possessionis nomine coprehendit opas. C. de agri is ces quae in nostris bonis annumerantur Diues e sic inquit I. rurae. I. locorum. cui tanta possessio est ut liberaliter possit vivere. Impe C. de om. agro des. rator H quom possessionis nomen proprietati accomo lib. 11. dat. Idem Cicero alibi pro prs dio Vsurpat,Vnde pos , ' .l. cum res. C.u se ii Ones Vrbans&rusticae dicuntur. Callidi inquit Contra .em p . aestimatores prata, Mareas magni aestimant,quod ei geIn paradoxis. Neri posse monum a nemine noceri potest. Festus Qv In suo Leti ico. quo in scribie possessiones appellari agros latE patenistes publici priuatim iuris quino maci patione sed vis tenebatur,re Ut quisl occupauerat possidebat. Quare ad proprietatem rerum mobilium hoc nomen Vix Proprie pertinet: quoniam communis usus loquendi: - repugnat, ut proprietatem mobilium possessionis no
P . Ibi . in sine de mine designemus: tametsi dubium non sit P eano inis r. i. retinende in proprie possideri. Sed iam familiaris nos sermonis e5st i iterate. ' suetudo eo duxit,ut tantum de rebus soli dicatur.
N sequens est quaestio an possessio se&hoc in caussa propositum esse de
buerat, quoniam nosirs tractationis e subiectum at ni ideo quia notum ma .gis ad id conuenienduna α tanquam aride oculos positum transiliendum. Non ab re tamen erit ut Ipsius orillinem repetamus, Nam si cognouerimus non casa ipsam fuisse constituta, sed iudicio Sc ratione nominatam, a natura omne Vimi A. xi, habere, δ α si pro rei dignitate veri inuestigandi su iup t n' dio omnes trahimur,nihil erit tam difficile Sc obscurii xςr uiu ' cuius alacritate animi indusiria,&labore non assequamur. Qusramus igitur an possessio sit at in vird ho, rani b. ani, a e i mani liceat rem communem Vesutipropriam possidere
32쪽
Dubium primo faciebat, quoniam nullus debet tribuere quod Dei sit, Dei alitem rerum omnium dominium ei re in psalmis y testatum est. Secundo nomen domi. r. Psal. a 3 . ni potesatis appellatione teneri potestatem porro ho minem non habere sed unicunt Deum ' eum quippe verius est potestatem habere, qui rerum naturam potes immutare.'Ad secundum suggeri solet quod nulli
liceat rem communem Vt propriam posi adere , atque
ita ratiocinatur . Omne quod est contra ius naturale illicitum esse, x secundum autem ius naturale omnia es x. distin . i. s . cap. se communia, V cui quid ε communitati repugnat Pro- quae contra. prietas possessionum Igitur illicitum cuiuis rem sibi M. distincit. s . cap. propria sacere ex eplo spectantium in theatris Vtur in differt autem . rur si quis enim praeueniens ad spectacula prohiberet λ. l. iniuriarum. aduenientes , occupando sibi loca, ne communibus tu de iniur. dis fruerentur , eum iniuriam sacere . Ita δύ qui ea quibus omnes uti debent sibi vindicat, Non iure agere. Que licet non incolorate dicuntur, magis est inmeri veritati consentaneum communia, propria aliquorum se pri posse quod facile intelliget,qui duo sibi persuadebit. .a . Primi ina quod res exterior potest dupliciter considerari : uno quidem modo pro eius natura quae humanae potestati non subiacet sed soli diuinae . Altero item modo pro usu ipsius rei Sc quatenus homo 'naturale do a . .
minium habet potestque suo arbitratu illis vii , quasi qu V S ς
re proprer se nota vel facta semper c nim imperfectiora , tirtiuis de fur . l. perfecitioribus serui int. Qua ratione Aristotele, pro . RΠςi i rum de pet hal Posse nionem rerum exteriorum naturaliter ipsus . Z i l pςςM hominis esse. Hic autem naturalis dominatus in reli- '.' ς xx quas creaturas homini propter rationem in ipso insita , ψ ' 8 Hii Sime Ompetit, uel potius oh dei imaginem in humani; ani. ς edi edic mis diuinitus delineatam , ct expressam. Id quod a mosed literis proditum est dicit enim ipsius ore Dei fa- h. Genes. t. ciamus hominem ad imaginem nostri , M praesit pisci-hus maris . Quae quum ita sint ad primum dicendum cst Deum principale dominium omnium rerum habere, ipsumque pro sua in genus humanum benignitate Ecprouidentia corpori humano sustentando atque exhibedo res aliquas destinasse s et propterea hominem domi. c. ς in peeudumnium naturale usurpare hoc est utendi potesatem. Ad inst. deteri diu. secundum illa ratio de dominio Ec potesate Dei iussa est
quoad ipsarum rerum naturas, nempe soli Deo competit. Caeterum ad secundam partem duo prasanda sunt. Primum duo homini circa rem exteriorem , attributa
33쪽
d I. ex hoe iure de iust. & iure.
g I. ex hoc iure de usi.& iur. h I. iniuriartim. Ssi quis me de iniu.
competere potestatem, uide et d: si inguendi ex quo homini tribus de caussis possidere licet . Primo, quia quisque sollicitus propria administrat Ec procurat, qua
omnibus uel pluribus communia . quodhomines Iaboris fugientes,alius alii curam eorum qua ad omnes pertinent facile relinquunt, sicut accid: t in turba seruien tium . Secunda caussa quod res humanae rectius & ordinatius aguntur, si suarum cuique rerum propria sollicitudo re cura immineat. Etenim nisi quis rerum con- Lusio est, ubi univer si quae sunt singulorum satagunt . Tertio cau tantur hominis statum magis pacificum reddi quum singuli quique rei suae adminisi ratione conteti, aliena non curant . Et ideo saepius videmus, eos qui indivisim dc communiter possident , inter se litigare , inimicitiam. non leues eκ communione freque riter oriri. Secundum est quod homini competit circa res exteriores, usus Midelicet, quo in genere homo non habet res exteriores ueluti proprias , sed ueluti communes,ut dicit Iustinianus ς. Proprietas maris potest intelligi esse nullius , usus uero omnium. Quod igitur, ut ad
primum veniam, communitas rerum luri naturali attribuitur, non ideo receptum est, quia i iis naturale dicite eomnia esse possidenda commuta iter. Sed quia secun dum ius naturale nulla est posse sitionum Sc dominio, rum distinctio ε , sed magis hoc ex hominum constitutionibus ortum, quod pertii et ad ius ut uocant) positiuum g , unde proprietas POissessionum non esi contra ius naturale , sed ruri naturali coniumsta Sc addita aliqua utilitate , quae iuris Omnis est regula ingenio Edprudentia hominis excogitata. Ad secundum dicendum est illum qui prae eniens ad spectacula, siquidein aliis uiam prs heret. non iniuste agere, contra iniuste
agere si occupaturus alios locis suis deturbaret . Ita qui communia occupat, non iniuria agit uerum is qui iam occupata sibi arrogare Vult. Nemo enim ad litus maris accedere prohibetur dummodo a Villis. Se monumentis , Ec aedificiis se abstineat , quia non sunt iuris naturalis, sicut Ec ipsum mara i . Quare non sine ratione dicebat Gratianus R. Ius naturale commune esse omnium nationum , eo quod ubique instinctu naturae usitatum sit, non constitutione hominis, aut destinatione positum,cuiusmodi est Viri &tanain scolu necio, suscepcio liberorum , puerorum educatio , communia
omnium rerum posse sito,& omnium Vna libertas, M.
34쪽
quisitio eorum quae calo, terra,marim caviuntur,quc
admodum affirmat Paulus . Possessio sinquit appel l l. i. h. tiata est a pedibus,quasi ned si positio , quia naturaliter tenetur ab eo qui ei in si si it,qua Graeci catochin appel. Iant dominiumque rerum ex naturali pomssione coepisse Nerua filius ait eiusque rei uesiigitim remanere, iri his quae caelo,terra marique capiuntur. Nam haec proti,nus eorum s sit qui primi possessionem apprehenderint. Fossessio igitur a natura ortum habet. C stertim qui1 de natura ipsa passim fiat mentio , M a nobis in dispu-
tatione insitora commemoranda stet saeturus operae precium mihi uideor si de ea aliqua in una uersum dicamideinde ad ea quae nobis propria sunt accedam. Nam se in . - . . cundum Naturam est in communia primum rei tractare, in Aristo 1 PUl dehuic qus eiusdem propria sunt contemplari , posse, tex. τ. 3 Ph rior enim est propriorum speculatio, ea quae de commu tex. x o.l. I . si ccxx , nibus insiluitur , Ed quoniam ratio diffinitionis essen- pet tiam 3 ut ita dicam in rei euoluit Δί declarat, ab eo ex- n Cice into P ordium disputationis capiam. Aristo. i. top. c.
U S quod naturale appellatur Q illii d c. i z. est quod ratio naturalis omnibus per, o l. t.in fin .l. Pen. suasit,cuius bipartita potesi ei se notio. l. oes populi in fiu.. Vna quidem quae sit lex, Ac regula iu- delusi. Sciu. storum, Miniustorum P, altera autem p I r. infra. cum quod moderatrix earum utilitatu sit, duab. seq-&l. pe. quae ad uitam degendam sulit necessariae q . Illa in ho- delusi. Sciu.
nestate consisiit : haec in utilitate M bono publico . , q l. ex hoc iure de illa poti sit nisi ,h sc tria spectat, ut sanetc. pic, re honeste iust.&iu.Siusas
uiuamus, haec uero ut commode & idonee . Ex illa ceu gentium inst. de i u. ex sonte quodam sati ero Mauguso aurea illa praecepta nat . gerit.&ctu emanat. Hones e u Iuendia esse,quod illius iuris nota est et t. iustitia S iuris quae omnium praecepta uirtutum exigit, Omnes enim praecepta de iust. uitae humanae honestates ita ample stitur , ut eius nulla Miu. nostrarum aestionum expers esse possit L Hoc monet,ut g I. pen. de iust. αfortiter,temperate ,benignὰ, de comiter in uita agamus tu. l. bona fides eaqueo a prae nobis seramus, ad quae ut philosophorsi depos. sermonibus cohortamur, ta ut re atque opere e hibea. t S t. in autent uemus laborandis est R. Reliqua duo magis pertinet ad Ie om. ob. iud. pro. gis latoris rerum m publicarum gubernatoris prudentia ii l. r. S ius in fin. α politia,tamen a superiori praecepto fluunt. Na quit de iust.&iu. Datura inter nos cognatione induxerit, homine homini
insidiari nefas puta dum est η. Esi deinde secundu prae κ I. ut vim vi deceptu ut nemine Iadamus, sed ius suu cu y tribuamus, iust.& tu.
35쪽
d l. iustitia de ius. α tua el .in honoribus Sphilosophiscum. l.
S S ius autem geritium . inst. de iur. nat. Sec. l. ex hoc Izare delusi. 5c tu.
i l. ergo delegi k l. pen. deius.&iu.l. bona fides de
AD TIT. DE ADQUIR. unde perspicuum est illa huius iuris quod civili facultati subiicitur, tanquam propriam materiam esse,in quae labores . Quorum primum in delictorum coercione elucet R : alterum in rerum contra tarn fide uersatur b, ac etiam in Persoriarum qualitate , ut cuique ius pro dignitate tribuatur. Qui enim est iners ς , qui uirtutis con silii atque industrie expers est . quamquam sit corpore firmo Ed bene constituto, Ec ad huius uiis necessita tes domesticasque opportunitates satia idoneo , ei tameparere debet qui animo in rebus agendis atque tractandis praestet, qui iudicio ita ualeat, ut non sibi tantum consulendi viam bene cognitam habeat ac perspectam Nam ut is imperare , id est , ut veteres dicebant, qui Non modo consulere sed etiam con sules sacere sciat: sie illis parere utile est. Et quia percommodum Praecepta est d , naturalis ratiot ui impellimur ius suum cuique tribuere. videmus enim foeminas maribus natura obe dire .iuuenes senibus dicto audientes digna uos frenuis , indoctios peritis ' , veluti ducibus parere atque ob . . sequi . A lterum est secundum ius. quod in utilitate uersatur , ad ea pertinet commercia s quibus aptiores sumus ad communicandum alius cum alio atque partici. pandum , quod ni fallor non inscite ius gentium an ν, pellatur Juod non tam natura ipsa , quam hominum corda toru iudicio sit costitutum g - Quod tamcn iuris naturalis pars esit,eiusque nomine continetur i, . Pro .pterea quod inoi re consen to igenti se omnisi saltem bene moratarum non solum in salutis ut uocant aut legibus, sed etiam moribus tam est efficax , ut sensim M tacite confirmatum rite lex naturae nominetur. His igitur ex postis intelligimus quid si ius naturale , quaeue eius partium sint rationes. Naturalis enim iuris ratio , est bonum Ec aequum k . id es, quod omnibus bonum Sc aequum uisum sit. Ciuilis autem , quod omnibus , aut pluribus i qua oue Ciuitate ut Paulus docuit utile est. Ideo Cicero lius ciuile esse scribit a quitatem constitutam his qui sunt eiusdem Civitatis ad res suas obtine das. Pene idem Triphoninus , Hona inquit fides qua in contractibus exigitur, aequitatem summa desiderat; sed eam utrum aestimemus ad moerum ius getium , an uero cum priceptis ciuilibus Se pratoriis , ueluti Reus capitalis iudicii deposuit apud te centum, is deportatus est, bona eius publicata sunt, utrum ne ipsi
ea reddenda an in publicum deserenda sint c Si tantium
36쪽
naturale itis regentium intuemur , ei qui dedit resiitu Eda sunt, si ciuileius , δύ legum ordinem , magis in publicis ui deserenda simi nam male meritus pub'μὰ , ut exemplo aliis ad terrenda maleficia sit , etiam egestate la 34 horare debet. Hoc Ioco omnes monitos ii clim bonum Sc s quum aliter ei nostris usurpari, quum squitatem iuris ciuilist emendationem esse uelint ' QMRmqvδm n t rotan uir hi otii scio nonnullos extitisse, Ed eos iuris scientia eminentes quibus hoe loco aqua , ut eli in prouerbio ,ha rex' inter Itaque hic aequum Ecbonum pro iure naturali φη Rrtς oretali sunt. Se interpretatione iuri ciuili accommodato acceptum Pst. Quorum iurium naturalis, pentium, is ciuilis amica conspiratio iusta e si ς, nostrorum iuris consulto rum uti Paulus Q docuit, atque ad lisc Vlpianus P iuri Q I. pen .de lusi.&operam daturum prius nosse oportet . unde nomen iv. iii. ras descendat. Est autem ius a iusticia appellatum. Ius P l. t.de iust. Miu. autem est ars honi & aequi, uidelicet iuris naturalis ut idem Ulpianus addit. Ius ciuile es quod neque in to ci . . tum a naturali uel gentium recedit, nec per omnia ei ser. - ius ciuile deuit : itaque quum aliquid addimus uel detrahimus iuri iust-O iu communi, ius proprium , id est , ciuile efficimus, Ed hoe est quod dicebat , Ius est ars boni δί aequi , uidelicet iaris naturalis cum ciuili ut dixi artificiose coniundit . Quod autem ab eodem Ulpianor dictium est Ius alia. r d. I. I. de lusi. x 1 siicia descendere , Ac id ipsum artem esse aequi Sc boni , tu. id omne , etiam ipsis ut dicitur 3 cornicibus ignotum esse uideo. Atque ita saluo ut aliquata do in tenebris . . offendentibus lumen praseramus ius a iusticia appella. e plicatio tum esse β , quia iusticia in actione x consistit , hoc e si in ΠΟΠ miocunda . singularibus ius is rebus, non in scietia, ut ipsum M iusi Line usi, sc tu. ex quo merito ars dicitur. Id quidem ritu omnium a r. ' i Me tu ιῶ . αtium , quas e pagoge , id est, inducitio ex rebus singu tu in uerbo ars.laribus quae sub sensum cadunt concepta peperit Meo Liusiicia S iuris 3 stituit . Ex quo Iure consulti a suas regulas non ius, sed prudentia eo . t. ex iure natas emedicunt,&uetus best philosophorum η Arisi in proem. Verbum nihil in arte aut mente esse,quod non in aliquo mζtRph sensum fuerit, id est . nihil nos intelligere quod non 'Lr de reg. iv. ante senserimus c. Sed de his nimia fortasse , longis ut d Arisi i metaph. dicitur subselliis egimus , quandoquidem'& nos a- c I lias de fusius , α quidem suo loco in nostris annotatio cti labeo de supel. ilibus ad primam pande istarum,quas dum illusiri Fede 'ςg' . . rico Fucaro adolescenti omnibus ut ita dicam 3 Ari. Pederici Fucari
soteleae felicitatis numeris cumulat in imo huiuscemo- laudes di pande etas Roms interpretaremur excerpimus. Nams ν
37쪽
VEL AMITTENDA POSS. ix AETER U M, ut qus
sumus polliciti omnia abissoluamus, illum scrupuolum, qui perspicaces etiam male habet pro virili exi- ὸ i. t. lmamus, videlicet qui iuris ciuilis compilatores priuade acq. rer . dona. quc mde ipsa possessione tracitaue rint, quum praepostere egisse parti oculatis videri pos ' sint: quoniam is dicitur recte aliquid scire ae cognoscere, qui illius rei qua quaerit elementa . principia nota habet 0. Domin autem O I. 1 principium, δύ caussa fuit psa ponestio ut Paulus P Aril:-r. ostendit quae natura prior est . LN quo docti rinae ordi PDe de eo primum ag edum erat,quum esse erus suis caus LI p. phis. tex. t. sis poseriores sint. Remon det quasioni Petrus hella di is igitur in H. de pertica iuxta philo sophi q mentem ' notioribus inchoa rust.&in. d si esset idcirco a dom:nio quod possessio e Dotius esset.
Non defueriit qui his restagati suae, M in his SQ inus , i iii hquoniam dominiit cogitosei sine possessione non possit, ita polIessio notior sit necesse e se , quod redio consequi autumat qua do per ignota uel aeque Nota ' hil addisca . , imis,propterea Petri bella pittica lacunas eκ philosophi sententia sic explet. ea dici notiora quae sunt magis niuersalia magis in confusa ' respecitu particulari si de s philo. phincise retorum ut ille loquitur ea in tra flatione debere P tex. 3. praecedere casus est inqiliens)quem non intelligis l. I. si cert. pet, quod exemplo pueri si perspicuum, qui apri , ma pueritia viros omnes patres nominant, faminas matres. In titulo igitur qui ii Osra tractatione praecedit de dominio modo Quodam consulare rudi Mosiro vero de possessione titulo, disiictius paulo , Sc ordinatius eteni t I 3 di generali.t. vir se una se an plures , 5d eius generis mirae enuclea tiones Indagantur, ut cor si aliqua ara imo scientia imprimatur, quare hoc potissimΓ caussa fuit ordinis tituloru.
Hoc respcm sumetia alio adminiculo sulciri posset qua u S his igitur insi.
do quidem eam fere in omnibus via ingredimur V Vt a deius. Miu. Arist. notiorib' ad ea quae minus nota sint progres Iussaciam', p.phin tex. . cuiusmodi esse elus Ed accidetia sunt, re alia tali naturapis dita,ita ab illis exordiendii videri. Cuius rei fide notiora ipsa laciut quae sunt sen sui proximiora quales esse eius ut dixi α accidetia habetur,quod ex eo colligur, gi V tria
38쪽
a I. t . de iust.& tu. l. r. I an Se philosophi de extra coga
d l. t. in sin. de origi. iurae r. istex. 4. I. r. si cert. pct. Shis igitur nis de iusta
anim ca. 3. I. I . de orig.iu. l. i. si certa
pet t. si quid earum interemptum deleg. 3.h i .phici ex. 4s. i l. t. S ius naturale de iusi.&iu. qua ratione Vlpianus
Quonram idem non potest esse sensin Id ira tum notum- Caunc autem natura notiores,ergo nobis sentientibus minus Dotat , e contrario esse stus nobis pcne ob oculos pon i, sed u ero nat ura min v s.
Dominium porro possessionio effectus, & ita foecini philosophiam,vel potius opinationem confirmare possumus , quae quum non sit ex omni parte uera , mei
muneris esse duxi totum hoc quicquid est alterius discutere , qui quantulus sim in iure aliorum esto iudicium: sed tamen iureconsultus ipse facultate & tur is quatuordecim annis publice antecessor , ac philosophiae studiosus quem ueram , & non simulatam philosophiam a profiteri leges iubent nihil in iudicio de Soccino di s
simulandum putaui. Soccinus igitu r mihi hae loco haud parum hallucinatus uidetur. Caeterum quia confiat dominium b iuris esse , possessionem autem facitic, idcirco redie Sc ordine in iure quod ars es ante dominiit cognosci oportet , quam possessionem , ct haec omniuqui artes tractant legitima est methodus,qua de re nos supra mictim diximus. Caeterum quum ipse Soccinus philosophi testimonio senili scribat, non abs te erie si ueram eiusdem philosophi sententiam in medium afferam, deinde eandem iuris consultorum auctoritatibus confirmem , in quo milai nonnulla protiatione anticipada sunt, quorum littelligentia multa certo scio Q facilius clares erat , quae in ore sunt discipulorum quaeque in scholis , uel Gracioribus , non leue negoti si facessunt. Sit igitur prurium hoc pronunciatum quod communi omnium calculo receptum es, uniuersalia orditie artis. pracedere singularia, siue minus uniuersalia , quand quidem singularia, ut singularia habent, uix notio esse potest &scientia . E t hoc est philosophi 'enunciatum, Qui quidem artis ordo naturae ordini respondet f , iusiala qua impediatur. Siculi enim natura in efficiendo sua effecta semperanteuertit, uidelicet a magis uniuersalio hus ad minus uniuersalia Sata in scientiis naturalibus usu ueriit , isque ordo in ordine ad nostrum intellectum elucet ii , ut in disciplinis ea uia uitamur . Sicuti enim Natura prius homincm produxit, ea ratione qua quid dam est mixtum , deinde altera ratione qua quidda est uegetum , deinde Sc eo intellectu quo es animal postremo ratione qua homo i est , quod re intelle et ui nostro accidit. Quae quum ita sint ordo artis re cornitionis naturae ordini semper consentaneus erit .. Quod prouu-4 σ
39쪽
ciatum antequam comprobo hoc accipiendum es, quo prius de catinisi tacilius quod qux rimus intelligamus , uidelicet quid apsi' hominis epit, si ordo dodtrinae ,& ut Averrori , k uel ho utar ma postea quae ei pro meries disciplinae. Ordo autem artis nihil es aliud , nisi pila sunt contem 4s dispositio eorum quae in scientiam cadunt iuxta prius plari uoluie,ac pro re posterius , cuius rei caussa est . quod quum scientia inde de eo egit qua per caussas teneatur ut philosopho i placς quumquς tenus animal, seeli rerum caussae sint in duplici differentia , quaedam uni do quatenushomo uersales magis, quaedam uero minus , ipse ordo doctri' postremo quatens nae scientiarum mirificus artifex , requirit ut semper a ciuis, cuius pratia caussarum cognitione magis nniuersalium . Et quid ius ipsum cositu pedetentim ad caussas minus uniuersales , Vsque ad ut tum est.
timas caussas de proximas progrediamur : quod Iusti hinc triplex ius d4nianus Deleganter sequutus est. His igitur ii quid) scendit, uaturale , generaliter cognitis & incipientibus i Oh se ponere tu gentium, ς eluith. ra populi Romani, ita maxime iridentur nos cladi cia k in Noem. modis, inie si primo leui ac simplici via , deindς eria iis i p. phis. A p. possisima interpretatione singula tradantur . Quod artificiu l. t. de orig. iis . plani3 ex Aristotele ' sumpsit. Sunt autem primum Do m . Slus igitur de hi A nota manifessa confusa magis , posterius autem ἰus.&ju.eu his nota fiunt principia & elem cura his qui Partiune n p.phi L 3 p. positur haec, re haec, ut sic dica lux ει ordo non solii tene tur in substantiis , sed etiam in accidentibus , squidem ει ipsorum alia snt uniuersalia , alia muriis, a quihus uitiuersalibuη ad minus uniuersalia, citior est proce Dλη , uti philosophus secit, in tota phiscorum speculatione , e Xorsus ab accidentibus uniuersalibus ad minus uri tersalia corporum naturalium deducit . A t uero ex A verrois Q tradit tione uia artis habetur qus triplicis generis demonstratione eonfiat, sed potissimuuia doctrinae est demonstratio secundae mensurae qua
semper ab effectis ut ita dicam conuertibilibus ad caussas procedit'. Cuius rei haec ratio est, quod in omni scientia re eid & ordine insituta, principia de caussae eorum qu s sciuntur in uestigemur. Sic ingenii suit uia aliquam in umire, qua causi s huiusmodi principia Z elementa nobis facile innotescerent . ui modus demonsratio quia dicitur, siue ab esse citis , quoniam ab esse. etis ad cautas progreditur. Itaque maneries disciplinae erit, quando in arte via diuisionis uel exempli sue ali. qua alia leui probatione fit, &. munitur . Quibus ita cognitis nostrai Vt spero rationes elucessent, licet probatione non egeaut , Ut quae luce meridiana clariores
essent nonnihil tamen O t pinauioribus ingenus sat C a
40쪽
re tit .sequeri tibiis iuxta Triboniani methodum.
X l. creditores infra. cum seq. deverb. sig.
sa tum st) ob oculos ponemus . Sit igitur prima haec
ratio a notioribus P semper inchoandum, at eiusmodi sunt uniuersalia sue genera,'generisque partes quN specie disserentes , attamen nomen generis,accipiunt, id est, de quibus genus praedicatur. Secunda ratio sit magis uniuersalia faciliora esse minus uniuersalibus, quippe qua minus laboriosam cognitionem requirunt, quam minus uniuerialia. Quod ex eo palam fit, quod mimis uniuersalia ex magis uniuersalibus intelliguntur , Ec cognoscuntur u , nempe, uti ab illis substan 'tialiter pendentia. At pro cognitione magis Vniuer salium notio particularium minus ese necetiaria , quin pe quae ab illis non dependeant , neque ex essentia , Ninque ex cognitione . Itaque magis nota esse quia facilio ra . Tertia erit ratio ex philosophi doctrina , ne reiteo, ratio in disciplinis fiat, qua doctoris inertia dcabis . ditas detegitur qua de causis Vlpianus ' aeturus dei mutuo, commodato, deposito,&reliquis contracibus quos insiluimus alienam fidem sequuti, primum egit . de eo . quod omnibus commune est. Secundo loco ad singulos speciatim descendit V, ne in singulorum tracita tu , quod singulis commune es repetitione inculcaret. Ideo e re esse ait priusquam ad verboru interpretatio nem accedamus pauca de fignificatione huius tituli te ferre. Quoniam igitur multa ad contractus varios pertinentia iura inseruit, rerum creditarum titulum Proposuit, omnes enim contra eius quos aliena fidem scquuti sumus compleraturinam ut libro primo Celsus ait credendi appellatio generalis est,ideo sub hoc titulo prs .eor de commodato, de pignore edixit. Nam cuicunque rei assentimur alienam fidem sequuti mox aliquid rece ipturi,ex hoc contra cicu credere dicimur. Rei quom verbum ut generale Pretor elegit. Quibus praecognitis Ra, . contractum mutui specialem descendit in quo dicimur alienam fidem sequi μ , mox de aliis quos eo modo instituimus, atque ita responsum Ulpiani explanatum esse velim. Caeterum licet haec vera sint tamen ab in statuta rei disputatione aliena sunt . saepe enim peruertitur hic, qui ordo doeirinae dicitur vel ratione dilucidioris do. ictrinae, vel dignitatis Uel perfectionis vi philosoph'adocuit declarans principium doctrinae non semper principium rei esse,sed unde quis lacilios addiscere positi, si eut idem alibi diligenter observat. ', quandoquidem lprius de sensu visuum egit qua de sensu tactus ordine