장음표시 사용
161쪽
probatur, quia si dicas potentiam huiusmodi esse ibi uiti ad formas substantiales: contra 4st, cum materia ex se non minus sit poterurecipere accidentales, quam substantiale , imo ex se est immediatius idonea acciden-ralibus, quam substantialibus: cum has non recipiat, nisi prrus disposta per illas. Si autem dicas esse potentiam tam ad accirienta .les, quam ad suo stantiales : contra est, quia secundum axioma Philosophi, vel saltem Philosopho attributum et Actus, σpotentia sunt in eodem genere: accidens autem , ct materia non sunt in eodem genere, ut patet. Ex his insertur materiam per aliquid superadditum aptari debere, tum formis accidet- talibus,tum substantialibus.
Res p. conc. mai. neg. min. Et dico malo litam primam esse potentiam per seipsalia ad omnes sormas substantiales , & ad totam quamlibet collectionem accidentium. Illud
axioma non satis apte affertur huc. Verus,&germanus sensius illius iam a nobis adductus est quaestione superiori: ubi ductum est vii uinta idem esse id, quod modo est potentia modo actu is Antichristus possibit is est in gene. re , di praedieamento substantiae ; in eodem
praedicamento est Antichristus existens: non
enim aliud est id, quod est, quam id , quod
potuit esse. Hinc ad hoc argumentum: actus, potentia sunt in eodem penere : materia,& quantitas non sunt in codem genere; ergo materia, & quantitas non sunt actus , & potentia. Si teneas sensum aXiomatis concede totum s cum manifestum si materiam , &quantitatem non esse idem . it aut quantitaS,
quando est possibilis sit inatoria; qualidis ve-
162쪽
De potent. mat ad for. I ro actu est sit quantitas, vel e conuerso. Quod si sensus axiomatis rasis fingatur,
ut in potentia nihil recipi possit, nisi quod
si eiusdem generis cum apsa, hoc est eiusdcm praedicamenti: iam hoc axioma non erit dignitas, sed indignitas, cum sit manifesto falsum. Nam in substantia recipitur quodlibet accidens , quod propterea dicitur entis ens, cum tamen accidens non sit iti praedicamento substantiae. Illa ipsa potentia , quam singit Aduersarius, nequit esse simul in genere accidentis, & in genere substantiar ; adeoque de bot materiae superaddi duplex potentia, altera pcrquam rccipiat formam substantialem , altera per quam accidentalem : immo dccem potentiae debebunt superaddi mat riae , una Videlicet , per quam sit idonea sormae substantiali , nouem aliae, per quas aptetur nouem alijs praedicamentis, quae omnia sunt inepta. Denique aiunt potentiam materiae esse de genere accidentis. Si ita est, nequit esse potentia ad formam stibstantialem, quia abus, & potentia sunt in eodem
Obajc. tertio. Quantitas est subiectum immediatum aliorum accidentium : est distincta a materia - ergo materia prima non per se ipsam , sed per aliud sustinet immediate accidentia. Minor supponitur hic. Maior pro batur ex mysterio Eucharistiari constat enim in Hostia etiam consecrata recipi calorem,& frigus, alias'. mutationes huiusmodi, dc quidem ab agente naturali: puta a manu tangente , ab aere circumfuso , &e. huiusmodi
autem qualitates non creantur . ergo fiunt concurrente aliquo subiccto : non concurrit
163쪽
148 Dio. a. q. autem panis, aut materia panis, quia tota subflantia ita destruitur, ut ex ipsa nihil remaneat : non Corpus Christi. Domini, quod in Eueharistia nihil patitur, adeoque nec calest, nec refrigeratur; ergo subiectum concurrens , & patiens est ipsa mei quantitas,. adeoque non per seipsam, sed per quantita- teni materia prima immediate sustinet aecidentia . Res p. nos propterea dixisse materiam osse per seipsam potentiam ad quamlibet totam collectionem accidentium, quia scimius amnitis quantitalcm poni pro subiecto immediato aliorum accidentium. De quo ex professo agitur in libris de ortu, & interitu. Interiin nota ipsaminet quantitatem recipi immediate in materia ipsa, quidquid sit, ait
caetera accidentia tantum mediante quantitate, nam etiam si caetera accidentia quanti . tali inhaereant, ut subiecto . tamen tota collectio inhaeret materiae per inhaerentiam quautitatis: non tamen propterea etiam ipsa forma substantialis inhaerebit quantitati, eum ex subiecto, & forma fieri bebeat unum per se, adeoque compositum ex potentia, &actu debeat esse in genere substantia , ut potentia, di actus sint, estiam per hoc, in eodem genere, quod constituant simul unum positum a Logicis in praedicamento subitantia'. Obijc. quarto, materia prima non recipiesormam subitantialem, nisi praeparata prius per accidentia ad huiusmodi formam ; ergo non est per seipsam potentia receptiua foringsubitantialis . . Resp omisso t. neg.conseq. Virtus actiaua non agit , nisi agens sit proximum patio;
164쪽
De potentimaria Vor . . Iq sed tamen est per seipsam virtus agendi. Qua-uis igitur in materia prima pr requiratur ad formam substantialem forma aliqua accidentalis per modum dispositionis: non propterea materia non est per seipsam potentia receptiva. Controuersia praesens non est eir- ea huiusmodi dispositiones. Hoe enim ipsum ab omnibus admittitur accidentia, videlicet praeire in subiecto aduentum formae substantialis : & unumquodque agens prius pr*parare materiam', quam illam immutet substantialiter, hoe est per productioneniforme substantialis. Qui volunt potentiam, quam hic impugnamus, volunt illam pri ter dispositiones pr dictas per modum proprieratis ita physice emanantis a materia prima, Ut emanat metaphysice , seu logice risibilitas a rationalitate. Hanc potentiam ut superfluam negamus: accidetia praeeuntia sormam substantialem admittimus
An materia omnium sublunariam fit una.
AN xςxum omnium tam eaelestium,
quam terrestitum , & inferorum sit una materia non est praesentis controuersiae. De hoc enim agemus in libris de mundo . Quaeritur solum , an in omnibus sublunaribus sit una materia; diquidem non unitate numerica: supponimus
enim Petrum adetquate distingui a Paulo:sed unitate speelsea.
165쪽
Dicendum est materiam omnium sublunarium cste unain Haec conclusio est Arisbotelica , adeoq. recepta communiter in Pori pato. Probatur haec unitas materiae eodem argumento , quo probatur eiusdem exi stentia, siue necessitas: videlicet ex transiarii tationibus substantialibus. Ex quolibet per varias transmutationes fit quodlibet ι ergo in quodlibet reperitur aliquid aptum reperiri in quolibet, dc consequenter quantumlibet diuersa sint inter se bare sensibilia ; tamen in aliquo communicant, quod est invuoquoqile subiectum rationis, perquam disserunt , ut patet ex dictis. Hoc arsumentum probat non sollim identitatem specificam materiae in omnibus, sed etiam numericam in pluribus, quorum altera ea alteris fant. Dices: ex aliqua materia educitur forma substantialis, quae illam actuet: ex aliqua non educitur: ercto materia a materia disteri.
Ant. probatur, quia ex materia , quae consit euit lignum, aut plantam,educitur forma ligni, vel planta: - ex materia , quae constituit hominem, nod educitur serma, quae confli tuat homi noua, ergo, dic: Mirum est esse aliquem, qui huic argu mento cedat. Accipe hoc aliud. Ex aliqua materia educitur forma ignis, & ex aliqua educitur forma aquq ; ergo materia a materia di fieri. Conc. ant. nega cons eq. Et hoc
idem fac in obiectione proposita. Si ex aliqua materia iesi educeretur forma planis, ita ut non potest educi ex alia materia: ditia serrent huiusmodi materiet inter se. Quod
autem Isc forma ab hae, illa ab illa alia
166쪽
De unis. t. in emnib. I s I materia de facto educatur, quid facit ad diuersitatem Ex nulla materia educi potest Anima rationalis:cuilibet autem potest uniri: & ex qualibet: cui vitiatur, potest e duelque libet sorina sensibilis. Quod igitur ex
hae materia educatur hic forma , non autem
illa alia; si hoc cuilibet conuenit, non facit unam diuersam ab alia. Obij e. primo, ex Philosopho: alia est materia, ex qua fit pituita. alia ex qua fit bilis: ergo non ex quolibet fit quodlibet.ergo matera a prima non est una in omnibus.
Rei p. Philoso hum loqui de materia seeunda , hoc est ita disposita , ut ex ipsa per
immediatam mutationem fiat hoc,vel illud: non fit autem immediate ex quolibet quodlibet , puta ex semine lactuci non sit cucurbita; sed unaqusque res ex materia sibi per prantias dispositiones proportionata. Et hoc
est quod dieit Philosophus 8. Metaph. texta II. De materiali ver)substantiae oportet non lathe, quod σs ex eodem omnia primα est tamen quaedam cui q. propria materia Uuta pituita materia, lasa dulcis,aut pluuia
bilis oesi amara aut aliqua alia. Obila. a. diuersorii arte factoria diuersa debet esse materia et ergo etiam diuersorum en tium naturalium. Conseq. probatur,quia secundu Philosophia materia naturi maximoeognoscibilis est per analogiam ad materia artis. Antec. probatur ab eodem Philosopho: quia serra non fit ex lana, sed ex ferro. Consarmatur , quia in artificialibus quidam diuersa sunt solum secundu formam , ut arca,tilo tus, qui ex ligno fiunt: quedam vero non solum secundum sorma, sed etia secundug j v Ina-
167쪽
iue et Dil ι 2. 4 u est. s. materiam, puta ensis, & pallium ; hoc enim
ex lana, ille ex ferro construitur. Resp. conc. ant.neg. conseq. Ad probationem concede materiam naturi cognosci pex analogiam ad materiam artis: nega hinc Le- qui omnimodam conuenientiam unius cum
alia. Materia artis est substantia simpIieiter : diuersas autem esse substantias necessarium est . Esset autem ineptum artem non posse versari, nisi circa unam specie substan -riet, puta nisi circa cera: materia aute naturae
non est substantia simpliciter. Hinc ex quolibet per varias mutationes naturi fit quodlibet:n5 aute ex quolibet per ullas mutationes artis si quodlibet. Lana ipsa putrescens euadit alimentum planis ; planta hominis
Elaboret ars quantum voluerit circa lanam, non faciet serram, aut ensem ex lana. R tio a priori est, quia mutationes naturet sunt secundum substantiam: mutationes vero a
tis sunt secundum accidens. Rursus ratio agendi in naturalibus est a sorma: unde dicitur: Vnumquodq. agit in quantum est acto: Ratio autem agendi in arteiactis non est a forma, sed a forma, & materia: puta ratio se- eandi in serra non est ad quate a dentibus, sed partim a dentibus , partim a serro : secat enim, non modo quia dentata est, sed quia di ferrea, ut cons ieranti patcbit. Obije, ultimo. Sunt possibiles materis di-ιerset, ita ut diuersa corruptibilia ex diuer-b materijs constent: ergo de facto dantvir Anteced. probatur, quia non repugnat dari Vnam materiam, quet apta sit centum formis di omnibus alijs inepta: & aliam, quae apta sit tam praedictis centum, qua omnibus alij Τ
168쪽
De mniti mat. in omnibus. I s 3 huiusmodi autem materiae erunt essentialiter dissimiles,&eonsequenter diuersae in specie. Confirmatur hoc ex dictla: aurum v. g. idoneum est innumeris formis artificialibusnaon tamen omnibus. Idem dic de ligno , ex quo aream, lectum, & alia huiusmodi: tunicam vero, ves p-llium, numquam, opinor, tibi conficies . Resp. omisso ant. neg. cons cuius salsitas satis liquet ex dictis. Falsitas consequentiae manifesta est: numquam enim ea eo , quod
aliquid sit possibile, recte inseres dari de facto . Falsitas autem consequentis satis expli-eata est supra, ubi dictum est ex quolibet fieri quodlibet. Disparitas inter artificialia,&ea, qux sunt i natura , satis enodata est in responsione ad secundum. Quaeres an si daretur materia diuersa specie ab hac, quae datur , faceret cum forma' totum spccie diuersum ' v.g. an cuni Anima rationali materia diuersa specie ab hac nostix faceret hominem diuersum spectu a nobis φResp. huic quaesito satisfactum suisse in Logica, ubi de diuersitate specifica. Dictum est ibi quamlibet diuersitatem in ectentia sacere diuersitatem specificam: hic esset diu cr- stas in essentia; ergo hic esset diuersitas spe-e i fica. Minor probatur quia essentia hominis physica, siue ut substantia physica est, habu-tur daequale per materiam, & formam si mul: variata igitur materia variatur pars essentiae : implicat autem variari partem cssentiae , di totam clientiam remanere ean
169쪽
QVAESTIO VI. De appetitu materiae ad forma,
ARTICVLVS I. qui sit appetitu Di bun pii supra materiam primam,
csse potentiam passivam cuiuslibet sormae substantialis : ad rationem potentiae passiuae sufficit non repugnantia ad receptionem formae', quam pati tur; hoc modo aer est potentia passiva lucis ; cera pote tia passiua rotundi, vol quadrati. Huiusmodi potentia convenat materiae prima re*ectu cuiuslibet formae: sed praeterea quaeritur
hic virum non modo non repugnet, verum etiam virum appetat, hoe est utrum incline
tur ad quamlibet sorma substantialem: aliud est enim ita posse, ut non repugnes , cuius exemplum dedimus supra: aliud ita poste, ut etiam desideres, siue inclineris ad id, quod potes: huiusmodi potentia est in corpore humano ad moderatum calorem, & in esuriente ad cibum: non solum enim esuriens est capax, sed insuper est appetens cibi . Rursus appetitus alius est elicitus, alius innatus. Elicitus est ille, qui sequitur in appetente appraehensionem rei appetitae. Puta appetitus hominis erga felicitatem aeternam est appetitus elicitus, quia in homine sequitur ad appraehensionem ipsiusmet soliri Ia tis 2 item appetitus, quo canis appotivpanem
170쪽
De appetitu . ad formas. 7sspanem vel aliqn id aliud huiusmodi est a
petitus elicitus; sequitur enim ad cognitionem panis, vel alicuius alterius. Quia vero cognitio duplex est, alia intellectiva, alia
sensitiua : ideo etiam appetitus clicitus duplex est, alter videlicet rationalis , alter animalis, seu sensitivus. Rationalis est ille, qui sequitur ad cognitionem intellectivam , diei turque voluntas et reperitur autem in homine, non vero in Brutis, quibus non est in
tellectus: animalis, seu sensitivus. sequitur ad cognitionem sensitivam , diciturque appetitus: reperitur autem in homine, & in
bruto; quia & bonio,& brutum sentiti recognoscunt .
Appetitus vero innatus non sequitur ad cognitionem, quae sit in appetente, sed est inditus a naturae ipsa : unde dicitur innatus et estque ordinatio quaedam rei appetentis ad xem appetitam , tamquam ad bonum suum Puta lapis habet appetitiam ad centrum tet- rq non elicitum, quia non est in lapide cog- uitio centri, ex qua oriatur inclinario ad ipsum: sed innatum, quia lapis ordinatur Da tura sua ad centrum terrae, tamquam ad lo-
eum sibi debitina . Hi ne dicit D. Thomax appetitiam huius modi dici soluin metaphorice appetitum, eo quod sit, non ex cognitione, quε sit in ipso appetente, sed ex cognitione,quae iit in ordinante rem, quae dicitur appetena, ad rem,qui dicitur appetita, tamquam ad bonum apsi uia Quia vero ubi metaphorice loquimur non
loquimur rigoroso; ideo qui eleganter ut gis quam philosophice quistionem hane tractant, ita de. ma QDβ ratiocinantur ; sicut g v j ratio-