장음표시 사용
181쪽
petat satiari, & aequaliter satietur per cibumeliorem,ac deteriorem; magis tamen appe- petit meliorem, quam deteriorem ; ergo materia prima , quae naturaliter esurit formam substantialem , quamuis aequaliter satietur, seu repleatur per sorma im imperscctiorem,ae rex sormam persectioi cm ; magis tamen appetat hanc quam illam. Respondent aliqui disparitatem esse, quia qui furit discernit inter ni aliis.1 minus bonum : adeoque nihil miria est, quod appetitu magis feratur in maius a quam in minus, bonum rat materia prima, aiunt, non discernit inter magis, & mini s: adeoque non est cur magis appetat unum , quam alterum. Haec responsio non placet, quia quemadmodum materia prima non cognoscens binum, sertur tamen in bonum i ita etiam non discernens inter maius, & minus bonum, poterit serri magis in maius, quam in mitius cli enim eadem ratio. Quemadmodum igitur,quantuis non cognoscat,tamen appetit ;quia , aiunt, a creante materiam primam, ipsam oue ad suos fines ordinante serma cognoscitur ut bonum ipsius : ita etiam , quan is non discernat, deberet magis appetere maius bonum quam minus, quia a creante, iL ordinante materiam primam , discernitur linter magis; di minus : maius cognoscitur
melius materiae, quam minuS; Sc consequenter appetitus debriet e se maior ad unum, qua ad aliud. Dicendum cst igitur dandam ese paritate
inter hominem est riciarem cibum , sc materiam esuriem cin formam. Qui esurit , si nihil aliud appetat quam sariari ; co ipso
182쪽
De anetitu mat. adformati ac η δ appetit, quod aequaliter satiat. Si trahit aliud appetat quam nutriri, aequalit tappeti quod aequaliter nutrit. In hoc convenit esuriens cum materia prima. Quia vero esurieus aliquando appetit non solum fati. ari aut nutriri i sed insuper delectari adeo magis appetit unum cibum, quam altu' puta magis panem candidum , quam atrum i Sed in hoc no' comaenit esuriens eum materia, quae nihil intendit nisi actuari, & per
consorti m alterius euadere in substanti aio. Ex his patet ad argumentum. Dist. ant. magis appetit , appetitu satietatis et nona et appetitu delectationis : concede. Obala. tertio materia appetit appetitu innato id, quod appeteret appetitu elicito, si appetitum huiusmodi haberet: sed si habet et appetitum clicitum,magis appeteret sormam nobiliorem, quam ignobiliorem - erto appetitu innato magis appetit nobiliorem formam, quam minus nobilem. Resp. cone. mai. neg. min. Si enim ha heret appetu tum elicitum, haberet elicio appetitum, quem habet , non eliciens, sed innate esset enim secnndum naturam ipsitis. ioc est secundu ratione primi subiecti; hic aute no deberet ferri in una formam mastir, quam in aliam; adeoq. appeteret sicut modo appetat: quando quidem aqpetatus, quem habet, cum sit a natura recte dicitur esse ab intelligentia. Quod si fingas in materia appetitum clicitum,sed non secundum propriam rationem materiae: runc facile erit ima sinali illam formas nobilissimas d2perire, ignobiles vero non amare, nisi medioci 1 cI, , ut Hippientema meliorum.
183쪽
168 Disput. a. 6. Dices: excessus bonitatis in sorma A sit praui formam B identificatur cum formit A: materia prima appetit formam A ; ergo appetit excessivit bonitatis formae A supra sormam B. Resp. eone. totum. Eodem amore, quo
amatur Λ; amatur bonitas eiusdem A , &consequenter excessus bonitatis A supra bonitatem I : scd ille idem excessiis non magis amatur,quam id, quod exceditur : quia
nec unum excedit, nec alterum exceditur in ratione formaliter motitia appetitus.
Obi je. vltimo. Ratio formalis sib qua
appetuntur, quecunque appetuntur, esi ratio boni: sed ratio boni suscipit magis & minus , ergo ratio , sua qua appetuntur, susci' pit magis & minus, ergo ratio sub qua via teria prima appetit formam suscipit magis& minus: Probatur haec ultima cons. quia
materia prima vi appetens sertur in rem appetitam sub ratione formali appetibilis: ratio autem rei appetibilis & ratio boni sunt formaliter idem et immo definitur bonum id
Res p. rationem uniuersalissimam, sub qua appetitur quidquid appetitur, esse rationem boni. Potentia auditiua innate appetit sola orum, quia sonorum est bonum auditus. Potentia visua coloratum , quia coloratum cst bonum visus, & sic de caeteris ; adeo ut bonum ut sic definiuei it Philosophus: ia quod omnia appetunt. Considerato igi rappetitu secundum lationem uniuersalissimam appetitus, non est intonueniens dicere esse maiorem maioris boni: cola, siderato auum hoc ecdcm appetitu secundum ratao
184쪽
De appetisti mat. ad forinas. 76 netia propria appetit tri , materiae, no habes uti de dicas esse maiorem melioris formae. Ra-λ
tio a priori est , quia quemadmodum ratiot boni suseipit magis & minus; ita ratio actu antis substantialiter eonsistit in indivisibili.' Si igitur eonsideres appetitum secundum rationem praecisam appetitus, habes unde dicas esse inglorem, vel minorem resp ectu huius, vel illius; quia comparas illum eum aliqua ratione, qui suscipit magis & minus.
Si autem consideres appetitum materiar ut materiabeo ipso comparas , non cum ratio- ,
ne boni ut sie; sed eum ratione Italis boni.
Puta constituentis illam in ratione sit bstantiae. Cum autetia hodie ratio non suscipiat magis & minus; non est cur appetat unum ma gis quam aliud.
Dices : materia prima magis appetit id , propter quod magis principaliter est : sed magis principaliter est propter formam nobiliorem, &c. ergo magis appetit formam nobiliorem. Cum autem forma mixti sit no bilior, quam forma elementi; materia prima mayis appeter formam mixti, quam sol-mam clementi: & cum inter miΣta, viventia sint nobiliora non viventibus, magis appetet formam cuiuslibet viventis , quam eu- insibet non vitientis : & eum inter materia- lia uiuentia praestanti sit imitu fit homo. magi τappetet formam humanam, hoc est Animam
Confirmatur hoc altissima ratioei natione, quia omnia sensibilia simi propter Animam rationalem, seu propter hominem, tamquam TCopter suum finem , ut nimirum apii deser- 'u .ans, Illimi lue excitent ad cognition in , Ah amo
185쪽
amorem sui conditoris. Ratio ulterior est,
nuta selisibilia huiusmodi non scuat digna
intendi propter se , cum sint inςapacia laudare , & glorificare factorem suum , quem neque intelligunt, neque amant: sed neque substant ijs innitaterialibus, hoc est Angelis, deseruire valent, ut ex ipsis Deum cognos cant, atque glorificent. Habent enim in D ipsis Auget i unde & Dcum inici lagant , Scipsus in creando potentiam: invito ipsoruitiet sensibilium notitiam habent per species eorum ipsis congenitas; dc conseQuenter frustra sunt species immittae a sensu ilibus ad determinandum intellectum Angelicum. Nam speetes imita ictaea sensibilibus non immediate determinant intellectum; sed solum
mediantibus alijs speciebus, quae in phantasia oriuntur : unde dicitur intellectus nostet speculari phantasmata cum igitur intelle' cius Angelicus sit alturius ratiouis a no tro: opcratur omnimode independenter a sensibus tiriri internis, tum externis, cum VirisDquc careat Angelus. Hinc ad cognitionem sui sensibilia non excitant neque mediate, neque immedia tu intelle tum i Angelicum et
adeoque hic intellia is haec inferiora per spe-eies intelligibiles libi inditas a Creatore. Superest igitur ut tota haec collectio creaturarum sentibilium ordinata ad gloriam conditoris sui, uixta illud ornuia propter semetipsum operatus est: reipsa redundet in gloriam per hoc,quod homini deses uiant ad
manifestandam virtutem Creatoris et auXla
illud : inuisibilia eius per ea, qui facia fui intellecta conisiciantur: sempiterno quoque i
186쪽
De apselitri mat. ad formas. 17 Inisecta virtute exurgat homo ad laudandum, ει glorificandum rerum omnium Conditot e, ne cum ijs Ieputetur , de quibus dicit unctim
cognouissent Deum, non ut Decim glori
Hine cii quod aiunt qui diuinaria Sapientiam compraehendere se putant , non poste Deum creare haee seu billa,nisi etiam hominem creet et adeoque implicare mundum, in
quo nullus sit homo. Ratio est , quia Deus quidquid facit, ad suam gloriam facit e dcliuine finem intendere non est electionis , sed naturae: quamuis enim possit facere vel non facere prout ipsi libuerit , non potest tamen in faciendo non intendere gloriam suam :implicat autem intend re gloriam, Sc cro re quidem unde glorificetur , non autem a quo glorificetur: si autem crearet omnia praetexhomincio, crearet unde posset glorificari, noautem illum, qui ex huiusmodi creaturis potest illum glorificare, ut patet cae clictis. Res p. primo quod esse proptur .hominciri non conuenit sola materiar, sed omnibus scuis sibilibus, ut patet ex discursu adducto: adeoque in hoc materia convenat cum omnibus alijs rebus. Praeterea & materia & omuia
sensibilia , non principat iter, sed voce sunt propter hominem. Hoc idem liquet ex dictis. Nulla enim creatura Deum laudat excreaturis sensibilibus, nisi homo. Quod enim dicitur : caeli enarrant gloriam Dei , &c. itemAE: Benedicite omnis imber σ ros Domino: item. Laudate eiam Sol, Luna: &alia huiusmodi nihil aliud sigillhcant, prae , ter aflectum illa dicentis,nisi Ex omnibus istissum cndum este homini argumentum bene-h ij dicen-
187쪽
dieendi & laudandi Deum, cuius potentiam, bonitatem, & sapientiam haec omnia nobis demonstrant. Ex hae ordinatione non solitis maioriae primae, sed omnium rerum in seriorum , hoe es totius naturae sensibit is ad ' Ani matri rationalem excitandam ad laudes Dei, patet, non considerari ab Aduersario materiam pi mam secundum rationem propriam materiae adeoque etianas concederes appetitum ipsius non solum principaliter, sed etiam unice ad Animam rationalem nihil c5eederes. Quod si eonsideres materiam secundum propriam rationem, hoc est secutidum rationem subiecti : falsum est hanc esse magis principaliter propter unam formam,quam propter aliam. Breuiter igitur ad argumentum respondeo primo cone. mai. neg. min. Id enim propter quod est materia prima est ratio substantiae simplicitetihoc est unius per se, quod dicitur hoc & ensato aute hoe praestat magis per una quam per aliam formam, &c. Posses praeterea distinguere maiorem: materia prima magis appetit id propter quod magis principaliter est, tamquam propter finem proprium et omitte ; tamquam propter finem com munem : iterum subdistingue; appetitii proprio materiae: nega ; appetitu non proprioa omitte maiorem. Hac distinctio satis explicata est. Homo eli caput totius naturae sensibilis: di propterea omnia sensibilia recte dicuntur ordinari ad ipsum et & si verum est, futurum suisse ut ilia non essent, nisi futurus esset ipse homo : haec omnia petunt ipsum hominem esse.
188쪽
An potentia σ appetitus materiae sit ad omnes formai simpliciter. R Espondetur assirmative. Quae responsio
patet ex dictis. Obije. Si materia prima tam lab rationepotentiae,quain sub ratione appetitus respi- ait, omnes formas possibiles; sequitur esse
incomptaehensibilein etiam ab intellectu A gelico, cons. est absurdum; ergo & ant. se quela maioris probatur, quia relatio noneompraehenditur, nisi cognitis distincte omnibus terminis , ad quos est : materia prima tam sub tatione potentiae,quam sub ratione appetitus est relatio traseetidentalis ad omnes formas possibiles; ergo non compraehcnditur , nisi cognitis distincte omnibus formis possibilibus: lsed cognoscere omnes formas possibiles distincte est supra activitatem intellectus Angelici ς ergo compraehendere
materiam cst, &c. Probatur haec ultima minor : nam omnes formae possibiles sunt infinitae infinitum auic non capitur ullo intellectu finito.
In hoc argumento sunt multa,quq ad rem prisentem nihil omnino faciunt. Si enim aliquis admittat omnes sormas possibiles distincte attingi ab intellectu Angebeo nihil dieit repugnans . Ipsemet diuina essentia,quet habet infinitatem longe perse toris ristionis, quam sorme possibiles, ait igitur ab intellectu creato , quandoquidem Vidis
mus illum sicuti es. Sed in his non est im-
189쪽
morandum, ne questionem de infinito intru damus in controuersa, quam breui er hie finire debemus. Ibi apparebit hoc ident argumentum ex hoc capite nihil valere , quod etiani militet contra intellectum diuinum,
si infinitas illa formarum attingi debet, ut eomprehendatur materia. Qui enim in sini- tu negat,negat infinitu obiectius in me te diuina; aientes diuino intellectui nulla apparere multitudinem obiectivam,qiis sit collectio omnium rerum possibili apparere autedistributive plures, & plures finitas coI lectiones in infinitum. His omissis. Reip. negando sequelani maioris: ad probationem nega mai. materia prima tam in ratione potentiae, quam in ratione appetitus respicit omnes sermas secundum rationem, quaerest una in Oinnibus, nimirutat sub ratione actuabilis , & trahibilis per formam in
unum per se et hare ratio cit una in omnibus sermis. ut patet ex dictis rationes autem spe- ι etales formarum sunt a causis effecti uis earu sicut v. g. in molli cera forma leonis pret orma canis non est a cera , scd b artifice Ita etiam in materia prima forma ignis praeforma aqua non est a materia sed ab igne Obserua obiter hoe argumentum longe
apparentius militare contra causam activam
quae essicere potest i dura, & plura in infiniti etiam specie diuersa ; ad quae omnia est te, latio trascendentalis, ut patet ex dictis in Logica. Oculus potest elicere plures, dc plii-
res persectiores, de persectiores visiones : auditus a tiones, iuxta illud : non satratur oculus visu , nec acires auditu οῦ an propte- tam auditus quani visus incomprehaen
190쪽
De appetim mat. a format. r 7ssibil s sunt intellectui Angelico 'Porro quod ad cognitionem compraehen suam relationis trascenda talas non sit neces se distincte attingere quem laset terminum patet ex eo, quod nemo dicat esse supra omnem intellectum creatum comprehendere nauseam : cum tamen distincta cognitio Trinitatis sit supra omnem creaturam : otiam sim uica per sitam entitatem sit relatio trascedentalis ad Trinitatem. Quod si aliquis nomine compraehensionisi nihils aliud intelliga ,quam cognitionem,qua persectior dari non possit: non solum materia prima sed neque ulla alia res compraehendi potesta
creatura: cum implicetξ creaturam habere cognitionem, qua melior dara non possit. Desinitur autem compraehensio per Augustinum duplicater Illud , inquit ille , com- praebenditur, quod ita totum υidetiar, ut nihil eius lateat videntem. Hoc modo CC m-
praehendo mo veste dictare, dum sciens , &volens hoc dicto. Et Me exemplificatio est ipsius mei Augustini. Item : illud, ait idem , compraesenditur, cuius sines circumspiciti tur : hoc modo compraehendis an milii quem digito gestas ; ut exempliscat idem aut hor. Primam definitionem exemplificaliat in re intelligibili: secundam in re sensibili . materiam primam utroque modo comprShendis: primo perfecte intelligendo quid ipsufi: secundo quia per hane ipsam intelligetiam fines ipsius quodammodo circuspicas, dum definiendo refers ad omnes formas posis biles, secundum illam rationem , quae est