장음표시 사용
291쪽
De Natara. 27 Quinam est enim illa natura nisi mens diuina cui Hs ordinatiqne perseuerat dies : quoniam omnia seruiunt ipsi Z Lst enim certum per gubernationem Uni ueris dornonstrari exi ilentiam Dei. Hoc eadem nature acceptio' frequens est apud Augustinum aientem sti
pra hanc nostram n a tura esle aliam naturam non creatam sed creatricem . Mentem diuinam naturam naturantem appellant - naturam vero creatam vocant naturam natura
Accipitur pr terea natura pro uniuersitate rerum creatarum immo rerum simpliciter Ommum. Hoc modo dicimus Petrum e se in rerum natura, secus Antichristum . Ulterius accipitur natura. pro causis secundis N etiam pro ipso met Deo operante iuxta propensionem agentium creatqrum : &hoc modo accipitur natura in illis effatisque per uniuersam Philosophiam circum-icruntur. NatAra semperfacit optimia quod torosi. Deus Natura nihil facitint frutra : S sic de caeteras . Sunt & aliae naturae acceptiones 'Nibus non est opere pretium immorari. Hic autem accipitur natura a Philosopho pro principio quodam subitantiali motus & quietis scnsibilis, intrinseco illi
subitantiae quae sensibiliter mouetur, aut quiescit. Iuxta hanc acceptionem. Philosophus a. Physic. textu 3. naturam definit principium &causam motus & qui iis, in eo in quo est primo & per se, & non secundum accidens. Hanc definitionem confirmat s . Metaph. cap. q. prope finem , ubi
se habet i igitur prima, , quae proprie di-GIur natura, est substantia eorum, quae iu
292쪽
Dicitur princisirem Ur causa , cuius nullum est aliud mysterium quam eiusdem rei explicatio per duo vocabula ; sua nata IS ali qui Myllagogi diu hic haereat. Diqitur : motus Ur qtitetis non quod requiratur ad rationem naturae V mimque: moueri nimirum , dc qii iescere. Portas e cnim δέ in eo quod solum mouetur, & in eo quod solum que istit, puta & in Caelo & in Terra naturi ratio reperitur. Dum igitur dicis: motus oe quietis accipe particulam, in sensu accommodo: ita ut in eo quod movetiix sit principiti motus, in eo quod qtriescit principium quietis: ita D. Thomas, Toletus S alij . Sic idem Philo s. a. de Amma dicit ani am ς se , id quo vivimus & movemur, & sentimus , &intelligimus: qua definitione, si particula,
copulatiust accipitur non cum praebenditur
omnis anima ut est euidens Anima bruti non intelligit. Anima planis non sentit.: Perparticulam igitur, , FI di tributio accommoda : anima in intelligente , est id quo ii telligit, in sentiente, id quo sentia, saltem radi ea liter ut prs scindamus hic an Anima per seipsam an per potentias a sa distinctas humiusmodi actus eliciat. Aduertenduna est autem motum in desini- 'tion qnaturet non accipi. solum pro motu locali Dicit enim Philosophus quod natura- .lia viden ter habere principium motus & status, hoc quidem secundum, locum, illa vero . secundum augmentu dc decrementur quidam
putem secundum alterationem. Iuxta quam
do duisa Philosophi principium illius mori
293쪽
De Natura. 27stus quo aqua reproducit in se situm frigus,
dicendum est natura . Quemadmodum autem non solus mollivlocalis dicitur motus, ita nec sola quies a nutu locali, dicitur quies. Hinc eX eo quo ac luni semper moueatiar localiter, male ia- feres illud numquani quiescere: Zc ex CSquod terra numquani localiter moueatur male inseres illam semper quiescere . Non enim est bonae consequentia. Celu non quiescit a motu locali , ergo non quiescit: sicut
nec hic alia : terra numquam mouetur loca liῖCI, ergo numquam mouetur. Nam & hqc motu alterationas moueri potcst, pilam dum
quiescit a motu locali: & illud vel a motii
alterationis, si forte alterabile est, vel ita possessione alicuius persectionis quiescere,etiam dum mouetur localiter. Sicut enim per tendent i am ad aliquam. persectionem dicitur quid moueri, ita per possessione istius ei si L. Ocna dicetur quiescere . Hinc est quod aiunt 'triescere duplicitur accipi posse, priuatiue scilicet & posmie . Privative accipitur pro
non mouzrs; postiue pro possidere terminum ad quem erat motus; qui terminus non est
semper locus si aliquando huc, aliquando ilia perscctio . Dicitur: in eo in quo est quibus particulis
denotatur ad rationem naturae requiri ut illud principiti si intrinsecu rei in qua reci pitur talis motus, aut quies, sicut V. g. principium radicate motus deorsu est intrinseca lapidi in quo recipitur tam motus ad centruquam quies in centro . Dicitur 2 in quo est primo: quia ad rationem naturae non sussicit
quod principium motus Sc quietis sit intrin-
294쪽
28o Si put. I. I. secum rei motae vel quiescenti quomodo Iibet, sed requiritur ut sit in ipsa primo, hoc est ipsi essentiale, non autem adueutitiuac superadditum essentiae. Ita quamuis grauitas sit intrinseca lapidi i & sit principi ui i& eausa tendentiae deorsum quae est in lapide, non est tamen natura lapidis: quia est aliquid contradistinctum a lapide . Ipsa autestibstantia a qua & grauitas , & per grauitatu
motus oritur, dicetur natura lapidis . Denique additur: per fe y non sectin accidens quibus particulis excluduntur a ratione naturae quaedam principia, quae intriti-1ece qui lenu recipiuntur in eo quod mini e-tur, sed neque sunt ipsius substantia , nec ab ipsius sit bstantia per se di necessario profluxit Haec ex duplici capite aratione naturae excluduntur 1 quatenus videlicet nec primo, nec per se in eo sunt, quod per ipsa mouetur. Tam Philosophus quam D. Thomas rem exemplificant in Medico seipsum curante rhic enim per artem sibi intrinsecam, hoc est in se receptam, intrinscce mouetur ad sanitatem acquirendam. Medicina tamen suo ar, medica quamuis sit aliquid intrinsecum ipsi, S per ipsam moueatur, non tamen est natura : est enim in ipso non primo & per se, sectper accidens; unde dicitur curari non per naturam sed per artem ἀ
Satist nonnullis suaesitis. Vae res primo an materia prima dici possit natesra Rest α
295쪽
Resp. a Trinatiue cum Philosopho muntis in locis di praecipue textu q. huius libri,& s . Metaph. cap. q. Probatur aurem quia materia est principium & cati s a motus in eo in quo est nimirum in composito, in materia enim recipiuntur motus innumeri augmentationis, alterationis, &c. motus ipse eductionis forme materialis,motus receptionis siue insorinationis animae rationalis qui
sunt secundum inclinationem materiae priamae, Vt pMet ex diistis. Dices materia prima steundum se non magis inclinat ad hanc forma qua ad aliam, ergo non magis appetit productionem huiux
quam altorius; ergo non magis hunc motum quam alterum, ergo nullus motus huiusinodi est naturalis materiae. Res p. concedendo totum : praeter ultima
conseqrientiam. Ex eo quod materia prima non appetat magis productione huius quam alterius formae sed omnem aequaliter, non
sequitur quod nullus, immo sequitur quod omnis & quilibet motus productilius sermarest illi naturalis.
Qineres secundo an sorma sit natiira lRes p. aifirmative cum eodem Philos . locis citatiS, ubi docet sormam magis principaliter esie naturam, quam materia . Ratio
est quia forma est pars potior compositi naturalis , & magis a forma quam a materia sunt praeeipui & nobilissimi motus , qui recipiuntur in composito . Immo motus qui sunt secundum natura propriam huius compositi vel illius, sunt simpliciter a sorma, ut patet ex dictis. Dub; tari posset hic an ratio naturae conueniat
296쪽
uum eorum motuum qui recipiuntur in toto , cuius est forma : an Vero quatenus estprinet pisi passivum eorundem. Si enim praedicti motus recipiuntur in toto a recipiunturs altem partialiter in forma . Resp. formam dici naturam per hoc praecise quod sit principium & causa motus qui recipitur in toto cuius est forma, praescinde-do ab hoe quod sit activum vel passivum, de quo nihil hie. Est enim euides per hanc praecise rationem competere illi definitionem
Queres tertio. Vtrum unio sit natura 'Resp. negative. Vnio enim nihil est aliud quam nexus quo duo extrema coalescunt invita iam substantiam: adeoque est quidem ratio qua hoc & illud extremum est formaliter in toto. adeoque qua exercet munus Da
turae, ipsa autem non ost natura: nisi add sparticulam distrahentem : ut quo. Quaeres quarto. An totum physicum sit natura 'Resp. proprie loquendo totum non diei naturam sed naturale. Ita Philos . a. Physic. textu II. . Mou autem ex his, ait, hoc est ex materia & rorana, natura quidem non est .sed a natura et ut homo. Non est tamen alienum a locutionibus eiusdem Philos. D. Thomae& aliorum dicere quod etiam totum ipsunt natura sit, cxim frequentissime dicant materiam & formam, corpus & animam in unam naturam coalescere. Vnde dicitur Verbum Diuinum naturam humanam assumpsi sic, csi nec solam animam,nec sol uni corpus, sed insuper unionem ipsam a sumpserit. Hqc quS-stio non
297쪽
De Natura. 283sio non potest esse nisi de nomine. Certe ad rationem naturae requirit Philosophus Vt sit in aliquo, ut apparet ex definitione: totum aurem non est in aliquo, Vt patet. Posset cxcogitati ad hoc ipsum aliqua responsio: sed iam diutius in re tam leui moramur. Dices. Philosophus s. Metaph. cap. q. sic habet: maxime autem & proprie natura dicitur substantia eo tum, quae in seipsis ut ipsa sunt, motus principiam habent: sed substantia est totum ut dictum est alibi, c g I totum maxime & proprie dicitur natura .
Resp. Philosophum ibi nomine substantiae intelligere formam, quae ideo su si1ntia appellatur 1 quia est potior & principalior pars sub stantiae: N ad hanc potius quam ad
illam substantiam. determinans totu. II et idem explicuimus satis
diis res qui AN Au Aninis rationalis sit natura ' Ratio dubi audi cst qui Anima ration liς est intellectiva : dicit auteni Philosophus I. de partibus animalium cap. l. non pertinete ad scientiam natura leni hoc est ad Physicam de omni anima speculat i . Alia ς, inquit, scientia naturalis omnia sp culabi tur: intellectit seni ni sue mei S rerum intelligibilium est, adeoque ona tum rerum no tiones Naturalis una tenebit. Pr etea a. Phy si . textu i a. ait formam illam seu speciem esse naturam quae non est separabilis; niti secundum ratio nam : sed anima rationalis est separabilis plusquam secundum rationem, ergo, &c,
Ad resolutionem: dic Animam: rationa lena secundum rationem intellectivae praeci , se u iis loratam non esse naturam ; esse au te
298쪽
r 4 GVat. 3. I. naturam secundum rationem taliter intelIecesiui, sicut & secundum rationem vegetatiuae Sc sensitiuae. Ratio est quia secundum primani considerationem non est principium& causa motus sensibilis in eo in quo est: se cuς secundum alias considerationes , ergo secundum has, non autem secundum illam, natura est. Ut taliter intellectitia, est intelle-ectitia dependenter a sensibus & boraritia phantasmatum & initriimentorum depende ter a quibus in teli igit. De ratione autemve et et titiae & senstiuae non est dubium. Ex his patet ad ea quae dicebantur. Non es naturalis PhilosoZhne speculari omnem animam , neo ipsam animam rationalem secundum praei am rationem mentis seu intellectust: potest autem naturalis Philosophia speculari illam ut ratiocinantem deperidenter a sensibus. Ad illud de forma separata : die sensum Philosophi esse de formi,
quo natura sua separatae existunt ab omni materia , nec aliter mouent corpora quam sessor equum & auriga currum.
Colliguntur aliqua ex dictis. EX desnitione naturae cuius existentiam sapponimus , non demonstramus ne ridie uti simus Philosopho; facile est colligere quod si fingas corpus aliquod omnino immobile , fingis eo ipso corpus non naturale. Dices in corpore huiusmodi daretur p incipium quietis, ergo in corpore huiusmodi
299쪽
De Natura a 3ς Resp. distinguendo antecedo'ῖ: principium quietis negati uc acceptae concedo: politi ue vel priuatritu acceptae: nego antecedens S consequentiam. Dicitur natura principiui utrinsecum positivi motus &positius quietis , aut saltem priuatiuae, hoc est dicentis relationem ad motum qui fuerit , & cuius ipsa fit terminus , iuxta illud : motus est
Collige secundo quod aliud est no posse,
aliud non exigere moueri: Unde male argueres : ratio naturae saluatur in eo quod nocxigit, ergo & in eo quod non potest moueri. Si enim potest moreri eo ipso priua ipotest illa quiete & illo termino , ad Quem deinde natura sua,si sibi re uatur, redibit. Ita si fingeres terram ab eo loco moueri quem occupat impellente Archim de , desiciente huiusmodi impulsu , rediret in locii
pristinum. Dices iterum in corpore omnino immobili saluaretur ratio corporis, ergo potest saluari ratio natiarae. Antecedens probatur quia etiam in omnino immobili saluatuctrina dimensio , longitudo videlicet, latitu, do & profunditas ergo saluatur ratio corpori S . Resp distinguendo antecedens: ratio colaporis naturalis nego : corporis mathematici omitto. Corpus autem mathematicum siue habeas, siue imagineris, es codem modo MathematicuS . Instabis : corpus huiusmodi haberet cci
dentia sensibilia , ergo esset corpus seri sis t e,
300쪽
roris naturatis; ergo ctiain corpus incapax omnis motus. Antecedcs probatur quia corpus caeleste etiam ut mobile localiter habet rationem corporis naturalis, ergo &c. Res p. qtiod corpus habens accidentia scin
vilia eo ipso est mobile secundum illa. Aes, confirmationcm dic corpus impotens qui e ι- ere habere motum post auum qui motus dis i l securi inlini inclinationem ipsius dicitur naturalis. Huiusmodi est corpus cadeste. At Vero corpus incapax motus non habet quierem quae sit te iminus ullius motus: ut patet. Collige ultimo G rationcm naturi sum-cere quod motus sit 'secundum inclinatione 1 et otiar mouetur , etiamsi sit ab extrinseco; in quo casu pri inpium motus quod habet Tationem nature est primipium passi tinnicum appetentia. Caeclum mouetur , ut sentiunt plerique , ab intelligentia assilcme: Atamen motus Caesi dicitur naturalis: quia est ipsi bonus & ab ipso exigitus, adeoque fecundum naturam illius. Non enim ad rationem boni naturalisbsussicit quod sit mathi bonum , sed requiritur ut sit aliquatitet mihi debitum. Denique quod natura hie definita sit principium motus sensibilis aperte mentem suam explicat Philosophiis loco citato. Quod aduertendum fuit ad vitandas aequivocationeSin tam multiplici acceptione naturae'.