장음표시 사용
321쪽
De Arte. 3 o go inee ignis B ut pendeat ab igne Λ indi get, &c. Resp. eoncesso antecedenti: negando eois . sequentiam. Actio ignis A et ontia iter pertinet ad ignem A: adeoq. per hoc quod sit, est actio ignis A, ticut dictum cst de alijs modis: quae proptorca dicuntiit vltima determinati ita: harum, & illarum denominationum. Ignis autom B non est essentialia et ab igne ia cum sit aliquid absolurum, & nomodale, ut est indubitatum . . Obijcitur secundo. Sequeretur ahionem, quae est Dei, & ereaturae non posse este Dei solius G consequens est absurdum; ergo Nantecedens. Minor probatur , quia hac ipsa actio est aliqua creatura : implicat a. vllam creaturam non polle cite a solo Dii, ergo implicat illam actione - . Resp. concQssa maiori, legando minorem
Ad probationem omissa maiori distingue
minorem: creaturam abis tutam: omitte, in Q rdalem : nega. Actio Dei solius, tu ereatuiti simus, & Dei; non est creatura, sed chimera. Implicat enim in terminis quod ipsum agere Dei,& creaturae, sit agere Dei solius, hoe
est, sit agere Dei, & non creaturae. Nota tamen hanc ipsam actionem contineti totam in diuina omnipotentia, quatenus egreditur etiam a creatura quadoquidem & ipsa creatura a qua egreditur est effectus diuinae omnipotentiae .
Obijcitur tertio. Saltem ut pendeat a solo. Deo non requiritur actio superaddita ergo non omnis enectus indifferens pendere ab hae, vel illa causa, ut pendeat ab hac potius quam ab illa, indiget actione superad-
322쪽
dita. Antecedens probatur: quia omnis ei ifectus per seipsum essentialiter pendet LDeo: ergo ad hoc,ut pendeat a Deo, non in diget actione superaddita : sussiciet autem v
non pendeat ab ulla causa creata.
Hoc argumentum quamuis nihil habeat dissicultatis visum est aliquibus di melle,
equi uocantibus in hoc, quod audiunt. O iis creatura est per suam essentiam relatio transcendentalis ad Deum , seu dependentia sui a Deo. In forma nega, antecedens . Adprobationem distingue: omnis creatura per seipsam pendet a Deo aliquo genere dependentiae: cone. eo genere dependentiae, de quo hic agitur . nega. Impotentia existendi quina Deo dependeat, identiscatur Eum qualibet re creata. Hanc vocamus dependentiam
ei erit id e Deo, & hoc senere dependentis omnis creatura per stetipsam pedet a Deo. Itae tamen ipsa impotentia, seu hec ipsa res, quae est sibi impotentia exi flendi inde pen
ter a Deo, aliquando est actit, aliquando non est, & per aliud genus dependentiae transfertur a non e se ad esse ; quia autem est indi serens, via non esse transeat ad esse,vel Deo solo, vel Deo simul cum creatura operante:
iare indifferentia tollitur, vel per actionem solius Dei, vel per actionem Dei , 5c causussicundae, adepQ; poni itur a parte rei, Vci per d. pendentiam a Dco solo, vel ipcr dependen-r i ana a Deo simul, se ea usa sccunda. Vbi no-ῖ', quod siue ponatur a Deo solo, siue a Dcosi inui, & causa secunda , semper ponitur ei sentialis indigentia solius Dei: ita cnim ponitur a causa secunda . ut non essentialiter
potat pendere ab ipsa,poset enim esse a Deo
323쪽
De subiecto actionis. 3 ssolo ; eum non possit esse a causa secunda sola. Unde habes, quod essentialis depcndentia a Deo solo in aliquo genere, est indifferens ut sit actu in rerum natura , vel a Deo solo, vel a Deo simul di creatura , per aliud senus dependentiae. Denique nota nos de ijs effectibus philosophari,qui sunt indicterentes, ut ab hac, vel illa causa procedant: de alijs enim nullam
An acti , tr passostat idem, S in quo jubiecto sint l
II Hilosophus 3.Phys textu 22. I iionem L definit: Actum huius ab hoc passionem uero: Actum huius in hoc. Et ibidem dicit, quod actus huius in hoc , & actus huius ab hoc, non differum,uisi ratione, sicut via Thebis Athenas,& Athenis Thebas. Sunt autem haec ratione diuersa: quia idem motus sub conceptu actionis dicitur per respectuin adagen , a quo est; sub conceptu autem pas io Dis, dicitur per respectum ad passum in quo, vel circa quod est. Dicendum est igitur eum Philosopho actionem , & passionem esse realiter idem Probatur conclusio: quia per hoc praecis quod ego sun videns, obiectum est visum ergo non requiritur alia forma, perquam
324쪽
ero ima videns , alia per quam obiectum sit visunt . Hinc diximus alibi denominationem visi esse extrinsecum obiecto viso. dem plane ratiocinio sic argue: posita praecise forma, seu ratione, qua ignis calefacit
lignum : habes rationem qua lignum calefit ας i ne ; ergo per idcin & ignis est in actu
secundo calefacientis, & lignum in actu seeutido ea letacti. Hoc est adeo clarum, ut noindigeat ulteriori explicatione. Si enim co- sideres ignem A indifferentem ut calefaciat, vel non calefaciat hoc lignum, & intelligere possis determinatiuum , qua calefaciat potius quam non calefaciat, quin eo ipso intelligari determinatiuum quo lignu cale-
sat potitis, quam non calafa duplica rationcs determinantes : si autem non potes, ut re ipsa non potes,contentus sis uniea.
Di cs: in diuinis ponitur generatio activa, per quam Pater generat filium, di generatio passu a per quam si ius generatura Patie. Idem die de Spiratione activa in Patre, & filio , & spiratione passiua in Sotritu Sancto ; ergo etiam in creatis debet a mitti productio actiua in agente , N productio passiua in passo haec erit passio, illa actio. Res p. antecedens negari ab aliquibus se philosophantibus. Ita creatis ad rationem producentis , di producti, suffieit unicum
determinatiuum: ergo etiam in diuinis. Alii dicunt: luplex determinatiuum reperitur in diuinis; ergo etiam in creatis. Viri melius
philosopLantur Apostolus primis fauet:
ubi docet a creatis ad diuina ascendere. Inuis bilia enim eius per ea, quae facta sunt in tellecta conspiciuntur .
325쪽
Resp. seeundo concesso antecedenti: tregando consequentiam. Disparitas est, quia in diuinis generans est esentialiter, & cou si tutiue generans ; generatus autem est esse sentialiter, & constitu es generatus. Hoc
est: Pater est essentiali 'Thuius Fili j Pater,& Filius esentialiteo si uius Patris Filius.
Hine & Patri est intrinseca ratio constitutiva Patris ι Filio autem intrinseca ratio constitutiva Filii: Hoc autem in creatis non
valet, in quibus nec ignis A est essentialiter causa ignis B : nec ignis B essentialiter est e eius ignis A. Posita igitur hae actionis , & passionis identitate, quaeritur illius subiectum. Sendo
est autem de actione, quam trans et in tenacap pellant : nam actio, ut aiunt, immanens da ei nequit, quod non recipiatur in agente, quamuis nec negari quod recipiatur in passo; quandoquidem operans immanent et est
in diuisibiliter principium,& subiectum suga tionis. Veritatem igitur positionis nostra considera ubi ignis calefacit paleam. Dico actionem qua ignis agit in paleam recipi notu igne, sed in palea. Probatur haec veritas primo ex hac insadiuisione actionis in immanentem, & transeuntem. Quo enim potiori iure dicetur licetransiens , illa vero immanens, quam quia Vna remanet in principio a quo est, alter vero a principio transit in subiectum distin etiim. Hoc argumentum est pura explicatio nominis, quam non cit dubium facile poste eludi. Probatur secundo,ox definitione Philosophi. Actio enim dicitur Actus huius ab hoc:
326쪽
passio autem: Actus huius in hoc: sed actio & passio sunt idem, ergo motus ille,qui est actio, & passo, est quidem ab agente, sed est
in passo : neque enim est in utroque. Esse ab agente conuenit etiam rationi, quae non est in agente, ut patet eX terminis; repugnat autem ut conuemat esse in pasto xationi , quae . non est in passo . Confirmatur ex conceptu
praeciso agentis, qui persectissimc saluatii rin Deo: quamuis in Deo oon recipiatur actio: unde dicitur in se immotus, & omnino immobilis mouere omnia. Quantilis igitur ratio agentis dicat actionem, non tamen dieit actionem intrinsecam agenti. Haec est sententia expressa S.I hom. I .par. quaest. 18.art. 3. Vbi sc habet: Sicut dicitur in s. Me-raph. duplex est actio : una qu. e transit in
exteriorem materiam,vt calefacere, in secare. alia q&de mouet agentem , ut intelligero,
sentire HS verte: quarum hi ec est disterentiam quia prima actio non est perfectio agentis, . quod monet, sed Vsius moii: secunda autemnino est pergemo agentis. Denique probatur cones usio , quia in eo subiecto recipitur actio, quod per actioncm
intrinsene immutatur: sed per actionein immutatur intrinsece pasium, non agens; ergo actio recipitur in passo , non verra in agente, Naior est cuidens. implicat enim quidquamaecipi de nouo intrinsece in aliquo,& illud
non immurari; quamuis hoe ipsum inepte limitent nonnulli addentes: si sit aliquid mutabile: sed haee limitatio nihil facit hie,
cum sermo sit de causis creatis. Minor autem Probatur, quia de conceptu ignis calefa- ιςntis manum sibi approxima tam non est
327쪽
immutare seipsum, sed manum in qua agite adeoque cum necessario debeat immutari passum ; & per immutationem passi ab hoe agente,habeatur sormaliter quidquid requiritur, ut hie effectus sit ab hae causa, malereeurritur ad aliud , ut patebit sqluxione obiectionum.
M Satissi obiectionibus. Ovijditur primo: passio reeipitur in pasesse , ergo actio in ag ente. Probatiar consequentia : quia sicut se habet passio ad passum; ita actio ad agens, sed &c. ergo &c. Resp. concesta ant. negando conseq. Ad 'probationem nego mai. Est de conceptu pases non pure grammaticaliter aut logice , sed physice, physice immutari: non est autem de ratione agentis physice , physice immutari, sed aliud immutate , ut dictum est ex D. Thoma. Obijeitur secundo. Unumquodque agens agit ut magis perficiat seipsum: sed non perseit seipsum nisi recipiat suam actioncm;e go unumquodque agens recipit in se suam
actionem . Sermo est de agente creato.PIO-batur autem maior: quia agens agitanon pure ex abundantia, sed partim ex abundantia& partam ex indigentia; conatur enim agendo assimilare se magis & magis Deo; si autunihil recipit per hoc formaliter quod agat, agendo non magis assimilatur Deo: ergo purlibe quod agat,aliquid recipit . Rei p. negando maiorem . Agens agerdo
328쪽
non perseit seipsum sed al iud. Et ipsum Ggere non ponit , sed supponit persectionem
in agente: unde sapientor Philosophus: unu quodque agit in quantum est actu, hoe est iniquantum perfeci una est. Ad probatione negainai. unica ratio agendi est abundantia , ut patet ex eodo dicto. Ignis calefacit in quantum ctu e lidus. Aduersarius admittit hie
aequi uocationem minime contemnendam.
Actio ipsa proprie loquendo non perficit neque agens neque passum loquor de actione transeunte sed terminus per actionem productus. Puta io qua producitur calor in mea manu , non est ipsa sorinali ter & ve quod, pei sectio meae mairps , sed calor ipse. Et una uersaliter loquendo motus huiusmodi non conuonit rei, seu , Potitis non Iecipiuntur in re, ut perfecta, sed ut perfectibila .
Dices : nulluna agens creatum non indigetvlteriori persectione : ergo nullum agensereatum agit ex abundantia . Probatur consequintiat: quia agere ex pura abundantia,
est proprium illius agentis quod nulla re indiget: vnde dicitur quod soliis Deus est pure liberalis, eo quod dando, solum det, nihil 'autem recipiat. Homines autem dum dant plus recipiunt quam den p. puta dum das nu- .mum pauperi, plus accipis quam des: quia recipis inte, ipsum mel actum donandi, qui est actus virtutis pretiosior omni nummo re
omni lapide pretioso . Res p. concesta antecedentio: neg. conseq. Ad hoc ut ignis abundet in genere calidi, non est necesse ut abundet in omni genere. Adprobationem nega antecedens . Aduersarius
miscet immiscis ilia, tam ostendit hominem perlici
329쪽
ifiei perostum libera Iitatis & eleemosinae, ει ex hoe infert ignem etiam perfici per actu calcfactionis. Homo perficitur qui per acta
immanentem & virtutis moralis determinat se ad donation Vm nummi. Non autem ρ'
se habet ignis qui necessatio eales it pasum sibi proximum , niillum in se virtutis actum clicien . Pro operantibus eη di lamine vi tuti ci est obilius est magis dare qua aecipere, si hoc dictunt ita intelljgas ut per
donationem, ipsam perficiendus hi donans. In agente necessario,& non morat i, tota per sectio est pro priori ad ipsam metiactionem. Ob jcitur quarto. Si actio reciperetur in passo, passum donominaret 'r agens .: consequens est falsum, ergo & antecedens. Sequela probatur: quia actio est forma denominan
Res p. negando sequelam maioris. Ad pro bationeni distingue e denominat agons subieiectum in quo est : nego, principium a quo est. coneedo. Hic omnia patent ρη definitione Aristotelica.
Die es: viso denominat videntem subiectum in quo est; hoc est oeulum ι ςrgo accio denominat agens subiectum in quo est, beniviso perscit oeulum in quo est ergo actio perseit agens: idem die de omnibus alijs
stionibus vitalibus. Res p. concesso antecedenti: neg. eon seq.
Actiones huiusmodi perficiunt potentias a quibus sunt, non sormaliter quatenus sunt ab ipsis, sed quatenus sunt in ipsis. Est aure manifestum non valere hunc modii arguendi et actio quae est in potentia, a qua est, perseit potentiam a qua est; ergo etia actioque
330쪽
aon est in potentia a qua est. Ex Muibus bes quod quamuis non sit de ratione uniuersalissima actionis, non recipi in agon te a estamen de ratione ipsius recipi in passo .
Dubitationes aliquae resoluuntur . Vbitatur primo an quando plures cam in iste simul producunt eundem effectum,
pia a plures ignes eundem numero calorom,
singulae agant per singulas actiones, an Polliis una sit omnium actio lj Resp. esse unam omnium actionem , sicut 'na est causa totalis effectus igitur in itali hypothesi pendet ab omnibus,simul , yt ab una causa totali. per unicam actionem , quae est omnium. Hoc ut recto intelligas : accip aliquem effectum indivisibilem; adeoq; ci ius nequeat una pars una, altera alteri cause attribui . Puta cape primum yel secundum gradum caloris, qui a duobus ignibus producitur in tua manu. In illo gradu, sccundum
opinionem satis probabilem, non est pars 'pars, ita ut haec quidem igni Λ, illa autem igni g tribui queat. Pendet igitur in diuisibiliter totus quantus est , ab utroque Unica actione indivisibiliter procedete ab utroque.
Hi ne dicitur effectus huiusmodi pendere toraliter a qualibet, totalitate estceius; non autem totaliter total ita te causae: p*Ddet totaliter totalitate est clus. quia in ellectu eo ip-;0 quod aliquid est quod pendeat ab A, nihileii quod non pendeat ab A , quandoquidem n est an eficctu aliquid, ct aliquid . Nola pendet