장음표시 사용
341쪽
Rel p. seeu do a multis negatum iri ante- cedens dieentibus existentia ignis B nece flamrio profluere ab ignes posito' ab igne A extra suas causas : sicut v. g. ab eodem igne B neeestario profluunt alii modi , sine quibus implieat illum e fle in rerum natura.
Quinam A Usiectus cause Analis.
On itatem , 5c scientia bonitatis eon se ἀ- quuntur multi actus& in anima & extra anima. Primo enim circa . bonitatem apprehensam oritur in anima complaeentia me
i da. Post complacentia amor ciderii bonitatis rad amorem essicaeem sequitia r consumtio circa media condueentia ad ipsam : c.iisultationem sequitur electio electi nem mecutiόapsa, seu positio medio tu, quibus bonitas obtinenda putatur. Haec om - nia tibi facile exemplificabis. Dieo igitur enectus finis essemiarcsq. sui. gratia finis Coel tisio est elata. Ideo Philosop. secvudo Phyce. textu 29. maciena,purgDionem, medicamenta & alia eiusmodi enutrierat inter essectus finis,ui .inquit hcc om-
nia finis gratia fiunt, hoc est gratia san itatis Nam qui aegrotant , macerantur , purganturdi alia huiusmodi aguut & patiuntur ve sani
Conclusio igitur ex ipsa finis definitione probatur. Finis est id euius fratia eaetera sui; ergo quae fiunt gratia finis sunt effectus sinis. ad huiuimodi cfiectus non sufi Vbi adu rte te situm nisi in uno senexc cauta. Habent
342쪽
enim praeterea alias causas a quibus pendet. In assignando igitur effectu adaequato cautahnalis attende ad ea omnia, quae obtinendi s- . is gratia ponuntur ab intendente finem.
noe posito si rogeris an vocatio Medie fit effectus sanitatis respondebis statim assic-rnatiue et quia , inquies, gratia sani ratis Medietis aduota ar. Re res non indiget vi teriori erpl ication eis Dubitatur autem an amor ipse qiii oritur etrea finem eognitum sit effectus finis. Ratio dubitandi est: quia illud solum dieitur e sectus finis ad quod ponendum determina
mur ab amore finis: non determinamur autem ab amore finis ad ponend im amorem finis , ergo amor finis non est dicendus effectus finis. Explacatur hoc idem. Effectus finis est id ad quod determinat amor finis: ad amorem finis non determinat amor fi nis ; ergo amor finis non est effemis finis. Minor probatur: quia id ad quod determinat amor sinis prauupponit amorem finis: amor autem finis non presiipponit amorem finis ut patet ex terminis.
Ex alio capite effectus finis est quidquid est gratia finis amor ipse finis est gratia f-nis : ergo amor, finis est effectus finis. Vrge- . .getur : quia amor finis plerunque est indiui- . sibiliter amor mediorum ad nnem : amor qmediorum ad finem est effectus finis, ergo, amor fia is est essetius finis. Maior probatur
quia amor mediorum ad finem est maior a mor finis quam mediorum, ut patuit in exa-plo patrisfamilias: ergo plerunq. amor ipse finis est amor mediorum ad finem, Diri et' ur, qui- 2 mui mox mςdiosum κοῦ
343쪽
taliuni sit seni per amor , & quidem. intentior finis: non tamen c conuerso quilibet amor finis est amor mediorum. Contingit ei, in ope nos ardenter amare felicitatem, iiihil cogitantes de med ijs conducetibus ad ipsam : unde patet amorem finis , aliquando esse solius finis , amorem autem mediorum numquam esse solitarie mediorum. Constat autem ex amore finis determinati nos ad amorem mediorum. His positis. J Dacendiim est controuersiam magis esse ὀe voce quam de re. Qui dicunt esse tum sinis nullum esse nisi ad quem determinat
ii or sinis, dicere debent amorem finis non ea usas i a fine nisi materialiter , hoe est non in genere causae finalis , sed in genere causae rure obicctius, sicut v. g. hic paries causat visionem sui. Qui autem dicunt essectum fi nis esse quidquid est quomodocunq. gratia finis; hoc est illius rei , quae finis est: dicant amorem sitiisese cfiectum finis. Ad ea quae opscnuntur dicat falsum este quod essectus.
finiς adaquariis det ei minetur ab amore finis,
cque praesupponat amorcni finis. Quod si icquiras effectum finis esse ex amore sinis, aliud requiris quam si requiras e se pro Pterfncm: hcc secundum reperies in amore finis
Dices: Si inedia seu positio mediorum este fide tus snis stoli mi r idem causare seipsum: conssequens est absurdum, ergo & antecedens. sequela maioris probatur quia media ipsaeaus iat finem , ergo si finis ipse causat media, causat eausam sui: est autem bonu verbum: quod est eausa causae est causa causati:
344쪽
Resp. eoneessa malost, citi'. probatione: negando minorem. Quid mali est quod ide, intentionaliter exiliens, causet seipsum secundum este phy sice : hoc est quod sanita cognita & amata, determinet ad sustinenda ectionem venae , vel ad quidlibet aliud ad hoc ut ab esse pure intentionaliter transeat
l Iollabis: ergo datur mutua causalitas. Probabis consequentiam quia finis est causa mediorum , 3c media sunt causa finis , ergo inter sino & inedia intercedit mutua causalitas. Resp. concedendo totum.
Quaenam sit causalitas filis in actu se uso REspondeo eausalitatem finis in actu se
eundo esse ipsaminet actionem qua ponitur id quod ponitur propter finem; quatenus ipsa etiam est a fine. Exemplo rem ex-r plieo. Ponis ambulationem propter sanitatem : bonitas sanitatis est causalitas in acta primo; ut patet ex dictis: adio autem ipsi qua ponitur ambulatio ex intentione sanitatis, est ratio qua lite ambulatio formaliter est a sanitate: esse autem rationem qua num est causa in a tu secundo & alterum es sectus; est formatissime esse e usalitatem v -
Dices: causalitas finis in acta seeundo est . motio quaedam metaphorica, ergo non est actio qu effectus pendet a causis ex intentione finis. Antecedens est Aristotelis primo de Generat. textu s. Estentur,ait, effactura ,eausa unde pridcipium motus, cuius autem si
345쪽
gratia non effectiva : ideo sanitas non isteniectiva nisi secundum translationem. Resp. omisso antecedenti: negando eonsequentiam. omisi antecedens quia hac mo-
dus loquendi;motio quaedam & quilibet alius simitis, est eorum, qui nihil volunt dice- e - adeoque nolunt nobis cotradicere. Probatio anteeedentis ex Aristotele nihil aliud dicit, nisi quod principium motus est vere &proprie eausa emciens: finis autem non est efiiciens nisi translatilip : puta quando ambulas gratia sanitatis aequirendae, potentia locomotiua est vere & proprie eausa essetens ambulationis . sanitas vero non est eει- ciens nisi metaphorice. Quod nihil alnid est nis,praedicatum proprium eausae essicientis hon conuenire proprie causae finali. Ratio eur effetens proprie essiciat, finalis autem silum metaphoriee est: quia ad hunc motum
determinat esseiens proprie & phy sice existendo. snalis autem non proprie & physice, sed pure intentionaliter . existens aut em' pure intentionaliter non existit simpliciter sed metaphorice. Caeterunt actio illa quae est . ti ab eisieiente & a sinali est vere & proprie --io non autem metaphorice. Dicitur agi iur causalitas finis motio metaphorica per denominacionem ab existentia pure metaphorica linis, ex cuius intentione & cuius gratia ipsa est: eunt ramen per ipsam vere S proprie di non metas horice operausa mo
Dices ergo idem numero motus est actio,
rassio & Galiχatio. Consequentia patet, nSidem motus est acti O,& passio ex dictis; diei- mi aucum hic sundem motum cile actionem
346쪽
Sc finalietationem ; ergo actio, passio,& sina-lijatio sunt idem. Resp. concedendo totum, Quod si displicet Aduersario addemus insuper esse mare rialitationem : sed de hoe alibi. Non est nouum eundem motum respemi diuersorum diuersas denominationes for i iri. Idem motus localis respectu uni ut termini dicitiir recessus, respectu alterius dicitur accessus . . Ex dictis. Inseres primo causam sinalem.
seu rem illa,quae est sinis, finalieta et quia ei & ut sit et rationem autem finalirandi explicari per lymsit, conditionem sine qua non finalietaret importari per ly quia est. Nam
quia est intentionaliter determinat ad ponenda illa media,quae ponuntur, ut sit realiter. Ex quo habes ipsum esse realiter rei,que finis est, esse rem amatam. Inseres secundo , non esse de ratione conditionis, ut suppleri possit a Deo. Quamuis enim propinquitas agentis ad passum non
essentialiter requiratur, ut aiunt, ut agens aetat in ipsum a cognitio tamen rei amatae essentialiter requiritur, vires sit amata: Vn- e non valet: ignis etiam non proximus Potest calcfacere manum de potentia absol tua, ergo etiam bonum non cognitum potest dopotentia abso Iu a mnuere voluntatem. Ratio disparitatis est , qui Un causat calorem in genere causae physicae: etiam aut non proximus, phy sice est: causa autein finadis causat , seu mouet in gener. Giise obiectivae eo apso aut cui quod non est cognitano i est in gen cre cavsae obiectitiae. Propterea ubi quam tur discrimen' intcrcondalenc , di causam:.varia a Varijs Usi.
347쪽
prianuir. Nemo tamen pro distramine ali sinat, quod conditio quidem cst supplebit is per diae inam virtutem a secus autem causa. Qui enim hoc discrimen ali naret', pecea
te ex duplici capite. Primo quia salsum est: eausam non suppleri per diuinam virtutem ,
eum ille idem ei&ctus, qui est Ieausa i
eiinda, puta ille calor, qui est ab igne, fomee ste at Deo, ut dictum est. secundo, quia laa- sum est conditionem ex toto genere suppleri pose, cum cognitio sit mera conditio,& ta-mcn suppleri nequeat. Est enim principium
metaphysice verum: omne matum Praeco su itum, ut patet ex dictis. Quemadmodum autem diuina virtus ne-oqitellis silpplementum in omni genere co- ditionis; ita nee in omni genere cauta. Puta si suppleat defectum cauta activae in productione ignis, non supplet in genere cauta passiuae , quasi vero Deus ipse patiatur eductionem sormae igitis, ab agente producente
in nem: sed in genete causa: efiicientis, adhisendo videlicet imo dum pro lueendi cre tiuum, hoc est independe utem ab omni co cursit materiae. Pro causa vero sormali implicat, quod suppleat Deus: immo implicat, quod ulla forma suppleat pro alia a Peundem effectum
formalem. Pate hoc intelligenti terminor. Si enim in hoc pariete ponas flauedinem pro albedine, manifestumaest te non habitu iam album. at si materiae iprimae pro anima: canis,unias rimam leporis, inauis estum estre non habiturum canem . Si igitur fingas Deum po aere se loco alleuius in aliquoto
to .mamfustuavest non fore idem totum. Δ,
348쪽
De causa sinata. χῖ sDiees: subsistenti Verbi diuini ponit se
eum Humanitate Christi Domini loeo sub silentiae propria: hum itatis eiusdem : h esubs stent ia est Deus; ergo Deus potest supplere desectum formae creatae etiam in senere causae formalis Resp. negando consequentiam. Subsinentia Verbi eum Humanitate non ' praei at illum effectum formalem , quem praestaret subsistentia propria: adeoque manet id quod diximus,nec Deum, nec ullam formani lup plere posse pro alia ad cundem cite uinformalem.
QVAESTIO IV.wn omnia agentia agant propcer
Gentia intellectualia agere proptet sinem nemo negat, qui habeat in 'tellectum. Controuersia est de non intellectualibus. No intellectualia autem in duas classes, quoad praesens repotium, diuidi possunt: videlicet in cognoscativa, euiusmodi sunt Bruta a di non cognoscitiua cuiusmodi sunt plantae, & al ia infra plantas. Hac diuisione supposita resoluendac si proposita quaestio. Dicendum primo. Bruta operantur propter sinem. Hanc conclusionem probat Phi- losophus. Operari propter finem est aliquid facere gratia alicuius, seu propter aliquid:
ud Hirundo propter aliquid nidum facit, Σ
349쪽
quirendo, neque deliberando faciunt. Et quamuis cognoscant & media, & sinem, puta hirundo, & nidum,& pullos. aranea, & telam,& muscas, dicuntur tamen operari propter silem solum materialiter: quatenus sei. licet non comparant media eum fine:sed per quosdam instinctus: hoc est per quosdam motus, quos Onanus supponunt, & nemo probat, determinatur ad foncndum id, quod reipsa est medium ad illud. Puta sauicule fcrenti paleam occurreres, rogares'. ad quid illam deserat: non posset respondere ad construendum nidum. Quamuis cnim palea sit reipsa materia nidi: non tamen ab auicula
comparatur cnan nido. Caetera autem quae insta brutorum eonditionem sunt, solum eo modo propter ii nem operantur , quo diximus ea appetere. Quemadmodum enim natura appetit solum appetitu innato, ita etiam sinem intendit intentione innata. Et quemadmodu appetitus naturq recte dicitur appetitus intelligentiae; ita etia naturae intentio recte voeabitur inte-tio intelligetiae. Na ut ait D. Th.q de id eis,art. ι, orstratio natura , quae est ad determinatu sine,praesupponat intellectit praestituent em finem naturae, & ordinantem ad finem illum naturam : ratione cuius dicitur omne opus naturae esse opus intelligentiae.
Videtur autem dubitari poste de agente increato,an ipsum etiam propter finem agat, Ratio dubitandi est, quia cognoscitiva dum agunt propter finem mutantur intrinsece :pex intentionem enim huius, .vel illius finis volens, scii appetens aliter,& aliter se habet 1 Deum autem mutari, seu aliter, & aliter se
350쪽
habere, repugnat; ergo repugnat Deu ag re propter finem . Confirmatur ex dictis in definitione ea usae esset entis, ibi enim dictum est eausam finalem esse quodammodo prin- cipium mutationis primum, quia quamuis non immutet passum physice, quod immitta- tur per efficientem G mouet tamen ipsum et
Dieendum tamen est Deum agere propter finem . Finis autem Dei operantis est ipsemet Deus, a quo omnia procedunt, ut a primo principio , ad quem omnia ordinantur tamquam ad finem ultimum ; iuxta illud iomnia propter semetipsu operatus ei Deus. Quamuis autem Deus sit finis simplieiter ultimus ; non propterea non operatur propter ullum alium finem. Diui finius enim finem in viti nitam , & non vltimum ' poterit igitur Deus ordinare multa in bonum suae creaturae, & de facto lensibilia omnia in
bonum omnium ordinauit: sunt enim utilia homini, Deo glorico; Se in hoc ipso ho inini utilia, quod Deo gloriosa. Sunt enim gloriosa Deo per hoc quod enarrent hominibus gloriam, S virtutem Dei, & per hoeipium utilia , quia hontini nihil est utilius,
quam eY erratura intelligere creatorem in omnibus glorificare, qui omnia fecit. Ad ratiotiem dubitandi: die non e se de ratione agentis propter finem uniuersalissime accepti, mutari intrins e per intenti nem finis. Quamuis enim agcias natura sua mobile modo hae modo illatantentione moueatur: aeens tamen immobile, quale est Deus non habet voluntatum , aut tinentib-num vicissitudinem, sed immotum , di im-