장음표시 사용
441쪽
De prioritate naturae- - 2sAngeli; ergo inter Angelum, di creationem Angeli datur mutua eausa litas. Res p. esse controuersum , an actio creat ua distinguatur a termino qui creatur. Si non distinguitur negatur suppostum antele
dentis. Philosophus de hujushiodi actione nihil habet: quia putat nihil creari , iuxta illud: Ex nihil. nihil sit. Si autem distinguitur die, quod alibi dictuni est. Angelumes e subiectum, sed non causana actionis p dictae. Subiectum alibi diuisimus in subiectum inhaesionis, & subiectum adhaesionis; quod susscit ad soluti olim praesentas, hoc est nullius disseultatis. De actione etiam dictum est hane non esse priorem termino,ised ipsaminet prioritatem cauiae respectu termini. Sunt qui actionem priorem vo .eent prioritate originis nihil aliud ibi lasso intelligentes, at si quod actio fit ipsamet sor--
Obi jeitur tertio. In generatione substa tiali ultima disposito ad formam est causa forma,& vicissita forma est causa ultimae disposita otiis ad ipsam ; ergo inter ultimam dispositionem & formam datur niuiua citi selitas. Antecedens, quo ad primam partem probatur. Quia ultima dispositio ad forma. iubstantialem est unito ex constituti uis po- leutiae adaequatae seu actus primi completi ad existentiam formae: productio enim formae praesupponit natura ultimam dispositio- .nem ad ipsam : imo hoe ipsum sonare vide ruet haec vox : dispositio : cum idem sit disponi quod praeparari ad hoc & ad illud. Probatur iam quoad secundam partem , quia forme in eomposito tribuitur tofluxus macr
442쪽
ibentia, quae sunt propria talis compositi unde dici solet formam esse radicein & principium eorum accidetium quae sunt όn toto. Hinc etiam est quod dicitur in toto sorinam
esse causam sorinalem totius; efficientem Vero accidentium totius: inter accidentia autem quae sunt huius totius maxime propri- α:im est vitima dijpositio. Secundana partem antecedentis alij aliter probant; videlicet: ι orma est causa passiua & subiectum inhaesionis ultimae dispositionis ad ipsana: est de a auiotae causae passiuae praesupponi natura ad id icuius dicitur causa I ergo forma natura prae-ιlipponitur ad ultimam dispositionem. Haec omnia refelluntur ex pro sesso in li-hris de Generatione. Interim e nega antecedens, quoad secundam partem. Ad primam probationem nega antecedens. Ad secunda nega maiorem. Forma nullo modo praesup
ponitur dispositioni ad se , adeoq. respectav ira dispositioni non habet radii
deque efficientis ne l. pallius. Patet hoc eX rgumento Aduersarij: implicat enim 'Iaiupponi viri me dispositioni ad A &l sc argumetito 't euidem a viemur, ubi Oilendemus subiectunt inhaesionis adaequatum accidentium e se solam materiam. Sed haee ikipponenda sunt hic, neu prcbanda. Obije. quarto. Expulsio formae veteris
praecedit natura intro auctionena no ,& in troductio nouae v icistina expulsionem vete- . ais; ergo datur niti tua praecedenti a secundum Maturam. Antecedeus probatur: ideo expellitur vetus quia introducitur noua ; & ideo introducitur noua quia expellitur vetus. Iccm non expelleretur vetus, si pon introdu
443쪽
a De mutua prioris a te naesurae. qa ceretur noua ; non introduceretur noua, si non expelleretur vetus ς ergo ε c. Resp. negando antecedens. Ad probatio-
'nem patet ex dictis. Nahil probatur per re- Dolutionem illaru particularu ; inisi insepa- rabilitas introductionis nouae, & expulsio - nis veteris forma
Proponantur G sitiuntur argumenta 3 tisa ab experientiis.
ΡRimum argumentum sit illud quod pe
titur ex duobus carbonibus ignitis inui-Mem approΣimatis. Calor carbonis A eon seruat calorem carbonis B , & vicissim calor carbonis B conservat calorem carbonis Aergo inter calores A & B datur mutua causa- alta seu mutua dependentia. Antecedcias patet experientia : quia per separationem contingit facilius utrum libet & utrum l. calore diminui, & extingui ergo calor proximus calori, fouet calorem. Hoc idem patet insi-nitis alijs Experimentis, puta duae manus calidae mutuo fouent suum calorem periturum he cle si separentur.
Sccundu petitur ex duobus baculis se inuicem sustinentibus,seu ad se inuicem inclinat is . Vbicatio boculi A est causa ubicationas baculi B , & viciss m v bicatio baculi dest causa ubi cationis baculi A, ergo intelisias duas ubi eationes datur mutua dependc-tia. Antecedens probatur quia remoto baculo A praecipitat baculus B , nisi proximitas: baculi A per aliquid aliud suppleatur; ergo prox
444쪽
proximitas baculi A influit seu determinat
vel per modum cusae, vel per modum condi ,-iionis ad ubicationem baculi B, idem die e conuerso de ubi eatione altera respectu alterius sibi pioximae. Tertium petitur ex ingressit venti & aper iione senectrae. Pro priori ad ingressiim venti iktelligitur aperta senestra : qui enim per fune aram clausam ventus ingrederetur ' led
vicissim pro priori ad , apertionem senesti intelligitur ingressus venti; ergo hic duo se
mutuo causant seu praecedunt. 5ecunda pars probatur : quia causa senestram aperiens est
ventus ingrediens ; ergo pro priori ad ape ritionem lenestrae intelligitur ventus ingrediens Item : ideo ingreditur ventus, quia sene ira est apertae & ideo senestra aperitur,
quia inareditur ventus,ergo & c. . Quartim petitur ex motu rotae A & rota B in eodem curru. Motus rotae AE est causa et conditio ad motum rotae B Sr e convcrso motus rotae B ad ino tum rotae A, ergo isti duo motus se inuicem causant. Antecedensi robatur. Si impedias rotam A seu motum orae A non mouetur rota B. Idem die de im-dito motu rota: B respectu motus rois A. Hinc inseres i ergo negatio motus in rota Aost impedimentum motus in rota B, & c co- uerso : ergo motus rotae A est negatio impo- dimenti ad motum rore B , &e conuerso. consequentia liquet attendenti, ergo mo- ius rotae A est conditio ad inotum rotae P.
Probatur hec vitinia consequetia: quia inter eonditiones requisitas ad effectum ponitur negatio impedimenti ; ergo motus rotae Aest pro priori ad motum rotae B di ὀ couerso.. Pro.
445쪽
De mώtus prioritate nati ce. qas Probatur vltima consequentia : quia condi tio non minus quam causa , ut dictum est, eonstituit actum primum proximum adae
Primum argumentum dis luitur axioma mate : vis unita fortior Duo carbones simul vulti validius agunt in trigidum ci reum fusum , eiusdem l .a actioni resistunt. Hi ne ad
argumentum in forma. Calor carbonis Aeonseruat calorem carbonis B per nati tuum influxum unius in alterum: nego, per simul taneam actionem &resistentiani utrius i. in contrarium : concedo. Idem dic tu omnibus aliis similibus experimentis. Moneri tameri debes considerandunt ecte hie no solum ca boueni & carbonem: sed etiam calorem dicato: cm. Non neΓamus carbonem A producere aliquid cal oi is ni mo aliquid i uis in earbone B & vicissim carboncm B incalbo
ne A. Negamus illum calorem aut igi em qui a carbone a producitur iii carbone B, produci ab illo eodem calore vcl igne, tui est producens talis caloris vcsigiari. v. g. Calor A si produxit calorem Γ, . in alio; non producitur ipse ab eodem ea lore
Ad secundum. Consideranda est in utroque baculo durities et impenetrabilitas. Ra itineralis impenetrabilitatis ubi est unum coryυ nequit esse alterum, intellige in sensu compos o. Hinc ubicatio bacntios incompostibi- is eli cum ubicatione baculi B : adeoque urna ubi eatio impedit aliam per modum fot-
mar ti coni pol sibilis. Quae autem se ni urtio
impediunt ut incompossibilia non heth nt ordinem inter se prioris N posterioris. Huic
446쪽
rocte diceres ubicationes praedictas etle sibi Hmutuas conditiones, sed concomitantes. Sicue
enim diximus supra non esse de ratione om-
nis causae habere prioritatem , ita nec est de ratione omnis conditionis. Ita philosopha- tur, di sapienter Comptonus. In sorma igitur ad argumentum nega antecedens. Ad probationem Concesso antece-- identi ; distingue consequens: determinat in
ratione determinatiui ctincomitantis : con cede, antecedentis: nega. Ex his facile est
ad reliqua. Quidquid enim suppleret pro ' ,
proximitate baculi A eodem modo se habe- ret sicut se habet talis proximitas ad ubica- tionem baculi E hoc est pro impedimento per modum rei incompossibilis; quod impe- dimentum ad disserentiana impedimenti an- itecedentis vocare poteris' impedimentu for- imale:nam ex dictis supra, quod in qualibet denominatione sustinet rationem formae, no exigit rationem prioris. Impeditur ig:tur: tdescensus baculi B per ubi cationem baculi', a tamquam per impedimentum formale hoc est tamquam per rem incompossibilem
Dices praescindendo ab v bicaraone ba- euli A non datur actus primus ad quatus ad ubi caetionem baculi B , & e conuerso; ergo & ubi catio bacula A perti net ad ac iam primum ubi cationis baculi B,&c conuerso. Anice. probatur i. quia etiam praue indendo ab v bicatione baculi Adetur praedictus actus primus adaequate, non est cur deficiente v bicatione A deiiciat ubicatio B ; ergo &c. a. Quia ratis actus primus adaequariis no est allignabilis; ergo, Sc.
447쪽
De mutua prioritate natu . 3 rnei p. ncq. antec. ad primam probation: neg. antec. Vbicatio A si deficit , de se it cudefectu actus primi proximi ad se ipsam sedi actits primus pioximus ad ipsam est in diu i- sibiliter ad ubi cationem Ba ergo & c. Ad se
eundam probationem iterum nego anteo.
A iis primus proximus adaequatus ubi catio iesis baculi A est uterque baculus, motus ait tecedens utriusq. sue a manu colloca siue ab alia causa. Impetus innati viri q. baculo tendentes actu per hane dc illam siue iversus centrum, adeoque virum ad alterumine linantes & alia huiusmodi, quae neutrami ncludunt ex ubicationibus, & ad utramque indivisibiliter determinant. Ad tertium. Nega antecedens. Ingre 2 sventi & apertio senestrae sunt effectus simulta iaci seu coeffectus eius in causae, i id iuili biliter in trudentis ventum & pellentis se ne 1 ram. Sicut in bilance ascensus lancis Ati descensus laneis B sunt esectus simultanei ciusdem grauita is. Ita etiam supra diximus expuisioneiri unius formae & intro J etionem alterius indivisibiliter , & sine ullo ordine prioris de proterioris esse ab ead mcausa - Q od si Aduersarius quaerat hic quaenam sit illa causa fenestram pellens & veu tum in trudens: pete ab ipso causam venti :& h de simiter tene te in eflectibus simulta n eis toties assignaturum causam virtusque quoti s assignabis causam utriuslibet. Non est aut ira hic locus agendi de ventis & eausis V cntorum, quae omnia ad Meteor istas ex co- suetudine huius uniueistatis iam perti
Ad quartum. Similiter nega antecedons.
448쪽
. 432 Di put. s. quo. s. Et iam isti duo motus videlicet r0tae Arotae B , sunt coeffectus causet i diujsibili
vitant l. motientis. Quod pariter liquet in cxcmplo allato bilancis. Sunt autem tales coς flectiis ut actus Primus proximus ad utru- libet sit arei primus proximus ita ad utruq. ut v mmi sine altero edere nequeat. Puta in casu posito utriusq. rotae in curru ; mobilit is rotae A est de actu primo proximo noniolum ad motum rotae A, sed etiam ad motum rotae B: & e conuerso : igitur si eonsi
detes actum primum motus rotae A non at- .
tendes solum ad mobilitatem expeditam. ipsus rotae A , sed insuper ad mobilitatem expeditam rotae B. Hinc sublata mobilitate rotae I vides e medio tolli actum primum
proximum motus rota: A , tolli, inquam,no per ablationem motus rotae B , sed per ablationem mobilitatis. Hinc impedita a motu rota B moueri nequit rota Λ , ex defeci ualicuiu antecedentis , seu alicuius se tenetis ex parte actus primi. Hoc autem non est apsemet motus,sed impedimentum ad motu cum quo implicat in turminis dari expedita mobilitatem rotye v Hinc patet ad ea omnia quae sequi ur. Ne- statio motus Rotae A est impodiinctum motus rotae formaliter : nega,praesuppositi-
ue: concede. Item motus rota: A est negatio
inpedi:neuti ad motum ro: B : formaliter. nega - praesuppqsitive:concede. Nogatio nio-tus rotae A est impedimentum motus Rotae
B , praesuppositive: quia hic negatio est exdcfcctu proximae mobilitaris Rotet A. Quae cum sit induusibilater prox:ma mobilitas Rota B, eo ipso ei: ctiain ea desectu proxi-
449쪽
De mutua proprietate n*turae..q3 3
mae mobilitatis Rota: B. desectus autem proximae mobilitatis praesupponitur ad non motum. Sicut autem negatio motus e si im-
pedimentum: sic motus est negatio impedimenti : virum'. praesuppositive. Quae omnia liquent ex dicris. Considera igitur non motum ipsum , sed ea quae natura praecedul motum utrumlibet , siue ea se teneant ex parte rotae quae mouenda est, siue ex partael causae, cuius est mouere . & habebis unde argumentis huiusmodi plane satissaeias.
Fundatur hλe doctrina in doctrina Phil
sophi s. Metaph. cap, 6. textu 3. ubi obseruat eorum quae simul vinculata sunt, unum per se motum Sc non posse aliter esse, unum se vero: quia indivisibilem. Duae autem rotae, tu easu posito sunt simul vinculatae , seu co- nexae seu etiam confixars earum igitur unus est per se motus ; & non potest aliter ei e :& cpia sequenter nζquit motus unius es prior motu alterius.
Doctrinam hanc se ipsa clarissimam expli- η eat Philosophus exemplo lignorum,quae nopure iuxta ponuntur , sod aliquo vinculo eolligantur in fascem. Hinc etiam apparuii illiun cse, quod aliqui concedunt, videlicet etiamsi infigatur una rota , dari tamen . totum actum primum ad motum alterius. Ex hoe enim ipso quod est unus utriusqsu motus,implicat e sic actum primum ad motu
unius non autem alterius. Igitur impedimc
tum ad motum utriuslibet, est impedimen in ad inotum utrius'.
450쪽
AC ausis phy sicis trasitur in hae materia
ad causas morales. Primum igitur argumentum st. Dicat Petrus: nolo mouere manum dexteram nisi mouero sinistram, nec senistram nisi mouero dexteram. In tali casu motus dexterae pendebit dependentia a a priori , a motu sinistrae ι & vicissim motus sinistrae a motu dexterae . ergo dabitur mu . tua dependentia a priori. Antecedens probatur : quia motus sinistrae existens erit motivum voluntati ad imperandum motum dexterae,& vicissim Sc.
Proponitur hic idem casus inter duos puta inter Gabrielem & Raphaciem. Dicat Gabriel: nolo facere nisi quod videro Ra phaelem facientem & vicissim dicat Rapha el : nolo faecro nisi quod videro Gabrielem
facientem : in tali casu actus Raphaelis .erit determinatiuum antecedens ad actii Gabrielis 1 & e conuerso. Huiusmodi casus viden --.tur quotidie accidere inter aulicos, qui ad quamlibet ianuam sibi inuicem protestantur se non ingressuros vel egresitros, nisi alium viderint preeuntem. In quo , fi bene aduertas , intercede et non modo inu tua prio-ias secundum naturam , sed etiam secen- dum tempus ' ex quo Jiquet quam inaniter& otioso haec argumenta excogi rauerint ij, in quorum gratiam hic repe iuntur.
- Ad causeni de Petro die propositum hu-susmodi fieri posse & seruari. Ad rationem;