장음표시 사용
471쪽
De Motu. qqsvniug qualitatis sit subiectum alterius illi eontrariae: puta cum ex calido sit frigidum. Ilius ex subiecto in non subiectum , ut cumiserina transit ad priuationem eiusdem . Prinia & vltima ex praedictis mutationibus,
est motus inter eontradictoria: media vero inter contraria.
Dices : quando Philosophus post defini- . tionem motus a se traditam exemplificat in generatione de eorruptione, intelligendus est non de ipsa generatione , & corruptio, ite formali, quae est instantanea ; sed de generatione & corruptione dispositiua , quarest successiva ; ergo Philosophus sub motu a se definito non comprehendit morum in
Resp. Dcgando antecedens. Nam Philo sophus ibi diuidit generationem & corruptionem ab alteratione : hoc est mutati nem secundum substan. tiam a mutatione secundum quale : & conseque Hersenera io' nem formalem ab alteratione .. Generatio aurum dispost tua , et alteratio suntiqena .
De multiplici motuum oppositione
S Peciscari motum a termino ad quem,
communis est sententia. Ratio est. quiae flentia motus est esse tendenti am in terminum, vel postionem , aut acquisito uni termini. Cum agitur totum esse mo: us : tpropter ter num. aiunt, die enirtam vi i s ab alio desum eindaui a diu Aestria i st: i'Hi a
472쪽
tis mino. Ita calefactio est motus specie diuersus a stigefactione . quia alter est ad frigu , alicr ad calorem , qui sunt termini diuerti specie. Ex ijs, qua dicta fiunt in Logica,& ubiqtiesrmiter tenenda sunt; quidquid disiintilatentitaruic unum ab alio , eo ipso diuersificat secundum speciem virum ab alio. Igitur si praetur diuersitatem terniam cst etiam alia diuersitas entitatiua inter motum motum B: rigorose loquendo motu; illi spe. cie diuersi erunt; idem die, si cum identita te, vel omnimoda similitudinc in termini aut termino, erit aliquid in ipsoni et motu per quod dissimiletur ab alio. Puta si homo& equus tendunt ad eundem terminum cum motus equi sit e siciar aliter assixus cquo, motus vero hominis homini: duo isti motus , cum entitatiue dissinii lentur , specie disserent. Qma tamen in motu nihil aliudat reditur, quam esse propter teminum; ideo respieientes ad hoc solum praedicatum, dicemus cum aliis motum specificari a ter
Hi ne doeet idem Philosophus passim
praecipue vero f. Phylic. t textu q . usque
ad so. motuum contrarietatem a terminOrum contrarie tate .cles tua i: unde motus Calcfactionis,&frigefactionis non solum sit ut diuersi specie, sed etiam contrari j: quia su 't.ad terminos nCu solum diuersis, sed etiam
Qu. uri solet bie , an id in subiectum di
uertis motibus moueri queat, labri successivo, quod est extra dubium , s)d simulta nec Venim : si de motibus presesiti u nirciis sci-
473쪽
De Malum oppositione . ς mino est, est etiam extra dubium laena suble- ctum simul habere diuersos motus. Socratas simul ambulat, nutritur, calcfit, loquit ab M. adeo'. mouetur secundum locum , s cundum quantum , secundum quale, &c. Dubi fima igitur est, an idem moueri 'u. 2t inoribus contrariis. H c dubium multi, liei e elusione per vacia motuum g n raeuacuabitur.
Prima conclusio. Potest idem subi sum pro diuersis sui partibus inoue si ad contra
ria. Haec eo clusio est euidens in Socrate moriente manum dexteram vera iis orientem, laestititiam versus occidentem. Secunda ςone lusio. Potest eadem res indi uisb ilis diuisibila, spatiunt occupatis, intra spatium adaequatum moueri in parta oppositas. Haec etiam conclusio est euigeti . Dum enina dexteram moues ad orienetem sniitram ad occidente ira; antina NE
iudi uisibilis , scd tu spatio diuti iiiii intra
spatiunt a se occupatum mouetur verssi orientem, di verius occidentem. Haec coii cluso iupponit moueri an auraim ad motum Orporis. Ratio vitiusque conclusionis est:
quia ta in res diuisibilis. quam indivisibilis od uisibile spatium occupans, potcst esse s nihil in spatij partibus uiter se oppositis. In quolibet enim spatio diuisibili facies diui
sionesqeometricas non tot quin plures, di in quaslibet partes oppositas. Tertia concluso. Nequit idem corpi snatural stet moueri secundum locum incit; bs; contrat iis, aut diuersis, secundum id m. Probatur haec conclusio , quia idem cor pias ninuit naturaliter cs:ς ita ruultis luc ε
474쪽
mul: ergo nequit simul moueri seeundum idem ad diuersa, aut contraria spatia. Ante. cedens probatur , ubi de eorporum replic - tione, quam aser inuis , possibilem quid indui initus, naturaliter autem impossibilcm. Dixi: Secundum idem: quia nec totum cor
pus potest simul esse in dupli ei spatio sta
adaequato , nec ulla pars eiusdem corporis. Ex i potentia autem esendi in duplici loco, recte infers impotentiam simultaneorum motuum ad duplicem locum. Immo in ipsa impotentia essendi in duplici loco incli datur impotentia pergendi ad duplicem locum, ut consideranti patebit. Contra ultimam conclusionem sunt a Ii ius dissicultates petitae ex motibus sydei in
Puta Sol motu raptus mouetur vetius Ori tem, motu autem proprio ab oriente in occidentem. Hoc ipsum ob oculos ponitur in expcrimento quotidiano x puta s si Socrates in Triremimul remis veli'. velocissime seratur versus Occidentem et ipset autem Socrates a prora ad puppim , adeoq. orientem versus motu progressivo feratur. Hoc quotidie accidit. Porie deinde Oiscam supra humeros Socratis per varios piros deambulante. In tali casu in Socrate est motus receptus. in ipso,&Triremi latiuus ipsus versus occidentem: & praeterea in eodem est motus prcgrcssuus, latiuus in oppositum, videlicet in orientem: in musca autem praeter in Otum communem omnibus contentis in
Triremi, di motuqilem habet a Socrate est motus circumlationis eirca humeros esseruntis. Datur igitur & in Socrate duplex, di in mulca multaplex mo:us ; ti quid Ho
475쪽
De motatim oppositione. qqstum ad opposita, rum ad ciuersa, ergo adem subiectum potest moueri localiter, non solum diuersis, sed etiam oppositis motibus. Casum quem hie proposui varij varie proponunt . Resp. admittendo casum, negando autem quod corpus moueatur pluribus motibus, nedum contrarijs. Ut autem difficultatem, quae tota imaginationis est , ipsa imaginatione dissoluas, compara corpus, Quod mouetur eum aliquo puncto vel realiter, velim maginarie immobili. Et inuenies numquam Socratem habere, aut acquirere, nisi unam distantiam a tali puncto, nec, quomodocumq. moueatur,vmquam describere, ni . si unam lineam , per quam vel accedit, vel recedi i comperative ad terminum, eum quo confertur. - i iiii ' , . Deeipitur autem nonnullorum imagin
tio: quia reipsa respective ad diuersa, quibustum comparatur, sortitur eorpus praedictum denominatione moti tum versus oric-tem: tum versus occidentem. Idque quia nullum ex his quibus eum consertur non habet & suum orientem , & suum occidentem: cum quodlibet eo us diuisibile diuidi possit in partes non tot quin plures versus ouaslibet partes mundi, Rem explieo in casu posito. Triremis in qua eli Soerates, est idiuisibilis.in quatuor partes, quarum Vna est versus Orientem, alia versus Occiden- rem,&c. dum igitur Soerates aecedit a prora ad pyppim, v.g. respectu Triremis ver .git in Orientem. Si tamen compares Socra
tem ipsum cum scopulo quem reliquit, Araptum simul eum Titremi versus Occidentem
476쪽
ηso Disput. α em . inuenies quod etiam accedens ad pat-tem orientalem Triremis, reeedit ab oriente simpliciter , & velocissime fertur ad Oe
Aduerte autem, qnod si maneret in prora imito pilis distaret a scopulo quem reliquit, cis etq; vicinior Occidenti quanta est son-
eitudo Triremis, adeoque conatus illo factus in triremi versus Orientem non effecit, ut non accederet fimpliciter ad Occidentem, sed ut tanto minus accederet. Haec omnia bene tenti imaginatione nedum intellectu,
sunt clarissma Quod praecipue apparebit tenenti firmiter punctum praedictum, & descra benti lineam , quam ab illo puncto faeit Socrates. quam numquam inueniet, nisi unam. Idem die de sederibus, & quibuslibet corporibus eaelestibus; quibus varii motus tribuuntur , qui non sunt varii simpli, ei ter, sed respective ad diuersa. In quolibet autem unus est motus localis,quamuis plures sint, & ad diuersa impulsus, qui omnes iiiiiiii non pluribus, sed uni spatio, mobile opplicant. Alia ei rea motum loealem dicentur an sequenti tractatu de loco.
Alii conclusiones verae doctrime .
9 xx eonclusio.Nequit idem subiecta
secundum quantu moveri simul duobus motibus contrarijs. His eonet usio sola fui explicatione probatur . Moueri simul duobus motibus contraivis secundum quan tum
477쪽
De Motuum oppositione, qs ἔtum est, simul augeri & simul deerescere: nequit idem subiectam augeri simul & de
crescere ' ergo &e. Minor est euidens . Si homini habenti decem nummos ex una par ze num detrahas Sc simul cx altera urium addas , remanet cum deceni numinis , adeoque nec augetur, nec decrescit in nummis Idem habes in quantitate . Conclusio intelligenda est de augmento & decremento secundum eandcm dimensionem . Constat enim homines aliquando fimul augeri secundum latitudine , & secundum longitudinem
Quinta. Concluso . Quam oppositionem
habetit in eodem subiecto qualitates contrariae , eandem habent motus ad ipsas . Cir contrarietatem qualitatum in eodem subiecto non est una omnium sententia . Aliquii qualitates contrarias tam in gradu remisso
qualia in intenso incompossibiles esse existimant. Secundum hos numq'am in eodem subiecto reperitur calor & frigus,puta tepor in aqua , vel ere non est mixtio caloris &stigoris , sed qualitas quaedam simplex, ficut v. g. Flauedo non est mixtio albedinista nigredinis, sed qualitas simplex , quae di-icitur media , non per participationem Vtriusque, sed perviaeutralitatem ab utra-.que .
Alij ijque frequentiores inter quos Suarius , aiunt qualitates contrarias esse simul , non quidem ait gradu intenso, sed in gradu rem isIo in eodem subiecto. In hac leniuntia repor est admixtio calidi & stigidi. Nititur autem haec sententia tum rationibus, que in tractatu de Elementis afferentur: tum at κ
478쪽
ire magis tale , quoi minus baber de adio ixtione ecntrarij. Hac secunda sententia si h posta pro vera proponitur contra conclusonent hic casus. Detur subiectum spoliatum utraque qua- Iitare intra eandem eontrarietatem calore videlicet & frigore: ponatur inter duo agenii a calidum unum & alterum frigidum dipula inter ignem & niuem . In tali ea su mo-ucri potcrii motu calefactionis & frigefariisti is r ergo in tali casu idem lubiectum
ui ouebitur duobus motibus eontrarijs. Pr hatur antecedens: quia non maiorem repu-pnantiam habent praedicti motus inter se , quam termani motuum ; sed termini motuum , calor videlicet & stigus saltem inpradu remisso , non habent ineompossibi- Iitatem ; ergo neque motus praedicti . Prima sententia dicet in tali casu subiecctum motum iri motu repefactionis , non autem frigefactionis simul & calefactionis .
Luo videlicet agentia contraria producent qualitatem mcdiani inter utrumque: ncu-3rum quidquam de se a . Haec responso pa-i t impugnationi manifestae Nam si teporcii qualitas neutra, non autem participatio
Secunda seritentia si dicat moueri motu repetactionis dieit eo ipso moueri simul ad calorem & ad frigus , quandoquidem tepor nihil aliud est quam mixtura caloris, & frixoris. Casus est naturaliter impossibilis. Gupposto autem quod detur: lieet unicui. quetagorasquomodo a calido
479쪽
De Motu. qs Isue diuinare quid accideret . sunt qui di .cant neutrum ex praedia is agentibus actu rum et quia sibi mutuo impedimento star ad agendum . Supponitur enim aequalis utrinque virtus activa . Quantum igitur caloris a calido produceretur in subiecto , tantum frigoris cuberet ab eodem destriti i& vieissim quantum frigoris a frigido , tau . tum dem destrueretur caloris. Eli cnim natura agentis calidi ut tantumdem tollat de opposito , quantum ponit de suo . Idem
die vieissim de frigido. Hi ne ille gradus
ealoris in eodem insta uti in quo ponitur ab igne, tolli debetet a nive . Implicat autem in eodem instanti poni . & tolli, quod e i. formaliter esse di non esie . Alij die uni in iubiecto productum .ira calorem a calido, frigus a frigido. Qua madmodum enim simul este possunt calor, di frigus, simul etiam possunt prodites. Aium
autem hanc legem inter contraria, ut vide Ticet tantum auferant de alieno , quantun asscrunt de proprio , es e non ubi passum utraque qua late caret, sed ubi est, ut seni'. 'per naturaliter est , cum mensura qualitatis debita intra contrarietatcin . Tune enim 'quantum introducitur de una , tantum e - .pelli ur de opposita : quandoquidem ultra
ruensuram naturaliter possibilem,qu, ni vulgo vocant, Vt octoi nullus qualitatis pradus admirtitur in subiecto . Haec respou'sio magis placet est inibi probabilissima Admittere autem quod in praedicta hypoth si subiectum simul moueatur motibus eontrariis modo explicato, non est admi . te quidquam contra positam concl
480쪽
Inimo, ut obseruat Suatius, subiectum tune Don. erit dicendum taeque calidum, neque frigidum: adeoq; per huiusmodi motus, neque calefieri, neque frigefieri. Ratio est: quia ex doctriua Philosopha & commu- Di sensu mortalium unum quod l. dicitur, vel calidum , vel frigidum , secundum cxcessum, vel caloris supra frigiditatem , vel frigoris supra calorem : In tali autem casu neutra qualitas excedet, adeoq; melius dices temperari subicctuna secundum primas qualitates, quam aut calefieri, aut frigefieri, autealefieri simul & frigefieri . . Ex hac eaderatiosa bilissima doctrina implicat simpliciter, & absolute, eandem remealefieri simul, & frigefieri. Patet hoc : quia implicat quod subieAum smul habeat, &plus frigoris, quam caloris , & plus caloris quam frigoris. Sed de huiusmodi moxibus