장음표시 사용
541쪽
rediuntur reliqua circa ubicationem. DE vbieatione sue una, siue multiplici quae dicenda supersunt per quaesita lbreuiter expedienda sunt. Qu res primo quae sx causa productiva ubicationis p - lResp. quamlibet rem ubieatam esse Gu- sam suffieientem suae ubicationis. Quotiescunque aliquam creaturam cuiuslibet offe- ctus die imus causam sufficientem,non prop- terea excludimus concursum causae primae, sine qua nulla causa creata mouet hilum. Praeter rem vero ubicatam possunt ad hane
vel illam ubi eationem determinare hi vel illi motus antecedentes, hic vel ille impulsust hie vel ille finis & alia huiusmodi,puta ad ubicationem qua sum hic, & cuius sum eausa & subiectum,determinant motus antecedens, impulsus, & per modum causae s-nalis ipsemet praelectio quam adeo diligenter ser ibi tis. ,
Quaeres secundo quandonam producatur haec ubicatio qua ego sum hie Rcsp. produci in illo eodem instanti in quo ego sum hic. Immo per productionem, seu per primo esse huius ubicationis,ego sum formaliter hie ; seu ponor formaliter hic. loportet igitur in hoc eodem instanti, in quo sum primo hie, considerare Sc formam perquam formaliter sum hie, & causam talis
formae. In causa talis format non debot repe- friti formaliter haec ipsa forma : causa enim etiam
542쪽
De replicat. tibicat ionis. s r retiam adsquata tora quanta es. zon radis inguitur a suo effectu . Hinc aliqui cruciantur sic ratiocinantes. Quiando produco hoc meuhic, no sui nullibi, ergo vel sunt hie vel alibi
non sum hi quia si iam sum hie no est cur producam per quod sim hic: non alibi: quia implicat me alibi produeere per quod simbie ; puta me producere unquam in meo cubiculo rationem formalem per quam sint in
hae schol - cum ratio seruialis per qua sum in hac schola,st essentialiter liui roducibilitalibi quam in hac schola . Tota haec difficultas oritur, ut in alijs
multis, ex confusione negationis cum precisione. Et quidem in argumento proposito nulla est dissicultas . Concesto toto primoentimem a te ; nega minorem : & die me esse hie quando produco ubicationem per quam
sum hie. Patet hoc ex dictis: quia in eodem insanti est prius & posterius secundum naturam, immo per illud idem formaliter ha-bctur ratio prioris , per quod habetur ratio posterioris. Quamuis igitur ubicatio sit es fectus & ratio tormalis per quam sum hic, non debeo antecedenter ad hanc ipsam sormam per quam sum hic , esse hic, ad ipsam producendam . Argumentum igitur aliter proponatur, Videlicet. In priori ad sormam per quam sum hic nou sum nullibi, ergo sum hie vel alibi: neutrum dici potest: ergo, urc. Minor probatur: quia in priori ad formam per quam sim hic non datur sorma per quam
sim hie; sed implieat me esse hie sine forma per quam sim hic; ergo in priori ad esse hic non sum hic: sed neque sum alibi. quia in illo eodem instanti sum hie : implicat autem
543쪽
sia Di put. 7- s. me in eodem instanti esse hic alibi. Agi
mus enim de esse in loco Vt naturaliter su- nitis; non autem ut esse polluimus per repli
cationem; adde quod etiamsi alibi sim per replicationeni, illud alibi impertiuenter se rhabet ad rationem per quam sum hic. Maior
autem videtur nota ex terminis quia quan
doeunque sum,alicubi sum , ergo si in iUopriori sum, non sum nullibi .
Resp. dijΗFa nai. in illo priori non sum
nullibi nen con non sum nullibi praeeisue: nego. Causa productiva talis ubicationis, praescindit ab omni ubicatione; hoc est no in- eludit ulla ubicxtione; sed neq; negationem ubi cationis. Cu enim prius & posterius sint in eode initanti & ubieatio sit in instanti Α, implicat in eodem instanti esse negationem
v bicationis. ne ubicatio sui negationi coexistat. semel pro semper intelligendus est sensus istarum propositionum. In priori es hoc, σ non illud . In priori non est nequeboc neque illud, & similium . In priori esse A & non esse B,cst quod A se teneat ex parte causa: non autev B. In priori non esse neque A neque Β, eli quod neque A neque B per
tineat ad causam , seu sint ex conitituti uis cause seu actus primi adaequati. In priori ad ubi cationem.qua corpus primo ubicatur non est neque ubicatio ipsa,neque negatio Vbi cationisι quia nec ubicatio nec negatio ubicationis sunt eausa aut de actu primo ubicationis quae ponit sicut in priori ad lucem hoe est in toto actu primo lucis non,est neq; luxneq;negatio lucis:quia neq;lux neq ne . lucis est de actu primo ad luce ut patet ex dictis
Ad probationem patet ex dictis. Aliud est
544쪽
De replicat. tibicationis. s 7 3 rem esse alicubi quandocunque est quod nihil aliud significat, nisi rem in nullo instanti esse nullibi: aliud esse alicubi in priori ad i ἐipsum ad quod est prior, & per quod est prior, & per quod est alicubi . Res in illo iustanti, in quo per formam A seu per ubi A est hic, est prior ipsa forma per quam est
hic, sed non includit in ratione prioris ipsam formam per quam est hic, nee ullam aliam per quam sit alibi, adeoquo neque est hic, nilque alibi in priori: hoc est: non ponitur in actu primo proximo ad hane ubicationem per hanc ubieationem,neque per ulla aliam. Qua res tertio . An ubi quod replicatur replicetur per aliud ubi/Ratio dubitandi est: quia diximus passim inon dari actionis actionein, uuionis unionem , ubicationis ubi e
tionem, ne videlicet detur pocessus in infi
Re sp . non obstantibus iis , quae diximus, ubi, cum replicatur, ubicari per aliud ubi. Probatur quia ubi quod replicatur ita ponitur in loco, in quo ponitur per replicatione ut sit indifferens ad esse vel non esse in illo loco, etiam an sensu eomposito essendi in rerum natura - igitur denominatio essendi in illo loco non habetur formaliter per homquod ipsum sit,& loeus etiam sit,in quo est: igitur requiritur aliquid aliud, hoc autem
aliud nihil est quam illud ubi,per quod ponitur ibi, ubi posset non esse. Vides eandem rationem militare pro ubi superaddito in replicatione ipsius ubi, quae militat pro ubi superaddito Petri & cui hislibet alterius rei nimirum rationem indisserentiae. Ad ea quae dicuntur in oppositum dic ubi sis Υ v non
545쪽
si Di put. 7. s non indigere alio ubi ut sit ubi essentia liter. est: & ubi est eo ipso quod sit, in quo appa
ret manifesta disparitas.Considera igitur ubi Romanum Petri replicatum Mediolani .Romae habet de sua essentia esse Romae, & ponere Petrum Romae: Mediolani autem recipit ab ubi superaddito essentialiter affixo Mediolani, ibidem esse. Effectum igitur formalem essendi Romae praestat & sibi intransitive & transitive Petro; effec: um vero foris malem essendi Mediolani tran sitive recipit ab ubi Mediolaneus habznte de sua essentia' esse Mediolani: unde dicitur ubi Romanum esse per se Romae , per acς idens autem Meridiolani .EY hac doctrina habes ubi Romanum replicatum Mediolani semper praestare suurn effectum formalem. Ratio est quia etiam re
plicatum Mediolani ubic t suum subiectum Romae, & in subiecto existente Mediolani facit ut idem sit Romae. Quod si dicas: non
faeit Mediolani ut sit Romae'; ergo non prae
stat suum effectum formale Mediolani. Resipondeo concesso antecede 'ti; negando sup positum consequenti . Quia essetius formalis ubi Romani non est ponere re Mediolani. Si rursus inferas: ergo est alicubi ubi non
praeutat suum essectiun foimalem O distinguo consequens: est alicubi localiter, ubi non praestat suum effectum formalem:concedo; alie ubi subiective:nego. Non est in ullo subiecto in quo non praestet id quod essentiali
rer praestat. Facere autem ut subiectum Medio asi quatenus Mediolani sit Romae, est
Actio ipsa quae est modus rei actae se est e G
546쪽
De vaeκst. sys sentiat iter rem actam, non tamen rem actam hie etiamsi actio sit hic: sed esse actam reα habet ab actione seu per actionem,esse actam hic habet per actionem & ubi cationem, qua , est hie. Dictum est enim actionem non esse' alligatam his vel illis circumflanti js sed ini differentam ad has vel illas. Sic igitur am gueret Aditersarius: modus non potest essed ubi non praestat essectum sormalem: sed actio etiam quae est hic non facit rem actam hic ut hic, ergo actio non potest esse hie . Eodem modo solue hoc argumentum quo soluisti primum, ostendendo per quid formaliter resi si acta, & per quid di actio & res sint hic,
videlicet non per unam candemque formam ut dictum ςst.
an sit possibila. A sejmμ hic de Vaeuo non seeundum
conceptum vulgi , sed secundum conceptum sapientum . Vulgus vacuum vocat quidquid alicui rei mutinenda specialiter deputatum, re illa careta vel ali
ad sensunt aequi ualenti. Ita crumetiam careatem nummis, lagetiam carentem vino vacuas
547쪽
mitione habes ad rationem vacui requiri 1α- is eum, qui sit capax corpus aliquod continere,& praeterea quod in tali loco nullum corpus existat. Ex his duo inseres. Primum est. quod quamuis extra rnum dum nullum sit corpus, non propterea extra mundum datur vacuum; cum non detur ibi l ocus aptus co pori continendo. Secundum est quod si locus aliquis ita occupetur a substantijs 1piritua- Λlibus, ut ab eo abigant omne corpus, eo ipso datur vacuum .
De Uaeuo fuse disputat Aristoteles q. Physic. ostendens illud simpliciter repugna -
re. Ex recentionibus multi vacuum admittunt. Inter caeteros est P. Magnus, qui librii iscripsit cui titulus est : Ocularis demonstra tio vacui. Et vere in illo experimento quod adducit oculi nullum corpus intra fillulani depraehendunt, adeoque si intellectus oeulis nihil praeliat,nee ipse intellectus inuenit quos stula repleatur. Experimentum illud adducetur inferius, & quam demonstrat oculis dari vo tu in , tam demonstrabit intellectui
P Rima est, Vaeuum naturaliter repMSM. L. Naturam abhorrere a vacuo innumeris experimentis fit manifestum . Inter alia est illud familiare de cucurbitulis vulgo Ven- sas vocano quibus mediet passim utuntur. Nam in ijs cum aer redueit se ad debitamdςnsitatem , euauestente videlicet ea ido a
548쪽
De vactio. sr quo raruerat experientia eonstat earnem a Ntolli , ut relictum ab aere spatium impleat. Immo si Chirurgus eas ab humeris auulsurus recta sursurii attollat, diffringit potius quam auellat. unde eas aliquantisper eleuans ab una parte retrahit, & acr subingrediens sinit illas avelli. Praeterea si lagenam aqua , vel vino plena operto orificio inuorteris, saepe eontinget nihil ex ipsa emuere, nisi illam tantisper inclines videlicet ut per eanalieulum se se insinuans aer pergat ad occupandum locum, quid erendus est a liquore es fluente: M quia si
recta in uertatur non habet aer, qua se in nitet,ideo nihil effluit. Hoc idem sepe experiuntur Aelio liti dum ex ampulla bene obturata in superiori orificio, nihil effluit in e licem , cx protςnso canaliculo , quamuis
Denique est quotidianum experimentum in tubis , quos vulgo Tromias appellant,
quibus Nautae ad euacuandas naues, olitores ad irrigandas earotas, Romani ad exhaurien
das post inundationem Tiberis, eellas subterraneas passim utuntur. In ijs attracto sese sum aere, aqua ascendit ad quamlibet altitudinem, ne intra tubum non sit neque aqua, neque aer, adeoq. vllum eorpus. Sunt infinita alia,'uae spote omittimus utpoto obvia; eum in usu versentur quotidiano. Ratio a priori eur natura vaeuum abominetur est niscessitas eontiguitatis corporum
inter se ad accipiendas,& transmittendas in. fluentias unius in aliud , mediorum videlicet in inferiora, superiorum in media, es per
media ad reliqua omnia, Quod si suppona
549쪽
vaeuum , vel digitale circa te: caelestes insiti- ii xus conseruationi tuae neeessarij, haerebunt
illa ultima superscie, & eum post hane nihil Asrin quo sat propagatio qualitatum cnec 'enim queunt esse sine subiecto numquam usque ad te talium qualitatum propagatio
fiet. Propterea natura quae conseruationi sui maximopere studet, contiguitatoni huiusvo-di s immopere amat.& quo amore amat contiguitatem corporum cum eorΘoribu 2 vacusidetestatur.
Seeunda eoneluso. Potest per diuinam
.mnipotentiam dari vacuum Probatur con- ': clusio, quia tota vis quam natura adhibet ad impediendum vacuum , superari potςst petdiuiuam omnipotentiam ; ergo per eand&m' poterit dari vacuum. Antecedens probat ut
respondendo obiectionibus si 'lis ab Aduersarijs afferantur. Sed quiae posse fieri per diuinam omnipotentiam vix est,qui neget: posse seri per natura imili i assiiment, his. sati GLaetendum est.
Obiyitur primo , experimentum P. Magni. Accipς ristulam vitream ita elati sanx ex una parte, ut nullum corpus vel tenuissimum introgredi possit. Imple fistulam mςrcurio, siue argento vivo, & qua parte pRtet cras digito occlude. Deinde in concham alio mesecurio plenam immerge ; nec retrahe digitu . donee fistula secundum illam extremita tem immersa sit.Tunc vero retrahe digilum, de videbis argentum vivum ex passite deors . rvere, & in spatio relicto , quod erit trium. et quatuor digitorum,pro magnitudine, vaparuitate tubia ederet vibrationes quasdam, di fluctuare donec Postmodum p)ane conquiescat. In
550쪽
De Vomo. sis In hoe experimento patet ad oculum loeus relictus a mercurio in superiori parte fistulae: in hunc locum nullum corpus successit mercurio descendenti: supponitur enim fistula hermetice clausa , ita ut nihil valeat sese imus insinuare. Ex parte auic in inferiori, qua videlicet fistula immergitur , supponitur adesse mercurius, et tollere iocum omni altori corpori, quod sursum asst: lat. Quod si natura ita abhorreret vacuum, ut aliquod ςorpii necessario debeat esse intra locum,qui apparet in tubo, potior ratio est temanendi in mere ario iam possidente hunc locum,qua succedendi abeunti mercurio , in quolibet alio corpore . tu hoc e perimento lia speculantur, Videlicet lucem flare sine subierio, adeoque falsam es le doctrinam peripateticam vel in eo quod dicit lucem este accidons, vel in eo quod dicit accidens essu non posse sine subiecto. Praeterea per sub tam .hoc modo
vacuam rerum species transmittuntur videntur enim tum mercurius ipsς intra fistulam clausus. tum alia corpora, quae trans fisi jam sunt: quae omnia patent cuilibet oculato.
Res p. hoc experimento probari impossibilitatem vacui: afferendo rationes cxyr tantum,
et non plus descendat mercurius. Dico igitur particulas quasdam magis tenues, et spiritosas eiusdem mercurii, vol etiam tenui sima quaedam eorpuscula immixta mercurio
ita raro fieri, ut impleant spatium supra rei ctum. Ad mensuram talis rarefactionis descendit mercurius, qui propterea edit vibrationes praedictas: quasi tentans destendere vim
terius, sed impotens. Natura enim debet et sonti pre mercurium sursum conixa inclina