장음표시 사용
561쪽
leue , scit locum grauis N leuis. Dices: ergo graue & leue mouentur ab iextrinseco. Probabis consequentiam et quia mouentur sicut sagitta; haec mouetur ab extrinseco : ergo & illa. Res p. nogando consequentiam. Ad probationem distingue maiorem : mouetur s- eut, &c. aliqua paritate: concedo , omnimoda paritate: nego. Paritas consistit in hoe quod & haec, & illa ignorant locum quo te' dant,quamuis hic locus nec ab eo qui sagittam impellit, nec ab eo qui graue secit, ignoretur. Disparitas autem est iu mutatis. Quoad punctum praesens est in hoc quod sagitta secundum se non sit ne q. in hanc ne l. m i, lam partem : adeoq. per hoc quod recipiat esse Lagittae non recipit impelli ad dexteram potius quain ad sinistram. Grave autemper hoc ipsum quod recipit esse graue recipit impelli deorsunt: unde impulsus uni est ab intrinseco , alteri ab extrinseco : neq.
enim quando dicimus graue deorsum impelli ab auctore naturae; ira intelligendi sumus quasi aliquid poneremus in graui distinctum a ratione per quam est graue , quo moueatur ad medium : sed intelligimus per hoc ipsum quod graue sit, habere quod deorsum impellatur. Hine est quod dicit D. Thouias
quod viventia mouent se: grauia autem dcicuta,& quaecunque non vivunt mouetur a generante : non quod generans nouis semper εἴ nouis tinpulsibus moueat id quod genuit sed quia dans ipsi esse, dedit etiam principium eorum motuum , qui conueniunt ipsius esse : & quidem tale principium quod necessatio sc se exerceat in his vel illis circum-
562쪽
De motu in Vacuo. s 3 ristantiis ut explicabitur sufius in tractatu de
Obiieitur secundo. Si graue mouetur in uacuo ; motus localis fit in instanti: conse quens est absurdum, ergo & antecedens. Minor probatur: quia spatium in quo molietur habet prius ec posterius , cum sit diuis ι bile : puta spatiunt tripalmare est diuisbile in tres palmos, quorum primus propior esta mobili , quam secundus, secundus, quaml tertius, igitur debet mobile prius esie in primo quam in secundo , prius in secundo,
quam in tertio; successive autem in toto il- lo spatio quod percurritur. Probatur autem sequela maioris: quia defieiente omni corpore medio, intra quod moueatur, non est potior ratio, cur hac potius vclocitate quam illa moueatur: ubi enim nulla habetur determinatio a medio ad modum tarditatis aut velocitatis nulla simpliciter determina, tio habetur. Resp. negando sequelam 'maioris. Pr
hationi iam est satisfactiim : ubi dictum est
determinationem ad hanc vel illam velocitatem seu tarditatem non haberi a solo ni c-
dio, sed a grauitate maiori vel minori reis quae mouetur. Probatum est hoc: quia expcrientia eonstat intra idem medium serrum moueri velocius quam saxum : quemadmodum igitur in pleno magis graue , velocius; minus graue,ntinus velociter cadit: ita et ix continget in vacuo , in quo maior grauita grauiori,minor minus graui inest. Obi jeitur tertio. Si pila moueretur in vacuo; fieret notium vaeuum: etiam ex sup
563쪽
- non est naturale grauia moueri in ipso aut leuia. Maior probatur: quia locus ille plenus pila serrea , descendente eadem pila ta
euatur: ergo fit in natura nouum. liacuum.
Resp. Si verum est fieri nouum uacuuiri, etiam verum est impleri vacuum vetus;quod
non est minus illo quod se de nouo: habe- stur autem insuper quod pila magis accedat ad centrum & secundum naturam suam feratur: igitur etiam data paritate utriusque vacui, est cur move tu r potius quam qui
Resp. ad argumentum directe negando maiorem. Ad probationem nega pilam in leasu predicto implere vllum locum. Constat ex ὶpsa hypotbesi hanc nori eontineri ab ulla superfice corporis ambientis. Est quide illa pila in Ioeo formaliter ; quia etiam ibi . est per ubieationem sibi intrinsecam, & ibi etiani habet proportionem propinquitatis cidistantiae eum at ijs corporibus uniuersi. Non est tamen in loco materialiter qui eloeus ipsius quia non contingitur ab una su
perfice corporis circurii fusi. ,
Dices: superficies corporis ambientis ipsum vaeuum dici potest locu pilae praedictis ergo pila habet locum proprium quem impleat. Probatur antecedens: qui inter praedictam superficiem di pilam nihil interme-
564쪽
fumeit ut stiperficies praedicta non eonting:t pilain. Illa superficies diei potest immediata immediatione quadam negativa, non autem positiva: quatenus inter ipsam & pilam nullum eorpus mediat , ipsa autem pilam non rangit,sed est inter utramq. interualla replebile alio corpore, ut patet. Vidimus autem ad ratiovem loci requiri ut non sit
neq. maior neq. minor locato,quod non reperies in superficie praedicta,
De Temore. T rmpore nihil notius, nihil tamen dita
ficilius explicani. Quid sit tempus omnes intelligimus cum de tempore lonuimur, & alios loquentes audimus. Quid sit tempus si interrogamur respondere nescimus ut merito dixerit Augustinus: quid ergo est tempus' Si nemo ex me quaerat, scio : s- quaerenti explicare velim , nescio. Difficu tas autem i sta maxime apparet ex ijs quκ ibidem sibi proponit idem Augustinus. Habes haee in libris confessionum quos facite
Definitur tam cui ab Aristotele η. Physic. textu IOI, ndimerus motus se uiatim priui ετ poperitis. Hanc definitionem explicat Philosophus distinguendo duplicem num rum. Alius enirn est numerus numeratus, seu numerabilis, alius numerus numerans. Numerus numerans sunt ipsi actus intellectus, quibus muneramus dicendo. unum, duo ,
565쪽
tria,prius posterires , &e. Numerus numerabilis est ipsam et reru sueeessio, seu partiti. quae per huiusmodi actus, sunt numerabiles. Hane Philosophi definitionem amplectitur Sehola peripatetica diuersimode tamen ara diuersis exponitur. sunt qui dixerint tem pus non esse quid reale, sed consistere solum in actibus intellectus metientis hoe & illud per prius & posterius: puta dicentis et prius est Α Eneas quam Iulus, prius Iulus, quam Numa,&sic de eaeteris. Reijdiutur hi ex hoc quod numersi quo numeramus , pro tepore accipiant. Hie enim iunobis est no in rebus: lepus aute in rebus est,
no solu in nobis. In huiusmodi quintionibus tota dissicultas etl in nimia facilitate. Est enim euidens suecessionem importare priusti posterius: puta diem hanc quae successive fluit, non osse totam simul,sed fluere per partes , quarum aliae sunt matutin aliae meridianae, aliae vespertinae. Qui autem quaerituba sint huiusmodi partes ; ita torquetur sicut torquentur pueri dicentes se habere quinque annos: si rogentur ubi sint illi anni an in crumena an alibi l quod accidit ij, omnibus qui in qualibet denominatione do. prodenti,quaerunt omnia de praesenti. Hoc posito satis intelligitur definitio Aristotelica: quomodo videlicet tempus ut numerus seu mensura cuiuslibet habenti, prius & posterius: Dicimus enim ait Philosophus mo um e se urem minorem secudum tempus eo quod eadem mensura uni, motui pluries applicetur quam alteri. Putanaensis eli maior hebdomada quia mensura diuana pharies applicatur uaeusi , quam heb
566쪽
De Temp.re. 3 3sdomadae. Meritum autem illud quod inest motui ad mensurationem huiusmodi dieitur tempus ipsius. Hoe modo vita Petri diaeitur tanti vel tanti temporis,prout assignata mensura toties vel toties illi applieatur. Mensura autem ipsa, ut ait Philosophus, qua metimur motum, debet esse aliquid no- notissimum : ut contingit in alijs, que alio
genere mensurae merimur : dum dicimus pannum esset toti vel tot palmorum. Quemadmodum autem mensura panni est panno extrinseca ; sic etiam mensura motus erit extrinseca motui. Hanc mensuram alij ponunt in circulatione Solis, alij in eirculatione primi mobilis: utrique eadem ratione ducuntur, aientes, hi quidem circulationem primi mobilis esse & regularissima S notissimam , illi autem hoc idem de ei r. culatione solis. In fauoretii primi mobilis est illud Philo septii : primum in unoquoqNe
lis est quod motus ipsius nobis famisiatius innotescit. Hinc tot Soles hune vel illum
vix ille dicimus , metientes annos & cstes per totidcm reuolutiones Solis - annos quidem per integram reuolutionem per duodecim ligna Zodiaci dies autem per caecurrit Solis ab Oriente ad Occidentcm. Et quidem citea hoc nequit esse dissicultas, Neque tam euioc obstat quin ad metiendos hos & illos motus alijs etiam mensuris
utamur. Puta etiamsi recte metiamur motu primi mobilis,aut Solis alios motus eosdem etiam metiri poterimus motu Lamae &:Martis. sicuti etiamsi pannum rccte metiamur
cubitis, ad huc eund in metimur & palmis.
567쪽
Di put. . Q g. 7. Immo qualibet ex illis mensiiris deseiente, poterit quaelibet alia recte substitui. Iuxta hanc doctrinani dixit Augustinus
quod etiam eessante motu primi mobilis , Solis & Cetulorum , non propterea deficeret omnis mensura eorum quet suceesime fiunt. Nam, ait ille , posset ita regulariter moueratota figuli ut huiusmodi rotae cireulationes essent pro mensura rerum magis vel minus, prius aut posterius durantium. In tali. hypothesi res durans per centum cireulationes eiusdem rotae plus duraret quam res durans per sexaginta solum. Et res durans in prima circulatione prior esset, re durante in se- ακnda dumtaxat.
Smput pret sentis quaestionis est inuenire
an quemadmodum res est hic , non per Qipsam, neque per complexum ex se & hoe loco extrinseeo; sed per ubisationem Vtriq. supperadditam,que dieitur ipsum hie huius rei: ita etiam res sit nune, non per se ipserineque per complexum ex se & hoc umpore extrinseco ; sed per durationem utrique su- peradditam ; qui sit ipsum nunc .rei nunc ex istentis.
Dieeudum est rem esse nune per durationem sibi & tempori extrinseeo superaddiatam. IIaee duratio dieitur tempus intrinsecti rei, estque modus essentialiter assixux tum
rei quam durautisicat a tum tempori imaginario
568쪽
catio cui illam prs sentat. Probatur Concluso ijsdem argumentis quibus probata est
conet usio circa locum intrinsecum. Puta :Pctrum existere, & existere millionesimam circulationem primi mobilis, non est forinaliter Pettum esse in milliones ma circulatione primi mobilis; ergo requiritur aliquid huic rei, & huic circulationi superadditum, per quod haec res sit iu hae circulatione ' se iis ute circulataoni coexistat. Autecedens pro- batur: quia si intelligas existentiam Petri ante praedictam circulationem, & circulationem ipsam, in eo imagi uario tempore cui cis esse: itialiter affixa: intelligis di existentiam Petri, et circulationem ipsam: nee tamen intelligis Petrum existentem in ipsa - ergo,
Haec eoelusio de tempore intrinseco quamuis aeque certa , ac de loco , non tamen adeo facile intelligitur a tironibus. Ratio est,quia
ly est, ct ly existis consignificant tempus , Nquidem pristias. Si autem consignificant presens. eo ipso quod de re dicunt existis, sibi videntur ponere quantum sufficit ad hoe, vetempori praesenti eo existat , & taman nihil ponere praeter existentiam rei. In hoc quod putant se sufficienter importare coexistentia rei huie tempori, cum dicunt: Res ex is, non decipiuntur: decipiuntur autem in hociquod putent se nihil dicere , aut ponere , niti existentiam rei. Ex hoe enim ipso quod con-sgnificent tempus, aliquid aliud significant
Diees: impossibile est existere hoe tempus extrinsecum, & existere Petruna, quin Petrusco et istat huic tempori extrinseco : sed peri' Σ v hoc
569쪽
hoe ipsum quod coexistat huic tempori e trinseco, existit in hoc tempore; ergo imponsibile est existere hoc tempus extrinsecum,&existere Petrum, quin Petrus existat in Loetempore. Maior probatur: quia si existat haee dies, & existat Petrus,manifestum est Petrum
eoexistere huic dieis ergo & Petrum existere in hae die.
Hoc argumentum est apparens, propter
hoe verbum Existit, quod indivisibiliter importat, & rem , & tempus rei. In forma nega maiorem. Ad probationem , scias oportet,
quod ipsum existere , seu esse debet hic accipi non secundum quod consignificu tempus, sed secundu quod significat ipsummet esse secundum se, quod est distinctu a tepore. Iuxta hanc acceptionem si Petrus existat heri, vel nudius tertius vel cras, vere existi , & etiam haec dies existit, & tamen Petrus non existit in hae die t potest igitur intelligi in natura existentia vera realis, S physica Petri,& existentia huius dici, quia intelligatur coexi- sentia Petri huic diei. Inltabis: eo ipso quod Petrus non est nucis inpliciter non est ergo eo ipso quod simpliciter est, nunc est; ergo ad esse nunc suffi- cit esse : stu: ergo ut sit nunc, lassicit ut sit simpliciter. Resp. negando antecedens. Ad probationem abutitur Aduersarius ratione consignificata per verbum : non autem accipit esse , seu existere, secundum praecisam rationem
essendi, seu existedi. Etiam si igitur intel- , as Petrum in lia disiurctia temporis exi-
570쪽
De tempore intrinsece . shuic nune, quod de iacto datur, quando intelli et is Petrum cras, vel lacri existentem: eadem igitur existentia Petri vere, & realiterposita in natura est omnino indifferens , vehuic, vel illi tempori ea trinseco coexillar, et consequenter indifferentia huiusmodi debet aliunde determinari.
Replicabis: per hoc praecise quod existat
Petrus, et simul cxistat haec dies: Petrus exi. sit in hae die: in hoc nihil importatur praetur existentiam Petri, et cxistentiam huius diei ; ergo praecise per extilentiam Petri , et existentialiuius diei, Petrus existit in hac die.
Resp.concessa maiori: negando minorem.
In praedicta denominatione praeter existentia . Petri, et exi stentiam huius diei , importatur simultas utriusque existentiae , quae simulta; non habetur per utrainque existentiam s Jum. Patet hoc , quia eadem exilientia Petri est omnino indisterens, ut coniungatur cum existentia huius, vel cum ex illentia alterius
diei: ergo quod coexistat huic, vel alteri, habetur per aliquid viriq. superadditum. Diees iter quoci detur heri, vel cras existetia Petri,n5 est quod Petrus existat, sed quod
Petrus extiterit, vel ex ziturus sit, ergo per hoc praecise quod existat, existit hodie: ergo ut existat hodie nihil requiritur praeter exi- sentiam ipsius,et cxi stentiam huius diei. An- recedes est manifestu. Nemo enim dice Ce i- stit dies hesterna : aut: existit dies crasti' '. t Probatur iam conseq. quia per hoc pr*ci-
se quod verum sit: Existit, verum est existit ihodie. Res p. distinguendo anteceden .: quod detur e .c non est quod existat si attendatur so- L vj lum