장음표시 사용
141쪽
cit ilitiminationis ratione ; sed ortus ratio. ne. Quibus , quia contradici nequaquam potest, concludo: Ergo Christus hic loci non illuminationem Terrae tantum 1 sed ipsum etiam Solem; sed ortum Solis etiam. nostrum esse dicit beneficium.
XXVIII. SednihiI, D. ittichius per-gir, impedit, quo minus haec duo beneficia
Eiversis modis homin bus obtingant, asterum per pluviae casum m Terram , alterum Per Terrin conversonem. Resp. r. In Fallaciam plurium Interrogationum rursus impingitur. Non est nobis quaestio: An illa Paren.
tis Optimi beneficia hominibus diversis modis obtingant ρ sed quaesitum est, & quaeritur adhuc : An, ea sic hominibus contingere, Patris dicat Sapientia ρ Quia vero duo ista beneficia exhibendi, Deo : accipiendi vero Hominibus modos praescribis : ideoque Principium a petiisti: hoc enim tibi concessum nondum est. Et, quod tu assumis, apud nos falsum primum est.. XXIX. Nihil impedit, inquis, quominus isa duo beneficiA latiter hominibus obtingant 8 Impedit certe, mea Tibi respondea Eustebra , tuam hanc vanitarem Christus,
Verbum ejus, tota SS. Scriptura , Ratio. Quas enim contra attulisti rationes: ratio. nibus aliis repulsae sunt. Quia vero ad Scripturae interpretationem Spiritus S. sensum non attulisti , sed ratione3 hominum ,
142쪽
io 4 EXAMEN Loc. SAe R. ipsis adhuc hominibus controversas, Sacro. rum pollutorum postulaberis. Famulam praeposuisti Dominae. Immerito. Quod SScriptura de Sole & Terra toties dicet. nihili facis. Toties Sacra ista Domina dicit: Terra fundata est: Terra stat: Sol sterit:
expectavit: non festinavit occidere: Currit, tanquam cursor ad viam fortis: oritur novi Coccaῆm suum. Plurima recensenda adhuc essent. Omnibus autem istis pertinacissime nequam remurmurat Famula: Ratio. Relinqueret sane petulans sibi serva Privatim, quae Dominae autoritati publicorion derogant. Nemo eam Criminis , ne
ipsa quidem Domina, Credo, postularet. XXX. Atque ita hic quoque in sussicientiam suam Copernicaei & D. Wittichius. vident. Librum huncce Primum dum claudo . paucis suadeo : claudendum utriusque Sententiae propugnatoribus Sacrum esse Codicem: Librum vero Naturae, ex quo sua demonstrent , aperiendum. Optat id Dei Gloria: eκ petit pietas: desiderat Chariis tes: suspirat docendi conscientia. Fiat l
143쪽
AD CApur UI. Locum scilicet Psal. mi ni κ. v. 6. Ubi disquiritur. Num ex hieragi Psalmi hujus expositiones quatur : Solem, juxtasensennam Augu-ymi , Lactantii figmentaque Veteriam Poetarum , dimidiam Orbis Terreni tan tum ita rarepartem λIteraliter sensum Psalmi v. 6. a cipere neutiquam possumus ; sed sensualiter. Sensus autem est : emadmodum Sponsus e thalamo suaeκultans & gloriose egreditur: ita Sol abeXtremitate Coeli viam decurrit. Similita haec vera, quia in Comparationis natura sandata est. Enarratur: Sol, tanquam Sponsus procedens de thalamo suo, laetatur thn- quam robustus decursurus viam. En uncia. tur: ita, ut verba, Sol tanqmam θω spro .cedens de thalamo suo, subjecto includantur, sequentia vero, laetatur tanssuam robu-sius decursurus viam, constituant praedica
II. Locutiones vulgares in Comparatio
ne ista esse plures, videmus. Sed quas Spi L s rum.
144쪽
an 6 EXAMIN Loc. SACR. ritus S. vulgo accommodavit captui; non vero, quas vulgus in opinione ante praeconcepit. Miratur vero Clarissimus Wittichius. cum quo mihi jam , & mo X cum D. Lan Lbergio etiam res erit Dissert. 1 1. Cap. 6.arr. s. Quod, cum tot vulgares hic exstent locutiones, Reverendus D. Jacobus du Bois huic loco innitatur Non est quod mireris. Vir Doctissime: habuit enim Vir ille suas rationes. Ego Te admiratione ista liberabo. III. Inhaereo, inquam, huic & ego Teκ- tui ,' ejusdemque sensui. Neque me vulgares movent locutiones , sed iis cum D. da
Bois innitor. Dico autem x. o vulgare hic
non subrective, pro locutione vulgi; sed objective, pro locutione ad vulgum, sumi Ratio, quia locutio illa non est vulgi, sed Spiritus Sancti: non opinio vulgi; sed se moloquentis ad vulgum Dei. Dices; vul. gus istas locutiones praeconcepit; ideoque secundum illius ista captum sunt dicta pResp. Falsum est Antecedens et namque
opinio de Solis tentorio plebeis ingeniis impossibilis erat, est. Probo & hoc α) quia
Idea talis neque cum sensu rei convenit, ne
que vulgari captui est apta 3. Idea, qua Solis ,vel in AEthere,vel in Orbis Terrae rineae quidem, uti, vulgum putasse, Wittichius. vult, in ipso Terrae cum Coelo Contacta
Contiguo, concipit tabernaculum, materia-
hs tantum sputum putumque objectum
145쪽
est ; non vero formalis: quia formalitas ista viκ concipi quidem potest. Ergo non est vera Idea. Neque possibilis ut quae in ratione non sundatur ν. Idea ista , ab ingeniosissimis etiam Poetis aliisque ingeniis , ViN . ac ne viri quidem concipi potest. Ergo neque a vulgo inerte , non considerante. λ)Si itaque phaenomenon istud vulgi phantasiae ineptum fuit. Ergo istud tentorium vulgus non praeconcepit; sed, Ergo tento tium istud Spiritus S. primus praeconce Pit , sum tamque a Thalamo significatio. nem nativam Solis ortui & occasui applicavit , determinavit. Determinatam sic & applicatam vulgo elocutus est orationem , eamque phantasiae & judicio ejus impressit: quam tamen, sibi sic propositam , & vulga rem , locutionem, eruditus jam a Spiritu S. vulgus capere adhuc non potest. Concludo. Ergo locutio ista est vularis: non sub-Jective , sed objective.
IV. ss) Quod si cum Augustino a parte
eorum stare volumus, qui Typice ista & spi-xitualiter interpretantur: esse hic argumen tum ad Christum, dicemus. DEUS, nimirum , Christo, clus egressus ab aeterni. rate, Soli Iustitiae, Mai. q. v. a. praeparavit in caelo,& tempore gratiae, B. Mariae Virginis uterum Castillimum ; eκ quo, Ecclesiae
146쪽
rog Εκ AMEN Loc. SAc Regueramus, sanguinis su i calore recrearet. V. 1. Distinguo inter dictiones vulgares:& locutiones vulgares. Priores hic loci ad. mitto : posteriores nego. Negationis rationem supra, Num. 3 dedi. Priores confirmo. Comparatio enim Psalmi ista est de . sumpta a propriis, & ideo a notioribus &vulgarioribus, i*bus: & applieara ignotio- .ribus & non vulgaribus. Et . Perpendant Eruditi : an rusticorum aliorumque de plebe, etiam quod multum est subtiliorum, quotum vis sit. Similitudines formare Non sine labore certe & ingenio,eruditi etiam,id
VI. Quaerat igitur D. Wittichius i. α
quomodo Sost eompetat tentorium In caeli, Resp. per Comparationem Spiritus Sancti, Metaphorice: pro loco, seu habitatione in Coeli. Εκpanso ipsi constitutet . Pergar.
uomodo prodit e thalamosuo Resp. Ad instar Sponsi gloriosi. Quomodo decurrit
viam tanquam robustus)Resp. Tanquam robustus. Quomodo tandem exoritur ab extremitate Caesoru '. S revolvitur a extremiis rates Resp. Oriendo Nobis & occidendo. Quae omnia, insigni , docta & eXacta Com. Paratione, per Tropum determinantur. --ra , quaeso . B E N L. Tropus non tollit rem; sed determinat. Non tollit rem ; sed modum rei. Applico. Non tollit motum aia Sole , sed eandem praecidit: ne sit cursus.
147쪽
Τn Eo L. Pur Los. LIB. I. 1o9 adinstar Sponsi, organicus. Cursus igitur tantom organicus Soli negatur. Motus vero etiam Confirmatur; & non eidem tribui. tui solum. VII. Quomodo autem Sol, ab extremitate Coeli oriri & ad alteram revolvi ex. tremitatem, dicatur, D. ittichius,art. Qit. pag. 16o. docet: Nonne, inquit , luce meridiand clarius estis quis ad has locutiones attendat, ligas r picere eam vulgi opinionem inpraejuaeiciosensuumfundatam , quo ιH. ubi visus noster terminatur Terra caelum contingere videtur , t Cain extremitates, in quibus νhalamus S tentorium quassi Solo in quod sese recondat, per totam nollem inqu1ete ibi manendo, ex quo thalamo manὸ prodire judicatur. apparens tanquam robu- ur ahquo gigas, quia in ortu longe major vivitur, quam in medio Caeli. Resp. Sed Elenchus phraseos in luce ista meridiana
commissus est. Nego, hancce tam brutam Iudaeorum Vulgi communiter opinionem fuisse. Εlenchus , inquam , phraseOS extre-mIratum : quas x. Coeli, & non Terrae: Coeliduntaxat; & non coeli cum Terra : Coeli &
Te,cuiuscunque sis sententiae,appello : Tu, neutri favens, in D. Wittichii, & meam, de vulgi opinione,acrius inquire sententiam. VIII. Meam repeto. Ab extremitate
148쪽
ris ENAMEN Loc. SA .R. a .Coeli 2. selius. 3. quem videmus exorsus ejus, Solis : & revolutio ejus ad extremIta- rem Caeti; non Terrae coeli, quem visu nostro determinamus. nec es, qui abson. Eatur a facie ejus. Atque ita, Solem oriri &occidere objective, non Armaliter, dico. Non tamen apparenter, quia nobis ita vi
detur ι sed vere. Objective Solem & realiter
oriri. non implicant. R icio autem bra,
tam illam Wittichii, quam Sancto populo
simpliciter tribuit. Opinionem , num. 7. recentatam; partim,quia etiam in vulgo opi nio haec particularis nimis est ; partim, quia puerorum potius, mentis nondum e maturatae & aliquo modo subactae . est, quam vulgi, e Patriarcharum lumbis progeniti , & sale AEgyptio conditi: in sapientia, inquam. naturali & divina , educati. Hodie istam vulgus, si maxime doceretur. opinionem non Caperet. Fuimus pueri. Scimus , quantum sapuerimus. Quid vero vulgus sentiat: non , nisi a vulgo, disten dum est. Ι X. Et cavendum certe est ; ne Ethni coram figmenta di superstitiones absurdas populo Dei, in operum Dei contemplatio. ne tatar eXercitato, Ps. 8. cum sacrilegio tribuamus. Factum id a quodam, non obscuri nominis. qui saperstitiosam & Idololatricam Ethnicorum opinionem Judaeorum vulgo attribuit. Hujus ineptitudinia memi-
149쪽
Tn Eo L. PHILO s. LIB. I. IIInit Tacitus, de moribus Germanorum :Trans Suionos aliud mare pigrum ac prope immotum , quo cingi claudique terrarum Orbem hinc es: quo extremus cadentis jam Solis fulgor inortus edurat, adeo clarus ut era haberet. Sonum insuper se mergentis auaeri formasique Deorum,'rad os
capitis adfici persuaso aesticit. Ad quae
verba Lipsius annotat: Haec persuas ru
ris S cassaepsebi fuit olem dum in Ocea.
num cadit Asridorem edere non after,quam si unitum ferrum condatur in aquam. Superstitionem Gentilem hic sonus & stridor, mergentis se oceano Solis, arguit. Idololatriam . formae Deorum , quas sibi apparere in radiis gens,Dei nescia,somniabat: gentiles quippe illi Solem pro Deo timebant &colebant. At,hanccine Judaeorum populo, a Mose & Prophetis tam erudito . tribuere debemus Quo argumento Orbis judicet, an vel unicum habeamus. Injurii val. de sumus, Homines Hominibus lX. Atque ita in hocce Psalmo NIX.v. 6. absurda bruti ingenii opinio rejecta : praejudicium vulgi refutatum, asserta SimiIitudinis est veritas. Praeterire autem hic non possum , quin paucis memorem, quomodo D. Wittichiuς. Dissi G. 6. art. U. Resp. R. Ecclesiasti Leydensa satisfaciat Ita autem Reverendus, in Dial. Theol. Astronom. p.
a 4. Primum. Ut Sponsis se habet adgl
150쪽
Nam suam non apparenter is ex opinione homInum, sed revera,ita'Somes habes aEgloriam suam revera, S non ex opinione hominum avarenter tantum. Quid adhaec . respondetur Negat et D. Wittichius i. c. quod eodem moclo Sol sese habeat ad Gl riam suam S ad motum: nam quamvis, inquit . nusia afferatur in Phalmo diverstatis
nota, tamen esiam nulta in eo comparatio
insiluitur. Sed frustra negatur Proportio, quae ad oculum est. Quemadmodum Sponsus ad Gloriam & egressum: ita Sol ad pulchritudinem , & motum suum sese
habet. Ecce Analogiam , nulla exceptione limitandam , eludenda mi Nulla porro assertur Sponsum inter & Solem diversitatis nota. quod D. Wittichius concedit. Ergo non dinerunt. Ergo in tertio uno & vero conveniunt. Dicat: Non sequitur Resp. Certe tam diu , donec disserentiam illam dederit. Hanc nunquam spero.' Tamen etiam , emipit, nuda in eo comparatio Insti. tuitur. Resp. Contradictio hic aperta est, non disserre in similitudine ; neque tamen inter se convenire, vel comparari. Quae conveniunt in uno tertio, inter se conveniunt : addo, idem sunt. XI. Alterum da Bois argumentum est:
Ut cursor sese habes a cursim suum , isa S Sol a otum suum : at carsior sese habet admoιum suum realue S non fecissim appa