Famosae, de solis vel telluris motu, controversiae examen, theologicophilosophicum, ad S. sanctam Normam, institutum a Johanne Herbinio, Bicina Silesio, ..

161쪽

Tii Eo L. PII r Los. LIB. L . IaJ..tia Sol vitreis proce is ab undo. Oraus erat fummo tantummodo margine Titan. - .-- Oceani consurgit ab unias. E contra ,occidentem sic depingunt Solem: ---- Titan parat alto coniuere vultus ,

XXIII. Hanc tamen delineatam Poetarum Hypothesin .fuisse etiam eorundem Opinionem. totus dubito: asserere non audeo. Orbem istum,pro delectatione animi, emnκisse eos ; non autem pro veritate assensiisse, existimo. Imo probo. a. quia, locutiones istas, non proprias : sed Tropicas: Metonymicas,Metaphoricas & Synecdoch cas, ita improprie,& pro verborum deliciis, esse acceptas voluerunt. Patet id vel eκ

isto Virgilii versu:- Nox piacidam redimita papavere

frontem.

mid λ estne Noκ animatum, quod papavere coronari, vel graniS ipsius aspergi. vel oleo papaveris inebriari debeat: ut, placide sic dei inita,dormiati Nemo dixerit Finxit potius Poeta Noctem , Deam quandam esse, quae stontem papaverum floribus

162쪽

s 1 EXAMEN LO C. SAc R.& capitulis redimita , granisque conspersa tenebrarum habens imperium, Terrae incu-het, & homines, tanquam soporifero isto Spiritu infatuatos dormire sectat. Ecce Tibi Caulae Essicientis : ecce Effecti Metonymiam : Tropos. Habes quoque Prosopo. poetam, Figuram: & quas non Poeticae manus elegantias. Dicitur ab eodem Vale,2Ε-

Iamque rubescebat ratatu mare, Soeth re ab adloAurora in rosei uliebat lutea bigis. Et alibi: Carmina vel caelo possunt deducere Lu

nam.

Rubescebat,canitur, mare. Quo tandem colore tinctum p Radiis. Objective, scilicet, S ex Solis radiorum, per sic dispositam nu- hem vel marinam aquam, refleNione. Ergo rutilum dicunt mare; sed, non esse tale,sentiunt. Carmina quoque Lunam possunt Poetis coelo deducere: sive venefica, sive ficta: quanquam id a Virgilio in Ecloga e κribundanti dicatur tantum ; non IVero pro opinione habeatur. XXIV. 1. Ratio secunda est . quia Poetae Philosophi etiam non postremi erant.

Erant boni Physici & Astronomi in specu. lativa : optimi Ethici & Politici, in Practica Disciplina, quod Te, Lector, innumeris locis Horatius, Ovidius, Virgilius docebunt.

163쪽

Tii Eo L. PHILos. LIB. I. Hs Reliquerunt enim scriptae, ex quibus Gali. laeus derivare Philosophiam suseipit,in Systemate Cosmico,Dial. I. pag. 77. Atqui, inquit, mi Simplici, quemadmodum tibi fasti. io non es, res Aristotele se hine in edisseminatas, Spersuasum habes, comparatrone combinationeque variarum particularum indesuccum extrahi; S alii egregii Phisosophi facietis in textibus Ari-

Dirithy, IDEM EGO PRAESTAERO IN VERSIBUS VIRGILII

AUT OV I DII , centones inde formi . turis, S iis omnia hominum negotia S na, surae secresa expiscaturias. Hominum,inquit, NEGOTIA: quae Placticae sunt Philosophiae, & contingemeefunr. Et NATURAE SECRETA: quae Speculativae Philosophiae.& necessarici sunt. Quod cum ita esse velit salsissime absurda illa infiniti Terrae orbis Hypothesis Poetis pro opinione imputabitur. Finκe

runt.

XXV. 3. Sciebant etiam Positae ere Aristotele . Ptolemaeo & aliis ante eum , Solis peripheriam & motum circa Terra punctum. Sed Poetico inebriati furore. Veritati fictis suis pigmenriS larvam, data opera, superinducebant: delectationis magis & utilitatis, quam Veritatis, studiosi. ritatem dissimulasse eos vel ornasse non autem negasse se certum est. Fin'

164쪽

-6 ERAMEN Loc. SACR: Nerunt enim . Phoebum occidentem , M, oceano B. sese immergere , ta in eo , On- quam in suo cubili, noctu requiescere: &iterum eκ altera oceani parte E, versus Terrae Meridianum scis, ascendere: & sic consequenter. Sed finNerunt. Fin Nerunt . inquam, 'pothesin SIBI; non vero ha-huetunt inionem. Sin autem vera haec, quae finNerunt esse crediderunt, id quod dissiculter probabitur: tum, Veritatem non edocti, errarunt. XXVI. Porro veteres, Tetram esse sub Hortae 'nte, non negabant; sed eam incultam , solidam & magneticae virtutis, per quam suas in uno corpore contineat partes, atque sic pendula in aere contineatur, Pu

tabant. . t

XXVII. Et hoc est . quod Aristoteles, Antipodes, ver fi pedas nostros , dari vel

esse,negaverit,eX hac ratione: quia,eX quinque Terrae Zonis, duas tantum lateralescensuerit esse habitabiles: puta illas , quae duobus Tropicis Cancri VA)S Capricorni, C, subjacent. Mediam quippe, B, ob aestum nimium: duas ultimas , Arcticam D, & Antarcticam, E, ob frigus

intensissimum , esse inhabitabiles, censuit. Quare,per illas in alium orbem non fuisse.

nec esse transitum : nemo enim tunC ultra Herculis Columnas navigarat.

XXVIII. Ista. autem Orbis, in quinque

165쪽

Tiago L. PHILO S. L aB. I. 117. Zonas divisio antiqua valde est. Primus e jus Parmenides dicitur Autor: ut ex Posidonio resert Strabo. orbicularibus hisce circa Polos D, E, segmentis, Zodiaci Verticibus descriptis, orbem, qu i patet, Vete res distinxere. Meminit autem Mathema.

ticae hujus divisionis Ovidius, ignaros. omnino philosophicarula rerum & rudes Poetas, cum quibusdam , non statuo , sed. Philosophiae petitissimos, cum Gal. Galilaei assero. lib. r. Metamorph. tali canens symphonia: Utque Euae dextra cardum totidemque si-

Parte secant Zonoe: quinta est ardentior inu. F 4 Sic

166쪽

118 EXAMEN Loc. SAc R. Sie onus inesti sum numero distinxit eo . - dem Cura Dei. rotiaeem plagae testare pre

muntur

uarum quae media est, 'est habitabilis aestri:

Nix tegis agra Has : totidem inter M.tramque locavit.. nemper emque taedis , mi cumfrigore flamma. XXIX. Denique. Posita Hypothes, non Opinionem statim pono. Viderint itaque D. Lans bergius, & D. ittichius, quo jure, quo fonte, qua fronte Poetas & vulgum rudes simpliciter appellaverint ρ Bardos,

brutos fungos; vacCas potius coelum aspectantes appellassent. Tituli isti in ipsorum& exstant, & nonnulli fluunt. argumenta tionibus. Vacca nullum alias, nisi suprase, coelum eκ sensu videt naturali: nihil praeterea. Vulgus idem videt. Conveniunt in tertio. Tanta scilicet crassi est vulgi ruditas lCavendum certe est, ne lapidibus a vulgo

obruamur. .

XXX. Porro: quae concludit ratio, vulgum, quod Coelum in Terrae finibus vero terminetur, opinarit Rationem Communi. ter dant: quia hancce Vulgus praeconeepit opinionem. Resp. 1. Praeconcepit Con- cessum id nondum est. 1. Esto. Quo tamen D. Wiuichius concludet argumento. vulgum ν

167쪽

Τ lino L. P RILos. L i B. I. 119gum , quicquid praeconcepit. vere etiam semper opinari, &. illud sic esse, credere 'Nullo unquam : nisi, brutam esse vulgi animam, statuerit. Non omnino & simpliciter insulsus est vulgus. Aspersum etiam sale eum , existimo: est enim rationalis. Si ra. tionalis ρ tum alter,prae altero,Idiota magis& plus formalitatis concipiet: atque ita, altero, magis sapiet. Quia vero non omnes

. forsitan vulgi loquar ita partes aspersae sale sunt: ideoque non aspersa ab aspersis facile,per sui communicationem,condiuntur.

XXXI. Falsum quoque est, quod D.

Wittidhius ex locis, De ut. 3 o. v. q. Εsa. 3 . v. s. Colligit, locus proximus ita sonat: maniunt ὸ terra orirnqua ab extremitate

caelorum a locutionem istam a sensuum p ejudiciis & vulgi opinione esse desum-tam. Ita quippe , Dissert. I. cap. q. art. 1.

Videtur, inquit. er, qui folissensibus innIlItur, ac si caenum esset mmio rium . quod in extremis Terrae finibus deficiat. ita ut Terrae innitatur, Sprogredientibus eo quemdeatur occumurum, im edieris progresum teriorem. Hoc prae incis , Pergit, sensuum occupatus Homerus AEth Fas coLocat ad extremitates Orsus S Occasius, exis mans Solem , ob hanc caeli S ierarae consI-guitatem. adeo propImuum eos eri, ut eo. rum cusem adurat, Oae,f. A.

168쪽

x3o EXAMEN Loc; SΑς R. Praejudicium ,&opinionem . Haec eXpen. dat, examinet. Non certe ista in aerem dicenda : qualitercunque in charta scribenda . Quaero : ad duo ista unum sint, & idem significent : PRAECONCIPERE ali. quid . & OPINARI; sive, rem animo

praeconceptam revera esse talem . Credere.

Constanter id, ego quidem, neqo. Rationes supra dedi. Σ. Εκ allatis a D. Wittichio Homeri, l. cit. versibus, neque Infiniti orbis praejudicium, neque Solis propinquitatis opinio, claret. Apponam versus :

XXXIII Εκcerpo hinc duas, qua po tissimae sunt, voces: scilicet, ἀνορων quod est . virorum seu hominum ultimi, AEthiopes. Argumentemur, quaeso , hinc.1 . Homerus, A thiopes hominum esse ultimos, dicit. Ergo in Terrae eκ tremitate Resp. Plus est in Conclusione. E. Demus &hoc, ad placitum, & dicamus: Homerus, . AEthiopes in Ter'e habitare eNtremitate. dicit : Ergo in eκtremitate ea , qua Coelum Terrae contiguum est. Resp. Et, plus in hac esse Conclusione ; &, phraseos Elenchum: &,quas non, in vocibus. Extremias. Terrae, sequi vocas esse fraudes. 3. Homerus dicit, in Solis ortu & occasu ultimos hominum esse AEthiopes: Ergo, Solem, ob hanc coeli StTerrae contiguitatem,adeo pro' - Pim

169쪽

T M g o L. PHILO S. L IB. I. 1 3 xpinquum eis fieri, ut eorum Cutem adurat,eκistimat. Resp. Cujus tamen modi argumentatio ista erit ρ Nego Consequentiam. Si quid enim Poetae veteres prae udicarunt: non certe statim opinati id sunt. Nos vero, quicquid illi poetice confinxerunt , Opinasse eos & credidisse; dicimus. Minus vere:

sine autoritate. q. Contrarium patet ex communi Antiquitatis AEgyptiorum etiam, ante Platonem,Ptolemaeum . Aristote-

. lem Sc. sententia : quae orbis Systema

Circulare certis Zonis distinxit , secuta. dum Ovid. lib: r. Metamorph.

XXX lU. Em his igitur,&quae praemissa

jam sunt, evidentissime demonstratur : I. Patres, & Poetas veteres philosophiam Mathematicam non ignorasse omnino. Nec 2,ram J unos: ut dimensionum penetrationem admitterent. Sed 3. quae somniumnr, atque, Poeticae elegantiae gratia, Cecine runt, seκcipio hic Lactantium . cui suas relinquo rationes: minus philosophicas : salsas. ) ista eos finNisse omnia ; non vero, ueopinionem, habuisse. q. Non sequi, Augustini & La Hii absurditates eκ litterati

Psalmi Ni κ. ev positione. Atque ita D. Lansbergius & D. ittichius satis nondum Ptolemaicis hic fecerunt. XXXV. Primum huncce jam di au-do Librum. Monitos , c uscunque sue rim Sententiae,. fautores velim . t , dum FG Sanis

Diuiti so

170쪽

x31 EN ΑΜ N Loc; SAc R. Sancti Spiritus de rebus naturalibus test monia legunt, imprimis Scripturae attendant nexui, sensui, collationi: & non obiter.& post primum quasi obtuta eam praetermant. Εκaminavi, utrimque pro & contra allatas, Scripturae interpretationes, ut Potui. Eκactius debui.Debeo adhuc. Argumento. rum declaravi in lassicientiam quas Utrimque ex Naturae, & non Scripturae tantum,

Libro depromiisse debueramus. XXXVI. Et, ne in fine etiam a symbolis abeam , Familiae Copernicaeorum propono. Disquirant, Sancta volventes Oracula . S olis Motus & Terrae quies, an eX coelo sit:

an veto eκ hominibus 8 Si eκ coelo: Cur non.

salva Hypothesi sua, eum receperunt ρ Si ex hominibus : caelum lapides pluet. Ptolemaicis, & mihi ipsi, propono: Terrae Motus & Solis quies eκ Naturae libro, an aliunde demonstrandus sit Agedum i Philosophi, cujuscunque Partis, Viri, estote rationibus fortes; sed quas Israelis intingatis fontibus. Docete: habe. te : gaudete vestra Hypothesi vestrisque demonstrationibus. Sancte allem tremendae Maiestatis Divinae oracula , vel reverentius

tractate, vel omnino omittite: ut, vos Domini opera contemplari; non vero ratiun

culis vestris famulari, DKO S ORBI EJUS, , constet. Libri Primi FINI