장음표시 사용
171쪽
In quo Quaestiones, Famosam, de Solis vel
Telluris motu, Controuersiam concernenistes , & eNam inan tur, & nonnullae Partis Utriusque Autoribus prinponuntur. Ita quidem : αι modesta Sententiarum ,
supposui; idem jam reassia-mere negotium mihi non ecset, nec otium; nisa importunae quorundam responsationes illud mihi imponerent. Reperti enim, utraque in Pam
, nonnulli sunt, qui in quaestionibus Phblata
172쪽
s 3 4 EXAMEN PROBLEMATlosophicis decidendis, tamdiu philosoplinis insistunt principiis , dum opiniones suas
tueri per eadem possunt. Ubi vero inter Bocarao & Ferison haeserunt, ita ut Oppo nenti eκ iisdem principiis satis amplius sa cere nequeant: scutum permutant: pro Philosophico Theologicum, quo se protegant, accipiunt telum , Sanctam Scripturam na. turalium qu aestionum esse simpliciter &adseqtrate normam,Contendentes: quia Domina praecipere possit famulae : Famula obedire Dominae debeat. Quod serio an joco dicant, videant qui pro Sacra in Philo sophicis Norma etiam ad sanguinem, sed inutilem, disputando, sudant. Non certe Do. mina praecipere ancillae , nisi , quae SUA sunt, potest : quia non debet,& neque vult. Habet ancilla, quae, Domina non salutata, Stamen non prohibente faciat: sicuti Domina , quae famulae praecipere nec Velit , ndieκpediat, habet, &sibi reservat. Videant. inquam , Dominae Scripturae propugna tores : an, quod illi volunt, ipsam praecipere Famulae deceat. Sarciat ancilla suum
supparum. Quid hoc ad Dominam 8 Suat& dissuat, justa hora. Quid, vel Tyrannica, hic dixerit Dominat Nihil dixerit: quia
in re SUA Famula eam, nec in consilium, nec in au Xilium, vocabit.'
ΙΤutii porro sunt, cum contra se disputantes blasphemiae in Scripturam , Divinae
173쪽
TA Eo L. PHILos. LIB. IL ν3s Majestatis laesae: & pollutarum caerimonia. rum sacrarum . postulant. Quod dum faciunt: a Capite ad calcem insaniunt; nec sul, in servorς furore dicam disputationis,
compotes ullibi sunt. Argumentationis summa est. Aut vera est, inquiunt, arguo mentatio mea; aut Philosophia contrariatur Theologiae. Quam illationem meorum ego esse inimicorum vellem. II. Incaute igitur D. lac. du Bois, Dial: Theol. Astr. p. 9. concludit eκ Lans bergior Cum enim quaestiones proposuisset hasce. Annon testimonta, quae in hac materia ex
Scriptis sacroproferuntur, pro vero S indubjsatis sint habenda i j, annon ex Io judescium pro rei veritate ferri posis Ne gat, inquit, Lan ergio , at ob quam rationem uia harum quaestionum fundame
ta in Asronomia S Geometrid acent; quasio vel Myronomia S Geometria Iacris literis sns contraria. Incaute, inquam, responsum ab eo est. Primam enim quaestionem Lans bergips nequaquam negat. Agnoscit ille Scripturae S. in hac etiam materia testimonia , materialiter ; sed negat eadem se maliter: id est, agnoscit & recipit Scripturam Lansbergius cum aliis; sed Scripturast explicationem Ptolemaicam, literalem, e X. plodit. Ad sermam agendum cum eo erat; non ad materiam. a. Quomodo sequ i tur: Fundamenta quaestionum Astronomica a
174쪽
136 Ex AMEN PRO B L ΕΜΑ T. eum jacent in Scriptura. Ergo Astron mia & Geometria sacris ii reris sunt Contrariae . Imo, quiadacent, quia non sunt, non contrariantur. Si enim essint fundamenta in Scripturis Astronomica & Geometri. ca , tum forsitan sibi opponerentur, discrepatenti Ergo DI V E R S A erunt. Scriptura & Astronomia; non Contraria. III. Quid quaeso , obstabit. si di κero . aliam esse Geometriam Philosophiae; aliam Theolosae Satis certe eκinde faciam Lans bergio, qui, in Commentationibus in Mo, tum Diurn. & Annuum Terrae, decertar. Legimu , inquit. 1. Reg. 7. 2 3. S 2. Gron. 4. 1. Sabmon inter alia templi meroseombiani instrumentasecisse Balneum aereum, is vasi tate Mare dictum e cujus diametrum mesiebaturs sum decem cubitorum: circum. ferentiam vero, filum cubitorum triginta.
Ubi proportio Diametri ad Periphoriam flatuitur ut I o. ad 3 o. aut ut 7. ad xx. Sed Archimedes taemomyrat insua cyclometrad . Diametrum esse ad suam Peripheriam , ut . ad a1. fere ; ut inter utramque mensurammtercedat disserentia integri cubitu Vuodsi quaeras. utra harum pro fitionum veritati propior sit 8 Respondebo proximam esse /chimeatiam,quae certis mis innititur Geometri fundamentis , non istam quam Θ, ritus S. Muri instituto intentus , popularι Specepto more. contentus fiat referre. Vuare
175쪽
TH Eo L. PHILos. L I B. II. 137emidens est, veJhoc exemplo, quae ad seometriam pertinent ex hac. non ex S. Scr plura esse demonstanda. Resp. a. Ad ista D.Jacobus du Bois, Dial. Theol. Astron. pag. 1 2. recte respondit,in verbis istis SInecdochen esse numeri rotundi, pro paulo majori. Di ces: Scripturax ideo fidem habendam non esse t Re . Neque D. Lansbergii s loquor cum Ecclesiaste Commentationibus habenda fides erit: qui hacce Numeri Synecdoche passim utitur. Sic dicit : Saturnum
suum perficere cursum anniS 3 o. Jovem I a. Martem a. cum ex Tabulis ipsius liqueat, Saturnum situm orbem absolvere,anni3.29. diebus a s s. Iovem, annis xx. diebus 3I . Martem anno uno & diebus 32 I. Instan tias plures Autor laudatus, i. c. eκ ipsius Proponit Tabulis. a. Spiritus S. Architecti
Iactum recenset, quod, more Vulgato, non exactum erat: mensurantes enim materiam,
propter 3O. negligunt unum vel duos pedes ; dicuntque, rem , praeterpropter, tot &tot pedum esse vel ulnarum. Fuit proportio illa de facto ; non vero de jure. IV, 3. Diversa sunt, Scriptura & Geome. tria 3 non autem Contraria. Diversus ergo in ipsis res tractandi modus erit. Et sic,Diametri ad Peripheriam quoque proportio in Geometria,eκ acta& accurata: in Scriptura, rotunda, & , quae obiter saltem attingitur.
erit. q. Minus nihilo est, quod objicitur,
176쪽
138 Εκ AMEN PROBLEΜAT. 1llam, S S. Diametri ad Circumferentiam proportionem . Archimedaeam non fuisse, Resp. Sed fuit Hebraea, communis: quam Moles ab AEgyptiis , Abraham a Chaldaeis&c. didicerunt. s. Dubitasse debebamus: - an illa Maris aenei circumferentia rotunda exam fuerit ρ Alicubi forsitan . in Ovalem . figuram defleκit 8 6. Examinandus fuit circinus. 7. Denique mensuratio ipsa, num accurata fuerit. Omnia hic dubia. Sed neque nos Di ametri ad Peripheriam propor- tionem eκ SS. discere : sed Euclide, sed Archimede volumus. 8. Lansbergius etiam de Archimedaea, T. ad x x. proportione, di .cit: illam sese ita fere habete. Siseris. Ergo - non eκactissime. Ad minimum : non sem. per, aut difficulter, procedit. V. Quaesitum igitur est : utrum S. Scriptura dubiorum naturalium, atque ita Maia. thematicorum sit proprie norma Sobrie quaeritur, ut veritati consulatur. Mascule hanc qugstionem tractat Amplissimus Sperlingius, in Instit. Phγsic. in Procem . qu. q. Versat eam quoque Clarissimus Lipstor. . - Pius, i. c. n. 3. Ubi, quod in eo laudo, Scri- pturam quidem in fallibilem Veritatis esse normam, ingenue profitetur; eandem tamen Scripturam, Astronomicarum quaestio num Normam,& adaequatum esseJudicem, 'recte etiam pernegat: ductus ratione, Π.3. descripta: Cum erum, inquit, hujus pro-
177쪽
Υ si E o L. P A I Lo s. L is. II. 13 9 fgematmnofri intellige, de Terrae motu fundamenta ponantur: in Asronomia SGeometrM.hoc es, m MathematicB d seipsinu &c. Indignum profecto es . is cum insigni mentu dedecore conjunctum, velli ho . miniθus , Mathematicarum S verae Philosophiae gnam, hanc cluentiam concedere, utilia, quae expurgati inteliactus acuisate adminiculante, G apparentiaria omnium test-monio vera e se ab omnibus cumfana ratio ne philosophantibus depreMnaeantur , tino
ictu evertant, proscindant, S ex principio heterogeneo maia ad Dum profo tum applicat ad talis posulare pr fumant, VI. Actum certo de omnis scientiae humanae certitudine esse , tecum , tuus Lector, judico. Nec quicquam addo. HOC
tamen: Scientiatum certitudinem a Scriptura formaliter non dependere. Et: propter materialem aliquam S eκternam Scri plurae repugnantiam, non statim noster Intellectus alienae mancipium fit libidinis: non divinae statim aurae particula tollitur: non Ratio r icitur.
VIL Multa siquidem in litetis Sacris dicuntur, quae formaliter distingui a nobis volunt. Methodus in Sacris eli; sed a nobis in ordinem redigenda : quia dispersa est.
Definitiones ibi continentur; at a nobis fodi mandae. Divisiones innuuntur; non eXprimuntur semper: forsitan, ut auraedivinae Paris
178쪽
xqo ΕΗ ΑΜ EN LO C. SACR. particula, ratio, occupata in talibus sit: collatio enim ordinata, est nostri intellectus operatio. Nusquam summus laudatur Aristoteles et nisi ubi re distinguit, atque ita bene docet. VIII. Librum igitur, non Scripturae, sed Naturae, ad res disquirendum naturales , volvendum nobis esse, recte eκinde arguitur. Quapropter, errare sua volunt sponte, qui in omni qualicunque dubio ad
Scripturam unice recurrunt. Suae Cert
ignorantiae asylum ibi quaerunt; non scientiae fundamentum. I X. Philosophi interim erit. Sacras etiam scire literas : locus enim a divino testimonio non rejicitur. Multum certe hic loci etiam, potest. Sic igitur. inquies, Scripturam Philosophiae esse normam oportebiti Neutiquam. Distinguo. inter Scripturam
Iudicem; quod nego: & Scripturam Testem; quod omnino assero. Philomphus quippe suum declarat subjectum, Medium
vero Terminum, Rameis . argumentum tertium) unde potest, haurit. X. Nec sequitur: probantem ex Sacris ideo, & statim , esse Theologum : quemadmodum non concluditur, eum esse Ethni Cum, qui en Ethnicorum libris, quatuore si se Elementa, &alia, docet. Multa Aristote les diaetis ὰpiscatoribus , multa a venatoriabus: nec tamen hinc vespisator, vel vena
179쪽
T EO L. P uixos. Lis. II. x Artor. audit, inquit Dn. Sperlingius, i. c. . N I. Declaro jam sententiam, & respondeo: Scriptura est in Ethicis rerum Philoso. Dicarum normis : hererogenea, non verb homogenea. Explico. Es norma: est enim pri ma Veritatis Regula. rerum phiclosophic rum: quia testimonium Scripturae de illis non rejicies. infalgibitis: non enim in tua Per eam demonstratione falleris. Si tamen falsus es non hoc divina habebat Scriptura ; sed hoc senserat humana tua ignorantia. dicente Auginino. Et vere, & philoQ. Phice quidem. Quoniam , quicquid Scriptura confuse eloquitur, tu apprehende re distincte debes, Si illa rei materiam hahet , in ea tu formam non quaeras. Materiale, inquam, tibi Scriptura aliquando dabit: Formale non semper; imo rarissime. Apud AEgyptios quaerendum erit , quicquid re Moles docere noluit 1 Et . privatim rogandus id erit Moses , quicquid publice
proferre nequivit. Meterogenea ; quoniam suo adsequata non est normato. Argumentor,&desino. Omne Mensurans adaequatum esse debet suo mensurat O. Scriptura est mensurans.
Ergo debet adaequata esse suo mensu.
Quod mhnsuratum, res sint Theologicae ad salutem; non autem philosophicae, qua
180쪽
tales, ad scientiam. Ergo Scriptura norma Philosophicorum dubiorum adaequata cla rius :conveniens non est : non homogenea: non judex; sed testis tantum est. XII. Atque ita Normam , concordi ratione, cum Lipstorpio consideravi. Sed ille argumento hocce Ptolemaicorum Petit Jugulum,l. C. n. 6. Vuapropter, inquit, neglia gunt scopum Scripturin x quotquot Geometricas S Asronomie, quaesiones ad ebus
normam expenaeunt , factuntque ροταμανεῖ. ἄλλο γέν-, quam imi ἀgioquin improbant.
Quae verba mulctam dicunt Ptolemaicis. Seῖ quam sibi dicere etiam debuit Lipstor. pius, cum aliis. qui in eandem impegerunt Lapidem. Si enim , Scripturam pro Terrae quiete adducentibus, principium simpliciter negatum, & , seu inconveniens Thmmati, a Copernicaeis non acceptatum suisset: accuratius , credo, in principia & nouemam inquisitum suisset,neque,disputando de principiatis , huc usque contentionis protraκissemus serram. XIII Summum cert8 Eruditorum orbis votum est: utinam Ptolemaici Copernicaeis sacras in hac materia literas non opposuissent directe: suffecisset enim ex abundanti intulisset Utinam rationibus physicis,& observationibus invicem egissent. Utb,
nam Ptolemaici Scripturam , vel non acce pr/ssent, vel acceptatam inaminassent melius