Famosae, de solis vel telluris motu, controversiae examen, theologicophilosophicum, ad S. sanctam Normam, institutum a Johanne Herbinio, Bicina Silesio, ..

191쪽

ΤΩ Eo L. Pux Los. Li B. II. I 3liust Ego in Controversiae hujus ventila. tione rationes, materiae subjectae convenien . tes, audio libentissime & eN pendo. A rationibus ad Scripturam ConfugienteS, causa cecidisse,judico. At, si adducuntul ab una :si etiam ab altera assumuntur parte Scripturae loca ; ena minandum penitius eortin. dem sensum , & sine praeyudicio quidem alterutrius Partis Hypotheseos, censeo. XIV. Horum , quae dictabam simi, retorsionem in me quoque parabit nonnullus.

Si, inquiet Scripturam adsequatam esse rerum Mathematicarum normam, negaS; cur igitur eandem contra, Copernicaeos,tot Lo-Cornm ERamine, urgest Resp. Urgeo: &Ptolemaicos contra,& Copernicaeos. 1llos: quod saltum tot jugerum in Scripturam se. Ciant: eamque, Mathematicis &physicis demonstrationibus neglectis , contra Adversarios, solam & solum cepissime, stringant: Cum tamen Scriptura, Testem se ibi rei & materiae offerat; non Iudicem formaliter etiam constituat. Εr, cum de Solis motu& Terrae quiete tam clare eκ Sanctis edocti Scripturis sumus, ut nullum nobis ea de re oriatur dubium : cur, quasso, sancto Domi. nam non veneramur silentio; & interea quae nobis cum ancillis sunt, transigimus Conferimus, lites componimus t X U. Copernicaeos Gutem urgeo; quod, objecta sibi in contrarium, Scripturae restimonia

192쪽

r Ex ΑΜ EN PROBLEΜΑΥ. monia tam salse rideant, tam superbὰ &contemptim eNcipiant, tam dico,quod res ad coelum clamat obiter & negligenter ad ea respondeant. Circumspiciendum certe militi suum est telum: an contra hostem valeat. Bonus miles suum acuit gladium :hunc eupolit: hine & illinc flectit, & vario

versat. ictum vel in aere , experitur. Non aliter decebat Copernicaros, in suam ipsorummet inquirere responsionem.

XVI. Quaeram enim; An Terra, vel Sol moveatur an hic. vel illa centrum sit 8 Ptolemaici, post rationes suas, Scripturam adserunt. Copernicaei, propter probabiliorem ut putant) Hypothesin suam, sed alte

nimis & vere praeconceptam, Omnia , quae, quot, quantaque sunt, Scripturae loca, aP parentiae, hallucinationis humanae.& Spiritus S. balbutiei praetensione , eludunt, si non evsibilant. At jam triumphatos putant Ptolemaicos, quibus illudunt. Cur ita quia Omnia, χο ."cunque ultra asserri ab iis queunt, sacra, per hallucinationem Hominum & apparentiam , refellere possunt. Magnam ipsimet, insigniter autem Lansbergius, hallucinationem halluzinan . tur. Sed cur ita respondent ρ Quia Coper nicus commodiorem in Mathesi & melio. rem nondum veriorem invenit Hypothe. sin. Justificata est Sapientia a filiis homi. num. J udicata a Doctoribus suis Veritas. XIV. Ceris

193쪽

T MEO L. PitILos. LIB. II. Iqs IV. Certe non considerant, non quae runt: an Ptolemaici eorum responsioni acquiescant ρ vel , an, sacra veritate salva , ac.

quiescere possint, si maxime, rationibus vi cti, velint Et, an hallucinationes istas ad mittant. Quae enim veritatis ratio est: Spiritum S. in tot quorum ultra viginti afferri possunt) tantique ponderis Oraculis, nobis. cum semper hallucinara Quis sanus, ap-

menter omnia & ad errorem Proponi, absolute , Concedet λ ut pote, ubi ntilla appa rentiae & hallucinationis ratio. vel necessitas

id evincit , sed eκ hypothesi praesumta ostenditur Sed res mihi jam cum D. Lip-storpio est.

XU. Horum Te quoque, Clarissime L IP S T O R PI, meminisse decebat, cum

in Copernico Redivivo, cap. 8. Num S. 6. Scripturam , & qui eam in Controversiis philosophicis adhibent, omnino rejicere S :x. Quia Scientias Philosophicas, non ex libro Scripturae , sed libro Naturae & ab iis , qui hasce callem, e ne perdistendas. Daniet is exemplo pater. At Montes, vide V, tuum super runt animum. Et coelum & animum

mutasti Ubi enim tua prisca & mens &, qua Verbum Dei tam pie olim veneratus es fidest Pia certe & sale aspersa sunt verba, quae in E Xercitarionibus tuis Academicis. ENer. 6. s. IDD exstant. Puo observans,

194쪽

te, HACTENUS SC RDPSI AD OPINIONEM, N U SCRI. BAM AD VERITATEM. oas

aerat, solam Scripturam sacram esse canonem veritatis in philosophid. 1. In Copern. Redlv. C. 8. n. q. Non enim , diciς, Scripturinfacrae nobis sunt a Deo datae, ut ex risph losophar discamus, S us homInes Mathematicos Sphsicos e ciant, sed ut homines adsalutem instuant, gloriamque cinissem praeparent testante Aposogo. Contrarium vero in Exercit. 6. g. I 2 q. sentis , cum sic excipis : Tam etsi enim Scr/pturae Sacrin non sunt a Deo datae, ut discamus indeph osophari, nihil tamen impedit. quominus inde excerpamus femina Sprincipia bona

rum aritiam.

XVI. Et si igitur Geometriae & Astronomiae fundamenta tradere Spiritus S. noluit; tame semina & principia bonarum Artium,&sic Geometriae, Astronomiae, Architectonicae, &c. Scientiarum Mathematicarum, tradidit. Confuse quidem & minus accura. te: tradidit tamen. Tibi vero excolendam reliquit Methodum. XVII Intuere,quaeso, Coeli exercitum l Annon ibi luminaria vides: Magna, minora, blaκima: certis classibus distincta & Oe bibus . Ecce tibi Materiam et astronomiae.

Audi, quid Coeli Tetraeque imperator ossi.

195쪽

Tn Eo L. P nr Los. L et B. II. 347cii Luminaribus hisce demandet ρ Fiant. inquit, Luminaria in firmamento Coeli: &

DIVIDANT diem ac NOCTEM:&sint in SIGNA & TEMPORA,

SDies, & Annos. Vides ,etiam formaliter hine & inde inspetiam Astronomiam. Chro nologiam Quid hoc est, dividans iuem ae Noctem ρ Clatior tantum deest Explicatio. Scilicet, Diem esse, dum Sol nostrum illa. minat Horizontem: Noetem, dum infra, apud nostros versipedes, commoratur. Vuid Signa Quatuor Anni temporum : Veris. AE statis, Autumni . Hyemis. Signa Anni.

Signa Mensium. Signa; philosophice , subjecta Ecclipsium. Si vis Astrologiam 8 signa irae Dei, & generis humani calamitatum .

Quanquam haec remote hic accipiantur. Omnia hic plana: nis, quod de Circu. lis , AEquatoris , Cancri, Capricorni &c. de Solis in Eccliptica revolutione , nihil dicatur. At ista rationis sunt Entia: quaedam

ratiocinantis: quaedam etiam ratiocinatae.

Ergo, quia imaginarii Astronomiae orbes in Scriptura S. non docentur, in Scriptura nullae omnino res habebuntur Astronomicae 8 Quae consequentia Z quae ratio 8 Ego quidem concludo. Si in S. Scriptura res Continentur Astronomicae, sequitur aliquid

in Astronomia per illas res probari & declarari posse. Quanquam probatio talis per accidens sit. G a In

196쪽

a. 8 EXAMEN PROBLEMAT. In Arcam Noachi ingredere. Architecto. nicam , a Deo propositam Noach O , inibi

miraberis; ut & Geometriam,in Arcae com . mensuratione.

XVIII. 3. Ibidem loci, Exercit. 6. lego ista : Scrapturae hber non est norma controversarum P0 carum homogenea , es samen in Risus, secusndum quam omn iam aliorum lcrpta ae Iudicari debent ac possunt.

declarat, mediumque termInum, undepotest, haurit. Illiuo enim iesimomum , a divina veritas S sapientia est. XIX. Quam Sancte & pie. vere & doctὰ stripta haec suntl Quaero tamen aliquid . Cum Physicus , suum e Physica sacra Christianati Mosaica. subjectum, declaran S, non Peccet: quo, quaeso , lure Mathematicus peccabit, cum, ad suam astruendam HIpothesin , Medium Terminum , unde potest.& sic ex Sancta etiam Scriptura, haurietλ Si potest , inquam. Quare 'ευβα sis ἄλλο faciunt Quare salcis in alienam immissae messem a Te postulantur Peccat. qui in ahenam messem , DomIno invIto, suam mittit falcem. At colonus in agro etiam alieno, quod suum est. demetit. Jam Philosophus, Geometra vel AltronomuS, . . qVRD .

197쪽

ΤΠgo L. PHi Los, LIB. II. 3Α9 quando Sacras literas sua apprehendit sal.ce, eritne alieni reus Neutiquam : quia in ALIO tantum messuit agro ; non vero in

ALIENO. Si enim Philosophica , & sie Geometrica, in Scripturae agro Consita quo que a Spiritu S. sunt; tum Philosophus. SUA inibi demetens, facit hoc in ALIO tantum fundo, non in ALIENO. Consentiente etiam DOMIN O: Spiritu Sancto. XX. Non igitur scopum S. Scripturae

negligunt, quotquot Geometricas & Asitonomicas quaestiones ad ejus Normam , he te rogeneam &in adaequatam , aliquando &Per accidens, eκ pendunt. Neque in alie . num transiliunt genus; sed in aliud : quia suas ibi inveniunt frugeS.

cap. 8. n. 6. Concludis : illos, qui eN S. Scriptura, pro sua Mathematica assertione, argumentantur, asserere nunquam pura. veritatem e e unam 'simplicem ; arioque

verum In Iheologia. cuin tamen axiomata in omnibus Scholispersonant. Seae cogentur hoc loco παραλογως admittere : ikud, quodes

falsissimum in Mathesi Sphilosophia , esse verum in Iheologjd , quod es absurdinimum. Quod, inquam, i .c.sequi eκ S. Scripturae in Philosophicis rebus ad duetione . dicis: periculi nihil est. Negabo consequentiam. Namque i. possum veri atem con-

198쪽

rso EXAMEN PROBLEMA T. siderare, vel in essendo, vel in cognoscendo. Materialiter, vel formaliter. Materialiter , propositio Philosophica contrariari

Theologicae videtur; Formaliter vero nec videtur, nec contrariatur. Exempli gratia. Defensurus hominis generationem : dico , eum eκ Maris cum Foemina congressu ipsorumque seminis & sanguinis Collatione, progenerari. Quod ipsum physice demon - . tiro. Alter vero,curiositatis caua quaerit: an non sine tali parentum congressu homo generari possit Ego autem ei, id impossibile

eX naturae qualitate, physice adhuc probo. Tandem , si ipsius naturae certitudinem sci.

re ex me velit, in testem voco Scripturam& quidem tam Creationis . Gen. 2. v. 27. 28.

quam Diluvii Historiam, Gen. 6. v. r9. Cui testimonio ipse, nisi ἀρρώωα-λανοιας laboret acquiescet. Jam propositio Scripturaeeκ inde ei in testimonium erit: homines non posse sine Masculi & foeminae confunctione multiplicari nasci.Physica idem pronuntiabit. Quae ergo hic erit discrepantia Nulla omnino.Et tamen physicum ex Scriptura aκioma desumtum , per ejusdem te istimonium est probatum. XXII. 1. Propositiones istis : Virgo non parit, naturaliter: Virgo parit,supernaturali-xer: quales, quaeso, sunt ρ Estne una eadem. que earum,in suo loco,Veritas ρConfidenter dico, unam eandemque Propositionum harum

199쪽

T ii K o L. P A I L o 3. L et B. I I. I s rrum esse veritatem utrobique : & in Theo. logia,& Philosophia. Utrumque verum est in Theologia: docet enim , virginem, quae virum non Cognovit, parere ordine naturae non posse et & , Virginem, quae non cognovit virum , entra & super naturaliter parere

potuisse. XXIII. Ita quoque Philosophia: alterum docet: scilicet, Virginem physice parere

nequaquam posse. Alterum credit : Virgi. Rem nempe parere hyperphysice potuisse. Et vere dicit, potuisse quia potentia : haec traducta vere in actum est. Frustra autem est putentia , quae non quocunque modo traducitur in actum. Si igitur Propositiones

Theologicae & Philosophicae in Philoso. phia: ti Philosophicae Theologicaeque in

Theologia verae determinativo sunt: Ergo Veritas una eademque est in Philosophia& Theologia. Atque ita minime inter se

pugnant.

XXIV. Ad gratiam suae Hypothesi im-

Petrandam,dicis l. C. n. 7. eam . de Terri mobilitate) sistentiam esse assertam ab iis. qui omnes antea Ptolemaicaefuerunt a /aesententiae. a. ab Io,qui vel ipse rarasta Eccclesiastici Viri fuerunt: vestis certe familiari si mi S Scripturarum non ignari. Quos quidem ego Viros veneror, sed Tibi conseq aenuam nego quia perpetua non est. XXV. Dicam enim : multi insignes Viri.

200쪽

qui antea Ptolemaicae opinioni fuere ad libeti, postea, aliam edocti, eandem repudia. runt ρ Libellum dederunt,& in eo rationeS.

repudii: quia, scilicet, Copernicaea Hypothesis, doctrinae, methodi felicioris, & facilioris in Mathesi progressus caula, poties

ipsis allubuerit. Caeterum, sententiam vulgo receptam, & Sanctis Scripturis literati. ter consonam & sensualiter, formalitatem hanc verborum de Solis motu ; non vero

motus ipsius, esse volo non penitus alii 'cientes; sed eam in Theoria: Copernicaeam in praxi commodiore retinenteS: quemadmodum, istas Hypotheses, sibi contradicentes, debere propter S. Spiritus oracula, esse subordinatas supra probavi. XXVI. Dato vero ue eos, qui antea Ptole, maicae fuerant addicti, postea, aliam edoctos . eandem repudiasse simpliciter Sententiam. An non Elenchus ignorabiturλ Re. pudiarunt sane. Non sussicit, nisi recte. &eκ causa sum ciente, repudiarim. Et iam blasphemus Haeresiarcha, Arius , antehac Orthodo κus , priorem repudiavit sententiam. At, rectene fecit Actiones honae non sunt honae: nisi nant bene.

XXVII. Quod vero tot,tanti, & Ordine& Literis & Dignitatibus illustres Viri, contrariam Ptolemaicae sententiam tulerint. &3mpleXi eam Communiter sint: illud Co, pernicaeae Familiae ornamento nequaquam