장음표시 사용
281쪽
nullum hospitio eκcipiebat. Quod Perseus indigne ferens . Gorgonis ei Captat ostendit. Quo viso. Atlas in montem mOX Cori rersus est, β. Atlas fuisse dicitur Astrologus insignis , qui de Sphaera hominum Primus disputavit. Unde, portate eum caelum, canit Uirgilius: - Ubi cael fer Atiab Axem umero torquet, sedis ardentibus
. P. Quaeram hinc. Cur Poetae, Atlantem Coelum humeris sustinere, dixerunt Dices: quia viderunt sic , & ideo locutio ipsorum est secundum id, quod videtur Resp. Ergo Coeli quoque aNem secundum apparentiam Poetae descripserunt: quia de Atlante Uirgilius canit, axem humero torquet. Disparitatis rationem non dabis. Ergo. Εκpedias te : quia urgeris.
tem , montes claror. esse duos. Unus ad Herculis Columnas , alter in Lybia interio. re remotior. Hujus summitas videri nun. quam, si Herodoto credimus . potest : quia nubes ab illo, nec aestate, nec hyeme , divelluntur. Quapropter incolae , Coeli eum esse Columnam diκerunt. Sed, quod Virgilius viri formam Atlanti tribuit, fecit ideo: quia Atlas, Mauritaniae Rex , Conversus in eum
ab ipsis fingitur. Unde Virgilius gracilio'
282쪽
Praecipitat onis, glacie riget horrida
figmenta ρ Sed monendus ante es , quam Te demittam. Dum Poetas legis, attende. r. Multa illi dinerunt,quae,in rei veritate esse talia, Censuerunt. Dirierunt autem, ut Philosophi. 1. Multa diNerunt, quae finNetunt, simpliciter. Et finκςtunt, ut Poetae. Sed, non esse in ipsa re talia, sciverunt. 3.
Multa di κerunt, & finxerunt ad allusio. nem. Et sic veritatem tincturis suis delinearunt. Larvam etiam induverunt : αquam in figmenti larva dissimularunt, IV ritatem intrinsece prodiderunt. q. Poetas cum legis : legas illos non , ut Poetas, semper; sed, ut Philosophos, etiam. X X XI v. ' 3. Psal. a. vers 8. Pete a me, S aeabo gentes in possessionem tuam, fines terrae jus possesIonis tu . Item.
Psal. 22. vers 18. Recoriabuntur conavertentur ad Jehodam omnes fines terrae.
V.πιτ.vers ii. Resp. Quid de Terrae Coe. lique eκ tremitatibus sit sentiendum , supra.
283쪽
13 6 Εκ AMEN PROBLEMAT. addam : nisi hoc : ubivis hic Subjecti esse Metonymiam pro Adjuncto : hominibus. At hoe non est , vulgi sese praejudicio ac
Commodare. Tropus enim iste vulgo cum Erudiris communis est: non quidem formaliter . quatenus Tropus; sed materiali ter, quatenus locutio vulgaris & usitata. Sic vulgus , etiam insulsissimus. & in stricta signaricatione . quotidie loquitur:
mladi druingen. Haec sunt vulgi noliri,
nautarum , ruit Icorum, mulierum , puero
rum , quotidiani & vagi sermonis, dicteria. Ergo Deus Pater hominum praejudicio Comtrario sese hic non accommodat: quia non est contrarium.
NOTA item BENE. Verba Psalmia. vets. 8. ad aeternum D K I Filium facta sunt ; non ad vulgum. Deus Pater dixit ad Filium : David scripsit ad Hominem , vel simavi , vulgum. Non haec tam obiter tractanda sunt. - ,
XXXV. ' Α. Job. a 6.vem 7. su extentat. AEquilonem super inane. Quartum hoc D. Wittichii, pro sua sententia, est exemplum& argumentum. Sed nihil concludit: quia dubia ejus est exegesis, philosophice: Per
284쪽
Turo L. Pur Los LIB. II. QUI Aquisonem, inquit Autor, Dissi I. c. q. art. q. commode lac intelHrtur coeti pars in q u labet poclum Antarcticum . consentita a Gr-culo AEquinomah.qur Caeliam diu aes in duas partes , Sc. Inarie autem explicandum es de Aere , quem vulgus nIhII ege Putat. Resp r. Aquilo non habet polum Antar- isticum ; sed Arcticum. 1 Neque illa coeli pars Borealis constituta est a circulo 2Equinoctiali; sed ad AEquinoctialem.AE Atorem. Credo autem typographicum hic irrepsisse
peccatum , Omissionis. Addi quippe debe- bat το oppositiam: ut ita te Atus esset : Per Aquisonem commode hic InteEu tur caeli
pars /lia, quin habet Posim Antarcticumo satum. Non coeli ; sed Orbis. 3.Ccelum non habet polum : sed Mundus: quia circuli non in Coelo . sed in toto Mundi sistemate, describuntur. q. In voce, inane, Spiritus S. vulgi Pr udicio se te non accommodat : quia, quod vulgus de inani sensit, idem S S. effatus est. XXXVI. Aquilo est aquila, velociter a Septentrione volans. Incommode itaque per Aquilonem Aristicus polus, seu coeli Borealis pars, intelligitur. s. Quid ,.quaeso, cogit, tam longe oraculi huyus interpreta..tionem petere , cum proNime genuinam,
habeamus ρ Literaliter , sicuti verba sonant, accipiendum hocce S b. essatum est: quia S sensui sacro , & rei naturae convenientius
285쪽
138 EXAMEN PROBLEMAT. Expendo verbum extenaei. In conveniens sane est enunciatio : Deus polum Arcticum extendit. Dabo Convenientem. & adaequatam : Deus Polum Arcticum SUSPENDIT, elevat , super inane. Εκtensio igitur illa proprie Aquiloni. Vento Boreali.
tribui potius debet. Potius, inquam,& vero similius. Attende. Ventus ille siccus Ple. rumque atque frigidus, nivium & grandinis . vector est. Quae omnia quando fundit at que vehementer impellit : ere tendi quopiam modo super aerem, dicitur. Item: Metaphorica forsitan erit locutio : ab animato ad inanimatum desumta uemadmodum enim eκ angusto flantis orificio arctior primum egreditur ventus. postea latius in aere extenditur: ita Aquilo sese per aerem
spirando quasi diffundit, eκ tendit, dilatat. XXXVII. Quid autem vulgus per ma ne intelligit Nihil, inquit D. ittichius. Resp. Nihil vel eis positivum , vel privativum, vel negativum. Vulgus prIυatIvum nihil loquitur: sed non Considerat. Negatruum capit, & aperte lacit testatum : quod Galli, rim : Belgae . niet inelai: Germani,
Poloni, Mesa nIc , efferunt. Et, hoc se sapere, sciunt. Quantumvis vulgus con
fuse α. N IHIL apprehendat. P vivum vulgus & capit & eloquitur et sed, se id sentire , ignorat. Tale positivum Nihil appellat aerem. Quaero ex plebeio , vel plebeia:
286쪽
Υ Ε o L. P iii Los. LIB. II. 139quid in vacua habeat urna Respondebit,imet mel a I. Pergo, Atqui aerem inibi contentum habes; ideoq: Nihil habere non potes. Reponit ille illa: bat illi tueI;
Audis, quid homunciones de Nihilo senti-anr Consulas eos, culusiunque erunt vel gentis, vel mentis: & porro aud: eS. Non itaque vulgus per inane intellexit Nihil negativum , sed politri um. Vulgus quippe . ab infima Terrae regione ad coelum usque sidereum esse aerem . Censet. Si aerem. Ergo non Nihil. XXXVIII. ' s. Act. 17. vers 17. Nau. tin cIrca mediam noctis seus cat/ sunt σαγεινὶ appropinquare sib/ aliquam regio. nem. Locum huncce, a se allatum, idem
Autor hoc explicat modo, C. C. art. 8. Locutio, inquit, hinc desumpta es e vulgari Uuis fasiacta, quo fit, Mi dum navi vehImur, hilo
ra accedere S recedere viriantur, terr que urbesque recedunt. Resp. Paucis multa eκ Pediam. I. Locutio ista a Communi visus ex.
rore est de sumta ρ Nemo id negatum ibit. Sed attende. a. Fallacia ibi fuit nautarum visus , non vero Judicii. Terraeque urbe uerecerint, quando portu provehimur : Oculo; non rationi. Percipit visus: sed contrarium Judicat ratio , Uusdem Videntis. 3. El. quum facientes iter dicere, eκ visus errore , solemul:
287쪽
, o EXAΜEN PROBLEΜAT. Nesseoderitne etiamne revera vulgus sic)ud cimus Dicere solemus ι non judicare Nihil ad rem. Ostendendus erat lo .cus , ubi homines falsum praejudicant in apparentibus naturalibus. Hic enim praevident tantum; non praeiudicant: quia se visu errare sciunt ,& fatentur. q. Denique Spiritus Sanctus . Nautarum more loquendi describi, sicuti prolatae sunt, jussit. Non igitur ad captum sese vulgi accommo. davit. Nihil itaque locus etiam iste pro D. Wittichio facit.
XXXIX. ' 6. Judas Apostolus in sua Epistola, vers 13 Pseudoprophetas describit, quod sint πλανηται ,ses, errat j-cae. Erit hic iterum, pergir, art. 9. cap. C. Exemplum formulae cloquenae ab erronea Frnrone desumtin. Resip. a. Sunt Elenchus phraseos nec non Causae, in voce πλανῆται, commissi. Non quippe ideo Planetae sidera hic errantia appellantur , quia motus ordinem non servant & revera errant: quod putare vulgum, D. Wittichius supponiti sed , quia in motu discordant. Quidam enim Planetarum contra Mundum eunt, uti &ῖ: quidam contra & cum Mundo,uti sunt,
discere, vel ex suis Interpretibus Belgi S. Poterat , qui Catholicum huncce Apostoli Judae IeXium sic exponunt: dat
288쪽
Audis quia ipsorum cursus reliquarum stellarum cursui conformis non eae Ipse Amtor reddit, c. c. & art. C. P. 6O. X L. 1. Qua ratione tertium istud argumentum probabitur: Spiritus S. sese in is a Planetae voce , vulgari accommodasse ca. ptui : qu/a vulgus planetas errare erronee s.
pinatus es λ Ego probationem ne spero quidem. Attende , LECTOR incorrupte. Quis, Planetas errare primus somniavit pquis dixit ρ quis opinatus vere est In Mathematicorum Scholis de isto olim est somniatum errore, Diκerunt enim Astro. nomi. quosdam Planetas irregulariter moveri. Non , quasi irregularitas illa formalis,& per naturam, sit, sed objective, compara te, & in respectu ad dilectum Solis &Lunae motum. Et hocce pacto errare eos , Rhetorice diκ erunt ; non autem philosophice senserunt. Si Fruditi; Ergo non vulgus. Ratio obviam est : quia vulgus non tantum non errare dicit Planetas : sui, eos ne quidem esse, novit. Quod si aliquos scit: Errare eos negat. V g. non tam facile persuadebis Idiotae, crassissimo etiam, Solem a suo deviare tramite. Εκperiari εἰ non ma-
289쪽
E L EXAMEN PROBLEMAT.. gno constabit. Crassissimum atque bardum convenias Idiotam: quem vernaculo allo. quaris sermone , dicasque incidenter : De
sum Certe ipsius tuam vellicabis aurem. Phi. Iosophi ergo, Planetas errare, primi somniarunt: quia licuit, sano sensu , dicere. Vul. gus ista viκ dixit. Imo, diκisse, negandum est: quia, quae Idiotae praeconcipere non
potuerunt, dicere non consueverunt. .
XLI. 3. D. Wittichii sententia non procedit: quia, quid per stellas istas erraticas in teli igi debeat, dubium adhuc & Eontroversum est. Alii quippe Planetas ipsos. Alii quandam in genere stellam. Alii ignem sa.
1uum, &, qui Praevalere videntur, cadentes Bellas exponunt. Quid ad hanc Homonymiam D. Wittichius ρ Non mustum, inquit
I. c. de hoc loco disputabimus, seu crent res, qui loci adducti. Resp. Sed, disputandum
de loco; vel omnino praetereundus erat: ne que perforatus ohici clypeus debebat. Clarius. Non erat pro principio trahendum . quod per se incertum valde erat. XLII. q. Congrediamur pro veritatis ara. Dico : locutionem in S. teM tu esse me. taphoucam. Subsumes: in omni Meta- Phora nativa vocis & applicata est significatio. In Prothesi, nativa : in Apodosi appli- Cata. Erso, Planetas vere errare, SS. dinit. Resp. astra in genere: non Planetas, in spe
290쪽
Tugo L. PRILos. LIB. II. . cie. Et hoc verum est. Oby. Hoc autem eκ...
vulgi dixit opinione. Resp. Non stricte di- cti, sed late : id est, Eruditorum. Sed hi
non de vulgo sunt. Regeres: attamen sequitur, hominibus Deum hic condescen. disse. Resp. Hominibus. qui judicare di. dicerunt: non vulgo, qui discere necdum Optat, nec quicquam novit. Instabis: Sia militudines lunt propter captum Idiora. rum. Resp. Ergo ne omnes Metaphorae propter vulgi erunt captum At non Omnes Idiota capiet Metaphoras. Ratio : quia non omnium rerum habet scientiam. Haeres.
XLIII. Quam Copernicaei, in Theolo. gicis & Physicis, praetenderunt, Dei con.
descendentiam ad Sanctam Veritatis Noe.mam eκaminavi. Dispiciendum quoque in Moralibus erit. Εκaminabo autem mor lia Scripturae loca, secundum D. Wittichii quaesitum, & conditionem: ita. α ut en Condescendentiae verbis rei ipsius veritas haberi non possit. 03. Ita: ut balbuties illa en Praeconcepta vulgi sit opinione. XLIV. r. Adducitur Esaiae locus, Cap. 49. vers. 26. Lege eundem , LECTOR. &num veritatem rei, seu sensum , eNinde hais here vulgus nequeat, expende. Sed, quid verba consarcino Ipse D. Wittichius, Dissert. l. cap. 3. art. I. pag. 3 6. sibi exacte &Logice respondet: Cum eundem, a se, pro L 1 se, al-