장음표시 사용
311쪽
vitat. Haec Methodus Psalmi sacra, distin .cta. & ideo philosophica est. NOTA, quaeso. ΒΚΝΕ. αὶ Illa, quae Scripturae Sanctae, ruatenus talis, propria sunt, non sunt Philo. 1phiae: neque Philosophica. sa Quae philosephica sunt, sint licet, in Scrs plura, Pro pria Scripturae non sunt. Quia semine alieno suum consevit agrum. Philosophus itaque ea fibi vendicat: atque ita, tanquansua, tollit.
XII. Alicubi 3. Spiritus S. Theologica philosophice proponit ubi per philosophicas Theologicae res illustrantur: ut, cum ratio Status Regni Christi per rationem Status Regnorum Politicorum & Rerum- publiearum , explicatur, vel Cum eo con- fertur; atque ita philosephice, ut intelligi eo melius possir. proponitur. Similia sunt exempla, Matth. 1 o. de vinea, ubi Oeconomice: Matth. 11. de Nuptiis filii Regis, ubi Politico Regnum & Euangelium Chri.
NIII. Non tamen mihi, propter Problematis istius assertionem, Danaei sententiam imputari velim: non quippe ego Philoso. phiam eκ Scriptura sermaliter educo, sed Philosophicas duntaxat res. Et hoc eo fine: ut ostendam, Spiritum S. in philosophi.
Cis rebus non tam cum vulgo . quam cum Veritatis ratione ; non secundum rei apparentiam ι sed rei veritatem ipsam, loqui. . XIV. Eκ
312쪽
T M E o L. P A I L o s. L IB. II. . 26sXIV. Ex hisce, quae praemissa Jam sunt. sequi immediate volo : posse, nimirum .hominem Christianum ac debere , eκ &cum Sancta Scriptura , in philosophica materia, philosophari, & philosophice loqui: atque ita α philosophicas controversias j TESTIMONIO SANCTO declarare:
interdum etiam aliquo modo probare. A sertionis ratio est : quia Medium Termi. num unde possumus ac debemus,haurimus. Id quod Lipstorpio non etiam incongruum visum est, ENer. 6 g. x 24. Scriptur , inquit. Bher non est norma controversiarum Ph δεῖ carum homogenea; es tamen in Vibilis, a cuniam quam omnium aliorum scripta H.
juae ear; debent ac possunt. Neque vero Phsicus falcem in ahenam messem immit.
Christiana S Mosaica taeclarat, mediumque terminum, Mndepotes haurit. Idius enim testimonium ipsa aevina veritas S sapientia ess. Quam sententiam ex Cl. Sperlingit suae Physices Prooemio Lipstorpius:& nunc ego,
eX Praeceptore meo , tanquam , & sanae rationi & verae pietati, Congruam , desum
1 N possimus in hujus materrae Iheoria in bensium Ptolemaicum; in Praxi Tero sensum Copernicinum , salis scientia S conscientia, retinere M I. Equi '
313쪽
166 Εκ AMEN PROBLEMAT. Quidem me, in hocce Problemate ruminando, libenter eκerceo. Et dignum quidem , quod
acrius expendatur, est. In tanta enim, &controversiae dissicultate, & controvertentium asperitate, & alterutrius discrimine, via est calcanda, ad faciliorem. Controversia compositionem , & animorum exasperatorum conciliationem. Sane , qui praefiκum expenderit Problema, illudque approba verit in Copernicaeas demonstrationes tari quam iacillimas & methodicas , admirabi. tur:& Spiritui S. quomodocunque in Scripturis loquenti, cum Ptolemaicis pie assenserit: & sic cum meliori animi sui quietatio ne utrasque audiet, & pro opinione agnoscet 1 non vero alterutram suscipiet pro Scientia, & salutabit. Sed ad Probam. II. Pro assirmativa Problematis plures,& non contemnendae, Occurrunt rationes
Dico itaque: posse me in materiae hujus Theotia sensum Ptolemaicum, in Praxi vero Copernicarum, salva veritate & conscientia mea, retinere, eN hisce rationibus. a. Quia contemplatio DEI Operum in literis Sacris nobis i 'ungitur, prout i sunt creata, Psal. 8. q. & 33. 9. & quidem Cum admiratione summa. Sed Modus contem plandi nuspiam ostenditur. Concessit forsan eum benignissimus Pater parvulis suis:
314쪽
Τ is x o L. P M I L os. LIB. II. 167 ut eundem sibi ipsi, quam commodissime possent & vellent, efformarent. Si Modus contemplandi nobis relinquitur; tum con . cludit Problematis affirmativa.
III. 1. Considerare opera Domini, & sic sydera etiam . possumus dupliciter. α uti in se sunt, uti libi sunt, & uti creata esse dicuntur. Et sic cum Deo & loqui & sapere debemus. β uti NOBIS sunt: hoc est . pro. uti a nobis.vel commodius concipiuntur. vel utilias disponuntur. IV. Rem a posteriori considerare
nunquam nos Spiritus S. non etiam Apostoli, nullus S S. Patrum . nemo DD hodie prohibez Quid autem . quaeso, est, rem is posteriori considerare; quam,concipere eam formalitate consequente : non autem semper intuitiva Εκplico. Formalitate ea. quam ipso eκperimur facto: addo ego, for. malitate, quae nobis expedit. V. q. Quia assertio Copernicara fuit hominis praeconcepta Hyputhesis; cujus hypotheseos principia , Philosophi postulata. non Philosophiae , fuerunt. Et quis tam in Philosophia peregrinus est, qui non videat, Astronomos ex veris & salsis stupenda in Eclipsi praedice te λ Fictos tamen orbes, non reales, non physicos adhibent, ut sunt: AEquator, Cancri, Capricorni, Polares, &α circuli. Audi, quae Mulerius, Copernici laudator & Amator, Inst. Astron. in Praefat.
315쪽
,68 Εκ AMEN PROBL ΕΜΑ T. dicat Non ignoro, inquit, musta contineri
in spothesbus Myronomico absur a a recta ratione aesentan . Sed quid mora mur potheses , quin mera sunt hominum figmenta, manae ystema ana tica restavere
VI. s..Siquidem ipsis quoque Copernicaeis notum & receptum est, se verum
Terrae motum exacte assequi non posse ; &ideo , motum Terrae, in & ex circulis demonstrationibusque suis Geometricis provenientem, sequi, necesse habere. Dubio procul est. Copernicaeos verum Terrae quem statuunt motum exacto cognoscere non posse. At hoc sine sacrilegio. Exacte, cum dico, intelligo motum cum omnibus adjunctis , circumstantiis , & speciebus motus. Etiam quippe alicuyus Observationis, S eLfectus manifesti, non statim obvias nobisque cognitas habemus causas. VII. 6. Quia Copernicari etiam Astro nomi antiquis Ptolemaicorum formulis, ab apparentiis & praejudiciis sensuum deriva. tis . utuntur non tamen propterea illa praejudicia sua faciunt, Wittich. Diis C. I. art. 8. VIII. Dices: Sensum Ptolemaicum retinere in Theoria non possumus : quia Scri-Plura obscure nimis vulgi opinionem de- Clarat , cum aliquid, imo totum sere, humano concedat captui Resp. Esto: concedat. Non tamen ideo declarat; sed clarὰ
316쪽
T MEO L. PHILos. LIB. II. 269 tantum innuit: non demonstrat ratiocina,
live ; sed nude solum afferit & rotunde : iiDdemque verbis, quorum vis & sensus emophaticus eludi tam facilὰ haud potest, uti quidam praesumunt,&, hallucinationem in iis latere, putant. Sed putant tantum : quia demonstrare illud sussicienter, etiamsi ma-Xime cupiant,non possunt. IX. Quia utriusque Partis Astronomi. sive Terram quiescere, sive Coelum supposuerint, eadem omnino deducunt motuum phaenomena. Multorum hoc rationibus . R eκ perientia , & testimonio assertum est.
Mathematicorum Astrophilorum unicum hoc est munus, ut, eX quopiam quiescenteposito, accuratissimas motuum deducant apparentias, in corporibus coelestibus. Le-
ntur, quae ,D. Lans bergius, suarum iniurnum & annuum Terrae motum Commentationum initio habet, verba : Lices enim, fatetur, in Sphaera Copernici S Ptolemaei,Sosis Terraeque contrarivssitus ac motusAt ; tamen non magis inteν se differunt.
- quum via quae ATHENIS THEBAS . ab ea quae THEBIS ATHENAS ducit.
Ut enim Athen s Thebas iter facientibus, contrarium quidem fit iis, qui Thebis Athenas med via eadem : Ita sphaera Ptolemaica
S Copemicina inter se quoad hypotheses contrariae . OSTENDUNT NIHILO.
317쪽
17o Εκ AMEN PROBLEMAT. PARENTIAS. Caveat ergo benevolas δε-ctor, ne in errorem incidat quorumdam ω-yorum celebrrum nosis temporis . qui admotam temerariὸ sbi abirique persuasere.
SPHAERAM COPERNICI ALIAS APTOLEMAICA IN COLLO LXHIBE, RE APPARENTIAS
X. 8. Cur denique Problema non a firmarem: cum famosa ista & antiqua de Telluris motu controversia , neque e Scriptura, neque Astronomia , dirimi possit Non eκ Scripturaet quia remotive tantum .positive nunquam . Probar. Omnia , vel simplicitate ipsa planiora . ad erroneam hominum vel opinionem. vel apparentiam ,
vel captum restringunt. Rationem interrogati , respondent: multoties Deum tropico esse.& ad mentem humanam,locutum. Er.
go & ibL Particulare probatur eX particu lari ; & sic nihil minus, quam Telluris motus, probatur.
XI. Non etiam samosa haec quaestio eκ Astronomia sussicienter demonstrata adhuc est. Patet id a. Copernicaei ςnim,dum in Astronomia probare Terrae motum volunt . supponunt ipsam moveri, aut Coelum,& sic Solem,quiescere. At principium se petizur: quod tamen controversum est. Ergo eκ Physica de vero Telluris vel Coeli motu, est argumentandum: in qua eosdem esse quoque vehementet hallucinatos Ioannes
318쪽
Tngo L. P AILos. Li B. II 17 Ines Baptista Motinus, in Famos Problem.
solui. C. 8. probat. 1. Mirum est . quod Co Pernicaei rariones pro Telluris motu tam parce, ambigue etiam, proferant. Ubi enim Telluris motum argumento firmari euiui mamus : Εκcentricitatem probaxi de pre
hendimus. 3. Etiamsi Copernicaei de diurno Telluris motu concordes inter te sint; de ejusdem tamen loco inter eos adhuc disputatur. Vide, hac quid de re habeat cita tus Ioannes.Baptista Motinus, in famosi , de Telluris Motu vel Quiete, Problematis sa
XII. Quia certam nondum de scientiam utrimque sibi pollicet, Ptolemai cis Copernicaei, & Copernicaeis Ptolemaici ex suis Systematibus, ausi sunt. Clarissimus Lipstorpius , acerrimus Copernicaei Syste malis propugnator, post profligatas Ptolemaicorum rationes judicium atque Conclusionem Lectori committit, lib. Copem. Redi v. Cap. I. n. 18. Porro, inquit ,sabilito
vel supposito iano horum flematum , rationes. quin is illud evertendum vulgo amerrt 'sent. examina imus , quibus, ut Deo vo . sentesperare ubemur, prosigatis ouincium atque concclusionem Canaeia S Benevolo Lectori commιttemus. Candide sane & modesse, rationibus rei controversae convenientibus munitus, decisionem declinat ; quan quam alias,& alibi, parum sibi temperer.
319쪽
XIII. Modestitis paulo.stupendas ille Academiae Pisanae phoenix, Galilaeus Galilaei, Systema Cosmic. Dial. 3. pag. 263 .nu inde, inquit Salviatus, Collocutor felige quicqviae Daecium tuum tibi persuastrit. SIMPLICIUS. Ego me minima idoneum Ggnosco, qui tanti momenti decisone ubcipiam. Er quod ad meum'ἀcium, neutrampum ero partium ; ed spe tamen,futurum esse sempus, quo Aublimioribus, quam humani inostri Hycurseus sunt, contemplationibus illuminati. mentem tenebimus Haram, S sacaligine liberatam , qua nunc ilis obse Matur. SAGREDUS. Optimum S π- rium, quod Simplicius quitur, est consistium icemque dignum, us ab omnibus recru atur, utFote, quod of ma sapientia prema auctoritate derivatum, sesum tuto
sequi S amplecti licet. Sed tamen, quo que humauo discursu penetrare permistum est, CONTINENDO ME INTRA TER MINOS conjecturarum ET RATIONUM PROBABILIUM . aliquando auricius
Simplicio profitebor, ex omnibus, quas unquam audivi, subtihiatibus nultam remquὸ miram occurrisse intellictur meo, Squin mentem meam constrinxerint arctius Sin quam duas IEM coniecturas,quarum se nasumta es a flationibus S refro gradationi εμ quinque Planetarum a S altera a mirabilibus istis motionibus Macularum Sotirium
320쪽
Tirgo L. PHILox L I B. II. 27 3riam &c. SALVIATUS. Ego mihi hoc non sumo, ut ratronibus jEis vel concludentium , vel non concludentium titulum tribuam :siquidem, ut alias dixi, non hoc mihi pro
psitum fuit, quidquam de tam Ablimi quaestione determ nare : sed solummodo proponere rationes ii as p sicas cs astronomicas. qu pro utraque Hypothes a me produci possunt, determinatione ahis reticta : quae tamen adpostremum ambigua remanere nou
potes. Cum enim nece rium sit, ut harum 'pothesum altera verasit, S altera falsa: impossifile est, ut intra terminos tamen humanae doctrinae confise o ὶ rationes pro vera parte adductae non inque concludentes, qMiam quin contrariae sunt, variae S in e Dcaces appareant. Haec Galilaei, Viri Magni; at,quanta modestia est lXIII. Nova haec Tibi. Lector optime, a sertio, nova esse ratio videtur. Plura paucis dicam , t ypothesis ista mea intercedens, Copernicaeos inter & Ptolemaicos, forsitan utilior erit. Mihi quidem . mul toties cum nonnullis doctissimis Viris & Juvenibus sententiam , hac in materia . conferenti, mulsum prosuit. Post collationem quippe tam amice, & summa cum animi quietatione , ab invicem semper discessimus : quii
suam cuique Hypothesin dedi , concessi. tanquam Hypothesin. Utrique suas laudavi demonstiationes; sed quae scientiam, strictε