장음표시 사용
331쪽
184 EXAMEN PROBLEMA T. in hamet Z. Ideoque rectius, ut Buxtorsitas in suo Lexico annotat, venit a radice
77r , quasi terra pedibus teratur, & calcetur. 2. Et dato,dfretet derivari a ruta. nondum tamen demonstratio. Terrae motus est. Dicere quippe possum : quod Terra dicatur a Curna, propterea , quia locum praebet cursui animantium. Alii dicunt, ab eo dici, quia animantia super terram cur
XUII. 3.Tenendum & hoc est: Chaldaeos Terram vocare Myo . & ab ea voce deducunt Rrri R , hoc est pavimentum . soli.
dum. Probabile igitur est, Ebraeam quoque vocem ejusmodi esse significationis . ut pavimenti soliditatem atq; sic immobilitatem innuat. Tantum abest, ut quis Terraemotum hinc derivet, ut contrarium potius
sequatur. Nihil evincitur. Evigilabunt fors. tan Doctissimi Viri. Sanctam Scripturam, a talibus contorsionibus,'& coactis praetensionibus vindicaturi. Quam velim lXVIII. ' 3. Argumentum, a communielementorum proprietate, deducit. Omni- θω . inquit. θ. Io. elemento motus aliquis assignatur , aeri. igni. aquae. Ergo boli ter negari non debet. Nam aeque haec Elementum es, ac riga. Non autem motus fusum aut deo iam , aut lateratis terrae asst gnari potest. Ergo circularis. Resp. I. Argumentum hoc non est argumentum, sed argumenta'
332쪽
tio: quia dialectica. a. Argumentum hocce non est apo dicticum : quia ex principio
gumentationis est: Motum es e proprietatem omnIum naturahum corporiam, secun
dum Aristotelem 3. Phys. c. I. seq. Et L 8. c. I. & a. de Coel. C. 33. textu 86. Resp. Motus est proprietas omnium corporum natu ralium : Intellige, motus in genere , vel na ruralis , vel violentus : vel per se, vel per accidens; seu ex parte corporis. Negatum a multis est , assectionem corporis naturalis esse motum cluntaκat formalem . intrinse- cum ι& non quietem simul. Sperling. In
sit. Phys lib. l. cap. de Amet. Corp rat η Attende, LECTOR, ad Autoris vocem, an qu s. omnibus, elementis motus aliquis assignatur, Rrgo soli terrae negari non debet 8 Resp. Plus est in Conclusione, quam eN praemissis educi potest. Namque in
Magore praesupposuit aliquem elemento. rum motum , in genere : in Conclusione Terrae circularem & systematicum, in specie decrevit motum. s. Quod autem encipitur , eκ Philosopho, l. C Motum esse ro . prIetatem corporis naturalis. Nihil est: 'Non enim ideo concludes: Ergo motus natu talis: ergo, universalis, seu systematicus: ergo circularis Terrae proprius est. Genus Cum sua specie non reciprocatur:quia se eidem formaliter non communicat; sed
333쪽
,86 Ex AMEN PROBLEΜΑΤ. terialiter tantum. Sufficiet ergo ei motus aliquis, particularis . contingens. XIX. Corporis naturalis in genere asse.ctiones sunt, Motus & Quies. Negat autem hoc, Clarissimus Vir, eX ratione . th. Cit.
quia quiespri σω, S c imperfectio quaedam M. Resp. 3- Quies per Menon est privatio : sed in subrecto duntaNat, motu privato. 2. Inepre philosophantur quidam. docentes : Motum esse persectionem; Quietem, imperfectionem. Ineptitudo Patet eκ illatione ista: Corpus quiescens torpet. Et, quando quietem Vocant otium. non statim otiatur Terra; etiamsi quiescat. 3. Imo . rigorose loquendo . Terra non quiescis: quies enim est affectio succedens motui, in subjecto ad motum & quietem idoneo. Terrae itaque negandus potius m tus , quam eadem Quies strides sumo v eem ei tribuenda est. .Caeterum, λοπμosita haec tantum est. A. Malus diςam. Eriam Quies Terrae actus est ; atque ita , quando Terra actu quiescit, naturae suae actum Continuat. s Dicere itaque hocce possum: mo do : totam Naturam in actu esse , inque eo persectionem suam obtinere. Non quippe
XX. 6. Nihil itaque est, quod queratur
Amor. l. c. p. 26. Terram praecipuum natur comus, S magnam animantium matrem ac
334쪽
TH Eo L. PIII LO S. LIB. II. o Falsum supponitur : ία. & corpus naturale immotum quiescere sβ. quiescendo otiari.
γ.) Corpus non motum non agere: sed Otiari. a. Repugnat naturae otium Scilicet , quatenus est quies, seu cessatio actus naturatis: &, quatenus privatio est. Privatio quippe est rei naturalis. in subjecto, ,-quato, absentia. 3. Moralis potius otii & pigritiei damnatur. Sed injuria. Nequaquam
alma Mater otiatur Terra. Producit animalia eXcitat vegetabilia: traducit ignes: transmittit.aquas : generat & trajicit . ventos , &quae non praestat. Estne hoc , otiari Θ Mo
vetur quoque particulariter. in suis partihus. Estne hoc, torpere q. Quod si, eX ah undanti, inferre sic placet: Mater provida sese ad ignem cum liberis suis . calefaciendis, Obvertit. Atque ita, Terra , animatium mater , moveri potius ad & circa Solem , quam Sol circa Terram , statui debet. Resp. 'Provida & pia mater non se, vel Q. um sinum sed quos in sinu fovet, liberos
igni obvertit: atque ira calefacit. Haec Matrum piatum sεργη ψυ κη est Sed haec aliena sunto.
XXI. ' Quae vero supra dictus Clarissi.
mus Autor , de Magnetica circumrotatio. ne, ad Telluris aliquem evincendum motum, adfert: admiranda, & alicu)us sunt ponderis. . Desumit autem,Thesi I l. pag. 3 7. tertium argumentum, ab intima magneti
335쪽
Ca terrae natura, ac compaginatione, talε γus, inquit,magnesIeum admotum. Gr-cularem apissimum es . Sc. Sed Terra rnintima natuνa fisa es corpus magneticum, quo Urin magneticin per totum testaris cor. pus aes in docent. E. admotum circularema fuma. Resp. 1. Totum concedi potest
argumentum. CorPUS enim magneticum ad motum aptissimum est. Terra quoque, propter rotunditatem Uus en ternam, & virtutem Magneticam internam, Occultam.
Sed sic& ovum ad motum aptum est. Iam quaeritur , an per & eκ se moveatur mobile illud λ L. Quaero etiam : utrum a dispositione ad-motum argumentari ad actum motus, seu motum ipsum, liceat Dubito: quia Magnetem , ut ad suos tendat polos& moveatur, super obelisco esse, necessum est. Atqne ita motus ille magneticus in aliquo fieri sub)ecto debet.
XXII. Caeterum , quod asseritur : Terreni Orbis partem majorem, quantum lustratus ille . fibris magneticis passim interreN- tam esse: ad ea Joannes Baptista Morinus
rotine respondet, in Famosi Problematis
Olutione. Ego autem neque hujus responsionem, neque illius objectionem facio meam. Mirari quippe naturae istius terrenae secreta, eaque diligentius usurpare, nos decet potius; quam de iis altercari. XXIII. Miror valde Terrae naturam.
336쪽
TA Eo L. PH x L O S. LIB. II. 189 Quo enim propius Terra ad polos accedit: eo magnetica magis , & fere totus est Ma gnes : id quod a Gilberto , Cabeo, Rit chero, de Magnete , esse demonstratum , constat. Consulantur. Porro : moveri dicitur Magnesa non, quod in se moveatur, ferrum trahendo, sed tanquam sorma assi
flens , corpus ejusdem secum naturae attrahit, sibique unit Et quidem pol aris Magnetis motus certus est; sed non , nisi motus axi innitatur, moveri ad polum potest. XXIV. ' Haec & alia physica, Sanctore. clamare Spiritui, dicuntur. Sed dicuntur. V. g. Dicunt quidam Copernicaeorum :motum tam vastae molis Solaris, &pernicissimum quidem, impossibilem : atque ita Scripturam realiter de eo intelligendam non esse. Resp. I. Εum neque Solis naturae impossibilem : quia Soli eum Deus indidit. Neque Naturae: quia forma ejus in trinieca est, moveri e X una circuli vicinia in alteram : sive id fiat a coelo deserentes, sive a propria forma. Quomodocunque. Si haec Solis est natura: praestare ei taentum , Quan. tum eum Deus jusserat, dissicile haud eriti XX U. 2. Terrae potius motus ex hocce negandus erit principio : quia Terra est gravis & esementaris. Dices. Motus iste naturalis ipsi est: ideoque eam non retar dat Dico etiam ego: neque Solis motum, 'a asseratur, supernaturalem futurum con-
337쪽
19o EXAMEN PROBLENA T. tra D. Lansbergius , Comm. in mor. Diiarn. Contr. 1. P. 8. ista eκcipit. Ego eκ eaciem quoque me dealbo fidelia , ct infero et Ergo, octavam Sphaeram , unius horae sPatio , a3r 78s 2969a. Mili. Germ. Conficere. absurdum non erit, eκ principio istociqiaia motus iste naturalis eidem est. Nihil concluditur. XXVI. Recurritur communiter ad rationem naturalis compendit: quod Natura per compendium agat,non ambages. Compendiosior autem Terrae circa Solem.quam Solis circa Terram, est motuS. Resp. I. Naturam lato ordine omnia peragere , Certum est. Sed ordo ille , estne compendium pNego simpliciter: natura enim suum habet cursum & ordinem ; non compendium ,
non ambages. a. Natura neque compendium, neque ambages habet; ideoque neci per ambages,nec per Compendium proprie, agit, sed secundum suum cursum. 3. DO-Cuerunt autem multi hactenus Philosophi Naturam nihil frustra, atque ita nihil per ambages, facere Resp. Vere illi docuerunt : sed nos non recto eorum percepimus doctrinam. Docuerunt: Naturam suo moveri cursu: sua ferri intentione. Sed quid
hoc ad compendium 8 Quid ad ambages λ
η. Quando tamen. naturam per compendium agere , dicimus : tum , secundum no- .ctri conceptus & operationis compendium.
338쪽
T MEO L. PHILO s. Li B. II. 29 ream mensuramus. s. Per compendium ata tem agere, consulto fit, non naturaliter: per accidens, non per se.
XXVII. Nihil igitur est, quod ambages
in Sole, Marte , &c. Viri excellentissimi. D. Lansbergius . in Comm. de motu Ter-diur. & D. M. Nicolai, ENercit. o. p. 23. reprehendant: eo , quod spatium percurrendum longe minus in Terra , quam coelo aut astris sit. Respondi enim potest: in Coelo nulla eme motus impedimenta , cum sitfiuidissimum & simplicissimum. Atque . ideo non refert, quot milliarium myriades conficiat. Altius sese coeli elevarunt virtutes . quam, ut tam crasso eas atque ignavo metiamur pede. XXVIII. Quae enim haec compendiosa erit Natura quam nos secundum nostrum concipimus ordinem. Ita est. Suus Naturae cursus non erit molestus . non ambages, non confusio, non dispendium erit: quem admodum formis suae operationes dissicubias non sunt. Sat compendio se Natura agit,
si suum servat ordinem. Compenae ostiasset. Lartim motin per Terrin His motum per. cf: scilicet, nostra methodo atque disto. sitione. Nobis. XXIX. ' Essent adhuc aliqua in med um asserenda & ventilanda: veluti, de Maris refluxu : item , de artificiali globo , sundatione, Sc. Sed D. Nicolai tractatum se N 1 tius
339쪽
291 EXAMEN PROBLEMAT.rius paulo accepi. Quo Perlecto, mON mei, in Prooemio dati, promissi poenitere me coepit. Promiseram autem, num. 7. me physicas demonstrationes hic loci praeteritu,
rum. Et, quia promisi fide Lectori servabo. XXX. Quia igitur de rebus Theologicis, M philosophicis duntaNat in genere. acturum , in Prooemio pollicitus sum: obi. tet ista esse dicta volo. Felicissime ad ea respondet Galilaeus Galilaei, Syst. Cosm. Diat. a. & sparsim in 3. Interea Apophoretum Tibi, Lector, de Motus Natura, Johannis Baptistae Morini .eκ Cap. 6. Famosi Probl. Solui. depromo: emgiebusque illustratum tuo propono judicio.Tibi censurae gloriam;
mihi attentionis honorem, vindicabo.
I. B. Morini l. C. Cap. VI. Cur Tecturis quies sive motus , nequeat Asronom/eὰ demonserari Z
Vm e rationem attigit Lansber .gius supra, dum dixit Sphaeram
Ptolemaei atque Cope nici inter ferantum disserre,ut via quae Athenis Thebas, ab ea quae Thetis Athenas tacit; at propriam atque in pinctam sc assignemus.
yronomia versetur circa mosus corporum caelestium , est autem motus sere biti commune tactui,'visiui: ideoque Opticis subrectum: At si virius etiam circa propri-
340쪽
TIi Eo L. PH I L o s. L I B. I I. 293tim fallitur ofectum , iuum colores apparentes putat e se veros, musto facilius decipietur circa commune, qualis es motus. Idcirco de monstrat Eucrides in optIca . Prop. 3 q. Otod
duarum magnisvianum , quorum una ad alteram quiescensem accedat . quiescens v etiar m contrariam moveri partem. Itaque patet ex nube celeriter mota vergus Lunam,autselgam : tuna enim ipsa putatur ea ce ter tale ferri contra nubem. Item pro M que celeriter atque ocusis maveritur in eandem partem . ipsa vitaentur quiescere, idque certe artitratur oculus curru vectus de cane carrum ὰ regione comitante inq&ao
celeritate, haeque apparentiae eo facilius βω- sum decipiunt, atque es' alius quo fuerit
motus vis otior. Cum ergo eadem Oirca G-ceat quod Oculus quomodocumque 'delatus,aae se moveri censet res obvias; omnino θ' .guItur 1naee, quod ipse oculus proprIum motum minime percipiat, quare musto minus quietem propriam. Motus enim es objectum vfur, S sebibitisper Oe : quies vero es rivatio Vsius ofecti, irioque fensibitis tantum per accidens: unde cum neque proprium motum , neque propriam quietem percipiat ocuatis; hj lae moveatur, sive quIescat, omni ibi obv/a a e moveri censebit.
Quod dixerit quispiam, ocvrium motuma aliquod quiescens, iam viaere motum; ut non rei quiesentis , ergo proprium: si