장음표시 사용
321쪽
x 4 EXAΜEN P R BL EM AT.& philosophice sum tam , non Concludere possent. Et sane, quis novos ligones, ad effodiendam ex oppleto Demosthenis puteo Veritatem. fabricare nos prohibuerit ρXIV. Producam Tibi. Εκcellentissimi Medici & Mathematici. D. Nicolai Malerii.
Groeningae,dum viveret, Professeris ordina. rii, testimonium. Hic, in famosa hacce controversia eκpendenda totos viginti quin' que annos insumsit. Sed idoneam , a Peripateticorum recedendi sententia, invenire rationem haud potuit. Ita autem de se scribit, lib. I. instit. Astron: in Praefat. ad Lect rem. Erudita, inquit, S acris, se sine odio, contentis haec est. Rerum enim ve. ropos quam rationes argumentaque utri que sententi per totos viginti quinque an
gnoscere potui caussam idoneam S satis va-ίὰam , quae me a sententia a ιοι tantisique viris approbata recedere cogeret. Haec ille. Causas quidem adducunt multas Coperni. ei; sed, an ullam idoneam,viderint Astro. nomi Peripatetici. Ego . quin in Theoria Copernicaecim , in praxi vero Ptolemaicum sensum retineamus, nullam ob flare causam, video. XU. Consultum itaque utrique erit Parti per Problema meum, quod Copernicam suam, in Theoria: Ptolemaico suam, in
Bravi tribuit Hypothesin. Neque est. quod
322쪽
Tu Eo L. PIII Los LIB. II. ars quod Ptolemaici suam Copernicaeis invideant Hypothesin. Illi namque motuum CCelestium theorias en suis hypothesibus, quoad fieri potuit, accurate deduxerunt: Quo perfectius nihil expectari ab Astronomo potest.
A N Terrae potius, quam Solis motus, ex Sancto Scriptum, osenae possit Esp. Disputatur , &quam acerrime , a Partibus. Si itaque disputandum est, de Sole motum amrmabimus. Terrae eundem denegabimus : quia . non ostendi tantum ex
Divino Codice non potest , sed maXime o stenditur. Ostendit hoc suorum contrarium operum testis. Creator, Jos. IO. Εsa. 7. Eccles r. Matth. s. Iuvat porro pro Solis
Cujus esi mensurare S aestinguere tempora : ilhus etiam es moveri. est Solis, cum Luna, es mensurare edi. singuere tempora. Ergo Sotis cum Luna etiam es, moveri. Majoris connenio obviam cuivis est: quia temporum mensuratio arque distin.ctio fit per motum. Minor est Creatoris. Limitabit, scio , Copernicaeus Philosophus Majorem, hoc modo: C us es mensurare
323쪽
formaliter; non vero Ohecti ve, & materialiter: ilhus et am es moveri. Resp. I. Bona est distinctio. Applicetur. Connectatur. Distincte etiam dico , aliud esse, mo. tum: aliud distinctionem motus. Motum ego in Sole formaliter esse & su hective,eκ- inde probo: quia, mensurare & distinguere tempora, ipsius ossicium est. Distinctionem vero motus in Sole objective ; in homine formaliter esse, palam est. Sed non Tibi ideo parmam resigno: nondum quippe licet Tibi concludere: Ergo Sol non movetur: quia objective mensurat. II. Do Instantiam. Horologium est subqωctum motus: distinctio autem illius, forma. Iiter , in hominis intellectu est. Sed haec instantia Tibi , ab Ente artificiali ad corpus naturale , param forte instabit. Accipe
adaequatam. In Magnete vis motriX N attractiva est,subjective & formaliter; in intelle .ctu tantum objective. Sed motus & tracti. onis magneticae consideratio , distinctio,&usus, formaliter in Hominis est intellectu. Neque tamen procedit; Εrgo Magnes formaliter non urahit. -- III. Regeres. Solarium horas distinguit.& mensurat: neque tamen movetur. Respia
Simile hoc valde est dissimile. Applicabo.Quemadmodum Solarium mensurat ho ras : ita Sol. Inepte: aliene. Regestionem re-3orqueo: Solarium, s Horarium scioleri cum disi in
324쪽
distinguere tempora proprie non posse; sed homo , per duo illa sibi opposita media, Solem & Tabulam, istud praefat. Solarium pure obsective, se habet. Potius quippe de
Sole mensuratio ista diceretur: ut pote, qui, in respectu ad Tabulam, causa essiciens quodammodo est: quando radios in objectam Tabulam, eiusdemque gnomonem, spargit: Ne ita, umbram praebendo, temporis horas nobis distinguat. Nihil itaque instantia pro ficit, quam alia instantia pello : Tabula picta. est subjectum colorum sibi impresso
rum. At non est subaectam distinctionis colorum : quia intellectus minest.
I U. Porro excipi a quoquam hic potest: Mosen ad captum vulgi taliter ista descripsisse,& secundum opinionem Uusdem. Resp. Consuetudo, S. Scripturae loca qua tenus hic) ad erroneam vulgi opinionem
dolorquendi, apud Copernicaeos, in ipsam omnino Iam abiit naturam. Adducas enim decem : si plura maluerit, viginti: addas porro, triginta Omnia , secundum errone.am vulgi opinionem ejusdemque Captum,
esse dicta & scripta , audies. Indo venir, quod verba quam plurima Ptolemaici audiant; sed quae mentem eorum non eXsa
V. Negotiaque, propter vulgi , vel captum , vel opinionem ista esse scripta. Ratio I. quia ex Sancti Spiritus mente scripta
325쪽
i78 EκAMEM PROBLEMAT. verba sume quae Altissimi mens ex Divin rum literarum sensu petenda omnino est,& evincenda. a. Quae Moses scripsit. Decis diκit. At Deus edixit Soli, ut temPOra
mensararet atque distingueret. Et per m tum quidem diurnam r quod e N Gen. I. U.s q. patet: DIMaeant dem, ac noctem. UI. 3. Cum Creator O.M. Soli & Lunae, jam memoratum, imperaret ossicium : aut j secundum suam mentem ; aut, secundum
nostram locutus tum fuit , aut aliis creandi& imperandi verbis,in Mundi Luminarium productione , usus est α Non secundum
nostram mentem, vel opinionem et quia tum nondum eramus. 6s.) Deum aliis in creatione, quam qase Moses consignavit, usum esse verbis, incertum valde est. Ar duum erit assirmare. Ego non ausim. Si
enim vel maxime negarentur Iiterarum elementa, & dictiones ; sen scim tamen verbo ram atque vim nerare, quisquis . quacunqque id tentaveris ratione, nunquam Pinteris fit, novam hic introducere Controversiam, novumq; erigendum esset Problema r si & occasio & necessitas id me posceret. VI l. q. Quae porro, ratio probabit 8 quae religio admittet, quod inferri en Coperni-Caeorum S S. potest Infero. Si Deus, Soli S Lunae mensurandi.ossicium edicendo , secundum vulgi locutus est ca
326쪽
T ii E o L. P iI i L o 3. L 2 R II. a79 Creatorem in verbis creationis aequivoce, vulgi causa, esse locutum. At a. sacrilegium ista, vel cogitare,est 3. Deinde : ineptum est atque Contradictio , dicere: Deum vulgi captui sese accommodasse, &tamen aequivoce, dissimulata rerum verita te locutum esse. λ Sic nos vel Consiliarii, vel auditores, Creationis verborum,inter suissemus: eadem , opera Dei tum in Adamo nondum intelligentes. Quid non eN tua Domina tandem facis o Famula, Ratio λ Viκ dum impraegnata,jam superbis, jam insultas Dominae. Quare in solitudine erras e. sta es. Revertere ad Dominam tuam, Rhumiliare sub manu Bus, Gen. I 6. v. 9. VIII. s. Et, dato, quod nondum conceditur: Deum hic quoque condescendisse hominibus negandum tamen id de vulgo erit. Vulgus quippe, non Homines. in genere ;sed tantum Hominum pars, in specie,est. IX. 6. Adhuc argumentor. Aut sese Deus accommodavit nobis Integris ; aut Corruptis. Si integris adhuc Falsum est, nos opera Dei recens tum creata persecte.& secundum formas ipsorum , non intellexisse. Contrarium in primo Mundi Philosopho. Adamo, qui abstrusissimas quoque rerum formas indagavit, naturasque cognovit, Gen. x pater. Si Corruptis Detur ratio : quare, aut quomodo fieri istud
debuit , vel saltem potuit ; cum nondum
327쪽
conditi ad DKI imaginem, ne dicam , cor rupti in eadem, essemus' Privatio Praesup ponit habitum 1 non veto praecedit. Erudi. ei cupio. X. 7. Si Deus condescendit Vulgo, climsuum Soli ediceret ossicium: sequitur. Deum , cism Lunae, mensurare & distinguere tempora. Praecepisset, cum vulgo quoque balbutiisse. Qualiter enim mensuratio de Sole, taliter de Luna quoque dicitur. Et contra. Nullam dabis diversitatis rationem. Dant tamen Copernicaei, dicentes : Lunam mensurare tempora motu reali; Solem apparente. Vide Wittichium , Dissi II. cap. 6.art. 9. Sed hoc est colare culicem. Viκ dum intentata plaga, aufugere. Sic saluti consulitur. AEdificemus nobis asylum: ruo, rationibus profligatis, nos Per tria, per ecem saltantes, recipiamus: Ergo Deus ad
erroneam vulgi opinionem locutus est, argumentantes. Cecidit bos : acue cultrum.
XI. Ista dum depropero: Ecce iacido in peculiarem , iue oot δana Tel mis Reu sitione. Exercitationem D. HENRICI NICO LAI, Theol. &Phil. in Illustii Libin ensium Lycaeo,Prose ris:quam mihi Ninitissimus D. Lucas de Linda, Lugduni Batavorum Communicavit. Quam dolui,non Paulo ante tractatum huncce mihi legere contigisse, quam Εκamen meum typis de
328쪽
Tinto I. P Los. L I B. ΙΙ. 28 ascriberetnr. Quicquid tamen est, eidem
XII. Quod ad ipsius attinet, sententiam:
eam in Exercitat. Theol. Phil. Mathem. thes 3. aperir. Non autem se pure Coper. nicaeum dicit: quia motum Terrae ex toto non tribuit, ita, ut Solem immobilem de Universi Centrum faciat, more Italorum, Germanorum, Gallorum, Anglorum, Belgarum Mathematicorum. Sed inter Semi.
COpernicatos recenseri mavult. Qui, eleganter moveri Coelum, moveri Terram, sta tuunt. Ita quidem : ut a motu Terrae, &additamento Solis, iat Dies; a motu Lunae, Mensis : a Solis motu, Annus, dic. sint. Cui sententiae Semi- Copernicaeae neque ego in Mathematicis meum subtraho calculum ; . sed Semi-Co pernicaeis, quatenus Sancto in
Scriptura S. praescribit Spiritui , susque verba ad placitam detorquent Hypothesin ,
amentiri, salvat pietate dc reverentia, in aeternum non possum. , XIII. Pro Terrae autem metu e X Sacris argumentatur literis. Argumenta ejus A. sterisco notabo. ' I. Sicl.c. th.8. p. II. eNOrditur : us ergo, ut minus IdoneIs probandi meaeis femoris, propria argumenta ad rem probandam adtacemus. Primum ab etymo-ogia nom nis Hebraei in terra sumimus,
Resp. r. Pro tam famosa & ponderosa Con-hroversia defendenda, si cui eam ad Sanctam
329쪽
bandum , sed demonstrandum : &, non Dialectice : sed Apodictice argumentaridum erat. a. Argumenta, quae tantum Pro bant, non sunt propria,nec demonstrativa quia remota probatio non est argumentati- . a. 3. Idonea minus argumentatio, a Nominis Etymologia, petitur: partim, quia si. gnificans suo significato non adaequartae fimper: partim . quia incerta plerumque &fallibilis est.
XIV. ' 1. Nomina, inquit, rerum in braica ex intimIs rerum naturas sunt e - , prompta , e que denotant. Patet exprima nominum Hebraeorum impostrone animalibus ab Adamo facta, Gen. 1.v. 29. 1 o. Untae sapientia ejus elucet. quod convenienter re. rum naturis nomina ista derat .eoque intimas earum rationes Firmυempexerat, &c. Ergocs nomen Hebraeum terrae, Abesa, natur ram ejus notabIt. Sed hoc es a Rura , cucurrit , discurrit. Ergo aliquam ad motum aptitudinem in ea esse oportebit. Conpequenter motus ei non ita abfurvi adsicribetur
XV. Resp. r. Hebraica rerum nomina ex intimis rerum naturis sent deprompta, easque denotant. Verum hoc est. Sed, an simpliciter verba res denotent. R an semper , Philologis cognoscendum relinquo. a. Adamus animalibus, convenientia naturiS eorum , nomina imposuit. Ergone
330쪽
Tii Eo L. P ui Los. LIB. II. 283 omnibus Ergone, Terram moveri, Solem vero stare , divit Conclude, si audes. Non audes . quia Hypothesis Mathematica primo sic assingitur Homini. Et nullo jure. Dubia omnia sunt. 3. Sed .Terram quoque nomine donaverit Homo. Ergone a cucurrit,idiscurrit, Terrae nomen deri.
vavit Ambigitur valde. Et dum de istis ambigo . libros & Amicos , Philologos eNimios, adeo & consulo. XVI. Disco autem eκ illis: non possis a radice Sri venire. Ratio: quia non
habet sub prima radicali ' vocalem Ion. gam . JuXta Regulam Baldo Vii, pag. 39. Can. 99. Secunda radicalis a in Con)ug tionibus, prima & tertia, & nominibus en iisdem formatis adicitur, ejusque punctum ad primam radicalem rejicitur, Can. IOO. Ablectae nota est vocalis longa sub prima radicali immutabilis. Jam, quia Autor nomen S m deducit a radice, habente secundam radicalem I puta sm: ideoque habere etiam ectionis signum debebat. subprima radicali ' nempe vocalem longam.
Er. quia hacce destituitur, spuria quoque illa erit deductio Quod autem aliquando sub κ sit hametet, ut in illud est, vel ob Π emphaticum, vel accentum distinctivum , Athnach, Sital , Salephcaton SAebhia, qui ' penultimae Syllabae mutat in