장음표시 사용
211쪽
dum es, nisi periculum quoque in se artifex receperate tune enim, es υἱ-tio materia id evenit, erit ex locato ad io'; & aliunde, ut habet Regula 83. iuris in Sexto Contra: ius ex conventione legem aecipere dignoscun-rαν --: arbitrari quis posset locatorem, de quo in casu, usurae reum non esse, sicuti a Ioanne Pontas ver. Locatio casu I . immunis a peccato dicitur, qui domum locavit ea lege, ut, si aliquo sortuito casu pereat, conductor ad eam reaedificandain teneatur. Dispar tamen est ratio: quia in casu Aut horis aestimatio praecessit, non autem in casu Ioannis Pontas:& aellimatio, ut probavi, immutat naturam locati, & rem efficit quasi venditam. Semoveatur aestimatio, & tunc non inficior contrahentes convenire posse de periculo , imponendo ipsum conductori , sicuti ostendit casus a Pontas exhibitus : dummodo locator tantum imminuat de pretio locationis, ut, pensata qualitate periculi, aequalitas servetur in contractu e quae aequalitas non apparet in casu ab Authore exposito, in qua conductor gravatur onere restituendi rem eiusdem valoris in quocumque eventu, & insimul solvendi mercedem in locatione constitutam.
DECIMUMOCTAVUM DUBIUM . Utrum ars camplaria sit
licita ZRespondeo, quod sic: dummodo cum moderamine d bito fiat : quia nihil accipitur respectu pecuniae, vel mutui , quod non e it, sed respectu laboris.
et 1 Ars eampsoria nihil aliud est , quam eam biorum exercitatio . Cambium recte definitur se Contractus, quo petauia pro pecunia commu ratiar eum lucro Campseris ἰ qui enim petit pecuniam, seu cambium, dicitur campurius, & qui pecuniam cambit , seu solvit, vocatur eampser, aut colibista, aut bancarius, aut nummularius. Quo tempore hujusmodi ars fuerit inventa, adhuc sub iudice lis est ; fallitur quippe Iacobus Savaryin suo opere De perfecto negotiatore lib. 3. eap. 3. , hujus inventionis Epocham figens in expulsione Iudaeorum e Gallia, qui, ut inde pecuniam secure in Longobardiam , quo concessere , traducerent, literarum eam bialium invento usi suere; quoniam, teste S. Bernardino Serm. 39. art. 3. cap. I. , hujus artis meminit Philosophus r. Politi t. , scribens , quod ea su & fortuna sorte primitus inventa eli , & poli modum experientia docente facta fuit artificialis. Cambium porro duplex est, reale unum, siccum alterum . Reate dividitur in minutum , seu manuale , &locale, seu per literas. Manuale est , eum permutatur pecunia aurea pro argentea, aut argentea Pro aerea, vel e contra: & manuale dicitur, quia pecunia transi de m nu in manum cum sola qualitatis diversitate. Loeale est , cum pecuni3 praesons a campiario commutatur cum pecunia absente sibi solvenda in alio ios. Modiante camplaris syngrapha: vel cum ipse
212쪽
CONs ID. II. ARTI C. III. I 89
campsor numerat, & solvit pecuniam in uno loco, ut in alio eidem agam psario reltituatur . Localis hujusce cambii velligium aliquod deprehendimus L. Si filius familias ae De Senatusconfulto Macedonιano, ubi narratur quemdam filium pecuniam per literas alibi missile genitori suo. Sic cum poli modum sic appellatum, quia caret humore fructum afferendi, iusto scilicet titulo percipiendi lucrum, tunc habetur, quando datur quidem pecunia pro pecunia, sed absque ulla rei alteratione, loci, &circumstantiarum; fingitur enim solutio alibi iacienda, quae reipsa fieri debet in eodem loco cum lucro: puta cum campsor dat pecuniam cum pacto . ut sibi reddatur in alio loeo longe dilianti cum lucro pro tali distantia & loco consueto dum certo scit campiarium eo in loco non habere pecuniam, nec personam respondentem, & pecuniam sibi esse rei tituendam in eo ipso loco, in quo primo fuit soluta. . Artem eampsoriam licitam esse , si de cambio reali sermo sit , nostra
hac aetate conveniunt omnes : praesertim quum Pius U. in sua Constitutionei inci p. In eam pro nostro data anno I 37I. quinto Kalendas Februatit j. r. eam appellaverit - L ιιimum eambiorum usum , quem necessitar, publicaque utilitas induxit se. Iacrum quippe in cambio manuali percipitur non solum ratione lucri cessantis, aut damni emergentis ex cambio, sed etiam ratione laboris, & operae in conquirendis coacervandis,& eustodiendis variis speciebus monetarum , in numeranda pecunia &c. In cambio vero locali ratione trajectionis realis, vel virtualis pecuniae
de loco in locum, cui traiectioni faciendae campsor operam suam locat, suscepto in se omni labore & periculo: quae quidem opera, labor, &periculum in gratiam alterius suscepta sunt pretio aestimabilia . Nec obstat, quod interdum camplar id faciat sine labore , & incommodo, immo cum suo commodo. Nam hoc est per accidens, & provenit ex eius cura, industria , & officio, pro quo sustinendo multae aliunde impensae, Jc operae praestandae sunt , quum re ipsa suscipiat obligationem ex se laboriosam & periculosam . Verba sunt Gabrielis Antoine de eambio
quaest. a. Idem omnino iam docuerat , fuseque probaverat Franciscus
Genneltus Tom. I. trach. 3. cap. r. q. II. . prae oculis tamen habeat
eampsor conditiones , quas ex laudata Constitutibne Pii V. servare tenetur , ut cairibium sit licitum: videlicet quod nos paciscatur de aliquo lucro ratione solutionis dilatae ultra terminum : quod neque paciscatur de aliquo interesse sive a principio celebrationis cambit, sive alias: quod eam bia realia aliter non fiant, quam pro primis nundinis, ubi illae celebrantur, &, ubi non celebrantur, pro primis terminis juxta receptum locorum usum : quod denique in terminis solutionum constituendis habeatur ratio distantiae, aut propinquitatis locorum, nec longiores praefigantur termini , quam loci , in quo facienda solutio est, distantia Po
213쪽
Signate dixi, si de.cambio reali sermo sit : quoniam eambium siccum idem Pontifex eadem Conititutione improbat hisce Verbis - Primo igi-
rar damnamus ea omnia cambιa, qua sicca nom/netntur , Ο ita eo fueuntur, at contrahentes ad certas nundinas, seu ad alia loea, eambia relebrare
simulent ; ad quae loca ii, qui pecuniam reeipiunt, litterar ρωιdem suas
cambii tradant, sed non mittuntur; υel ita mittuntur, tit transacto te re, uude processerant, tuanes referantur ἰ aut et am nullis hu/usmodi litteris tradιtis, petunIa ibi denique cum interesse reposcitiae , tibι conirnflus Derae celebratus I nam inter dantes oe reci'entes usque a principio ita convenerat , vel erere talis intentιο erat ,' neque quisquam est , qui in nundinis,
aut loeis supradictis, hu/usmodi litterιs recept ιs, solutionem satiat. Sunt & aliae eam bii species, videlicet cambium eum recambio, seu cum recursu , quod etiam dicitur Velantinum , aut placentinum e caminbium dictu in Francosuriense, ex quo Francolarii creditur adinventum:& eambium civicum , quod in eadem urbe consummatur. De his dicam postea. Pro maiori interim huiusce rei intelligentia duntaxat hὶe addo, mercatores communiter nundinas habere in certis locis, seu urbibus deis terminatis, ubi debita solvuntur, ratiocinia fiunt , & scribuntur in libris dati de aecepti. In Italia quater in annos singulos nundinae istae celebrantur trium mensium intervallo. Primae celebrantur prope sestum Epiphaniae, secundae ineunte Maio , tertiae mense Augusti , quartae circa festum omnium Sanctorum . Francolarii his in anno fiunt , iccirco plures iuniores vocant has nundinas Francolarienses . Porro quando cam-bium fit ad primas, vel ad secundas, aut ad tertias, quartasse nundinas, sensus est, quod cambii solutio fieri debeat aut post tres, aut post sex, aut poli novem , aut post duodecim menses . Ita Concina lib. 3. De iustitia & iure disi ert. q. cap. q. num. I.
DECIMUM NONUM DUBIUM . Utrum habenti pecuniam specialem, quam timet suturo tempore minorari juxta ordinationes Dominorum, seu Civitatum , liceat sine vitio
usurae ipsam mutuo dare hoc pacto, ut sibi reddatur inaequali pretio, in quo est, cum ab eo mutuo datur ΤRespondeo, quod sic , si ille, qui recipit, modo expendere vult illam, in tempore nempe, in quo tantum valet: quia nihil ultra sortem recipit: licet aliqui dicant quod si usurarius.
16) Nulla eerte probabili ratione dueuntur ii , qui secus opinantur, quosque hic indicat Author, sed non exprimit: quia, ut optime S.
214쪽
CONs ID. II. ARTI C. III. Is I
esum , atque aliud es υitare damnum suum . Pennum quidem non pates Afri sine iniuria Dei, qui tale ιucrum prohibuit Lucae 6., nee etiam fineiηiuria proκιmi , eui mutuum debuιι grat/r dari . Qui autem futim eυitae
damnum nee Deo ιniuriatur, quum hoc nulla lege prohibιtum sit, nee etiam proximo fit iniuria , quum non laedat proxιmum gar suum evitae damnum . In ροσυsito igitur ea tu magis quaerat vitare damnum, quam luerum habere Hac ratione ireti Theologi super casu mercatorum, qui sciunt vel mercium pretium brevi auctum , aut imminutum iri propter mercium coispiam cito superventuram, aut adventuram tardius solito; vel minueniadam esse alicujus monetae aerii mationem: respondent licite eos posse pretio currenti vendere & emere , sicuti iactum novimus a Iosepho in mgypto Gen. 4t. , & monetam illam ante Edicti imminuentis promulgationem currenti pretio distrahere, ut videre est apud Concinam lib. 3. De iustitia & iure differt. a. cap. 6. num. I9.,& seq., Antoine De contra tibus pari. 2. cap. I. q. 7., Ferraris ver. Emptio art. Σ. num. I 6., aliosque poli S. Thomam a. a. q. II. art. 3. ad 4. scribentem - Unde venis dιtor, qui vendit νem secundum pretium, quod ιnvenit, non videtur contra
iustitiam faeere, si quod futurum es non exponat. Si amen exponeret, vel de pretio subtraheret , abundantioris esset virtutis, quamvis ad hoe non videatur teneri ex iustitiae debito. Immo nec tanquam usurarius esset habendus , si non timeret diintaxat , sed tum mutuator , tum mutuatarius certo scire iat , ae limationem illius pecuniae post hebdomadam, aut mensem imminuendam esse . Ita Ioannes Pontas ver. Mutuum casu q. poli S. Thomam in opusculo 73. De usuris cap. o. dicentem iud es vitare damnum , σ aliud sperare lueram. Quicumque enim ex mutuo sperat lueram, peceat usurae vitio sed non fle , qui ex mutuo vitat damnum nee in hoe damnifieatur, qui maluam accipit o quia non ad hoc aeeipit, ut ipsum usque ad tempus illud conservet, in quo verisimiliter minus valitura esset peeunia, sed ut ipsa uteretur pro tempore illa , pro quo valorem suum reservaret, quem habebat, clam eam in mutuo acceperat μῆ nemo enim sanae mentis mutuo
accipit pecuniam , ut illam conservet usque ad tempus imminutionis pretii ipsius proxime futurae . Consulto ait Author, si recipiens expendere vult pecuniam mutuatam antequam pretium ipsius imminuatur : quoniam , si mutuator certo sciret , mutuatarium velle uti ea pecunia poli imminutionem pretii proxime suturam, iniuste ageret, & teneretur ad restitutionem : posset enim ipse vitare damnum proprium sine detrimento alterius, puta emendo aliquid animo ipsum vendendi post Edictum Principis imminuens valorem pecuniae , & sic re habendo pecuniam aequivalentem illi, quam solvit ante Edictum. Subdit Author, quod hie mutuator nihil recipit ultra sortem . Verisismum
215쪽
simum hoe est. Pone quod mutuos dederit decem nummos aureos: pone quod hi decem aurei ante Edictuna conitituerent summam centum librarum, & quod ad constituendam hanc summam poli Edictum non decem , sed undecim aurei requirerentur . In hoc casu reciperet quidem mutuator majorem pecuniam specificam , sed idem eiset yretium, idem valor. Porro dum contrahentes non paciscuntur de eadem reddenda pecunia specifica, non haec sortem conitituit, sed pretium , sed valor ex eadem consurgens. Si ergo pretium undecim aureorum post Edictum idem omnino est ac pretium decem aureorum ante Edictum : cum omni veritate dixit Author mutuatorem nihil recipere ultra sortem , etsi maiorem recipiat pecuniam specificam. Salva igitur sunt omnia. Mutuatarius nullum damnum patitur, quia pecuniam vult expendere, & expendit ante Edictum . Mutuator recipit post Edictum eundem valorem, idem pretium. Hic ergo contractus nec usurae, nec iniustitiae incusari potet . Brevibus rem hanc ablolvit Aileianus lib. 3. tit. I i. de quinto versus finem scribens Aliquibus videtur, quod non, aliis quod sic: quia quamvis in mutuo non liceat sperare lucrum, licet tamen vitare damnum, quod hic mutuans intendit. Debitor etiam tantum accepit , quantum reddere tenetur. Huius secundae opinionis suisse videtur Alexander Lom-hardus in quolibet. quaeil. De usuris Haec ille. Idem cum D. Thoinaconi lituit Genneltus ΓOm. I. tract. I. cap. I. q. I 6.
UIGEsIMUM DUBIUM . Utrum liceat dare marcam argenti ad tempus pro alia marca argenti λRespondeo, quod in iis, di similibus recurrendum est ad id, quod dictum est in dubio quinto quarti verbi di L finitionis usurae Articulo primo hujus secundae Considera
27 Sublato hoc pacto, communis Theologorum sententia est in restitutione pecuniae mutuatitiae noti speciem , sed pretium peeuniae esse spectandum ; atque ideo non monetam eiusdem speciei , sed pretium ,
quo valebat tempore traditionis, restituendum esse . . Ratio est: quia quanquam in mutuo communiter tantundem ejusdem speciei in numero, pondere, & mensura restituendum sit; tamen pecunia excipitur, in qua non consideratur eius physica species. sed valor extrinsecus, qui non ab ipsa materia, sed a Principis voluntate sumitur . Hic enim valor constituit formaliter monetam in ratione monetae , prout communi societati , &commercio deservit. Ita cum communi Concina lib. 3. De iustitia &- iure differt. cap. I9. num. I 2. . Posito tamen pacto , ut in casu scum dissicultas esse nequeat, dum dubitatur. aut probabilius et , pretium illius monetae specificae et Ie imminuendum, quia luno mutuator reciperet in-
216쪽
fra sortem, quod usuram non essicit unice positam in luero sperato, aut recepto supra sortem J si mutuator incertus est , aut duntaxat dubitat de futuro valore inonetae; paratus tamen sive ad emolumentum augmenti , sive ad diminutionis periculum, nihil agit contra legem, quia aequalis est contrahentium eonditio, & aequa sors . Si vero probabilius arbitratur, auctum iri valorem illius monetae, tunc aut eam servare volebatusque ad tempus restitutionis, aut non . Si primum , improbari non potest, quia damnum proprium evitae sic contrahendo, & se servat indemnem . Si autem secunὸum, usurarius est, quia sic mutuum dat animo lucrandi aliquid ultra seriem . Consule, si placet, Aste sanum nostrum lib. tit. II. de quarto , ubi de hoc casu, & de aliis ejusdem generis suis , & erudite sermocinatur. Agit etiam de eo Genneltus loco nuper laudato q. II.
VIGEsIMUM PRIMUM DUBIUM . Utrum camplar, qui numeranti sibi Romae centum & decem facit Parisiis res. Pondere centum, sit usurarius λRespondeo secundum Baldum in Cap. I. Extra De plus petitionibus, quod non: immo licitus est talis contractus jure gentium, & necessarius, munitus naturali rati ne ; eo quod camplar subit pericula viarum , 3c damna nuntiorum , & pensiones operarum, salariorum , & factorum , ut notatur T. De nautico foenore L. Periculi, & TDe obligationibus re actioiubus L. Tra ectitiae in principio, &ff. De verborum obligationibus L. Romae 2. . Et si ipse campsor aliquod lucratur, hoc est iustum, Jc lucrum licite sumitur: quia industria accedit rei licitae L. Si haererss. Ad legem Falcidiam. Propterea numeranti decem licitum est pacisci, quod ei reddantur novem: quia minuere sortem non est peccatum usurae, augere autem sic. Et est textus notabilis L. Rogasti f. Si tibi T. Si certum petatur. Haec tamen omnia intelligo vera, dummodo recipiatur lucrum moderatum, licet alii teneant, quod talis contractus, seu talia cambia sint illicita. Quod verum credendum est in iulis, qui de hoc artem non faciunt, nec propter hoc immi
217쪽
28 Hoe eam bi uin, de quo sermo, est cambium reale, loeale, seu per litteras; & iccirco si litterae verae sunt , non fictitiae, & in fraudem
usurarum; si lucrum non excedit legitimum pretium cambii : si habeat omnes conditiones a Pio V. in sua Constitutione praestitutas, ut supponitur, licitum est, & caniplar iuile lucratur, ut paullo antea demonstravi. Textus, quem Author dicit notabilem, est huiusmodi -- Si tibi d d. . decem , ut novem debeas, Proculus ait , oe recte, nou amplius te ipso iure
debere, quam noυem . Sed se dedero, ut undecim debeas, putat Proculus amplius quam decem condici non posse. Dum ait Author -- Numeranti decem licitum es pacifer, quod ii reddantur novem , iton appellat soluin campsorem, sed etiam campiarium, eoque tendit, ut, ostenso jam usurarium non esse camplarem; demonstret insuper nec usurae condemnari posse campiarium . Quod subdit Author solos campsores ex ossicio, non autem personas particulares, & privatas licite posse reportare lucrum ex cambio reali, iam illud idem dixerat S. Bernardinus Serm. 39. art. 3. cap. 2. , idemque
postmodum docuerunt Caietanus tom. 2. opus c. tract. 7. cap. I. , Armilla. ver. Campsor , Cuniliati De contractu cambit f. a. num. 4. , qui hanc sententiam dicit esse probabiliorem . Secus tamen tenuit Author ipse in Angelica ver. Usura primo num. 32. , & post ipsum Sotus lib. 6. q. 9. art.
unico, Navarrus cap. II. num. 233. , Lemus lib. I. De iustitia cap. 23. dubitat. a. num. 9., Ioannes Pontas ver. Cambium casu 2., Concina De cambio cap. I. num. 7., Ferraris ver. Cambium num. 23. , aliique: quia hoc nullo jure est vetitum nec naturali, nec positivo. Minus tamen lu-
.erum exigere debent privati, quam publici campsores; ipsi enim minoribus expensis, & oneribus sunt obnoxii, ut annotat Author in Angelica ibidem inquiens se Tamen in verum , quod aliquid plus possunt rationabiliter accipere illi, qui de hoc faciunt artem, qui maiores laborer pom rant , cum semper sint parari. Idem postea annotavit Concina ibidem, qui insuper conatus est Cabetani & Armillae sententiam emollire scribens Quorum opinio explicari potes , quando privati ιdem lucrum, quod praedisticam ores , exigunt .
Lieitum hoc intellige in illis regionibus, in quibus haec cambia exercere lege Principis non est privatis vetitum; id enim in Galliis prohibitum esse scimus a Francisco primo in sua Constitutione Blesis lata i9.
Martii a 34o. , quae sic habet se Iuxta conmititiones noseras antiquas prohibemus cambium exercere , ae monetas permutare absque literis noseris ad
Praefectos rei nostrae aerariae adscriptis , ab ipsis vericatιs sub poena mulcta arbitraria se . Quod confirmavit Henricus primus Edicto suo lato mense Octobris I 333. , addens poenam corporariam contra secus agentes. Hisce in regionibus peccat certe quilibet privatus, qui hoc exercet: &quia legitimas Prineipum leges transgreditur : & quia grave damnum adfert
218쪽
Coras ID. II. ARTI α III. Is s '
adsert publicis eampsoribus . Sed quale peccatum esset huiusmodi transis gressssio, mortale ne, an veniale, non convenit inter Doctores. Vide Lucium Ferraris loco proxime citato.
UIGEsIMUM SECUNDUM DUBIUM . Utrum ultra montanus, qui mille Ducatos Venetos intendit ferre Venetias, ubi plus valent, & ibi eos expendere, inveniens camplorem in patria sua habentem tabulam cambii Venetiis, tradit eos ad forum cambii Venetiarum, ut sibi Venetiis reddantur: sit usurarius 8
Respondeo, quod, si ex hoc, quod praedictos ducatos
prius tradit ultra montes, quam recipiat Venetiis, intendit aliquod lucrum habere, tunc est usurarius, quum prior traditio induat rationem mutui. Si autem hoc non intendit, non erit usura, quum ratione patriae lucrum
reportet. χρ) Dicit primo Author, quod, si tradens pecuniam intendit principaliter lucrum, usurarius est: & quidem iure optimo, quamvis Roselinia ver. inura sexto f. 8. secus opinetur: quia sola intentio facit usuram, ut perspicue cap. Constituit Extra De usuris, & hic, ut supponitur, unice traderet pecuniam, ut haberet aliquid ultra sortem. Addit Tabiena super hoc casu ver. Usura II. num. I. - Nis forte , ωι dictum est, hoc faceret diversitas monetarum, vel induseris se et quia tunc res reducitur ad id , quod secundo loco docet Author , videt ieet seclusa huiusmodi intentione contractum esse licitum, & ab omni usura liberum: quod probat idem Tabiena inquiens Non enim vendit pecuniam , quae es invenssibilis , sed tantum his recipis quantum ibi numeravit , nam tantum valet Venetiis meatus fine denario quantam alibi eum denaris. Cur sus moneta hoc operatiar, edi' monetarum diversitas, indUrια aecedit rei
lieitae L. SI HAERES T. AD LEGEM FALCIDIAM. Addo, quod hic
campiarius paratus est Venetias petere, & petet reipsa, ubi pecunia illa specifica plus valet, quam in patria sua . Ita igitur operatur, ut se servet indemnem , quod cuique licet. Repones. Cain psor in hoc contractu damnum patitur ; reeipit enim pecuniam in loco , in quo minus valet , conditione apposita reddendi eandem in alio, in quo plus valet. Campiarius ex adverso certus redditur de lucro, quod periculis viarum adhuc erat obnoxium. Non ergo aequa est utriusque conditio.
Sed responsio eit in promptu . Nimis benigne de eampsoribus sentit
219쪽
procul sic mutuo dans usu φ . . ' duemadmodum enarratu
niam credit , ut plus ' si uum pergere
Cro , Nec potest aliud lucrum P hibet lucrum suum s
220쪽
dat . Si autem luerum illud esset in serius eo , quod sibi ex ossicio debetur , ei supplendum esset : quia sibi debetur usque ad mensuram taxatam . Quod si pecunia pluris valeat ubi a campsore reddenda eli campia sario , quam ubi ab ipso campis re reeipitur, rune iuxta Caietanum , Banneet , Nagarrum citatos a Lugo disput. et 8. sect. 3. num. 37. , quihus subseribit etiam Henricus a S. Ignatio lib. 9. cap. 89. num. 948., praeter luerum, quod sibi debetur, titulo cambii taxatum, poterit aliis quid amplius a campiario exigere: quia, si jam lucrum taxatum sibi debetur, quando utro que idem est valor, cur amplius exigere non poterit , quando monetas erogare debet, ubi pluris valent , cum ipse reω- perit, ubi valent minori si Praeterea camplar assecurat pecuniam ubi pluris valet; quis autem ambigere poterit, quod assecuratio eo majori pretio digna sit, quo maioris valoris est res assecurata, cum maiori periculo allicurator se exponat Hactenus Cuniliati.
UIGEIIMUM QUARTUM DUBIUΜ. Utrum cambium per
litteras possit fieri sine usura λRespondeo, quod sic, ut dictum est in praecedenti dubio viges mo primo, cum idem st.
31 Id iam supra fuit ostensunt . Addam igitur, quod in eam bici
locali , seu per literas, lucrum cambii maius esse debet , quam in camis bio minuto, seu manuali, nisi camplar laeus operari teneatur propter maiorem valorem pecuniae in loco, in quo ipsi restituenda est: quia , praeter titulos, qui habentur in eam bio minato, ad eampsorem per litteras spectat allecuratio pecuniae , & traiectio realis, aut virtualis eiusdem de loco in locum, quae non habentur in cambio minuta , & quae sunt pretio aettimabilia. De eam bio minuto scribit S. Antoninus pari. 3. tit. 8. cap. q. sub initio se Illud quod plus recipit camnor, non recipit ratione muttii , quia ibi non est mutuum: nee quia pecuria vendatur , quia es invendibilis, ut dicit Arehidiaeonas p sed ratione laboris, quem subiit innumerando pecuniam, expensarum , quas facit pro pensione , edi minis is . Ratio enim laboris σ expensarum habenda es Extra De voto cap. Magna . Modie um ergo debet esse huiusmodi lucrum: & tune tale est, quando id tantum sibi retinet eampsor, quod Principis Edicto sancitur, aut, si publica desit auctoritas , generali consuetudine comproba
VIGEsIMUM QUINTUM DUBIUM . Utrum mutuo dans moneram ad certum terminum, recepturus alterius generis monetam, aut aurum, aut argentum, vel aliam spe