장음표시 사용
231쪽
remanente penes tradentem: salva res erit, & hie contractus venditionis, qui satente ipso Concina nullam prodit iniuilitiam , nee erit aliquo jure positivo vetitus. Id statim demonstro. Quod ut faciam, praemitto casus enarrationem a Summo Pontifice iactam sub ipso Constitutionis initio -- Nam multi necιosum , O honestum societatis nomen Dir foeneralitiis eontractιbus praetexendo , hoc quasi colore σ fuco , mercatoribus, opificibur, negotiatoribus, di aliis personis super eorum mercibus, of fcinis , tabernis pannariis, alii
que rebus, ac bonis, pecunias suas , aut alims res foeteratis nomine eonferunt; vel greges, armenta, aus eerta animalia agricolis j seu terrarum eul-
roribus, pastoribas, alliisque rusicis , seu quibusvis personis dant in scie-
ratem, sive ad soccidam, at vocant, ea eondιtione , ut sors tua , seu caput , quod vulgo dicitur capitale, tam pecuniarum , quam animalium , rerum , salvum semper m integrum existat pro eo , qui non industriam , aut operas, sed pecunias, animalia , aat res huiusmodi in societatem confert, utque omue periculum, O damnam ab altero serio recipiente subsi-neatur, contra aequitatem, o societatis 1Msitiam diversmode paciscuntur , reflemque socios cum qu bus contrahunt, plerumque pauperes di egenos, suoque labore, O induseria victitantes , ad sortem, seu eapitale restitueniatum, quicumque laudem casus, ct rerum eventus consequatar , pasto erobligatione obseringunt, si utque etiam certam tueri quantitatem, sum mam , veluti ιοι pro quolibet centenario , in singulos annos, aut menses per alterum sociam , durante societate , solvendam praefiniunt, ac praescribunt seamque summam, quantitatem, non subductis rationibus aecepti e ' ex pensi, quia in codices , seu tabulas societatis referri solet, neque facto calculo , vel computo, pro ipsius lucri, vel damni uero variabilem,' sed labο-
rem curam computand/, ct ealculandi se inυicem remittere, O rensentι re asserentes , quo υis tempore certam eonstituunt.
Praemitto pariter quod Summus Pontifex exinde decrevit , & constituit f. I. se Proinde nos .... hae nostra perpeιtio valitura Constitutione' damnamus, σ reprobamus omnes , o quoscumque contractus , conventiones
pastio es posthac ineundos, feti ineundas, per quos , seu quas cavebitur personis pecunias, animalia , aut quaslibet alias res societatis nomine trade tuus, ut, etiamsi fortuito casu quamlibet iacturam , damnum , aut amis
nem sequi contingσι, sors ipsa, seu eapitale semper salvum si, int
Irtim a fotao recipiente restituatur, sive ut de certa quanιιtate vel summa in singulos annos aut menses durante hoeietate responAeatur: Iiat vim que huiusmodi eontractus, eonventiones, o pactiones usurarios, ct illicitos pinhaeeenseri deberes atque in poserum non ιιcere iis, qui pectioiar, vel animalia, aut alias res in societatem tradent , de eerto lucro, ut praefertur, per-εipiendo inter se paeim, σ concordare et neque etiam. βυe ad certiam, sive .ad incertum lucrum convenerιnt, socios, qui ea rec*ienr , ad sortem , seu eapA
232쪽
oapitale falsum , o integrum, ubi illud casu fortuito perieris, vel amissum
erit, reddendum quovir pacto, aut promissione mi obligare. Pergo nunc . Summus Pontifex in casus enarratione haee duo , videlicet pacisci de eapitali salvo & integro , & pacisci de lucro certo quotannis habendo, tanquam insimul con;uncta , insimul contingentia in uno eode trique contractu, & cum iisdem contrahentibus, proposuit . Perspicuum id fit , vel leviter expendendo haec Pontificis verba - smu
qtie etiam certam tueri quantitatem, summam particula enim smul est particula coniungens , qua praecedentia verba cum proxime sequentibus eo putantur. Ergo improbavit ea, damnavitque tanquam insimuleoniuncta, & copulata, non autem tanquam divisa, & duos ea sus sejunctos conlii tuentia. Secus, unum proposuisset, & alterum damnasset. Secus, casum damnasset in enarratione non expositum. Quis ignorathaee duo simul iuncta non eiusdem esse indolis, ac si sumantur separata& divisal Docente ipsemet Concina, casus noster solitarie inspectus nullam vel minimam prodit iniustitiam ; coniunctus autem & usurae , & injustitiae pene ab omnibus condemnatur . Non ergo idem iudicium ferendum est de eo abistute spectato , ac de eodem conjuncto cum praeis vio pacto, quod tradens pecuniam &c. securus sit de capitali, & hoe remaneat periculo solius accipientis . Praeterea squod pluris faciendum est, de quod unum sumit pro re nostra J Summus Pontifex haec duo pacta indistincte damnavit tanquam iis suraria & illicita -- Statuimusqtie huiusmodi contractur, conυentiones , o pactιones usurarios, ct illιcitos posthac eenseri debere se. Contractus noster in se inspectus, solitarie cons deratus non est huitismodi per Concinam ipsum ; usura enim juri naturali adversatur, estque injustitia manifesta,
ut scribit S. Thomas a. a. q. 7S. art. I. inquiens Dιeendum , quod accipere usuram pro pecunia mutuata es secundum se iniustum s quia ven-dιtur id, quod non es, per quod manifeste in ualitas construitur, qua 1u- sitiae eontrariatur se, ut etiam suis calamo ostendit Concina De mutuo& usura cap. 3. 'per totum e & aliunde contractus noster solitarie aec plus, Concina teste, nihil habet iniustitiae Si naturam contrastus conis
sidero, nullam deprehendo injustitiam Uerba sunt ipsius loco primo laudato . Vel igitur se sesellit Summus Ponti sex declarans usur rium, adeoque iniustum contractum, in quo nulla deprehenditur injustitia: Uel se fefellit Concina putans, & volens Sum m. Pontificem in hae sua declaratione comprehendisse contractum nostrum se junctim inspectum, ipson et fatente , ab omni iniustitia, & per consequens ab oriseni usura liberum. Primum adserere nefas. Dicendum est igitur Danielem Concinam in hoe mentem pontificis non fuisse assequut uiri; & idcirco nedum Authorem nostrum, qui scripsit longe ante Sixtinam Constitutionem, sed ipsum etiam Fulgentium Cuniliati , qui poli eundemo Conin Disitigod by Corale
233쪽
Concinam Theologiam vulgavit suam, potuisse citra errorem, & laxitatem contractum nostrum, praesentemque casum ab injultitia, & pee consequens etiam a scenore vindicare. Summus Pontifex, uti contenditur, duas asseeurationes, sortis nempe& tueri, improbavit, damnavitque non prout separatim fieri possunt, sed tanquam insimul coniunctas, & copulatas. Ergo, inquies, sicuti seiunctim fieri potest assecuratio lucri, uti dicitur, quin huic pacto rein pugnet Pontificia Constitutio, ita fieri etiam se junctim poterit assecuratio sortis, quin Sixtinae Constitutioni adversetur . Sed quis discrimen non videt, idque latissimumὶ Unum est principale, alterum duntaxat
accessorium. Unum societatem destruit , non item alterum . Unum e ficit, quod contractus transeat in mutuum, non vero alterum . Accessorium ergo damnatum est propter principale , non autem principale propter accessorium: quia hoc in se inspectum, ipso Concina adserente , nihil praesesert injustum: iniustissi inum autem est per Concinam principale, scilicet assecuratio sortis; hae enim sequuta contractus statim transit in illam societatem leoninam , de qua in serius , omni iure prohibitam . Ex quo igitur assecuratio lucri seiunctim facta non est vetita per Sixtinam Constitutionem , non recte insertur, quod item vetita non sit assecuratio sortis, etiam dato quod secunda non sequatur assecuratio, lucri videlicet . Fateor nihilominus, & candide fateor hujusmodi contractum in praxi non esse consulendum λ attenta enim humana fragilitate, &, quod pluris est , insatiabili hominum lucrandi cupidine, suspicandum vehementer est, quod tradens pecuniam non conserat eam animo verae , propriaeque societatis, sed solo animo inducendi socium minorem ad paciscendum de lucro ex eadem proventuro . Quo in ea su videri posset, & haberi tanquam mutuum interpretatum sub pallio foetetatis.
VIGEsIMUM NONUM DUBIUM . Utrum cives, qui mutuo dant Communitati propter certum lucrum, coacte tamen ac violenter, ita ut potius destiterent, quam sic dare mutuum, cum incurrant multoties multum damnum, sint
usurarii λRespondeo, quod sic: quum quidquid accedit sorti in
mutuo sit usura, nisi affuerit verum 3c certum interesse, quod potest aestimari etiam ex dubio eventu secundum conditiones personarum & negotiorum juxta Thomam a. a. q. 62. art. 4. in corpore. Non autem potest poni interesse certum pro incerto, ut dicit Thomas a. a. q. 78.
234쪽
CONs ID. II. ARTI C. III. 2oyart. a. ad. I., & notat Antonius de Butrio in Cap. G- lubriter Extra De usuris . Nec excusat eos coactio , vel alia necessitas, ut Cap. Super eo Extra De usuris, & Extra De bis, quae vi mei ve Cap. Sacris.
36 Praeprimis do auctoritates ab Authore indieatas AElo modos damnificet aliquam , impediendo ne adipiscatur quod erat in via habendi , σ tale damnum non oporteς recompensare ex aequo et quia minus egi habere aliquid in υirtute , quam habere actu. Qui autem es in via ad
piseendi aliqυid, habeι illuri solum secundum virtutem, vel potesatem; crideo, si redderetar ei, ut haberet hoc in actu, restitueretur ei quod est a. blatam nou simplum, sed multiplicarum , quod non es de neeustate restituri
nis, ut dιcium es artieulo tertio. Tenetur tamen aliqtiam recompensationem facere secundum conditionem personarum , O negotiorum . Ita S. Tho mas loco primo citato. Recompensationem vero damni, quod consideratur in hoc , quod pecunia non lueratur, non potes in pastum deducere o quia non debet vendere id,
quod nondum habet, di potes impediri multiplιeiter ab habendo Ita S. Thomas Ioco secundo indicato. Respondemus , quod, cum usurarum crimen utriusque Testamenti pagina detestetur, super hoc d pensationem aliquam posse feri non videmas - . Ita
Cap. Super e . Distinguimus autem, utrum is, qui eommunieat excommunicatis invitur, sit per eoactionem attractus, aut per metum indωctus. In primo casu talem non credimur excommunicatione teneri, eum magis pati, quam agere vide tur. In secundo, licet metus attenuet eulpam, quia tamen non eam pro sus excludit , cum pro nullo metu debeat qtiis mortale peccatum incurrere , exeommunicationis labe credimus inquinari se . Ita Cap. Sacris.
Dubio procul hic agitur de mutuo; mutuum enim exprimit quaesi tum , & non censum, de quo, si ageretur, aliter esset constituendum ,
ut in serius patebit. Secluso igitur iusto titulo non potest aliquid exigi
ultra sortem. Iustus titulus non est , quod pecunia poterat fructum aia ferre in manu mutuatoris: quia, praeterquamquod , ut ait D. Thomas secundo recitatus, venderetur id, quod nondum est, quilibet mutuatuor hunc titulum allegare posset , & iccirco in omni mutuo liceret usura. Dum postea iustus habetur titulus , quia mutuator damnum re ipsa patitur ex hoc mutuo, optima est distinctio a D. Thoma producta, videlicet: aut aufertur ei lucrum, quod iam habebat, aut duntaxat impeditur lucrum , ad quod habendum erat in via . Si primum , lucrum exigere potest ad aequalitatem damni . Si vero secundum , illud duntaxat exiget arbitrio boni viri , pensata negotii qualitate, ipsiusque circumstantiis.
235쪽
etio CoNs ID. II. ARTI C. III.
Coactionem quod respicit, quum vitium usurae positum non sit in mutuatione pecuniae, sed in spe lucri, & in receptione alicuius rei ultra sortem: si quis a Communitate cogatur ad mutuum dandum , animum is in mutuatione servet catholicum ab omni spe lucri , ab omni tueri intentione alienum, & usurae labe non commaculabitur. iSed quid, si Communitas ipsum compellat, & cogere velit ad lli putan- idum mutuum sub usurisὶ Coni lanter ipse reluctetur . Quum usura sit mala in se & secundum se, ut ostensum fuit dubio secundo Articuli secundi huius Considerationis, prohibita iccirco quia mala, non mala lquia prohibita, nec minis, nec coactionibus cedere debet catholicus vir, lsed potius mori , quam foedari.
Sed quid , si Communitas ipsum cogat, & compellat ad accipiendas
usuras ἐ Usurae labes possit a non est in nuda materiali receptione usurarum , seu pecuniae datae pro usura , bene vero in receptione earumdem eum animo eas retinendi. Cedat ergo in hoc casu coactioni, animo eas a
restituendi , & postmodum congruo tempore illas revera restituat, quod mille modis potest fieri. Non displicet dillinctio Alexandri Lombardi super hoc eodem ea su , quam reseri, & non improbat Aste sanus noster lib. tit. II. de quinto versus finem scribens se Distinxit autem , quia relevatio potest fieri dupliciter: uno modo per modum gratitudinis , quia scilicet Communitas gratis, & liberaliter relevat mutuantes, & tunc licite recipitur. Alio modo per modum obligationis , quia scilicet Communitas ad hoc faciendum se obligavit, & tunc non percipitur licite, & specialiter, quia ex tali obligatione mutuum incipit esse voluntarium , & fieri propter spem lucri. Mihi autem videtur, salvo semper judicio meliori, quod, si is, qui mutua vit, semper mallet, si posset, suum mutuum recuperare , quam proventus habere, licite possit eos recipere et praecipue cum Communitas ad hoc se obligaverit sponte , ut supponitur ad praesens se . Hactenus Aste sanus .
TRIGESIMUM DUBIUM . Utrum ementes jura praedictorum civium pro eo, quod ipsi dederunt mutuo Commu
nitati, licite sine usurae vitio possint recipere illud, quod Civitas talibus dabat ZRespondeo, quod, si principale est illicitum, similiter& accetarium Extra De regulis iuris lib. 6., & ideo usurarii sunt.
3 En Regulam iuris hic laudatam, quae est in ordine 42. - --σessorium naturam sequi congruit princ palιν - . Huc etiam pertinet Regula Diuitiam by Cooste
236쪽
gula I 8. - Non firmatur tractu temporis, quoti de iure ab initio non stibis solit . Hue demum accedit Regula 29. is De diversis regulis iuris se . Quod initio vitiosum est, non potes tractu temporis eonvalescere . Secus opinatus est Ioannes de Saxonia , ut videre est apud Aste sanum loco proxime citato : quia ipse defendit posse cives mutuo dantes sine vitio usurae aliquid ultra sortem a Communitate recipere. Uerum , quum Author aliter supra constituerit, iure nunc docet ementes talia iura esse usurarios . Sed quid juris , si cum Alexandro Lombardo &Aile sano ponamus, quod Communitas auctarium elargiatur sponte & libere, causa gratitudinis, non obligationis: anne licite posset quis emere ius ad tale auctarium gratis elargitum, & gratis elargiendum Vid tur certe, quod sic : quia, si huiusmodi auctarium gratis datum licite recipitur, licite etiam vendi potest , & emi. Uerum enim vero, quum donum pure gratuitum nullam secum serat obligationem, & qua libertate donatur, eadem possit libertate negarie res esset plena periculi ipsum
reducere ad quoddam ius, & pro ipsius spe pretium accipere. TRIGEsIMUΜ PRIMUM DUBIUM . Utrum cives sint usurarii, a quibus Communitas pecuniam accipit mutuo, sed ut nunquam ipsam restituat, si accipiant illud, quod sibi annuatim constituit ipsa Communitas pro dicta pecuniat aliter accepta, sicut fit in impraestitis Venetiarum, in Montibus Florentia , 3c in Locis Ianuae. Respondeo , quod Doctores diversi diversa super hoc senserunt . Ille autem Sanctus vult, quod sint usurarii, si voluntarie dictam pecuniam taliter Communitati dederint. Si autem coacte, dicit, quod licet aliquid accipere pro interesse. Sed ista sua opinio mihi non placet; nec
rationes, & motiva ipsus, quae omitto brevitatis causa, efficaciter de iure concludunt; nec tollunt rationes, & illa, quae per Doctores in Cap. In Cisitate Extra De Huris sunt allegata, quae nimis longum foret hic ponere. Ideo salvo meliori judicio mihi videtur, quod talis contractus licitus sit : quum in hoc casu non habeatur mutuum, sed potius venditio redituum Communitatis, quae fieri potest , ut tetigi in tertio Articulo primae Considerationis,
& tenet iste Sanctus, & etiam notant Doctores in dicto
237쪽
et I a CONSID. II. ARTI C. III. Cap. In Ciυitate: ubi addit Antonius de Butrio - & pra dicta faciunt ad id, quod Venetiis saepissime revocatur in dubium. Ibi enim omnes singulatim deicribuntur, qui pecunias has tenus contulerunt in communi, deinde Commune respondet eis quolibet anno pro centenario quinque quantum minus, sed capitale nunquam restituit, & vocantur impraestita Venetiarum μ. Haec ille.
38) De hisce eontractibus, qui Venetiis impraestita, Florentiae Montes, & Januae Loca dicebantur, olim diu , multumque disputatum est, aliis hine contendentibus eos esse usurarios, aliis illinc pro virili parte
tuentibus eosdem esse ab omni scenore liberos. Variantium opinationum causa fuit: quia alii cum S. Bernardino Serm. 6 . art. 2. per totum arbitrabantur verum elle mutuum purum putumque : existimabant alii veram esse venditionem, verumque censum , ut opportune monet Tabiena ver. Usura Iq. scribens se Nam antiqui d putabant sub nomine mutui, moderni vero sub nomine emptionis: σ forte causa huius fuit, quia erat diversa opinio, scilicet utrum possint emi annui reditas, seu reditur pecuniarii non ab antiquo constituti: quibusdam dicentibus quod non, ut
Innotentius tu Cap. IN CIVITATE, DE USURIS, quibusdam vero quod
se, ut Panormitanus in eodem Cap. . Verum enim vero quum nolira hac aetate explorata res sit, huiusmodi contractus. mutuum non et se, sed venditiones, & census, non erit abs re censum hic exponere, atque nonnulla ad ipsum pertinentia brevi calamo explanare. Census nomine hic non intelligitur tributum, quod singula capita subditorum Principi pendunt, quemadmodum sumitur census Matth. 22. v. 17. - Licet censum dare Caesari, an non P - : neque accipitur census
pro eo, quod alteri solvitur in signum subjectionis, & imperii, sicuti
acceptum esse novimus I. q. 3. Cap. Quaesitum: neque pro alia quacumque significatione praeter eam, quae vulgaris nunc est, & communis inter Theologos, quod nempe census sit se Ius percipiendi pensionem annuam ex re alteriur utili, O frustifera , super qua fundatur - . Omnem censum hoe modo usurpatum larvatam esse usuram putarunt Hen icus , Salicetus, & Hortomannus. Sed ipsum, dummodo realis sit , absque ulla usurae labe constitui, vendi , & emi posse declararunt Martinus V. in sua Constitutione Regimini , quam legimus in Extra vag. comm . De emptione, σ veηditisne cap. I. , Calixtus III. in sua Constitutione item Regimini, quae habetur ibidem cap. & Pius V. in sua Constitutione Ciam onus edita I 4. Kal. Februarii 3368., quam perhibet liber septimus Decretalium De forma contrahendi censum cap. I. . Census alius est reservativus, consignativus alter. Primus habetur, quum quis alteri tradit Dissiligod by Corale
238쪽
dit rem suam, praedium puta, domum, &c. , conserens et en domi nium ta in directum, quam utile, reservata sibi pensione determinata aut pecuniae, aut fructuum quotannis ipsi solvenda : de hoc, quem omnes licitum agnoscunt , & satentur, in praesenti non est sermo . Secundus, nempe consignativus , fit , cum quis, retento dominio proprii praedii tam directo, quam utili, alteri vendit ius percipiendi pensionem
annuam super eodem. Si hic census constituatur super re, vocatur realis : si super persona, dicitur personalis: si super re, insimul & persona, mixtus appellari solet. Qui vendit censum, ille scilicet , qui debet
alteri pensionem solvere , dicitur Censu arius et qui autem censum emit, is nempe, cui solvenda pensio est, Censualista vocatur. Census item, si tempore determinato praefinitur, decem puta , aut viginti annis, temporarius dicitur, seu temporalis: si per totam alicujus hominis vitam , vocatur vita litius: si demum inllituitur, ut semper duret, perpetuus appellatur.
Census insuper alius est redimi bilis, qui pote ii redimi sive arbitrio solius venditoris, id est Censuarii, sive arbitrio solius emptoris, id est Censualistae, sive arbitrio utriusque: irredimi bilis alter, qui nullo tempore poteli redimi. Census demum dicitur pecuniarius , si annua pensio iapecunia sit posita: fructuarius vero, sit in fructibus constituta sit . Sermo in praesentia non est de censu personali , quo persona obligationem sibi, vel suis etiam haeredibus imponit certam pensionem solvendi emptori ex industria , arte , & labore suo . Sive jure naturali hic census sit licitus, sicuti magni nominis Doctoribus arridet; sive etiam spectato iure naturae illicitus sit, & usurarius, sicuti alii contendunt magni subsellii viri : certum ist Summum Pontificem Pium V. sua in Constitutione eundem improbasse , dum ad census honestatem, inter caeteras conditiones, hanc quoque requisivit, ut census constituatur in re fructi sera immobili , certa, ac nominatim designata inquiens -- me igitur nosera constitutione fatuimus censum , seu annuum reditum creari , consituιυe
nullo modo posse nis in re immobili , aut qua pro immobιli hab atus , de fui natura frti Etifera , quae nominatim certis finibus demnata fit - . Vide Benedictum XIV. de Synodo Diceces. lib. IO. cap: 3. num. q. & seq. Sermo unice erit. de censu reali , & quidem non de fructuario, de
quo nemo unus ferme dubitavit, sed de pecuniario, quo venditor, sciacensuarius quotannis tenetur solvere pensionem constitutam in pecunia numerata. Hunc jure etiam naturali esse licitum ex eo evincitur, quod,
se uti potest quis emere rei alicuius usum fructum , remanente dominio directo peneς venditorem , ita emcre potest jus percipiendi partem fructuum ex alieno fundo , & loco horum potest venditor se obi gare ad solvendam emptori lingulis annis certam pecuniae ianimam illorum seu Eluum aestimationi respondentem . Nihil enim refert , quod pensones successive solvendae quandoque omnes simul sumptae superent pretium,
239쪽
quod ab emptore, seu Censualista fuit solutum : sicuti nihil reseri, nee impedit iustitiam venditionis alicuius praedii , quod huius fructus spatioeentum annorum omnes simul sumpti superent pretium acceptum . Ratio est inani sella, quia fructus successive colligendi minoris valent, quam omnes simul sumpti. Ne celsum tamen est , ut idem realis census sequentes habeat conditiones. Prima, ut landetur super re fructi sera; pugnat enim vendere ius percipiendi fructus ex re , & eandem rem non esse fructiferam . Secunda, ut justo pretio census vendatur, & ematur; hoe enim jullitia postulat in quocumque contractu emptionis, & vendiistionis . Iustum autem pretium erit, quod vel a Principe praefixum est, vel communi Regionum consuetudine firmatum. Tertia , quod pereunte re in totum vel ex parte . re, inquam , super qua census est constitutus, pereat & census ex aequo , & per consequens pensio vel in totum , vel ex parte non amplius solvenda sit. Quarta, ut res censui subjecta non diltrahatur sine consensu emptoris, seu Censual illae , cui eompetit ius percipiendi partem fructuum ex ea. Haec spectato solo jure naturae: quoniam ius Ecclesiasticum consulentes, plures alias reperimus conditiones a Summis Pontificibus adsignatas . Placet exscribere, quod super hoe exhibet Concina De iustitia & iure lib. 3. dissert. q. cap. II. Duas Constitutiones edidere Martinus V., & Calixtus III., quae inter Extra vagantes recensentur , in quibus pro censibus rite celebrandis octo praescribuntur conditiones. Prima: qui censum vendit, landum,nemi e domum, aut possessiones , assignare debet, super quibus census conlii tuatur . Secunda solus fundus subjectus censui manere debet pensioni Obligatus, non persona , nec caetera ejus bona: ubi excluditur census personalis. Tertia: pretium tuitum sit. Quartae emptio non fiat pecunia credita, sed numerata. Quinta: venditor census valeat ad libitum redimere aut in totum, aut in partem, prout ei placuerit. Sexta: emptor non cogat venditorem ad censum redimendum. Septimat si sundus subiectus censui perit absque culpa Censuarii , pereat census. Octava : fundus tantum ut minus fructificet, quanti aestimatur penso solvenda. Iuniores contendunt has duas Extra vagantes probare quidem census his conditionibus praeditos; secus praecipere, ut eaedem observentur. Nicolaus V. alteram edidit Bullam, quae quatuor praescribit conditiones in censibus constituendis servandas . Prima e quod census super re
immobili certa constituatur; ad euius securitatem obligari generaliter alia bona possunt ad tollendas fraudes, ne videlicet, si fundus subjectus
censui esset alio onere gravatus, deceptus remaneret emptor. Secunda: pactum adiiciatur de retro vendendo eodem pretio . Tertia r penso non
excedat decem in centum. Quarta: pro securitate, poenae, & pacta justa adjici valent .
Constitutio S. Pii U. pro tensuum iustitia est omnium celeberrima,
240쪽
CONs ID. II. ARTI C. III. et Is
quam integram supra dedi. Ad duodecim revocantur conditiones in ea.dem praescriptae , quarum plures in aliis tribus Extra vagantibus Bullis , quas indicavi, continentur. Prima: census constituendus est super sundo immobili, & natura sua frugifero; qua conditione improbantur census personales, ut fatentur omnes. Secunda: pretium census solvatur numerata pecunia coram tellibus , & Notario. Hac conditione excluduntur census, quorum pretium solvitur debitis Censu arti . Eludunt hanc conditionem Censu istae emptores hoc pacto . Pecuniam Censuario dant pacto adiecto, ut eo ipso tempore relii tuatur in solutionem debiti . Tertia r prohibet anticipatam pensionum solutionem , aut id in pactum deduci. Quarta: vetat pacta, quae obligent ad casus fortuitos eos, qui
ex natura contractus non tenentur. Quinta: potestatem reservatam vult
Censuario vendendi, & alienandi fundum subiectum censui. Sexta: re- se indit, & irrita declarat omnia pae a , qtiae obli ringunt debitorem morosum ad interesse lucri cellantis, vel ad cambium , seu certas expensas, aut certa salaria. Septima: census non augeatur ex pensionibus non solutis. Od avar nulla onera solvantur , quae vi contractus non debentur. Nonar si landus perit vel in totum, vel in partem, census aut extin guatur, aut minuatur pro rata landi deperditi. Decima: facultatem Censu arius habeat redimendi censum suum eodem quo vendidit pretio , quoties voluerit , non obllantibus pactis contrariis initis . Undecima eteneatur Censu arius , quando redimere censum velit , bimestri ante denuntiare id Censu istae . Duodecima : pretium census semel constitutum non augeatur, vel minuatur. Hactenus Concina. Petes nunc e an omnes hujusmodi conditiones servandae sint , ut eo n- tractus nedum non sit usurarius . sed omnino sit licitus R. Patri Concinae loco proxime citato cap. I 2. num. 7. , & seq. non
arridet, regiones distinguere , in quibus viget Conlli tutio Pii V., ab
illis , in quibus non est moribus recepta . Benedictus tamen XlU. ex adverso cum communi Theologorum hac distinctione utitur, quum lib. I . de Synodo Diceces. cap. 3. num. 3. , loquens de censu personali , nedum scripserit Quapropter etiam Auctorer, qui censum personalem , eius natura iniseela, ab usura suspicione vindieant, ingenue tamen fatentur eam lιcite fieri που posse , ubi praefata Pii V. Consiturio est recepta pquod tamen in Gallia, Belgis , o Germania non contie Use assi mant Lese
Pιrhing ad tit. de usur. num. 83., Wiesiner ibidem num. 8 I. - ; sed insuper ad rem nostram quod pertinet, adjecerit -- Verum, quanquam nos
sciamur eundem Summum Pontificem , supplieante Catholico Reee Phιl0pο II. indulsisse Hispanis, ne ad sua Constitutionis, quoad eas conditiones,
quae ruris naιuralis aut divini non sunt . exasiam obfeν vationem ad iringerentur, si uti narrant Gutierreet eis. q. I77. in M., Felicianus De Solis Iib. I.