장음표시 사용
41쪽
in qua statuitur usuras seu interesse pretii post diem traditionis deberi ab
emptore, quia, cum re emptor fruatur, aequιsimum es eum usuras pretii pendere. Secundo, quia haec est Regni Iurisprudentia, ut videre eit apud Lo ut, & alios, qvi citant Areitum , ut aiunt, Curiae Parisiensis die
Octob. 8. an. I 397. Tertio, quia, ut notat Covarruvias var. resolui. lib. c. q. n. I. sequeretur alioqui inaequalitas inter contrahentes, dum venis
ditor re sua careret, eiusque fructibus, & pretio, emptor vero haec ominnia servaret, sub praetextu quod subeat periculum interitus rei; quod periculum moraliter loquendo nullum ei . Quale enim est periculum prati, quale domus bene fundataei Et si quod sit, an emptor illud eodem subiret modo, si pretium solvisset Quarto, quia alioqui emptor rem emptam aliquando iacile solveret intra paucos annos ex annuis ejusdem rei reditibus. Caeterum venditor ultra hoc interesse nihil exigere potest pro quocumque callo lucro cessante , aut damno emergente ex L. ult. ff. de periculo ct eommodo rei vendιta. Neque vero usurae illatae itieratoria sunt, quas fatemur legibus prohiberi , sed compensatoriae , quae ab iisdem non vetantur, quaeque tenent locum fructuum , quos Dominus pereepturus fuisset, si rem suam non vendidisset credito. Haec ille.
Sed etiam melius potest dici ad hoc primum dubium pro concordia, quod Franci lcus bene dicit, & etiam Baldus: quia f. quod se fugerit Institui. de emptione, O menditione
venditor temper est Dominus rei, quam vendit, antequam tradat: δc ideo fructus rei sunt sui, si non est in mora in tradendo. Et ideo si non intendit tradere, sed dominium
sibi, & periculum rei reservare sive pro toto, sive pro parte, donec pretium sibi fuerit datum: nulli dubium quin aliquid gratia fructuum potest petere, & sic Baldus intendit. Sed si tradendo intendit illum acquirere dominium in eam rem, quam emit; tunc si aliquid exigit pro fructibus, vel ultra sortem, erit usurarius: quia ibi est vera ratio mutui. Nam
emptor nihil aliud debet nisi puta centum; & ideo si, quia pro illo expectat, vult aliquid , & sic ultra sortem, erit
io Conatur Author diserepantes componere sententias. An ad mentem Doctorum invicem pugnantium neene, iudicent alii. Iudicent pariter, an in praxi sequenda sit praesens Aut horis doctrina, vel potius illa, quam ille ipse iactus senior tradidit in Angeliea. Iudicent demum, an in Dissiliam by Corale
42쪽
an in ea su proposito semper habeatur, nec ne in venditore Iuerum censans verum, propriumque, sicuti contendunt qui statuunt usuras exigi posse licite, quod lucrum nemo sanae mentis sponte & lubens amitte.
ret. Praesertim quum nisi stipes quis sit, & sungus : nisi homo prodigus sit, & dissipator , de quo non est hic sermo nemo prudens vendae pol seisiones suas frugiferas , quibus sibi , suaeque familiae providet, niganimo & spe percipiendi majus lucrum, tradendo pretium negotiationi, vel alias emendo possessiones sibi magis congruentes &c.: sicuti re ipsa ab huiusmodi venditoribus fit statim atque ab emptoribus pretium recipiunt. Praesertim quum hi venditores libentius venderent possiessiones pecunia numerata quam credita, & justo pretio eas unice ven/ant solutione dilata , quia emptores non inveniunt statim solventes . Haec peis ne omnia eum huiusmodi venditionibus quasi necessario connexa supponit Gabriel Antoine; & iccirco de contraditibus pari. 2. cap. 4. quaest. II. prudenter scribit Sed num υenditor potes singulis annis quinque pro centum exigere ab emptore, dum pretium rei emptae solveris ' Respondeo, liei. te potes, modo adst riis lus damni emergentis, vel tueri esantis, ut si ex
hoe pretio, seu summa tantundem percepturus esset ex contra siti census, veι societate , aut negotiatione Oe. Quia annuus ιiIe pecunia reditur non extin
gitur ratione dilationis solationis, quod esset usurarium p sed ob compens tionem DElura Itieri aliunde 3use percipiendi ; O' interea emptor sexitur re
empta, O e1us pretium retinet.
Tene etiam, quod quamvis tradat primo modo, scilicet retinendo sibi dominium, quod nihil poterit exigere nisi quantum verisimiliter fructus rerum valent usque ad illud tempus, in quo emptor solvet pretium: quia illud ultra non esset interesse , sed iniquum . Et nota quod licet dominium rei venditae perseveret apud venditorem donec sit tradita ; tamen periculum est
emptoris, licet res tradita non sit, ut Institui. de emptioneo venditione g. Gum autem , & tribus seq., & ibidem do rerum divisione 3. Per traditionem , & q. Venditae, scilicet o. r. , & C. de pactis L. Traditionibus. Et ideo emolumentum ad ipsum pertinebit ff. de diversis regulis iuris antiqui L. S
cundum naturam. Et ideo quod per alluvionem accessit, &
43쪽
t In Quum autem , dc sequentibus ita legitur Quum autem emito σ υendιtio contracta si quod sicι diximus simul aιque de pretis
Gnυeneriι eum sine scriptura res agitur , periculam rei vendιtae satim ademptorem pertinet, rameis adhuc ea res emptori tradιta non st. Itaqtie shomo mortuus sit, vel aliqua parte corporis usus fuerit et aut aedes totae, υel aliis qua ex parte incendio eo umpta fuerιπιοῦ aut fundus vi fluminis totus, vel aliqua ex parte ablatus st: sive etiam inundatιone aquae , aut arboribas turbιηι deiectis , longe minor, aut deterωr esse caeperit: emptoris damntim es , cui necesse es , lιcet rem non 1 uerit nactus, pretium solvere. Quidquid enim sne dolo eulpa vendιtoris accidit, ιn eo venditor securus eji. Sed π spo emptionem fundo aliquid per alluvιonem accesserit, ad emptoris eam modum pertinet. Nam ct commodum e ut esse debet, cuius perιctilum es. f. go. ita incipit Per tradιtιonem quoque iure naturali res nobis adis
f. 4 i. ita desinit Sed si is, qui vendidit, fidem emptoris sequutus
Derit , dicendum es saιim rem emptoris fieri . Lex Traditionibus haec habet -- Traditionibus usucaptionibus dominia
rerum , non nudis pastu , tranferiantur. Lex Secundum nataram ita statuit Seeundum naturam es commoda curusque rei eum sequi, quem sequentur ιncommoda .
Lex Frusius haec perhibet Frtillus pos perfectum iure contractum emptoris spectare personam convenit , ad quem oe Iunctionum gravamen per-rinet . nuditor quoque pretium tantum, ac, s mora ιnteraeque probetur, uras ossicio Iudicis exigere potest. Haec demum est lex penultima hὶe laudata se Post perfectam venditionem foetus pecorum emptori, venditori vero sumptus , si quos bona fde Ρ-eerit , resilui debere notissimum es .
Excipitur si sub conditione: vel si in genere, & non in
specie: vel si degustationem exigebat, quia ante degustationem non. Item si pactum. Item si dolus vel culpa venditoris, vel mora non obstent: quia tunc pertinet ad venditorem periculum. Vide Hostiensem in Summa f. quae sit ejus natura una cum vendito. 18ὶ Uenditio sub conditione ea est, quam Sylvester in summa ver. ura a. quaesito II. sic describit Si vero fiat venditio conditιonata, ἐὰesi tit saruatur quidem pretiam , quo ego spondeo me praedium vendis Μ-rum quando exhibebιs pecuniam, sed tamen non intelligatur Iacta actualis menditio, nisi actu exhibeas pecuniam, i interim praedιum sat periculo meo se quod , si raperetur a flumine, vel deterioraretur, damnam estet meaem . In hoc casu proaul dubio omnia pertinent ad venditorem , & periculum
44쪽
& emolumentum, & Ductus: quia nec res aὀhuc est tradita, nee reipsa seeuta est illa venditio, quae dominium transfert in emptorem. Sed Authoe sorte in omnibus hisce casibus loquitur de solo perieulo, de quo speetatim locutus fuerat antea , & eon eludit in iisdem perieulum pertinere ad venditorem ; ita ut, si res pereat , pereat venditori. Hoe semel posito venditio sub conditione, de qua Author, esset, si res venderetur eum hac conditione vel simili ab emptore apposita , quod huic placeat post octo dierum experimentum, & res periret, antequam laberentur dies adsignati . Venditio in genere esset, si quis ex centum iugeribus terrae ejusdem vel diversae speciei venderet decem Titio, nulla adsignando, vel exprimendo, & ante traditionem decem. aut viginti
flumine raperentur. Uenditio esset eum degustatione, quando emptor declararet se nolle habere contractum tanquam ratum, nisi prius gustet rem, vel ipsius bonitatem experiatur. Uenditio esset cum pacto, quando emptor & venditor inter se convenirent, ut usque ad aliquod deteris minatum tempus periculum maneat penes venditorem . Pro venditione eonditionata saeit L. Necessario is de pericati O' eommodo rei vendisa
Quod si fab eonditione res venierit, s quidem desererit eonditio , nulla essemptio, sicut O sipulatio .... scuti sipulationes, oe legata conditionalia
perimuntur , s pendente conditione res exsincta fuerit -- . Scias tamen quod, si res non periret, sed pendente conditione, quae non sit rei ipsius experimentum, peior duntaxat fieret, pertineret hoc ad emptorem, quum ibidem subdatue -- Sane, s exser res , ιicet deterior effecta , potes dici esse damnum emptoris se . Pro venditione in genere saeit L. Si in emptione aede contrahenda emptione - Si emptio ira facta fuerite es mihi emptas SiAchus , aut Pamphιlus .... uno mortuo, qui stiperes rindus es; σ ideo prioris periculum ad venditorem , poserioris ad emptorem respicit se. Secus tamen esset dicendum, si omnia perirent, & raperentur, quum ibidem adjiciatur-- Sed σ si pariter deeesserunt , pretium debebitur; unus enim utique perieula emptoris vixit - . Venditio cum degustatione incidit in venditionem conditionatam iam expressam . Pro venditione cum pacto saeit Regula 8s.
Iuris in Sexto Contractus ex conventione Iepem aec ere diguoscuntur.
Addit Author, si dolus venditoris non obstet: quia tunc ad rem saeit L. Dotiam C. de perieulo tammodo rei vendita Ium auctoris Ana fidei emptori non nocere certi iuris est . Addit, si non obstet culispa et quia venditor tenetur ad diligentem eustodiam , & iacit ad rem L. Cusodiam is eod. tit. Coossiam autem venditor talem praestare debet , quam praesant hi , quibus res commodata es o ut dili/entiam praestet exactiorem , quam in suis rebus adhiberet . Addit demum, si venditoris
mora non obstet: quia iacit L. Illud ibidem Si .... venditor moram ab bucri , etim posset se exsolvere . aqtium es .... moram venditori no re se sti iacit etiam Regula et s. juris in Sexto ---ra sua cuilιber es nος '
45쪽
a a CoNs ID. I. ARTI C. I. SECUNDUM DUBIUM . Utrum mercatores, qui sine magno incommodo & damno ex inveterata mala conluetudine Civitatis merces vendere ad statim lolvendum non possunt, possint vendere ad tempus, sicuti communiter alii faciunt, ut
sic justum pretium extorqueant λRespondeo, quod sic secundum Thomam in quadam responsione, quum fuerit de hac materia requisitus, cum quo concordat Girardus Obdonis. Nec obstat quod dicitur L. I. g. Si haeres T. ad Senatus eo ultum Trebelsianum , & L. Quaerebatur T. ad legem Falcidiam , & L. Si quis uxori *. ultimo ff. de furiis: Quod res tantum valet quantum vendi potest, quia intelligitur si permittitur vendi, & non obstent dictae malitiae. Et haec omnia intellige quando justo pretio venderent, si praedicta non obstarent.
39 Reipsa prima lex ab Authore eitata ita habet - Iulianus au-3em cavendum non putat, sed aestimandum quanti vitet fine hae cautione, hoe est quanti vendere potest fine enutione μ& similia leguntur in aliis duabus legibus ab eodem laudatis. Hoe tamen intellige intra pretium justum & legitimum, secus esset in arbitrio venditoris pretium illud exigere, quod poteti ab emptoribus extorquere. Iure igitur optimo sari
ritum est L. Pretia reram ad legem Faleidiam se Pνetia rerum non ex
assctu, nec aetilitate singularam , sed communiter funguntur . Non enim qui filium naturalem possedet , tanto laeupletior est, quod eum , s aliar pose sederet, plurimo redempturus fuisset. Sed nee ille, qui filium alienum p frit, tantum habet , quanti eum patri vendere potest. Regulam , seu legem, quae habet se Res tantam valet, quantum Uendi potes se exposuit & ipse S. Antoninus par. 2. tit. I. eap. 8. 6. I, , &nec hilum ab Authore nostro recessit scribens Cum dicitur , quod rerrantum valet, quantum vendi potes, fateor, se pro tanto vendi permittitur
In casu proposito sermo est de exigendo aliquid ultra iustum pretium
aliarum Urbium; aliter responsum interrogationi non responderet &hoc propter incommodum, & damnum, quod vere patitur mercator e inveterata consuetudine Civitatis nunquam emendi numerata pecunia.
Respondet Author id posse fieri ad mensuram , ut puto , veri damni , ruod sustinet. Res tamen haec est plena periculi; eupido quippe lucri acile movere potest animum mercatoris ad extendendum damnum , quod sustinet, ultra quam par sit. TER-Dioitigod by Cooste
46쪽
CONs ID. I. ARTI C. I. 23TgRTIUM DUBIUM . Utrum scienti, dc volenti possit carius vendi, & vilius emi Respondeo, quod, si actio non est in voluntaria ratione ignorantiae, levitatis, vel magnae necessitatis ad hoc quodamia modo compellentis, licet: quia scienti & volenti dolus non infertur L. Cum donationis C. de transactionibus , 3c L. Θοd autem β. Praeterea is quae in fraudem ereditorum, & L. I. ff. de iniuriis.
1o Ea legem primo citatam Nec unquam volentibus dolus in
En legem seeundo Iaudatam se Nemo enim videtur fraudare eos , qui sciunt, eo entiunt. En legem tertio productam - Quia nulla iniuria es, qua in istinis rem fiat. Merito ieci reo Regula 27. Iuris in Sexto - Scienti , σ eonsentienti non fit iniuria, neque dolus. Responsum hoe Authoris , etsi in iure verissimum, & ab omnibu Doctoribus confirmatum, non caret periculis ἔ debet enim certo certius constare , quod emptor solvat , & elargiatur excessum illum ea ulla conis sanguinitatis, aut affinitatis, aut amicitiae, vel liberalitatis ergo, sicuti quandoque faciunt magni viri, & Principes &e.
QUARTUM DUBIUM . Utrum res possit vendi secundum valorem naturalem, vel utilitatem ementium Respondeo , quod non : quia naturaliter musca plus valeret quam panis, & vinum, & omnia in animata. Nec etiam secundum utilitatem ementium: quia sic herba medicinalis, vel potio, quae valet mihi ad liberationem a morte, esset pretio infinito vendenda. Vendatur ergo res secundum industriam, rationem, laborem, pericula, vel communem existimationem, ut dictum est supra.
at Utilitas emptoris non eadit sub dominio venditoris. Iniustum est ergo aliquid exigere propter illud, quod non est proprium. Egregie
iccirco S. Thomas a. a. q. 77. art. I - Si vero al/qais multum μυιtur ex re alterιur, quam accepit , ille vero, qui vendit , non damnificetur carendo re via , non debet eam stipemendere e quia Minitar, qua alteri re μει, nou es ex vendente, sed ex conditione ementιs . NuIIus autem debet
47쪽
patitur. Ille tamen , qui ex re alteriur accepta multum ruvatur, potest propria sponte aliquid vendenti supererogare, quod pertinet aa eius honestatem - . Rem hane fuse probat S. Bernardinus ibi serm. 33. art. Σ. per totum, quem se concludit Singulι autem ιn fingulis suis, seu singularibus conirambiss , vel exactionibus sumptuum sequi debent formam , ct regulam eοmmanium asimationum , σ taxationum, ne pars turpiter, O irregulariter, inobedienter, ae indecenιer dissonet a suo toto: ne quilibet pro libitoseo praeiudices Ο communi utilitati , ac per consequens communi iustitia, o pietati.
QUINTUM DUBIUM . Utrum vendens pro maiori pretio quam valet, & reemens statim pro minori pretio quam vendidit, sit usurarius 8 Respondeo, quod sic: quia semper fit in fraudem; vel isaltem est contractus illicitus. Tamen si sine hac intenti ne venderet, & ille, qui emit pro majori pretio, omnibus, qui vellent emere, venderet, tunc posset emere, & solum
posset esse ibi injustitia intulli pretii.
et2 Casus ab Authore expositus est verus contractus Mohatra, qui habetur, dum quis indigens pecunia emit a mereatore solutione dilata merces, quibus non eget, pretio summo , puta Io6. , paesto ab eodem mercatore adiecto, ut ipsi pecunia numerata retro vendantur ab emptore pretio infimo , puta Ioo. Imma peior est propositus ea sus ipso contra Mohatrae supponit enim, quod mercator rem vendat maiori pretio , lquam isser. Si igitur contractus Mohatra foeneratilius est, & damnatus ab Inno. XI. in hac propositione 4o. - Contractus Mohatra licitus est etiam re pectu eiusdem persona, eum eontradita retrovenditionis praevieinito cum intentime lucri - r a sortiori contractus, de quo Author, qui insuper mani sellam continet iniustitiam ob pretium majus iusto. Subdit Author, quod si hie eontractus fieret sine praevia intentione prae-vioque pacto retrovenditionis, id esset lieitum vi contractus: quia si quilibet alius iuste potest merces alteri venditas emere pretio infimo, cur id non licebit etiam venditori, qui omnimodam emptori libertatem reliquit eas sibi retinendi, vel alteri tradendi Ita est; sed in praxi suis scatet salebris e quoniam venditor, eonsiderando personam , merces, & harum copiam, facile cognoscere potest, an eas emens pecunia credita reipsa iisdem indigeat, aut velit eas statim retro vendere ad extorquendam pe cuniam , qua caret , & quam votis omnibus exoptat . Prudenter ideo S. Bernardinus ibi serm. 34. art. 3. cap. 3. - Posset etiam in He reemptis taliter circam tantionari, quod non esset ibi peccatam minorationis inrufa ς
48쪽
CONs ID. I. ARTI C. I. asra en talis contractus fieri solet in fraudem usurarum o ideo Me .lti,am non est atile radicare n. ctim isa a strane. Egregia sunt, quae de contractu Mohatra scripsit Bonus Merbesius in suo Tractatu de mutuo, & usura , expendens Octavam decisionem Conia ei lii Mediolanen. primi. Ea igitur accipe -- Antequam illud eontractus portentum sub inaudito illo nomine vulgaretur, damnatum est a Conae illis. S. Carolus portentosa Baratrarum, & Mohat rarum vocabula igno rabat , at rem & impietatem per ea significatam Episeopali iudicio reprobavit in Concilio Mediolan. primo his verbis - Ne cui praesentem peran am quarenti quicquam carιur vendatur , ut saris ab venitore per se, vel per interpositam personam vilius ematur .
Huius Conei lii vestigiis, & verbis in istitit Conei lium Burdigalense is 83.
Redemptoris anno eelebratum, & per omnia a S. Sede Apostolica a probatum. Nam iit. 29. de usuris, & illicitis eontractibus sic loquitur eat praesenti pectinia induenti quidquam earius vendatur , at satim a venditore per se, vel per anterpositam personam vilius ematur. Illum ipsum Mohatrae eontractum ceu criminosum & illicitum censurarum fulminibus afflarunt quot Episcopi & Doctores teterrimam Casu istarum Ap logiam omni odio, & execratione prosequendam esse toti Ecclesiae deelararunt. Sacra Theologorum Lovaniensium Facultas, procurante & efflagitante D. Antonio Fri est Illustrissimo & Reverendissimo Gandavensium Episcopo, plures articulos ad se missos censoria virga perstrinxit, & in primis praedictum contractum in I assertione contentum in haec verba Contractus Μohatra licιtas es etiam respectu eiusdem persona, er cum eo tractu reveniurionis pravie inito cum intentisne lucri
Huie propositioni hanc inussere censuram Doctores Lovanienses me assertio falsa es , palliariis usuraram, praesertim eum emptori imponitur onus re vendendi, uti in assertione. Haec praefati Doctores. Hactenus ille.
SEx TUM DURIUM . Utrum videns thesaurum in agro alieno & emens agrum illum pro pretio, quod valet, si sine thesauro esset, teneatur ad restitutionem thesauri ZRespondeo, quod sic, si ille, cujus ager erat, nihil sciebat de thesauro: quia dolose egit, rem scilicet magni pretii emendo pro vili scienter. Si autem & emptor ipse nihil scivisset, tunc licite retinere posset.
a 3ὶ Thesaurus, de quo sermo, & proprie dictus, sie definitur L.
Nunqkam T. de adquirendo rerum dominis Thesaarus est vetus θη- π. Utio meania, euius non extat memoria, ut Um Dominum non hiae t δ
49쪽
furitim fit - . Hunc eundem casum proponunt Coneina de Iustitia, &Jure Dissertatione prima cap. I a. q. 8., Cum liati de septimo praecepto
Decalogi cap. 2. g. 8. num. q. , Ferraris veri Ventitio art. 2 num. II., aliique complures, & omnes cum D. Thoma 2. 1. q. 66. art. I. respondeiit non teneri ad restitutionem, sed thesaurum totum esse emptoris rquia pretia rerum non petuntur ex notitia perfectionis earumdem, quae
alicui soli nota sit, sed ex communi hominum aettimatione. Secus tamen opinantur VasqueE, Turrianus, & Diana ipse part 9. tract. I resolui. II. Nagni certe facienda est ratio ab Authore producta, quia scilicet dolose egitὲ emptor enim dubio procul operatur cum dolo, & dolus in adversante sententia ipsi deceptori prodesset contra iura omnia secus constituentia. Audiamus Authorem ipsum de hac re in Angelica fusius loquentem ver. Emptio num. 24 Et hoc habeo pro ιndvbιrato, s emptον nihil fiebat de thesauro ; sed si sciebat , propterea emit , tune videtur dubium. Nicolaus tamen de Lyra super Matth. II. ιn 3lla parabola de thesauro, S. Thomas 2. 2. 9 66. art. I. videntur tenere, quod lieite ematar. Et de subtιlιtare iuris es verum , quia potes licite fieri ; sed de aequitate videretων, quod aliquam partem Heberet dare υenditori. Vide de hoe . s Haret, quod notatur in
L. SI QUIS CO ALITER F. DE VERBORUM OBLIGATIONI
BUS . Sed quoad conscιentiam, ex qxo sciebat, υidetur invenisse: O si a casu , sic medιetas erit Da, s vero a proposito, se totum Domino foli, ut
dicta L. unica Brevius quidem S. Bernardinus serm. 33. art. Σ. cap. S., sed sortius -- Dicendum quod emptor restituere obligatur , quia dolose egit. Praeterea rem magni pretii emis scienter pro modico pretio . σ hoc venditore ignorante . Ergo deripit eam. D autem tunc nihil de hoc Divisset, licite retinere posset. Haec est lex Si quis eum aliter supra memorata -- Si quis eum aliter eum comenset obligari , aliter per machinatianem obligatus esse erit quidem δε rilitati iuris obserιctus, sed diai exeotione uti stores. Haec est lex unica itidem laudata, quae habetur in C. de thesauris se In alienis vero terrulis nemo audeat invitis, imma nec volentibus, vel ignorantibus Dominis opes abditas suo nomine perscrutari. Quod F nobis super hoc aliquis eredideria esse supplicaniam , aut praeter baius legis tenorem ire alieno fundo thesaurum ferulatus invenerit , totum Me locorum Domino reddere compeliarur , o' velut temerator legis saluberrima puniatur . Quod si ser te vel arando, vel aliar terram alienam colendo , vel quocumque casu pnon studio perscrutandi, iσ alιenis locis thesauriam inveneνit e id quod rem iperιum fuerit , dimidia retenta , altera dimidia data , eum locorum Domino partiatur. Ita enim evenit , iat tinti quisque suis fruatur ,σ non inhiu alienis.
SEPTIMUM DUBIUM . . Utrum habens rem, qua multum
iuvatur, vel valde sibi utilem, & ad instantiam partis vendit
50쪽
CONs ID. I. A RTI C. I. et dit eam, possit eam vendere quantum est damnum, quod patitur ex carentia ejus : puta habet quis instrumentum, quo facit artem suam , & non potest haberi aliud usque ad magnum tempus: possit illud vendere instanter pollulanti, non quantum valet, ted quantum est sibi utile ΤRespondeo secundum Thomam a. a. q. 77., quod sic, quantum eit damnum, quod patitur ex carentia illius.
2 Doctrina communis haec est cum D. Thoma ibidem art. I. scri bente -- Alio modo possumus loqai de emptione vendιtione secundam quod per accidens eiaιt in utilitatem unius, detrimentum alterius: puta eum aliquis multum indιρ et habere rem aliquam , O' alius laeditur, s ea eareat ; ct in tali easu 1inum pretium erit, ut non solum respiciatur ad rem, qua venditur, sed ad damnum , quod venditor ex veniutione incurrit. Et sic licite poterit aliquid vendi pluaquam valeat secundum se , quamυis non vendatur plaes, quam valeat habenti. Super hae re apposite subdit Cuniliati de septimo Decalogi praecepto,& singillatim de Contractibas eap. 8. g. q. num. 9. -- Qui casus tutic verificatur, quando venditor vendit ob meras preces, & flagitationes uolenistis emere, alioquin non venditurus et quia si venditor ipse rem, quamvis necessariam sibi, proserat vendendam, tum nil amplius exigere poterit pro damno, quod patitur: quia non compellitur Vendere a flagitante amico, sed a propria necessitate . Haec ille. Ad rem pariter est annotatio, quae legitur in ultima editione P. Antoine de Contractibus pari. a. cap. I. q. I. se per hoc casu, aliisque consimilibus- Cum ob praedictas caussas plus exigitur , emptor de hoc monendus est; alioqui ei fieret iniuria . Nam ipso ignorante, ideoque non consentiente, acciperetur pretii excessus pro aliquo meret extrinseco: cum tamen ipse solum consentiret in pretium mercis secundum se spectatae, & sorte rem non emeret, sed aliunde sibi provideret, si sciret pretium propositum esse majus, quam res secundum se valeat. Praeterea deciperetur circa valorem rei absolutum, & alios psea decipere posset.
OCTAVUM DUBIUM . Utrum res possit vendi secundum quod utilis est ementi λRespondeo, quod non . Concordat Scotus in A. dist. I s. q. a. Idem tenendum est de permutationibus , ut in isto du
bio, & in praecedenti dictum est.
ets Vide quae superius adnotavi, ubi de quarto dubio. Docte ad