장음표시 사용
51쪽
quitur , nee res mea es in se pretiosior, nec mihi melior. Et ideo non dil a mihi maius pretium apportare.
Sexta conditio, quam mercantia debet habere, est, quod fiat sine mendacio, δc periurio: nam secundum Thomam,& Ricardum de Media-villa mortaliter peccat qui cum intentione decipiendi proximum mentitur: quia est mendacium perniciolum 22. quaest. a. cap. Primum, &, si decipit, restituere tenetur. Si autem proximo nocere non intendit, sed se servare indemnem; secundum praedictos venialiter peccat mentiendo: nisi hoc ex assiduitate fiat, quod secundum Hosti ensem esset mortale, sicut ebrietas, ut patet a I. dist. f. Alias. Jurare autem falsum scienter semper est mortalea a. quaei L a. cap. Homines. Si autem jurat quod credit v rum esse, & est fallum, secundum Ray. tit. de iuramento venialiter peccat, si adhibeat diligentiam, quam debuit. Si vero ignorantia juris, vel facti, 3c haec crassa suerit, vel supina, est mortale a a. quaest. I. cap. peierat.
26 Caput Primum Augustini est in libro de mendacio , qui pro re nostra haec habet se Tertiam qkod ita prodes alteri , at obsit alteri ,
quamvis non ad immunditiam obsie eorγνalem. . . non es mentiendum xertio genere , quia nullι eam alterius iniuria eonsulendum est.
6. Alias reperitur in tertio capite laudatae distinctionis, in quo haec leguntur - me etiam Augusinus ait: nullum precatam es adeo veniale , quod non fas eriminale , dum placet. Alias autem ea demum mniscat , qua semel eommissa ad damnationem fineiunt. Caput Homines δ' ipsum Augustini est. Verba ipsius accipe - Homines salsum iuranr vel etim fallunt , vel eum falluntur. Aut enim phiae homo verum esse qMod falatim es , temere iurato aut scit, vel putat falsum esse,
tamen pro vero iurat , nihilominωs eum scelere iurat . . . . Interest quem admodum verbam procedat ex animo. Ream ιιnquam non facit nisi mens rea. Caput demum Qui peierat , quod alias habebat, Qua periurat , est hu jusmodi Qui pejerar se in manu Episcopi, aut in ervee confeerata , tre annas paeniteat et si vero in reare non rensecrata, annam unum poeniteat. Qui aurem coactus fuerit , ignorans se peieraveris , er postea cognoscit , νres quadragesimas paeniteat.
Ignorantia iuris laborat qui ignorat legem prohibentem , vel praeci pientem. Laborat ignorantia facti qui exempli gratia ignorat esse Cle ricum ν
52쪽
neum , quem percutit: vel mercator, qui nescit mercem, quam vendit , esse corruptam . Crassa est ignorantia , dum quis ex quodam torpore negligit inquisitionem veritatis: & tunc dicitur supina , quum quis variis distentus negotiis omittit investigare id, quod scire tenetur. Adversus ignorantiam erassam egregie Auguli inus cap. Non omnis dist. 37. -- Non omnis et norans immunis eji a poena. Ille enim ignorans potes excusari a poena , qui , a quo disceret , nou invenit se . Confert quoque quod scribit Apostolus prima ad Cor. I . v. 38. - Si quis autem Vnorat , ignorabιtur ἰ hie enim de illis ell, de quibus David Psalm. 33. v. q. - Noluit intelligere ut bene aleret. Argumentum hoc suis prosequitur S. Bernardinus ibi serm. 33. art. a. cap. 7. , & adversus hujusmodi mercatores merito clamat Magna nempe 1iaris abusio es nescire vendere minutam eMiuslibet vilis mercis absque multiplicibus iuramentis , immo ct periuriis multis. Altini enim frequentius et per sdem meam tantum eonsitit mιhie per Deam tantum de hoc habere potui: ita Deus salvet animam meam scur veritarem dico: per corpus Chrisi tantandem huic consimile venditum es o m consimilia periaria multa, qua ideo ab aliquibus frequentantur , quia, sicut Propheta ait , Non est timor Dei ante oculos eorum. O insana rabιes mundana eviditaties absque aliquo lucro, quod saepe eontingit, toties nequiter peccare - . Hoc prosecto nihil aliud eli, quam more Iudae Christum vendere pro pecunia, ut scriptum legimus t I. quaest. 3. cap. Abiu Iudas . Pro compescelidis mercatoribus mentiri, & peserare solitis, scribit Natalis Alexander in sua Theologia dogmatica & morali lib. I. art. 6. Regula prima Differenda est absolutio Sacramentalis mercatoribus, qui mendaciis & periuriis assueverunt, nee aliter vendere, & emere se posse aiunt, donec pravum habitum emendaverint . Hi namque in occatione continua, & affcctu lethalis peccati versantur. Quamvis enim mendacium
veniale sit, cum grave damnum proximo non infert; lethale tamen est semper, cum ad proximum in negotio graviter circumveniendum, ac fallendum adhibetur, aut periurio confirmatur . Unde Ecclesiastici 2 o. Potior Iur, quam assidui as viri mendacis r perditionem autem amEo haerediarabώnt se. In mercatoribus sane plerisque impleri videmus, quod Apocal. 13. praedictuni est Ne quis possit emere aut vendere , nisi qar habet characterem aut nomen bestia, aut numerum nominis eius . Bestia, Diabolus est, character illius, mendacium se eam loquitur mendacium, ex propriis loquιtur: qaia mendax es , pater ejus inquit Christus Ioan. 8. Absique illo charactere se emere , aut vendere non posse, mercatores plerique profitentur: nec attendunt ad illud oraculum Apocal. i Si quis adora
verit besiam, imaginem eius , m acceper/t characterem in fronte δεα, σμφin manu sua, Ο hic bibet de lino irae Dei , Gr erueiabitur igne, sulphure in conspectu Angelortim sanctorum, ante conspectam Agni , O μπιμε tor menιorum eorum ascendet in secula secatorum μ. Haec ille.
53쪽
3o CONII D. I. A R TI C. I. Septima est, quod fiat sine fraude, quae committitur multipliciter a multis. Primo conventione: sicut cum mercatores alicujus civitatis conventionem faciunt inter se, ut nullus vendat de tali mercantia, nisi tales, vel omnes uno pretio , ut amplius possint iniuste lucrari: δc tales Monopoli nuncupantur. Nota quae est differentia inter Monopolon neutri, & Monopblum
masculini generis. Monopolon est mercatio, quam aliqui exercent loli ex condictione, δc impetrant, quod ipsi loli emere possint, vendere, vel distribuere. Et dicitur a Monos, quod est unus, & Polum, quod est venditor, quasi unus venditor: vel Polis, quod est Civitas, quasi unus vendens in Civitate . Monopdlus masculini generis est ille , qui impetrat, quod liceat sibi soli vendere certas merces,& habet penultimam longam. Haec enim qui exercent perpetuo exilio condemnantur, bonis propriis expoliati C. de Mn Oliis
L. unica. et Eadem habet S. Bernardinus loco nuper laudato. En legem
hὶe indicatam - Si quis autem Monopolium auos Derit exereere , ιonis Pro priιs exspoliatus, perpetuitate damnetur exilii se . Uocabulum mnopolικω
alii repetunt a Monos , & poleo , quod significat vendere, quasi uno modo facienda venditio, sicuti Binopoliam' dicitur a binopolis , & binomia ἔquasi bino modo emptio facienda. Ita Sylvester in Summa , aliique apud Lucium Ferraris ver. Monopolin m. Nota haec Authoris verba Conυentionem Deiant inter θ - . Ex quibus inser Monopolium quidem esse, & vetitum, si conventio fiat a mercat ribus, vel ab aliis hominibus privatae auctoritatis, non autem si fiat auctoritate publica, & Principis. Princeps certe constituere potest pretia quarumdam mercium, immo quandoque bonum commune id postulat. Potest pariter alicui privilegium concedere, vi cujus ipse solus, caeteris exclusis, vendere possit merces quasdam determinatas, sicuti saepenumero fit eum Typographis , Bibliopolis, & Inventoribus artium , quae utiles sunt Reipublicae, ut ipsorum alacritas, & industria promoveatur . Verum quidem est, quod huiusmodi privilegia iusta esse debent, & bono publico consentanea. Sed iustas harumce concessionum caussas expendere ad Principem attinet, non ad homines privatos. Monopolium igitur vetitum erit illud unum, in quo privata auctoritate plures conveniunt de quibus dam
54쪽
dam mercibus emendis, aut vendendis tali determinato pretio, tali duitis taxat determinato loco, & tempore in praejudicium Reipublicae . Ad verasus mercatores ita operantes merito insurgit S. Raymundus de Pena sortlib. 2. de usuris, & pignor. 6. 9. scribens se Ilos credo tauquam nefandas helluas detestandos, quι ea intentione emuut aureos, vel alias monetas, veι res venales, praecipue victualia, ut de talibus earisiam indueant. Inquirunt Theologi: au mercatores licite convenire possint de vendendis quibusdam mercibus pretio summo, & de aliis emendis pretio infimo. Et quoniam nec primum eli ultra, nec secundum infra confinia iusti pretii, placet quibusdam adserere conventionem hanc illicitam quidem esse,& vetitam, non tamen injustam, & debitum restitutionis inserentem. Sed quum dubio procul, perversa hac conventione semota, plures venderent pretio medio, & etiam infimo, plures item emerent pretio medio,& quandoque summo: hinc reor praefatum pactum iustitiam laedere , &debitum restitutionis inferre. Faciant ipsi ex adverso. Conveniant, si placet, de vendendis mercibus pretio infimo, & de aliis emendis pretio summo. Et haec pretia intra confinia iusti pretii continentur. Nulla tunc amplius erit inter Theologos disputatio, sed omnes uno ore, unoque coasilio eosdem miris laudibus excipient: quia ipsorum conventio sanyaerit, evangelica, maximam pauperibus afferet utilitatem. Sed dum enormis lucri cupidine illem secus operantur, jure Theologi eos reprehendunt, condemnantque: quia tametsi ius habeant vendendi merces pretio summo,& alias emendi pretio infimo, omni iure tamen carent ineundi conspirationem non evangelicam, iniquam immo, & in damnum Reipublieae.
Secundo admixtione: ut caupones, qui aquam ponunt in vino, quae admixtiones, si virtutem rerum mutent, vel imminuant notabiliter, & sint contra communes usus, Scintentiones ementium, non possunt fieri sine peccato, etiamsi pretium justum non excedant. Immo credo in frequentatione talium esse mortale. Si tamen virtutis imminutio mo
dica sit, & pretium justum, credo quod peccatum veniale
et 8 Contra tales dicitur Isaiae I. v. 22. - Argentum tuum versum
est in frariam, scilicet permixtione stanni , aut plumbi vinum tuum
mixtum est aqua - . Alia litera habet ibi - Caupones tui, O tabernarii tui miscent vinum aqua o propterea paulo post subdit coquam storiam tuam , e,' a eram omne sannum . Haec S. Bernardinus loco supracit. in fine.
Super hac re propositionem habemus a Facultate Parisiensi proscriptam
55쪽
anno I 663. , quae erat huiusmodi se Lieitum est tabernariis vinum aqua miseere, O agricolis triticum paleis, σ communi pretio υendere , dummodo
deteriora non reddantur eis, quibus communiter υenduntur.
Alicui sorte videbitur paullo severior haec Authoris opinio e quod
nempe mortaliter peccet frequentans memoratas admixtiones, tametsi pretium injustum non extorqueat . Hoc idem tamen docuit Cuniliati de Contra ictibus cap. 8. 3. 6. num. 2. scribens Unde quando admixtio alterius rei tanta non eis, quae subitantiam non corrumpat, puta aquae vino admixtae, farinae siliginis triticeae comini xtae &c., quae spectent vini,& tri. tici non transmutet; contractus quidem validus est : at venditor tenetur imminuere de pretio pro rata mixtae mercis, & item reparare damna,
si quae ex deceptione oriantur: & peccat graviter ita decipiendo Haec ille. Rationem esse puto, quia violat iuilitiam legalem, & peccat adversus Rempublicam, quae hujusmodi mixtiones odit. Non inficior tamen plures dari posse casus, in quibus id fieri potest licite, dummodo non fiat contra intentionem ementium, & nullum illis damnum inserat. Hos vide apud Lucium Ferraris ver. Emptio num. 23. , & seq.
Tertio occultatione: utputa desectum occultando. Ad cujus declarationem Quaeritur. Utrum sine culpa mortali possit vendi res, quae maculam habet notam vendenti; minime vero ementi, nisi ei propaletur Rei pondeo secundum Scotum in A. dist. II. quaest. z. ,& Thomam a. a. quaest. 77. , quod circa rem vendendam triplex potest considerari defectus. Primo secundum speciem suam, si ve substantiam : Secundo secundum quantitatem . Ter tio secundum qualitatem. Secundum subitantiam, ut dando unam rem pro alia. Secundum quantitatem, ut scilicet utendo scienter pondere vel mensura diminutis. Secundum qualitatem, puta vendendo animal infirmum pro sano. In his ergo tribus casibus peccat mortaliter venditor, nisi manifestet, si scienter hoc facit, & tenetur ad restitutionem non solum fraudis, sed totius damni, quod emens incurrit cap. Si eulpa Extra de iniuriis, damno dato .
χρ In cap. Si culpa haec habentur Qui oeensionem damni dat, damnum videtur isdisse - . Jure igitur sancitu in est L. In venditιonibus T de Diqitigod by Corale
56쪽
ff. de contrahenda emptione se In venditionibus emptionibus eonfensum debere intercedere palam est . . . . Si igitur ego me fundum emere putarem Cornelianum , tu mihi te υendere Sempronianum putasti, quia in corpore
dissensimus, emptio nulla es - : & L. Labeo , proinde T. de aedιlitio edicto Proιnde si quia tale fuerit vitii , sive morbi, quod usum ministeritimque hominis impediat , id dabit redhιbitioni locum Redhibitio eli empti iiis resolutio ff. de adquirenda vel Omittenda possessione L. Pomponius 3.
praeterea. Iure pariter clamat D. Ambrosius lib. 3. de ome. cap. Io. In contractιbus υιtia eoram , qua veneunt, prodi rubentur, ae , nisi ininmaveris vendiror, quamvis ιn ius emptoris transcripseris, doli actιone va-
Ex his Aut horis verbis si Menter Re facit eave, ne inseras venditorem memoratos desectus ignorantem nec peccare , nec teneri ad restitu tionem statim atque desectus deteguntur. Primum verum est, falsum secundum et Theologi enim communiter id docent eum D. Thoma loco laud. art. a. scribente Si vero eo ignorante aliquis praedictoram defectuum in re vendita fuerit, venditor quidem non peceat, quia facit iniu- sum materialiter et neo eius operatio es inissa, ut ex supradictis pater ptenetur tamen cum ad eius notitiam pervenit, damnum recompensare emptori .
Ad declinandam restitutionis obligationem verbis dolosis saepenuinero utuntur vendentes. Sed audiant hi S. Bernardinum loco nuper laudato eos improbantem Merito quari potes , an pereent hi , qui, vendendo
equos, conIueverunt dicere ipsi emptori a ego vendo hane equum pro umbrωδε, pro Itrumos, pro isfirmo, se de consimilibas defectibus, qui solent
esse in e uis. Modo equus faus venalis habet tinum de defectιbus ritis, ρAem si vere scires emptor, non daret illius prepit med/etatem o numquid talis venditor excusatur, eo quod in genere dixit defectum equi ρ Dicendam quod talis venditor renetur ei talem defectum dicere in paνιιςulari et quia alias rem maeulatam vendit eum detrimento prox/mi sui, quod ρώιdem coκιra elaritatem es. Et licet venditor expresserre ratem defectum in genere, non sincit tamen o quia se dicendo dicis plara mendaria , qMod equas hahebat multos defectus, qtios tamen non habebat . Proinde talis tan uetudo in fraudem feri soleto ne scilicet emptores exedant defectum esse in eqtio de his, qxi a venditore denominantar. Idem quoque de illis mercaιοrιbus diacendum es , qui vendunt pannos, vel alias res, in quibus defectus es tatu, quod, s emptor sciret, non emerer eas. Ideo rates venditores non excusantur in tali casu dicendo et respice rem diligenter o Octilus tuus pascat te δquia hae omnia fraudulenta sunt verba, qώtim ipse se at entιtudinaliter desectum vende a rei . Ex huiusmodi enim emptionibus saepa eontingis, . in currit arande periciatum ipse emptore tamen gravius periculum immιnet ven ditori , quum is in anima falsitatis erimine mae letur , O ad omne damnum resi tuendum, quod inde incurrit emptor, vendιtor obligatur. I ctcnus ille,
57쪽
Ru versus eos , qui scienter utuntur pondere vel mensura diminutis.
esse qωρ avendιr , Meum, qμ. de psudere rudicat' Nora videt, eui tua appendις, sed videt, qni te, inum appendit - - Merito igitur cap. inmensis rae Extra de emptione O' tendιιιone constitutum est Si quis itisarmentiaras, cy' hyla pcndera cσαο ikera mutare praejampserit, triginta dies in pane O aqua poeniteat et facta, ut supponitur restitutione, quae ante omnia debet fieri: quia cap Sι rer, quod est Augustini, I . quaeli. 6. Si res aliena , propter quam peccatum eji , eum reddi possit , nou redditur ,
non agitur poenιtentia, sed fingitur. Si autem Ueraciter agitiar, non remit-tιtur peccatum, nisi resιtuatur ablatum.
Similiter si emens videt minus pretium taxari, quia ille, qui vendit, credit unam subitantiam aliam, quantitatem,
vel qualitatem, in juite emit, & jultum pretium satisfacere
3o Et haec est doctrina communis, quia vendentis & ementis par
debet este conditio. Et iccirco subdit praecitato loco D. Thomas Et qtiod dictum est de venditore , etiam intelligendum ui ex parte emptoris. Cont/ngit enim quandoque venditorem credere suam rem esse minue pretiosam quantum ad speeiem , sickt si oliquis vendat aurtim loco aurichalchi , emptor, si id cognoscat, inivse emit, ad res tutionem tenetur. Quod nuper dixi de venditore ignorante, idem dictum volo de emptore bonae fidei, qui postmodum detegit rem emptam ut corruptam revera esse sanam, praedium emptum ut hypothecatum revera elle liberum, gemmam emptam pro vitro revera esse gemmam, & huiusmodi. Is sa ne emendo non peccavit, sed re detecta tenetur id manifestare venditori ignoranti, & pretium augere juxta valorem mercium. Nonnulli , quos respicit, sed omnino non sequitur S. Bernardinus lo- eo cit. cap. 8., secus opinati sunt pro hisce casibus , in quibus tum vendens tum emens ignorant rem venditam & emptam pretiosam esse, no a vilem, puta non vitrum, sed lapidem esse pretiosum. En verba S Ber-
nardini Pone, quod quidam fmPle haber tuidem pretiosum, quem vi
58쪽
rrum esse eredit ἰ lapidarius vero cognoscens eum emit illum pro vili pretio;qti id iuras' Dιeeudum , quod ιllicisum est et quia Ie enter deeιριι proximkm Iuum , quι de illo confisus es ; unde m i tum pretium res ιtuere obligatur. Secus autem si ιlle quι emit , credebat etiam Titrum esse, quia itine secundum quosdam refluxere non renetur, eo quod per empt/onem boni fide fa-ξ .am lapidem a qui Dit. Sed consulendum es ei, quod de inpιd.s itiero provideat vendιιοri plus vel minus secundum indgentiam stiam . Super venditore ignorante, qui vitio cognito tenetur vel rescindere contractum, vel resarcire pretii inaequalitatem, placet adiicere quod adnotat Anto ine de Contractibus pari. 2. cap. 3. q. II. Non tenetur tamen compensare alia damna inde sequuta , modo absit culpa lata velle vis: quia non est caussa iniusta illorum, cum ignorantia in vincibilis eum excuset, sed se habet ut possessor bonae fidei; & aliunde tenetur ex contractu de sola culpa lata vel levi. Haec ille.
Si vero haec quatuor concurrant: primum quod nullum periculum imminet ementi: secundum quod justum pretium non excedatur: tertium quod emptor censeatur industrius: quartum quod res ei pro libito examinanda detur: tunc manifestare non tenetur, cum solum teneat celatos desectus, ut habeat justum pretium.
33 Doctrina pariter communis haee est. Alioqui mercatores negotiationi valedicere deberent, si quaelibet meretum vitia semper dcberent non interrogantibus aperire; nec stare possent commercia, sine quihus Respublica nequit subsiliere. Mercatores enim omnis generis & qualitatis merces emere coguntur: emptas non possunt semper conservare ut vellent: & ipsi saepe decipiuntur, dum merces aliunde accersunt. Si igitur non nisi merces indefectuosas vendere cogerentur , landitus a sortuna caderent: quia vel emptores ab emendo deterrerentur, vel pretium ivlto minus Offerrent. Adde tamen se dummodo venditor non interrogetar - : Quoniam venditor interrogatus de vitio occulto, etiam non reddente rem noxiam, nec notabiliter minus utilem quam emptor rationabiliter exoptat, tenetur illud manifellare : & id fraudulenter negans, aut dolosa aequivocatione celans, inique operatur, & te iactur de omni damno: quia cap. Ex tenore Extra de rescrιρι/s quia fratis, o diatis ni cui patrocιnari non debent Sc. L. Iulιantis is de atiionιbus emptι venditi Sι vero ment reticuit, empto em decipit, omnia d. tramenta, qua ex ea e ιιone emptor ινσμυι s
Adde etiam cum Antoine ibidem -- Si tamen venditor piobabiliter ju-dι ct cnipto Isim rem tam esse re vendit uium tanto pretio, qu sto si
59쪽
reret desectu, seu vitio, tenetur ei aperire desectum saltim post eontractunt. Quia hoc ipso quod rem suam exponit venalem cum occulto viistio, tenetur ex ossicii sui lege cavere ex parte sua, ne quis inde aliquod damnum patiatur; & alias daret occasonem damni aliis inserendi . Haec ille .
Si postmodum sermo sit de vitiis manifestis , id dicatur quod a Natali Alexandro lib. 3. art. 3. Regula i . conititutum est Uitium rei venalis manifestum non semper tenetur venditor emptori aperire, modo propter illud subtrahat de pretio quantum oportet . Hanc regulam tradit S. Thomas 2.2. q. 77. art. 3. -- Si vitiam, inquit , sit manifestum , puta cum eqatis est monoculus, υet eum usus rei etsi non competat υenditori , mres tamen esse eouvenιens aliis , O s ipse propter huiusmodi viritim subtrahat quantum oportet de pretio , non tenetur ad manifestandum vitium rei , quia forte propter huiusmodι virium emptor vellet plus stibi rahi depre-rio , quam esset subtrahendum. Unde potes licite venitor indemnitati sua
Si tamen subsit aliqua fraus, verbi gratia si vitium rei venalis etsi manifestum, non ita facile ab emptore deprehendi possit e vel si emptor
se rem vitiatam emere nolle sit contestatus : aut venditor interrogatus de rei venalis vitio, illud vel tacuerit, vel negaverit, vel eam quasi vitio carentem etiam non interrogatus laudaverit, aut inter res integras, omnisque vitii expertes venalem exposuerit; tenetur ad emptoris arbitrium contractum rescindere, si res vendita tunc temporis integra maneaI . Hactenus Natalis.
Quod nulla fraus fiat in quantitate satis ex dictis patet. etiam alia fraus, quae fit in diminutione monetae. De qua est sciendum secundum Thomam, quod si quis emisset lummam grossorum, in qua aliqui sunt amplioris ponderis, aliqui minoris, expenderetque pro suo pretio minores, & vellet alios minuere, non liceret. Si vero minores essent julti ponderis , tunc amovere liceret illud, in quo alii excedunt. Patetigitur, quae sint circumstantiae negotiationis, ut haec sit licita.
3a Grossus erat quaedam moneta argentea, cuius etiam meminit S. Bemardinus ibidem cap. 9. hunc eundem casum proponens. Dum Author eos dicit minoris ponderis, intellige ponderis minoris ivllo, seu deficientes a iusto pondere. Iure igitur in primo casu concludit non licere ; quia, ut subdit S. Bemardinus ementes peiores inluse damnifican-rur , cum in his debitum pondus non habeatur: licere autem dixit in secundo casu, quia monetas expendendo iusti ponderis nulli nocet, &jure
60쪽
iure suo quis utitur ad justum pondus reducendo graviores iusto. Faenihilominus, quod, qui in primo casu moneras expendit minores iusto, aere proprio damnum compenset alteri illatum ; tunc non dubitarem adserere eundem illaesa conscientia posse, sicut ille, de quo in seeundo eala, ad iustum pondus reducere graviores iusto, quia eo in easu nulli amplius esset iniurius. Haec inspecto solo pondere monetae. Caeterum quum ius cudendi monetas solius Principis sit suprema Auctoritate gaudentis , sicuti scriptum est lib. 2. Feudorum tit. 36. qua sint Regalia, & suis probat Baldus Const. 494. lib. r. , & Consil. 372. lib. 3. ante medium et licite non potest privatus vir eas radere, & imminuere L. Qaieumque is de lege Cornelia de falsis Quicumque nummos aureos partim raserit, partim tin xerit , vel finxerit, si quidem liberi sunt, ad bestias damnari, se ferui , summo sentieis .ei debent - . Facit etiam L. 2. C. de falsa moneta Si quis nummos falsa sumne formaverit, universas eius facultates Fisco n
fro praecipimus addici. In monetis enim tantummodo nostris eudenda pecunia sudium frequentari volumus. Cuius obnoxii, maiesatis crimen eommittunt; praemio accusatoribus propinio, quicumque solidorum adulter poterit reperiri, vel a quocumque fuerit publicatus, illico omni dilMione summota , flammarum exoιonibus mancipetur.
Addo etiam alias circumstantias mercantiae, quae animae mercatoris ad salutem valde necessariae sunt: scilicet quod tuae non sint deteriores mercibus aliorum; & non tantum intendas mercantiae quod ea, quae sunt necessaria, omittas: quas circumstantias omittere volebam, quia omnibus christianis haec esse imperata certum est.
33 Quid enim proderit homini, δε lueretur mundum totam, oe detrimentam animae sua faciat s Marci S. v. 36. -- Qu/d enim proficit homo,s lueretur universum mund- , se autem ipsum perdat, σ detrimentam fui
faciat f Lucae 9. v. 23. - me ιtaque dico fratres a tempus breve es : νelia quum es, ut qui habent uxores tanqtiam non habentes snt .... G' qui emant tanquam non possidentes, e ' qui utantur hoe mundo tanquam non aetantiar e Prima ad Cor. 6. v. 29. & seq. - Veruntameu quarate prιmum
regnum Dei σ iustitiam eias .' Luc. ra. v. 3I. - Non omnIs qui dicit mihi Domine, Domine, intrabit in regnum Caeloriam , sed qua facit volum ratem Patris mei , qui in Caelis es , ipse intrabιt in regnum Coriorum δMatth. 7. v. 2I. Ergo , diam tempus habemus, operemtir bonum od om nes , maxime autem ad domesicos fideι : Ad Gal. 6. v. Io. -- Itaque Cha rissι mi mei . . . . eum metu er tremore vestram Ialutem operamini : Ad Philipp. a. v. I 2. Si autem υis ad vitam ιngredι, ferva mandata I Matth. I9. V. IT. - . C 3