장음표시 사용
61쪽
Euapropter Fratres magis satagite, ut per hona opera certam vestram vocationem σ electionem facιatur Secunda Petri I. v. IO.
Circumstantias omnes, quae necelsariae sunt, ut negotiatio sit licita, breviter complectitur Alle satius ordinis Minorum ex hac eadem Urbe Aliensi, in qua scribo, in sua Summa de casibus conscientiae, quam jam absolverat anno IIII., ut conflat ex ipsius epiliola ad Joanne in Caseianum Ursinum Cardinalem S. Theodori eidem praefixa, lib. 3. tit. 8. dedecimo, scribens se Licita autem negotiatio eis, cum exercetur a persena congrua, ut Laicar & causa necessaria vel pia, ut scilicet possit sa miliae tuae in necessariis providere, vel opera misericordiae exercere: &modo licito, scilicet sine periurio, & mendacio : & tempore competenti, ut in die non festor & in loco concessis, & tali exercitio apto : &iusta aestimatione rei, & commercii, prout communiter venditur in illo loco, in quo negotiari contingit. Et secundum hoc dicit Canon ex Epistola Clementis , quod negotia mundana, & opera saecularia sibi invicem exhibeant vacantes Laici. . Sic ergo dicendum est, quod negotiatio sive mercatio, si sit praemissis circumstantiis vestita, est licita, & etiam a iure naturali approbata. Cum enim sit unus Princeps omnium, ut sacra scriptura & Sancti testantur, quod etiam non latuit Gentiles , ut dicit philosophus ra. Metaph. Unus ergo est Praneepse constat, quod omnes homines secundum rectum dictamen naturae debent sibi invicem in suis necessitatibus subvenire, in quantum vivunt sub uno Principe: ille autem Princeps est Deus - Hactenus Aste sanus, quem Trithemius de Scriptor.
Ecclesiast. vocat virum ingenio prolandum, consilio cautum , sententia certum, sermone compositum. Summa ipsius in octo libros, & in duo ingentia Volumina distributa , primo typis commissa fuit Venetiis anno I 8o. prosurante Patre Bartholomeo Bellato, secundo autem Romae ann.1728. & I73o. a Hieronymo Mai nardi, studio, atque industria Patris Ioannis Baptistae Lamberti eiusdem eum Authore Religionis, & patriae . In hac lucubratione prior Editio citatur, non posterior , quae nondum
62쪽
SECUNDUs ARTICULUs est de temporis licita,
Pro cujus fundamento est sciendum secundum Girardum obdonis, quod tempus dupliciter considerari potest. Primo, ut est quaedam duratio, quae consequitur primum motum : Schoc modo tempus est quid commune omnium , & non potest Vendi, quia I a. quaest.2. cap. manumittitur dicitur - Θod commune es, non est particulariter singulorum Secundo, ut est quaedam duratio applicabilis alicui rei, quae duratio est alicui concessa ad ejus opera exercenda: & hoc modo tempus est proprium alicujus, & licet vendi.
TEmpus definitur ab Aristotele lib. 4. Physic. Numerus motus Ie- .
cundum prius er posterius , nempe quantitas continua fierio numero par tium circumscripta per se apta mensurare motum, seu durationem , qu
tenus partes hahet sibi mutuo succedentes Definitur a Tullio lib. I. de Inventione se Tempus aktem est id, quo nunc utimur nam ipsum quidem generaliter definire deieιle eli γ, pars quaedam aeternitatu eum alicMius an nui, menserui , Zarni , nocturnive spatii certa significatione . Do exemplum illius, qui venderet tempus primo modo acceptum: puta si quis paratus, & volens merces vendere hic & nunc, ob latam dilaationem solutionis, quam emptor postulat, vellet, & exigeret aliquid ultra iustum pretium; hic enim in isto casu venderet tempuς non proprium, sed emptori commune, & propter solum tempus non suum aliquid extingere L ultra sortem . Concedere terminum, seu dilationem solutionis emptoribus, & praesertim indigentibus, opus est pium, justum, & meritorium , ut per belle ostendit S. Bernardinus ibidem serm. art. I. sub initio. is enim quodammodo plura exercet opera misericordiae: quia, ut scribit idem Sanctus, vestit nudos , alit famelicos, potat sitibuπ- dos , υisitat aetrotor, suscipit et se's , educit incamerator ,. O iuvenes , σpuellas saepe sustinet νvisuras . Uerum propter concessionem termini aliquid exigere supra iustum pretium, idem est ac egenos opprimere , Scligi illi naturae adversatur , quam Christus Dominus diluculavit I.ucaeo. V. 31. inquiens Et prout vultis , ut saeιant vobis homines , m τοι
63쪽
Deile illis smiliter - : & a qua Ius Canonicum exordium duxit suum,
ita in ei piens Distinctionem primam -- Humanum genus duobως regis ur, naturali videlicet iure, O moribur. Ius natarale es , quod in lege O Ευangelιο eontinetur, quo quisque iubetur alii Deere quod sibi vult feri, prohiberar alii inferre quod sebi nolit fieri. Unde Christus in Ευangelio e omnia quaeumque vultis, ut faciant vobis homines, oe vos eadem facite illis. Haeces enim Lex, O' Prophetae.
Do nunc exemplum illius , qui venderet tempus secundo modo aeeeptum: puta si ipse tenerer tibi solvere certam pecuniae quantitatem post tres eirciter annos, & te impellente eandem tibi solverem post tres menses & non amplius . In hoc casu cederem tibi tempus non commune, non tuum, sed duntaxat meum, mihi soli applicatum, & concesssum ; de quo scribit S. Bernardinus ibidem, sic concludens caput primum articuli nuper memorati Sed quia anterioratio haec pretio asima-hilis es, ideo lieite vendi potes. Id tamen nolo habeas tanquam regulam generalem, semperque firmam: quoniam complures contingere possunt casus, in quibus venditio temporis sic accepti merito condemnatur, ut in serius patebit. Regula potius generalis videtur super hac re, quod licite vendi potest tempus, quando proprium est vendentis, non vero quando est potius ementis, vel utrique commune. Sed & haec suis est exceptionibus obnoxia.
Ad cujus declarationem quaeruntur septem dubia. PRIMUM DUBIUM . Utrum ille, qui debet Joanni hinc ad
tres annos solvere centum, & quia solvit nunc in praesenti, propter praematuram solutionem solum solvit octoginta quinque, sit usurarius P Exemplum. Testator reliquit centum hinc ad decem annos solvendos per haeredem: num propter
praematuram solutionem possit aliquid detrahere, si de ipsis
Respondeo, quod, si erat lucraturus de ipsa pecunia, &ad instantiam Joannis in praesenti solvit, poterit tantum di
minuere quantum veris militer est interesse suum. Alias, si non erat de ipsis lucraturus, aliquid diminuere propter praematuram solutionem usura erit. Et cum dicitur, quod plus solvere videtur, qui ante tempus solvit Institui. de actionibus, Si quis agens Plus, dicendum quod verum est in coacte solvente, quia tollitur ei facultas retinendi rem tempore con cesso,
64쪽
CoNs ID. I. ARTI C. II. Aie esse, & se intelligitur ille ; sed in sponte solvente eli usu
ra Cap. Naviganrs Extra Dei juris: nisi, ut dictum est, aliquod justum interesse praetendere possit propter praematuram lolutionem. Fallit hoc in mutuo gratis dato: quia, si dedit ibi mutuo centum utque ad annum, & rogo te, ut nunc mihi reddas, cum iisdem indigeam, non poteris aliquid diminuere propter praematuram loturionem. Credo etiam, quod idem dicendum sit in commodato.
a) En quod habet Paragraphus hic citatus Plus autem quatuor modis petitur ἰ re , tempore, loco,'eausa . Re et veluti si quis pro decem aureis , qui ei debebantur , vigintι petierito aut s is, cuius ex parte res es, totam eam vel mahrem partem Iuam esse intenderit. Tempore et veluti se quis ante diem, vel ante condιtionem petierit. Qua enim ratione qui tardιus solυir, quam Iolvere deberet, minus solυere intelligitur , eadem ratione qui praemature petit, plus petere videtur. Loco plus petitur ....Huie Aut horis doctrinae primo intuitu eontradicere videtur quod habet D. Thomas in opusculo 67. , sed rem aliter se habere probat Ioannes Pontas ver. Usura, casu septimo, mentem S. Doctoris exponens hisce verbis se S. Thomas scribens ad Iacobum de Viterbe eos omnes generatim usurae condemnat , qui debitis suis ante satisfaciunt, qtiam soluti nis tempus advenerit, ut sibi a suis creditoribus de debito pars aliqua remittatur: quoniam proprie loquendo in eo occurrit quaedam quasi venditio anticipatae solutionis, quae nihil aliud est quam mutuum saltem implicitum . . Ille, qui ad certiam terminum dcbet, ait laudatus S. Doctor , si ante terminum solvit , ut ei de defito aliquid dimittatur , usuram committere videtur: quia manifese tempus solutionis vendit. Unde ad re- sit Milonem tenetiar - . Quibus praeterea sic addit se . Nee excusatur per hoe, quod, solvendo ante terminum , gravatur , vel quod ab alio inducitur: quia eadem ratione possent usurarii omnes exeaesari . Ex quibus concludimus exeonscientia obligari ad quinque nummos, qui sibi condonati fuerunt, Publio restituendos proposuerat casum de Liminio debente centum numinmos Publio, & solvente duntaxat 93. propter anticipatam solutionem ad instantiam Publii : si nihil ipsi ex ista anticipatione solutionis aecedat detrimenti: nec gratiam istam receperit, nisi propter anticipatam ab eo solutionem: squidem eo animo solutioni in antecessum satisfaciens vendat reipsa tempus , & mutuum saltem implicitum Publici credat cum intentione lucrum ex mutuo sbi quaerendi . In eoque sensu sunt intelligenda verba S. Thomae , quae iam iam retulimus, juxta interpretatio nem , quam S. Antoninus habet ad praedicta verba e secunda parte Sum
65쪽
mae Theolog. tit. I. cap. 8. g. t 3. cum ait aue debisor ex taIi anticipatione solutionis nee damnum incurrιt, nec negotiari etim illis es paratus , nec super hae cogitar, Ied solum , quia praevenit tempus, vult sibι illa quinque remitti , tune est Hara r er rario est , qu a D nd tur tempus , ct mu- suam est ibi implicitum eum luero intento , er in hoc easia loquitur B. Thomas - . Fatemur equidem, si Liminio tantum damnum emergeret ex ista solutionis anticipatione, quantum inducitur Publio ex iactura , quam patitur, quinque nummorum pro centum, qui ei debentur, futurum ut nihil iniqui committeret, neque se se peccato usurae constringeret: quum ejusmodi lucrum non perciperet ratione anticipatae solutionis, sed eo duntaxat animo, ut compensaret damnum, quod pateretur ex hujusmodi solutionis anticipatione . . . . Quod ita docetur a S. Antonino, quando prosequitur verbis istis -- Quod s illa quιnque retinet debitor , quia tantiandem est damnum , quod ιpse inde recipit ex anticipatisne folution/s , tunc non eli resurae quia nullum ex hoc lacrum conseqatriar, sed soliam confervat se indemnem se. Quae quidem cum doctrina S. Thomae plane concordant cet. a. q. 78. art. 2. ad I. qui sic docet se me enim non est vendere usum pecun/ae , sed damnum vitare Hactenus Poritas. Eodem prorsus modo S. Doctorem intelligit & exponit Franciscus Genneltus tom. I. suae Theologiae moralis Tract. g. cap. 6. q. 2. 'Subdit Author hoc fallere in mutuatore gratis, & in commodante ἰ& quidem iure optimo. Uerum quidem est gratis mutuum dantem , &commodantem non posse ante tempus concellum revocare mutuum , &commodatum, & revocantes teneri de damno tam mutuatario, tum commodatario T. Commodati L. In commodato f. Sicut se Sicut autem voluntatis er osseti mag/r quam neestatis es commodare , ita modum commodari finemque praescribere, eius es , qtii beneficium tribuit. Cum autem id fecit , ides postquam commodavit, tunc finem praescribere, o retroagere ,
atque intempessive usum commodata rei auferre, non incium tantum impe-dιι , sed σ suscepta oblitatio inter dandum accipiendumque e ger tur enim negotιum invicem, ideo λυicem proposita sunt af ιones .... adiuvari quippe nos , non deeipi , beneficis oportet se . Cui concinit quod legimus de
commodato Extra cap. unico se Contra eum quoque recte commodati non vitur ,
nisi post usum expletum , euius stratia res fia erat commodata ἰ eam non de cψι beneficio nos oporteat , sed iuvari se . At semel atque inopinate con
tingit , ut ipse mutuum dans aut commodans aequale damnum patiatur snisi rem gratis mutuo datam, aut commodatam mox repetat, non cen
latur pro tali eventu & casu se obligare voluisse : quia quisque praesumendus est ex re sua magis sibi consulere velle, quam alteri. Ita Author ipse in Angelica ver. inura primo num. 63. in fine, ver. Commo
datum num. 4. ,. Ferraris ver. Commodarum num. 32., Sylvester eod. ver. q. q. , aliique.
66쪽
CONs ID. I. ARTI C. II. 43 SECUNDUM DUBIUM. Habet quidam recipere centum ab
aliquo in certo termino, sive pro locatione molendini, sive propter aliud; Venit tertius , & emit ipla jura pro pretio
nonaginta quia nunc solvit: nunquid emptor talis committit ut uram Respondeo, quod, si iste emit tantum minus quantum est verisimile interesse suum: aut quantum vere est aestimandum, sive timendum, ne ille debitor solvat: aut quantum est laturus labor re habendi, non est usura. Si vero vult solum minuere pretium propter hoc, quia nunc solvit, & in futuro re habeat plus, est manifeste usura Extra De usuris, Cap. finali. Concordat Ioannes Andreae in additionibus ad Speculatorem. Nec obstat Cap. In Civitate, Sc Cap. μυiganti Extra De usuris, ubi dicitur quod qui plus emit, vel vendit respectu temporis sive expectationis, est usurarius: quia in his Capitibus non jus, sed res ipsa venditur, quae statim traditur, & pretium differtur. Sed in casu nostro pretium traditur, & jus recuperandi rem ipsam, & non res ipsa datur. Stat etiam ibi pecunia jurium praediistorum periculo emptoris. Et sic intelligenda est Regula se Ius rerum pro futuro tem pore licite potest minus emi quam si omnes ilia res emptori prae
sentialiter traderentur . Advertendum tamen est, quod, quan
do imminet periculum litigandi, si fiat minori pretio, non
valet talis emptio: nec iste emptor poterit plus petere a de bitore, quam ipse in veritate solverit, etiamsi residuum suerit ei donatum, ut L. Per diυerfas, o L. Ab Anastasio C. Mandati vel eontrae quod pro bono communi statutum est, ne litigia emerentur, & moverentur.
3 Doctores hae super re adhue digladiantur, ut videre est apud Lucium Ferraris ver. Emptio art. et . num. 27. , & Danielem Concinam do Iustitia & Iure Differt. 2. cap. 7. num. II., & seq. Si tamen res in time pensitetur, opinio Authoris imminutionem unice reducentis ad tu crum cessans , 8c damnum emergens , erit certe praeserenda . R3tio est
in promptu. Ut emptio iusta sit, & licita, servari debet aequalitas in
67쪽
ter pretium & mercem, seu rem, quae emitur L. Sι serυam T. adriem Aquiliam -- Sextus quoque Pedius ait , pruia rerum non ex assectione, neextilitate singulorum , sed communiter fungi se . Porro quae aequalitas intereei tu ira, quae statuto tempore recipiet emptor, & nonaginta, quae nunc solviti Ni velimus adserere cum propositione ab Inno. XI. merito damnata, quod nedum in se, sed etiam in contractibus emptionis, & venditionis pecunia numerata pretiosior sit numeranda, dicamus oportet hune emptorem in casu pretium minuere ob solam temporis expectationem,
quod erroneum est, & ab Ecclesia proscriptum. Quidquid regerant adversarii r mutuum implicitum hoc est, verum, propriumque, in quo non potest aliquid exigi ultra sortem: Lucae 6. v. 33. - Benefacite mutuam date nihil inde sperantes . Aut horis nostri responsum pene in verbis ipsis
convenit eum eo, quod scripsit S. Antoninus 2. pari. tit. I. cap. 8. 6. I 2. Ctim quidam habuit recipere ab aliquo centum iu certo termino , venit ter titis emens ipsa iura contractus contra debitorem pro pretio nonaginta , quae nunc
solvat, nunquid emptor committit usuram ' Respondeo , si se emit tantum min&s, quantum nunc est interesse suum, 'aut quantum vere aestimandum, sive timendam, ne ille debitor solvat , aur quantus . es futurus labor rehabendi , non es usura. Si vero alιquis vult diminuere pretium , solum propter hoc ,
quod tune solvit , sed in futuro rehabebit plus , es manifeste usura.
Regula , quam hic profert Author, est ipse titulus a S. Bernardino Praefixus capiti a. art. I. serm. 34. , in cuius probatione primo adspectu videtur ipsum pro contraria pugnare sententia. Sed re ipsa S. Bernardi nus cum Authore sentit: quoniam declarans signa , ex quibus deprehenditur in hisce contractibus inesse fraudem, haec habet - Pro tertio signo dici potes quod, si se emit tantum minus , quan=um vere est interesse suum communiter assimandum , sive rimendam ne illi debitor solvat , aut quantus es futurus labor νιhabendi , non es usura ; aliter se. Perbelle rem hanc exposuit Alle sanus noster in sua Summa lib. 3. tit. 8. de undecimo, scribens Esto quod aliquis habeat centum libras in hanco alicuius recipiendas usque ad quatuor menses: nunquid liceret alicui emere illas centum pro So. Ad hoc dicunt multi, quod sic ἔ quia non emitur pecunia, sed ius. Ius autem centum librarum minus valet quam centum librae: tutius est enim pignori incumbere quam in personam agere, & similiter rem habere, quam ius pro re, Institui. de obligationibus quae ex delicto nascantur f. Furii: & ideo minori pretio poteste mi. Alii dicunt, quibus assentiebat Alexander Lombardus ubi supra , propositum casum esse dubium: 8c hoc ideo quia emens plus & minus dat secundum quod plus & minus solutionem expectat: ita quod lucrum ibi provenire videtur propter dilationem temporis, & minoritas pretii propter
anticipationem solutionis . Lucrum autem , quod provenit ratione temporis, non est licitum Extra de usuris in Civitate , & cap. Naviganti. Cavendus
68쪽
vendus est ergo contractus ille ex eo maxime, quia videtur fieri in fraudem usurarum ,& videtur esse indirectum mutuum , ut quasi quis mutuet in praesenti 8o. scilicet pro zo. pollea recipiendis ultra sortem . Ad rationem de iure dicendum, quod ii pecunia, vel res alia recipienda in perieulo esset in manu alicujus, a quo sine sumptu & labore recuperari non posset,
tunc minus dare, & recipere plus liceretῆ quia res, quae est in periculo, caeteris paribus minus Valet, quam quae eli extra periculum. Secus est autem in proposito, quia pecunia in banco non est probabiliter in periculo ; aliter homines merces vendentes non essent contenti expectare ibi fiendas sibi solutiones se . Hactenus ille. En legem Per dιυersas hic primo citatam - Per diuersas interpellatis-nes ad nos factas comperιmks qtiosdam alιenis rebus , fortantisae inhιantes , eessiones aliis competentiam actionum in semet exponi properare: hocque modo dιυersis personas lιrigatorum vexatisnιbas asscere . . . . Per hanc itaque legem labemus inposerum huiusmodi conamen ιnhiberi . . . . Ita tamen tit siquis Διιs pecunιιs hui modi Λιιerit cessonem, usque ad ipsam tantummodo solutarum pecunιartim quanιιtatem . O usurarum , eius actiones exer
En legem secundo laudatam - Ab Anasasio diva memoria Principe iusissima Consistitis conscripta es tam humanitatis quam benevolentia plena: at ne quis alienum subeat debitum cessione in eam facta, ne amplius a debitore consequatur his , quae praestitit cessonis aώ9ονι , exceptis quibusdam easibus , quι Decialiter illa sanctione contιnent kr . Sed eum hi ,
qui Grea lites morantur , eandem piam dispintionem in sua natura reman re minime concesserint, invenientes machinationem, at partem quidem debiti venditionis ritati transferant in alιum ereditorem, reliquam autem partemper coloratam eedant donationem : generaliter Anasasianae Constitutioni subvenientes sancimus , nulli licere partem quidem debiti eedere pectiniis acceptis, venditisne af isnum habita, partem autem donationιs titulo videri transferre . . . . Si quis autem occulte aliud agere conaιur .... hai modi machia nationem penitas amputamus, at nihil amplius accipiat , quam ipse vero contractu rerua persolvit.
TERTIUM DUBIUM . Utrum qui emit redires alicujus Civitatis bello vexatae pro vili pretio, & facta pace lucraretur
decem pro uno, teneatur ad restitutionem 3
Respondeo, quod non, ratione periculi, aut dubii L. Cum haereditatem, & L. seq. ff. de haereditate mel actione vendita, secundum Hostiensem, & Archidiaconum. Consulen dum tamen est ei, ut faciat largas eleemosynas.
69쪽
Idem habet S. Bernardinus loco proxime laudato cap. I. in fine Lex Cum haeredιtatem est hujusmodi Cum haereditorem aliquis tendidιr, est e deis het haereditas , ut sit emptio nec enim alea emitur , ut m venatione 4-fmιtibus, sed res ; quae s non es , non contrahitur emptio , ideo pretium conti/cetiar. Hoc in casu aequa est sors ementis & vendentis, aequale periculum. Lucratus quidem eli emptor, ut supponitur. Sed etiam poterat amittere totum, vel bello perdurante, vel debitoribus Urbis per hostes ad inopiam redactis, vel ipsius praediis ab holi ibas eo usque de vallatis, ut per aliquotai lios inisecunda penitus redderentur. Putarem nihilominus, quod, si reditus hujus in odi emili et non ad quosdam determinatos annos, sed ad longum tempus, tunc non et set amplius ludus sortis, nec aequale periculum: quia, qu u. a. bella ut in pluribus non sint valde diuturna, & damna a bello praediis illata aliquorum annorum spatio reparentur, emens esset moraliter certus consequendi lucrum immoderatum, & longe excedens interesse capitalis ab ipso soluti.
QUARTUM DUBIUM . Utrum liceat exigere pretium alicujus rei, quae minus valet quando venditur, secundum quod ualebit tempore solutionis Θ, Respondeo distinguendo secundum Scotum in A. Pone
quod se itum S. Joannis Baptistae sit A. & felium Nativitatis Domini sit B.: dico quod si iste vendens frumentum vel pel
licea tradat ea in A., aut erat tunc venditurus, aut non, sed expectare volebat in B. . Si erat venditurus in A., aut determinat pretium, quod valebat in A., & expediat solutionem usque B.,δc sic misericordiam facit: aut statuit majus pretium quam valebat in A., & tunc elt usurarius, quia vendit tempus, sicut habetur in Cap. Consuluis Extra- uris. Si autem non erat venditurus in A., sed in B., quando melius valet: aut posuit pretium, aut non . Si posuit pretium,&jullum, secundum quod res valet in praesenti, scilicet in A., misericordiam fecit. Si autem non posuit pretium, quod valet in A., sed vendidit plusquam valet in A., non tantum tamen quin quantum plus quantum minus res verisimiliter tempore solutionis, scilicet in B., vendi non possit, tunc licet per Cap. Naviganti, & per Cap. Consuluit Extra de Usuris. Nec obstat Cap. In Ciυitate ibidem, quia est moni Ilo utilitatis, non praecepi una necessitatis. 1 -ν
70쪽
ue Eum, qui iam in animo proposuerat Lma rem Uendere tempore contractus, non pocle quicquam augere supra tutium Pretrum tittas temporis, quamvis rem vendat pecunia credita, res est ecfinita ab Uthacio II l cap. o Hauit ab Ani re laudatoia Et quidem iure .ptimo, quotatam nullusatius in hac uendatione proferri polea 1itulus, nisi rem ris expectatio, i S propter hanc si camus iusto quis veridie, i S certe Tendit tempus, quod fine olum Wendi nota pol ecl. Aa rem iccirco λ l homas 2. Ria q. 78. art. I. ad 7. - Duenciam, is atisaeis raucis velit vendere rae Dar quam se russam re iam, πν prcnreia Dives la emptoreis expectet , manifese Hara eω Durratur et quia hut mori evectaris pretia solaendi habet ratιonem murtii. Unde quidquid altra iussum pretium Pro hui-μοδ expectatione exigitur , ut qucli pretium mutui , quod pertinet ad rationem usurae --. Idem omnino sentiunt Scotus in A. diit. IS. q. 2. , ubi de secundo articulo,& S. Bernardinus ibidem cap. I. Eum autem qui determinaverat merces conservare usque ad aliud tempus praefinitum, polle in casu aliquid augere supra iustum pretium, dummodo augmentum hocce plus minusve respondeat tempori, in quo erat
venditurus, & hoc definitum habemus a Greg. IX. cap. Naυigunti in haec verba - Ratιone huius dubii scilicet quod res plus minusve sit valitura
tempore solutionis etiam excusatur , qui pannos , granum , vinum, oleum ,
vel altas merces vendit , ut ampliar, quam tunc valeant , in eerro termino recipiat pro eodem, si tamen ea tempore contractus non fuerat vendit rus ia Hic tamen venditor, qui emptore efflagitante vendit rem , pumta triticum, pluris quam nunc valet, si nullum determinat pretium, sed illud unice praestituit, quo verisimiliter erit valiturum eo tempore, in , quod eius venditionem differre decrevit, ut immunis sit a peccato, illatria is debet implere, quae observata sunt a Na varroe in suo Manuali cap. II. num. 239. Primum , ne summum , quo illo mense valiturum est , pretium accipiat, sed mediumr. Ita quod s rn una parte eius valuit decem, ιn alia quindecim , in alia viginti, nonnisi quindecim capiat iuxta
χιχ. in L. QUOD TE F. SI CERTUM PETATUR. - Secundum , ut
de pretio deducat tantum, quantum servando diminutum fuisset iuxta expertorum iudicium ia Tertium , ut deducat impensas , quas in servando in illud usque tempas fasturus erat. Caput In Civitate ita loquitur In Civitate tua diris sepe contingere ,
quod clim quidam piper , aut cinnamomum , seu alias merces comparant, quae tunc ultra quinque libras non valent, promittant se illis, a quibus il-iar merces accipiunt , sex librar saturo tempore soluturor . Lieet lantem core i irrectus huiusmodi ex tali forma non pugst eenseri nomine ιι- rarum, mhilo i minus tamen venditores pereatum incurrunt, nis dubium sit merces /lla plus minuise solutioms tempore valittiras e ideo ei υee tui faluti μή bene consulerent, s a tali εοntractu cessarent, eum euitationes hom/num omnipo enti Deo