장음표시 사용
91쪽
Ductuarius, qui nec iuri naturali, nec Ecclesastico adversatur, ut in fra olfendam loco proxime laudato.Quum sermo hie sit de rebus , seu possessionibus ad Ecclesiam pertinentibus, scias oportet eas sine ianeplacito Apollo lico locari posse dure taxat ad triennium, ut sancivit Paulus II. Extrava g. . Ambitios D rebas Eeclesiasticis non alienandis Extravag. comm. , quod triennium de tribus annis fructi seris est intelligendum. Quapropter si ageretur de praedio, quod fructificaret duntaxat singulo biennio , locari hoc posset a1 sex annos: & si solum singulo triennio fructus redderet, ad novem anis nos posset locari: quum Conititutio Apostolica non respiciat temporicspatium sine fructu, sed fructus respiciat triennales, ut asseruit Rota Romana I9. Iunii r648. in una Tiburrina victus. Potiori igitur de causa necestarium esset Beneplacitum Apostolicum in casu praesenti , in quo agitur de fructibus alteri concedendis non solum ultra triennium, sed ad vitam ementis.
92쪽
Ist A secundam Considerationem, in qua de usu ne perpetrationees: tractandum, triplex Articulus declarandus est. Primus, quid sit usura. Secundus , quare prohi
beatur usura ia Tertius qualiter committatur
usura Primus inquam Articulus, quid sit ustira, ipsus d scriptionem habet declarare. Ad cujus declarationem unam solum ponam Hostiensis descriptionem, quae dicit - Usurae es quodcumque solutioni rei mutuatae accedit ipsius rei usus gratia, pactione interposita , vel exactione , vel hae intentione habita ex pos facto - : in qua quinque ponuntur
notanda. DUplex usurae genus distinguunt Theologi . Prima dieitur spiritualis , corporalis secundar sancta illa , & laudabilis; iniqua ista , &vituperanda. Spiritualis definitur a S. Thoma T. 2. q. 78. art. I. ad primum -- Superexeresentia bonor- spiritualium , quam exigit Deus, v tens ut in bonis acceptis ab eo semper proficiamus p. quod est ad titilιtatem nostram , non eius . Ad hanc nos hortatur Christus ipse Matth. 23 . V. 27. Oportuit ergo te eommittere peeuniam meam nummulariis, em προ meus ego recepissem utique quod meum es eum usura se . Iure mer m te circo scriptum est eap. Suke non suo 46. dist. - Faenus autem hoc situm picere, Ο exercere debemus, ut quod his misericoriter friιαι- ν με
93쪽
Domino, quι multipliciter, O' in perpetuum mansura tribuit, recipere leamus - . De hac non loquitur hie Author, sed unice de usura corporali , quam in cap. Plerique I 4. quaeit. 3. sic definit S. Ambrosius -- Quodcumque sorti Meedit, usura est : quamque Theologi definire solent Lucrum ex mutuo vi mutui . De usura sic accepta egregie agit more suo Benedictus XIV. de Synodo Droces. lib. Io. cap. q. & 3. , refellens praesertim errores Calvini, & Caroli Molinaei, qui in mutuo moderatum lucrum licitum esse docuerunt, non quidem a viro paupere, sed a divite recipiendum, contra expressum Domini mandatum Lucae 6. v. 33. indistincti dicentis Mutuum dare, nihιl inde Derantes . Aliquid discrini in is reperitur inter definitionem usurae reipsa traditam ab Hostiens,& hanc , quam Author eidem hia adtribuit . Sed quum in levissima quadam unius vel alterius verbi diversa positione unice consiliat; ieci reo eam relinquo sicuti fuit ab Authore exhibita . En literate ni Hostiensis definitionem se Quodcumque solutioni rei mutuatae Meeit ipsius rei usus gratia , pactione interposita, vel hae intentione habita in contrirdiu, vel exactione habita ex pin fasio.
Primum est quodcumque, δc bene, quia hoc idem habetur in cap. Plerique I . q. 3. . Unde sive illud sit pecunia, sive spes, sive fructus, sive ligna, sive quodcumque aliud ultra sortem . Et licet multipliciter accipiatur sors, tamen hic accipitur pro capitali, ut in cap. I. & 2.
χ) En caput Plerique bla laudatum se Plerique refugientes praecepta
I gis , cum dederint pecuniam negotiatoribus, non in pecunia usuras exigunt, sed de mercibus eorum tanquam Uurarum emolumenta percipiunι . Ideo audiant quid lex dicat Neque visuram, inquit, escarum accipies, uequo
omnium rerum. Item paullo post Et esea usura est , vellis usura est , er quodcumque sorti accedit usura es; quod velis ei nomen imponas , usura es . Sors, proprie loquendo, est ars divinandi, & dividi solet ' in divina
toriam , consultoriam , & divisoriam : qua de re vide Lucium Ferraris ver. Sors per totum. Sumitur etiam ad alia significanda: puta pro is ti legio, pro portione haereditatis, pro sortuna vel eventu &c. Sed nihil interest haee persequi. Usus invaluit sortem etiam accipere pro ca pitali : & pro hae acceptione non solum habemus Ius Canonicum ab Λuthore productum, sed & ipsum Ius Civile L. Acceptam C. De Uuris , ubi sic Iego Accemam ... sortem eum usaris licitis creditoribus posirentesationem ineras: in s non suscipiant, consignatam in publico dem ηε , ut eursus legitimarum Uurarum inhibeatur.
94쪽
Ad cujus primi verbi declarationem duo quaeruntur
dubia. PRIMUM DUBIUM . Utrum mutuum dans ad captandum amorem, vel benevolentiam, sit usurarius 8 Respondeo secundum Thomam a. a. q. 78. , quod non,
nisi spes ulterius procedat: quia si quis daret mutuum Papae, Imperatori, & hujusmodi, ad captandam benevolentiam, ut posset consequi castrum, aut aliquod Beneficium, usura esset secundum Joannem Calderinum in Cap. finali Extra De Uuris. Similiter mutuo dare licet ad habenda ea, quae pecunia
non mensurantur secundum Thomam ubi supra. Et illud verbum quodcum ue intelligitur de iis, quae pecunia mensurantur. Item secundum eundem licet sperare rem, cujus usus inter amicos concedi solet, sicuti commodatio libri. Item injuriae remissionem ab illo, qui me persequebatur cum multo incommodo meo, ut Extra De Simonia Cap. Dilectus, &Cap. Ad aures ibidem.
3 Quum benevolentia non cadat sub aestimatione pecuniae, nec pecunia mensuretur, S. Thoma id conceptis verbis docente loco laud to in responsione ad tertium, sponte fluit mutuo dantem cum hac spe,dc intentione condemnari non posse tanquam usurarium. Et hoc intel-4igas volo non solum de benevolentia communi in sacris Literis praece pia Matth. 22. v. 39. - Secandum utilem smiis es huic t Ailiges proxiamum tuam sevit triuiam prima Cor. I 3. v. 3. Et si disrabuero ....charitatem atitem non habuero, nihil mihi prodes se , prima Petri A. v. 8.
Ante omnia autem mutuam in vobismetipsis eharitatem eontinuam habentes,
quia charitas operit mkltitudinem peccatorum e sed etiam de benevolentia quadam particulari, magis intensa, magisque conspicua ; quum & haec intra benevolentiae limites contineatur. Author li Angelica ver. Usura primo num. a. , postquam illud idem dixit quod hie asseruit eum Calderino, subdit - me ιιmiro Nerum, quando ex mutuo speraret ; sed quando ex amoσε cone pro erga tutim ex mutuo facto , non esset verum; ιmmo lieite postet uerare, quia illud on Dryal ex multis, sed ex amore . Et quod liceat, tenet Thoms δε- pro μην. a. in responsione teνιιι ατι menti . Et re ipsa S. Thomas id adseruisse videtur, dum ibidem seripsit - Si oreo mantis ab obsequius Ueιο lingua non quas ex obligatιοne rei exhιbeatur, sed ex Mnevolςηtto, qua
95쪽
sub aestimatisnem pecunia non cadit , licet hoc accipere , σ exigere , O expectare se . Casus tamen hic non caret periculis, ad quae declinanda opus est, ut qui mutuum dat, alium sibi non praeilit uat finem nisi puram pu- tamque benevolentiam : quoniam si intentio ulterius progrederetur , sciens quod mutuatarius eos, quos diligit, ad Beneficia promovere s lea, sperans iccirco consecuta benevolentia idem sibi eventurum: iam mutuum dando fieret usurarius. Sub pallio benevolentiae vere tune intenderet lucrum ex mutuo , quamvis mutuatarius Beneficium illi
conserret non motus ex mutuo , sed ex amore concePto erga mutua
Quod hie ait Author de remissione iniuriae, id limitat ipse in Angeliea ibidem num. ad persecutionem injustam ; dubio enim procul favoribus & bene fietis , inter quae connumeratur certe mutuatio gratuita , redimere possum vexationem injustam. Immo id consonum est Dominico consilio Matth. 3. v. 64. - Benefacite his , qui ode
Dubium nunc remanet , dum quis me quasi iuste persequitur, quia ipse ei praebui causam inimicitiae. Super qua re distinguas necesse est . Aut ille, quem ego ipse offendi verbis, vel iactis, vexat me in iudicio, aut extra iudicium. Si primum, putarem quod non possit mutuum dari lieite hae intentione, vel sub hac conditione, quod mutuatarius recedat ab incepto e quum hic utatur iure suo, & recessio ab incepto aestimari possit pecunia, aestimetur immo communi hominum iudicio. Si secundum, arbitror cum Authore annotationum super Angeliea, & S. Bernardino ibidem serm. 36. art. cap. 3. , fieri id posse citra usuram et quia sicut ipse male egi inserendo iniuriam , ita quoque alter male agit, & contra Domini praeceptum, fovendo vindicta in . Illicitum po ro non est, immo laudabile, & pium beneficiis curare, ut amoveatur id, quod displicet Deo, & proximo est in offensionem. Etsi igitur non liceat mutuatio cum pacto apposito, ut remittatur iniuria, dum quis justa de causa vexat me in judicio, licet tamen, immo laudabilis est,
dum quis sigya animi offensi ostendit extra iudicium, vel me injusta
Haec pene omnia paucis docuit Merbesius q. S., secundo Corollario, inquiens se Octavo usurarius es, qtii alteri iuuam litem adversus se perse quenti dat mutuas pecunias , ut ab intentata lite attineat, atque ita de elinet sumptus , mulctam , atit alia id genus , quibus secandum leges iure ac merito plactereιur. Nam , at perspiciatim est, ex mutuo non medio cre lucrum reportaret. Secus dicendum esseι, s homini iniquam mi litem inferenti pecunias mutuo daret , ut huiujmodi litis persequenda voluntatem
96쪽
CONs ID. II. ARTI C. I. SEcuNDUM DUBIUM . Utrum liceat petere munus alingua , vel ab obsequio , propter pecuniam mutuo datam 3 Respondeo secundum Thomam ubi supra, quod non, quia hoc pecunia aestimari potest, ut patet in illis, qui propter hoc locant operas suas. Ideo conclude quodcumque, icilicet omne id, quod pecunia aestimari potest.
En verba Angelici Doctoris se Ad tertium disendum , quod saliquis ex pecunia mutuata expectet, vel exigat, quasi per obligationem pa9ι taciti, OEl express, recompensationem muneris ab obsequio, vel a lingua, perinde in ac si expectaret, vel exigeret munus a manue quia utrum. que pecunia aestimari potes , ut pater in bis, qui locant operas suas, quas
97쪽
CONs ID. II. ARTI C. I. SECUNDUM vERBUM est mutuatae . . Nota hic, quod in solo mutuo proprie committitur usura; ratione tamen aequi pollentiae etiam committitur in emptione & venditione ad terminum, videlicet quando venditur tempus. Ad cujus secundi verbi declarationem quaeruntur duo dubia.
omni docet Author in solo mutui contractu usuram proprie comui illi : quia, quum usurae vitium in hoc sit postum, ut aliquid accipiatur ultra sortem, vitium hoc in solo mutuo reperiri potest, sicuti
probat S. Bernardinus serm. 37. art. I. cap. 2. inquiens Tale nempe vitium eadere non potest primo in contractu emptionis vel venditionis : ρ- eundo nee in contrae M locationis: tertio nec in contraesti tommodati . Primo
ura eadere non potes in contractu emptionis di venditionis , quia in tali contrat a non accipitur aliquid, quod accedat sorti. Nam si ρMis pro centum emat agrum , ae in fine anni fructus inde pereepti valeant decem , talis excrescentia de sorte est. Eodem modo si quis emit merces, quae in uno loco abundant, pro minori pretio, em aliquid lueratur, dum vendit eas in alio loco, tibi deficiunt, luerum es de forte ; σ ideo licitam es. Ex his patet , quod in contractu empιionis O venditionis lueram non aceedit forti , sed est de sorte. Seeundo non eadit ustira in contractia Deationis , O hoc propter eandem ea am . Proinde id, qtiod datur pro re iocata, est utique merces, non usura. TertA quoque non potes esse Hura in commodato, quia, s pro re commodata aliquid datur, eommodatum taene in locatum transit , ut iam vere dreatur loeatum, nm remmodatum. Ex his paret, quod usura est vitium alicuius eontractus; sed, ut patet, non emptιonis, nec venditionis , nec locationis, nec commodati . Necesse est ergo , quod si mutui se . Placet adiicere quod ibidem subdit S. Doctor, duos nempe reperiri contractus suapte natura gratuitos, mutuum nempe, & comm datum. Mutuum quidem, quod si gratuitum non est, iam non eis mutuum , sed usura. Commodatum vero, quod, si non est gratuitum, non est utique usura, sed transit in locatum.
PRIMUM DUBIUM . Quae est differentia inter mutuum, commodatum, locatum, emptionem, & venditionem 3 Respondeo multiplex: nam mutuum dicitur quod de meo
fit tuum: & qui accipit obligatur ad tantundem reddendum in
98쪽
CONs ID. II. A RTI C. I. 73 in genere suo: & consistit in iis rebus, quae numero, ponde. re, & mensura dantur, ut L. a. ff. Si certum petatur. Et quod mutuum solum consistat in numero, pondere, & mentura, habetur textus Institui. Gibus modis re contrahitur Obligatio sub initio. Et in hoc mutuo debet tantum substantia rei, & valor ipsius pensari, non usus, vel fructus: & nihil licet accipere nisi valorem rei, non vero rem ipsam, cum transferatur dominium; aliter esset usura.
Σ En legem citatam si certum petatur, vel De rebus ereditis Mututim damus recepturi non eandem ueciem, quam dedimus alioquineommodatum erit, aut depositum sed idem genus : nam si aliud genus veluti ut pro tritico vinum recipiamur , non erit mutuum. Matui datioeonsi iit in his rebar , qua pondere , numero, mensura consistunt : quoniam eorum datione possumus in creditum ire, quia in genere suo functionem reincipiunt per solutionem, quam specie : nam in exteris rebus ideo in eredίtum ire non polsumus, quia aliud pro alio invito creditori Divi non potest. Appellata es autem matui datio ab eo, quod de meo raum fit: O ideo,s non fiat tuum non nascitiar obligatio. En quod habetur in Institutionibus loco laudato Re contrahitur obligatio , υeluti mutui datione . Mutui autem datis in iis rebus eo sit , quae pondere, numero, mensura consanto veluti vino, oleo, frumento, pe
cunia numerata, aere, argento, auro et 'qua res aut numerando, aut me
tiendo , aut adpendendo in hoe damus, ut accipientium fiant. Et ραο-niam nobis non eadem res , sed alia e usdem natura , ct qualitatis remduntur, inde etiam mutatim appellatum est, quia ita a me tibi datur, ne
ex meo tuum sat e er ex eo eontracta nascitur actio , qua vocatur con
dictio - . Condicere est rem suam in judicio petere, personam pulsando , vel inquietando , & ipsani dicendo obligatam sibi esse ad aliquid dandum, vel iaciendum. Tractum est hoc verbum a veteri observatione, quia olim erant in usu solemnia verba , quae oportebat Actorem cum litigabat coram Iudice, condicere , idest simul dicere quando litigaret, ut si eaderet a syllaba, caderet a tota causa . Et quia in personalibus actionibus hoc observabatur, ideo personales actiones dicebantur condictiones. Deinde praefata solemnitas in desuetudinem transiit; hoc tamen nomen adhuc remansit, ut personales actiones adhue dicantur condictiones, quamvis non sit necesse hanc solemnitatem observare, & haec ver ba condicere. Et ex hoc datur intelligi , quod eon dictio non est aliud nisi personalis actio. Hactenus Vocabulari uin utriusque iuris ver.
dicere. Condictio igitur, de qua in praesenti , est actio, quam h Diuitigod by COOste
99쪽
bet mutuator ad aliquam speciem, vel quantitatem in iudicio repe
Mutuum ieei reo recte definiri potest: gratu Ita traditio rei numero, pondere, vel mensura constantis, eo animo facta , ut liatim fiat accipientis, cum obligatioue tantundem relli tuendi ejusde in speciei, &bonitatis, vel aliud aequivalens.
Commodatum est alicujus rei ad aliquem ulum gratuita
concessio: & in eo redditur eadem numero res, quia non trans
fertur dominium, sed duntaxat ejus usus: nec aliquid debet recipi, aliter transiret in locatum secundum Hosti ensem, Sc
Gost redum. 3 Super Commodato, quod sic dictum est quasi utentis eommodo
datum, quodque definiri solet et rei alicujus, quoad usum solum, gratuita concessio ad certum tempus: egregia sunt quae leguntur Institui. Quibus modis re eontrahitur obligatio 3. Item -- Item is, cui res aliquatitenda datur , ides commodatur, re obigatur , O tenetur commodati amone. Sed is ab eo, qui multi iam accepit , longe distate namque non ita res datur , ut eius fiat , G ob id de ea re ipsa restituenda tenetur. Et is quidem , qui mutuum accepit si quolιbet Iortuito easia amiserit quod accepit et veluti incendis , ruina , naufragio , aut latronum holitumυe incursu , nihιk- minus obligatus manet. Et is , qui titendam accepit, sane quidem exactam diligentiam cMfodiendae rei praestare tenetur: nee sincit ei tantam diligentiam adhibuisse , quantam fuis rebus adhibere sollius est , s modo alius d/ligentior poterat eam rem eusodise : sed propter ma/orem vim, ma toresve casus non tenetur , si modo non Usus eulpa is casus intervenit. Alioqui si id quod tibi eommodatam es domi , peregre tecum ferre malueris , dubium non es, quin de resiluenda ea re tenearis. Commodata autem res tune proprie intelligitur , s nulla mercede aecepta , vel constituta res tibintenda data es: alioqui mercede interveniente loratus ιιbi usus rei videtur. Gratuitum enim debet esse Commodatum .
Locatio vel conductio. Locator dicitur, qui rei suae usum alteri concedit pro pretio, ut cum loco tibi domum pro pretio: & tunc ego sum locator, tu conductor, ut patet institui. De Iocatione, re conductione . & tunc non transfertur domi
nium. Ex parte loeantis dieitur loeatio, & ex parte loeatarii vocature ductio. Qui locat, locator, & qui rem in locationem accipit, conductor nuncupatur. Locari possunt non solum res illae, quae ad usum deservium, sicuti domus ad habitandum, bos ad arandum, equus adequiis
100쪽
equitandum, & huiusmodi: sed etiam illae, ex quibus percipIuntur fruiactus, ut ager, vinea, pascua, &c. Immo & personae ipsae locari possunt, seu ipsarum operae & labores, sicuti patet in famulis, ancillis,& huiusmodi.
In emptione 3c venditione pensatur substantia rei, & usu et ejusdem: & ideo, si aliquid julto pretio emitur, vel recipi
tur, totum de lbrte eit. 3 Emptio est pactio pretii pro meree. Uenditio est pactio mercis
pro pretio. Di aurem emptis Iaris Gentium, ad rem L. I. ff. De eon trahenda emptione, O' ideo consensu peragitur, inter absentes contrahi potest , σ per nuntium , per literas - . Definitur iecirco contractus onerosus mutuo consensu peractus dandi mercem pro pretio de te minato , & pretium determinatum pro merce determinata . Emptioneseeuta dominium transfertur in emptorem. Sed an antea, vel post rei traditionem, disputant Theologi. Quibusdam placet adserere dominium statim transferri eelebrato contractu, quia iure gentium res, quae prius erat mea, iam tua per contractum facta est . Seeus opinantur alii, quia Institui. De emptιone, o venditione 6. Quum autem scriptum est Qui nondum rem emptori tradidit, adhue ipse dominus es . Vide Concinam lib. 3. de Iustitia & Iure Dissert. a. eap. I. num. 3. , qui in hanc postremam sententiam destendit, & iccirco subdit - Ut itaque dominiumeransferatur, σ traditis, O pretii solatιο requirantur. Si alterum ex his duabus condιιιonibus desit, domis iam non transserri communiter asserunt
SECUNDUM DUBIUM . Utrum peccet mortaliter, & committat usuram ille, qui principaliter mutuum dat propter charitatem, secundario tamen propter aliquam temporalem utilitatem; sed nihilominus, etiamsi crederet nullam utilitatem inde consequi, non propter hoc desilieret dare mutuum
Respondeo, quod non: & hujus sententiae est Baldus iii Cap. Consulti it Extra De usuris. Arguitur 6 I. dist. Cap. proderix, 39. diit. Cap. Si sicia, & I. q. a. Cap. Vuam pio .
Immo tali mutuatori debitor est naturaliter obligatus ad antidora, ut Extra De testamentis Cap. Cum in vitelis, 3c L. Sed est lege g. Consuluis. ff. De haereditatis petitione secundum Glossam, quae fuit Alani, cui concordat Goffredus. H Casum