장음표시 사용
71쪽
o De curentia Sensus,ehanice peragantur, admodum alitium malitinarum, exempli cause, vectis , libra, canes, trσ-choc se habet, quibus,exigua vi iahibita,maxima moliri licet.
s7. Duae enim sunt etwctis speeteian quit Docti L. D 9 simus Gassendus, quae quia chordis funibusque ah Ij, - ΟΠςra attrahunt, ideo specialiorem quan8am
habetit ad analisgiam ad organa motus, Animalium ha- σου namo- bent; quippe cum is motus, & attractio sit, &2--' Per tendines, quasi chordas fiat. Eae vero sunt Trochisama notius nihil est,& Tmpanum ieiuPeritrochium, quod etiam familiare est, intelligiturque eum axe Cylindrove ipsi ad unum sui extremum infixo, R aliunde duobus fulcris si stentato, supra quae circumvolvi possis & sibi
circuminducere chordam uno extremo sibi asefixam, & alio onus attrahentern possit, inquam, dumTympanum per seytalas circum sibi infixas revolvitur*vocant etiamLatini machinam hanc suculam nostri vulgo Tornum. An in Trochlea quidem vectis vicem gerit diameter orbiculi,
quae axiculo immobili, quasi hypomoesto, fu,
cimentGve , seu vocatae pressioni innixa, vim prementem habet in eo extremo , quo chorda ab attrahentet pressa urget,&quia onus non alii extremo incumbit, se3 extremae chordae illi g, tum est,essicitur, ut dum id extremum vi prementi cedit, ceu attollitur , ea quoque passchordae, cui appensum est onus, attollatur, &diameter asia,hoc est, vectis alius,aliusque con tinenter succedat, sicque attractio oneriS fiat.
In Tympano vero, .culave, manifestus vectis est
72쪽
ct Cognitionis in Brutis./ Iquaelibet scytala, in cujus extremo vis in eum' bens a manu deducente est, & cum Hlcimentum in ipso cylindro intelligatur, extremum aliud ad adversam cylindri partem intelligitur, cui quia onus non incumbit, sed funi-ductario . appensum est,essicitur, ut dum illud cedit, funis cylindro circumvolvatur , & parte pendente 'breviatus, pondus attollat, idque continuetur, 'seytalis, hoc est, vectibus continenter mutatis. Jam in Animali non observantur quidem trochleae; sed vicem tamen illarum supplent toti- dem quasi corrugationes, quibus tendines contrahuntur, musculique ipsi secundum longitudinem breviantur: Quippe ex iis fit quasi quaedam trochlearum ferses , imitatione pol pastorum, quintini immensa prope est vis,nox apparet eriam ulla circumductio, qua revolutus tendo brevietur , sed tamen vicem illius praestat ipsa tendinli in seipsam, ope spirituum animalium, contractio & quasi complicatio, ex qua proinde sequitur, ut pars attracta magis magisque versus musculi principium accedat. Ex hac vectis cum Animalis machina simili- fg. tudine , & ex modo, quo eorporis faniniones Coneiadia' supra fieri ostendimus, satis dilucide evincitur nullam in Bestiis Animam requiri,ad Cordis,am
teriarumque pulsum & ciborum soctionem, nu- mata.
tritionem , Respirationem, ac spirituum procreationem , sed citra ullam Vogitationem ha beri,ac proinAe instar Automatorum pneum ricorum, aut hydraulicorum, Animalium corporis partes de loeo in locum moveri. ι
73쪽
7a De carentia Senses. Non obstat, quod motus, qui musculorum
Unde oritur opera, spirituumque animalium influxu perfi- me/μ md - ciuntiir,varii sint, &non semper eodem modo A-,--ι. in Animalibus excitentur: exempli causa, quod bur, isonis Bestia nuΠc ambulent, nunc cito, nunc tardo Amm ἁ-- gradu procedant . quod hac , quod illac sere 'ν. . inflectant, &c. Quia ea motuum diversitas,
o non cognitionem in illis arguit , quasi quid moliantur , quid fugiant, aut prosequantur, intelligant : sed solum, quod ejus sint consti-
. tutionis , ac fabricae , ut pori in eorum Ce-bio, alio & alio modo aperiantur, & spiri- . tus in varias fibras, nervos, musculos diversimode influant, prout organa ab objectis mo ventur . & multiplices eis species ingerunt. Exempli causa, si Canis algeat, & intempestivo coelo, frigore corripiatur, viso eminus Igne, accedit non alia ratione, pulsus,quam quod tale objectum Cerebri meatus reserat,qui incrurum musculos terminantur,& spiritus animales in eos transmittuntur,quo ille ad ignem accedit. Ubi Canis accesserit,& igni admotus, blandientem inde calorem, sibique gratum exceperit, ea fit in Cerebrospitituum commotio, ut illico in
mustu Ios illos dirigantur , qui ipsum prope
ignem remorentur, essiciantque, ut membra
ibidem prosternat. Si autem dimisso iam humitorpore. N in somnum etiam vergente, contingat, utIgnis nimium ferveat, aut majuscula aliquassantilla, ex ardente ligno , in ejus cutem prosiliens, ipsum exurat, illa ardoris agitatio, fncunctanter illos Cerebri poros aperit, qui ad costi,
74쪽
eosti, oculorum, & pedum musculos deducuntur, eorumque motibus famulantur, quo nempestatim se erigit ignem contemplatur , & citat gressit,ab illo recedit. Si Herus sorte, aedibus suceedat, & Canis oculis commodum objiciatur, ita ab ejus aspectu, Cerebri meatus aperiuntur , utpote per cCnsuetudinem sie dispositi, ut versus illum , gressus dirigat, laetitiam teste'
tur,& tremulo caudae motu ei aduletur. Sin. peregrinus ingrediatur, cujus vultus corporisque habitu ignoti sint, ejus asse tus, insolitus
que odoratus, ad motum contrarium Canem.
concitat, apertis scilicet musculis, qui latratui inserviunt,& ad morsus inferendos, iramque patefaciendam auxiliantur. Adeo ut omnes motus,qui in Cane peraguntur, ab objectis e citentur,qui sensoriis recepti, spiritus determianant, ad influendum in varias corporis partes, iis movendis aptas, & utiles.
Non Peripatetici angi debent, quod soli organorum 8ispositioni Animalium motus assi-M omine
gnemus,& omnes eorum sensitivas actiones, m lus absque ulla anima ope explicemus. Cum si se- . ipsos intimocontemplarentur, probeque quid tente, imo. interius peragatur, examinarent, idem pror .ns Aniis. sus in seipsis invenirent. Nam quis est, qui πώ non varios motusin corpore suo cotti8ie Oriris . experitur, non advertente, imo invita saepe ac reluctante Anima. In Convulsionibus , aut . passione colica , quaedam abdominis partes,vellicantur , unde acutus dolor nascitur ἰ contrahuntur vistera, umbilicus veluti cum perfora- E s tione
75쪽
tione quadam retrahitur; saepe intestina, In
verso fibrarum motu, sursum convelluntur sureteres, & vasa urinaria , ita ad se invicem adiguntur, ut toto parmisimo, urina aut suppriis, matur, aut partius defluat. Et tamen nemo . dicet, his motibus Animam connivere, quum' is, qui talia patitur, contrarium optet, & de dolorestasimo nslatione, adstrictione conqueratur. Id in infinitis aliis exemplis , potest commois strari; sed haec pauca lassiciant, ne in re per se perspicua , nimium immorari videamur. Illi, 'qui ex alto decidunt, manus in Terram pra mittunt, ut caput tueantur ; quod nullo sane rationis consilio faciunt, sed quia impendentis
casus visio , ad Cerebrum usque pertingens, spiritus animales in nervos determinat, eo modo, quo necessarium est, ad hunc motum tanquam in machina pro3ucendum. Vel si quis inopinato, manum in oculos nostros extenderit, tanquam nos percussurus, quamvis de ejus amicitia & candore nobis eonstet, & id non nisi ioco agere , nihilque minus, quam nobis malum aliquod inferre, moliri: vix tamen nos cohibere possumus , quin illos claudamus. 'Quod ostendit, eos non claudi Animae nostrae opera; cum id fiat contra voluntatem nostram; quae sola, aut saltem praecipua illius est actio: Sed quia nostri corporis Machina ita sit composita, ut motus illius manus ad oeulos no- :stros excitet alium motum in nostro Cerebro, qui sipiritus animales deducit in eos musculos,
qui palpebras dimittunt, ac deprimunt. Idem
76쪽
de exteris aliis Corporis motibus sentie dum est: viso enim debeato suavique cibo, non modo intimae fauces illius cupiditate moventur , sed lingua & palato saliva humefactis, quaedam quasi praemansio fit; eo quod cibi illius species efficit,ut spiritus cursum suum versus eos musculos dirigant, Dufaucibus ingua palato inserviunt,eisque motionem impertiunt. Par est de motuque venere ratio, qui conspecto aliquo objecto venereo, in iis partibus excitantur , quae ad hanc scenam peragεn-
Enimvero, si omnes eorporis nostri motus a voluntate nostra penderent, & membra pro si omnes lubitu regeremus, nulli profecto essent para- corporis me. θuci,nullique invenirentur, motu in toto cor- et μpore,et ut saltem in quibusdam partibus orbati. ἁ - 2.Γ Quia cum nemo sit, in quo Holuntas non sit,sναιρὰ membra sua movendi , & ab illa partium ner- lyrici. vosarum reislutione se liberandi, quae illi Sen-lum & motum adimit; quis sibi partium Comporis usum eripipateretur,si penes eum esset, meatus obstructos aperire, & viam spiritibus animalibus iaeere,qua transmittantur, & nervosas partes irradient , inflent, & vigore
Hinc patet, quam parum apte nonnulli Philosophi ae Medici loquuntur , quanquam . A trandia efferre videantur, dum inflatis buccis isqώωntur Promanciant: Naturam vacuum abhorrere;- merita inuiversari quod sibi infestum est; medi camentum humores, quo attrahat, ebe re, alios autom sebis. -
77쪽
dis De earentia Sensis. prateroe, & intactos relinquere : Naturam ad crisim, veluti certamen se dilponere: Conari hostilem aegritudinis materiam subigere,aut extra amandare r. Uictam quodammodo indellerationem adduci, & velut arma abjicere, aut deponere. Quibus loquendi modis , non nisi
suam celant ignorantiam,& ne conticere omnino videantur, occultis effectis aliquam, quanquam non minus occultam causam assignant.
Quia eum Appetitus, Electio, Glitio, Diuum, amente nostra proficiscantur,& aliud non sint. quam varii modi cogitandi, non possemus non
eorum esse conscii, si in nobis reperirentur. Verum cum nihil praedustorum, aut velimus, aut aversemur, imo ignoremus, quo pacto himotus perficiuntur; dicere oportet. hujusmodi motus in nobis non reperiri, aut si reperiantur, solum corpus, hoc est, Organorum dispositionem,& spirituum animalium inlluxum pro
principio habere. Quod asserere , quam absurdum sit, nemo abnuet.qui novit mentem a
Corpore distingui, & diversas esse utriusque rationes. Alioquin quidni dicamus cum Illuis strissimo Verulamio , Corporibus omnibus , quacumque indole ac sensu destitutis, ali et inesse percipiendi facultatem ; si verum est, quod cum corpori Corpus applicatur, aliquid
elections cognatum deprehendatur in admittendis gratis, O excludendis, rejiciendisque ingratu.
Quidni plantas cognitione donemus, si earum
nonnullae eum aliis amicitiam contrahunt,
quasdam Terrae regiones amant, in quibus ho- spiten
78쪽
or cognitionis in Brutii. 7 7spitentur, & certum sibi alimentum seligunt. Si
aliae e diverso,vicinarum contactum refugiant, arenoso, aut paludoso solo delectentur,& frigus aestumve nimium horreant. Quidni im resiectu praeditus sit Ventriculus, si noxium ab stutili discernit,si sibi congrua dumtaxat appetit, ε& deprehenso veneno, ad vomitum provoc tur. Hae enim aesiones ad Animam pertinent, di necessum est, rem illam Cogitatione pollere, quae amat, quae eligit, quae aversatur, quae horret, quae delectatur, & appetit. Unde Clarissimo Harvatu assentiri nullatenus queo,dum
censet,Omnes Corporis partes, quae contra i ritamenta, & injurias motu suo nituntur, Sensu quodam naturali, quoad motum sollicitantur, gaudere. Λc proinde motus&actiones, quas Medici naturales appellant, citra Sensum non fieri, sed eundem subesse,a quo excitentur. irritentur, & permutentur. Nam si ita esset, fateri deberemus in Corde ipso palpitationem,trem morem, liporhoiam,syncopen, pulsusque omnes , alterationes in magnitudine,celeritate, ordine sive rithmo,& smilibus,quae a morbificis causis alterantibus,sensumque laedentibus sunt, senti
Neque magis Peripateticorum sententiae
accedo, qui sensum Bruus Animantibus laris me senos giuntur, & eodem modo, quo nos, videre, au- impro Ne dire, Olfacere, &c. arbitrantur. Quod certe V. nemo agnoscet, qui veram benius ideam io
maverit, di quid λn ejus conceptu includitur,
79쪽
8 De carentia Sensus, inteli ctu probe assecutus fuerit. Quippe Sensus a Cogitatione nou distinguitur, &soli rei spiriti ali, ac incorporeae competit, a quakν parari non potest. Hinc Hippocrates apho- etismo sexto, sectione secundar uni parte alia qua corparis dolentes , dolorem non sentiunt , iis Mens aegrotat. Si igitur cum Mens aegrotat, alienataque est,ita ut Sensuum organis intenta non sit,etiarns dolendi aceedat causa,non senti. tur, multo minus sentire potest res ulla alia eorum, quae minus violenter Sensum pulsant, nisi adsit Mens; quod etiam in nobis ipsis e Ferimur. Saepius enim accidit, nos oculis lite ras scripti alicui us percurrere aures nostras, verborum sono percuti, licet id neque intelligamus, neque percipiamus; quoniam Mens nostra, aliis quibusdam rebus applicata est, quarum rerum tamen unaquaeque postea redit, di cogitationi nostrae repraesentatur. Si igitur -Homines, qui Mente praediti sunt, cum non. attendunt, & alio Occupamur, non sentiunt imul o minus sentire possunt Animalia amen' tia, sive mente destituta. Quamopter rite infert Plutarchus libr. de sagacit. Animalium:' Mentem tantum videre ,-mi Ggere, ct reti H ' omnia burda esse , ct caeca. umo' am passis oculorum , ct aurium Quando ab objectis finiuntur, nullum Sensium excitat cogitatio moris abc44
ea est remota. Nec minus ad rem praesentem faciunt AK- .stotelis verba, quae ex section. undecima pro blem. M3. emuntur': Nam cum quaesiisset Philus
80쪽
losophus, cur nox ad audiendum sit accommodatior , quam dies, post recensitam Anaxagora opinionem, qui id fieri existimabat, quod Aer interdiu, a Sole concalefactus, stridet, Scobstrepit; Noctu vero requiescit, utpote curi omnis calor abfuerit: sic edisserit, quoniam Forpora interdiu vim intelligen ii multifariam dispertiuntur, inqueres varias deducunt': Itaque clare audiendi eripitur Sensus , &exeo, quod omnia die magis quam noctu agimus, 'ipsa quoque intelligentia negotiis corporis impedita est.Sensu autem, ubi abintelligentia sejunctus est, laborem velut insensibilem habet, unde dictum, Mens Vialet, Mens dit. Quod si igitur sola mens videt, & audit, hoc est, Obje-'
cta percipit , quae corporis organa seriunt, nul lae res aliae a Mente sentiuntur, ac proinde necessiim est, quae Mente carent, Seiasu quoque
Ar, insurgent aliqui, qui hanc opinionem,
crudelem existimabunt, ac internecinam Ani -- malium vocabunt, quid, inquient, non intelli- υ denia, gentia solum, sed Somni Sensu omnia Anima- Sensium
lia orbabis to Barbariem l Quid ab experien
' tia,&communi omnium Hoti,inum opinione VD magis abhorret: An non cottidie Bestias saltem Persectiores videmus,objectas res intuerisonos auribus excipere, de per eos ad laborem, ad cursum, ad cibum, ad potum, & similes actiones' excitari 3 Qui nescit Alem, Canem , Simiam εν pabulum OHoratu discernere, & utile gratumis ae '' que venari, fugere autem ingratum ac noxium λ