장음표시 사용
91쪽
sa - De einentia sensus ditur di sest quoAcunque i Ilud esse fingatur,eum . materiale esse debeat & extensum , potestate agendi, sentiendi, pereipiendi. attendendi prae. ditum esse non potest. Intelligi enim non Potest, quomodo ex rebus insensilibus aliud sensile& perceptivum exurgat; qua ratione reseorporea aetiis spirituales elleiat. & Fod e tensum est. id quod omnis extensionis expers est,pariae... 7s' Si vero elatissimus Author, dum eoenitio.
Γιιλὰ εὐώ m principi uin Brutis Animantibus largitux.niis Hstod is hil aliud esse eorum cognitionem volit, quam est Midea materialis speciei reeeptionem. sve varium par. θαμ i . sis alicujus Cerebri interioris motum, dam
manum, ejusque iudicio subscribimus : Cum
motus huiusmoὰ, diversos iu Brutis agnoscarmus,fateamurque a variis oblectorum impres- sonibus assici. Nequaqua vero eo adduci pose sumus, uv concedamus , motus locaIis idea cum Cognitionis idea consi mi re, sive Perceptionem & organ, corporei motum a se invi
, cem non distingui. Quia quum Corpus SMens, toto genere differant , & distinctiovi uae est inter modum unius lubstantiae, & modum alterius substantiae, si realis, oportet: ut perce Ptio,& motus Organi corporei, pari discrsmine dirimantur; ac proinde ab eodem principios . proficisti nequeunt.
ν Brώω -- Eam forte ob causam , aliqui recentiores Ucere ς, Philosophi, Ratiocinationem, seu Dsιarsima Belluis quidem removent. utpote a materiali- taederenti bus Organis alienum , eum Bestias existi inenti inca-
92쪽
ineapaees aliquid cum reflexione intuendi. Verum, sibi persuadere non possunt , illas non percipere, dum objecta intuentur. Quid oe lis objecta stactabant & sonos auribus admiais rent, & diversas has tamen speetes , seu imagines, in eerta Cerebri parte depictas non concipient λ Quidni ficut duplex datur memoria.' Sensualis nimirum, & intellectualis: Ita perceptio una Sensitiva dicatur, di altera intellectiva. Nihil praeter iam supra dicta aliud, quod respondeam , suppetit, nisi quod illi talem in
Brutis perceptionem admittendo , aequalem illis, ae Hominibus, si non majorem perfecti
nis gradum concedant. Nam quid est in quo illi Sensum a Ralisne distingui arbitrantur in in eo scilicet, quod Sensus cognitio apprehensiva fit& simpleae, nullique ideo falsitati obnoxia: Cognitio vero Rationis si paulo magis com
Ista, & per Ulogismorum ambages fieri possit;
quod majorem persectionem arguere , nullo modo videtur et cum praesertim iidem, Des&Angelorum eognitiones, etiam simplicissimas esse dicant,& intuiti vas,sive apprehensivas tantum,nullisque discursuum involueris alligatas: Adeo ut, per ipses, fi fas est dicere, Animalium Sensus ad Dei & Angelorum cognitionem ma Oiquam humana Ratio accedat. . Quantum ad memoriam sensitivam, seu re- τ .rum materialium, facile illam Bestiis asserimus, Reperisur Zum illa organo corporea astixa sit, & ex ve-
93쪽
dit Da Carantia Sensus. go aliqua illi impressa fuit , pendet. Quippa vestigia illa, ut fuse in Institutiora Philosophia
explicui, aliud non sunt, quam tramites quidam , quos spirituum animalium cursus inter Cerebri fibras reliquit, per quas prima vice transierunt: ad eum modum, quo ρtica in charta, aut linteo faciunt chartam illam , aut Iin teum, ad easdem, quas antea, plicas admittendas, magis idoneam, quam si nullae plicae filissent: quo sit,ut fibrae Cerebri, attrahendi. spiritusque determinandi virtute polleant , ut vicei proxima, per eadem vestigia, eodem modo egrediantur,quo prima vice egressi sunt. Adeo
mi talis memoria sensitiva in Cerebri partium dispositione consistat, ab objectis per Sensus inducta. Quam dispositionem si inverti, aut perire contingat, illivo.& memoriam labefactari, aut penitus perire necessum est. Ut mulistis exemplis probari potest, in iis, qui vel lapidis ictu, vel aegritudinis μυ1tia , aut e summo Ioe .lapsiu , Memoriae jacturam fecerunt, omni v eorlim,quae prius noverant,obliti. Vide Imo sunt, quorum Cerebri vestigia Nicoriana fumus adis eo perturbavit, ut res omnes signatas aboleret, 6t characteres etiam diu impressas deturbaret. Unde patet Memoriam facultatem esse corpoream, quae Ope vestigiorum,quae ex objectorum speciebus conservat, vim habet, eas imagines de novo excitandi,& rerum anteactarum ideas
94쪽
er Cognitionis in Brutii. 's. Nihil vetat igitur, quominus Animalia reco 8.
Atque i e memores redeant ad tecta Capesia, rem Muta ut in Georg. loquitur Virgilius , dum obje
ctorum corporeorum imagines, eo Ordine, quo
primum Cerebri loculos sibiere, recurrunt, . di idem genus motus in illorum nervis excitant. Non tamen se meminisse percipiunt , 'nec quae opus habent, neglectis aliis, eligunt, . nec nova scrutantur, aut priores configurationes recognoscunt: sed Fidicinum ritu se habent, qui sine animadversione cytharam pulsant, chordas stringunt, & varios concentus edunt. Sic Argus canis Ulygem post viginti . annos agnovit. Sic Aves e nido in sylvam pa- . /bulatum evolantes, e longinquo revertuntur. Sic poces, ad signa data , ad cibum projectum in stagnis accurrunt, suasque latebras postmodum repetunt. Sic Fera in cubilia sua, etiam . longe sissita redeunt, & amissam forte viam odore vestigant. Quia spiritus animalesloros Cerebri, per quos antea cursum suum coepe-Iunt, reperientes , eos facilius, quam alios subeunt. Qua ratione, motum specialem in glandula pineali excitant, quo illis idem objectum repraesentatur. Horum sorte vestigiorum defeetu, Tucans minima, aut nulla pollent memoria, dum antro suo egressi, illud repetere ρmplius nesciunt, sed aliud fodiunt, in quo 'st.
Quamvis firmis jam satis ratiouibus ostensum .st, Bruta Animantia Sensu , ac Per prione Is --
95쪽
esse destituta ; sive nihil cognitionis posse in
eorum operationibus inveniri, ac proinde concinnam membrorum structuram, & prae- . citim spirituum animalium, per certos meatus, directionem debere omnium eorum actionum
esse principium: Nihil tamen adhuc egisse a
bitramur,ni ad particularia descendamus, manifestumque faciamus, omnes animalium nes mechanice posse explicari, di motus, quos
ab Anima quadam in Bestiis proficisci arbitramur, iis assines esse, qui in automatibus f la virtute manucia, & rotatum figura producuntur. Arduus quiAem hic labor , sed tamen suscipiendus,si incoeptum opus ad finem perducere velimus, & meἡitatam molem jactis fundamentis superstruere. Ut autem ali quem in altera hujus Dissertationis parte or- . dinem etiam servemus , lubet omnes Brutois rum operationes ad quinque classes reducere. Prima earum erit, quae Bestiis ingenitar sent, &ad quas exercendas innato quodam impetu fearuntur. Secunda, quarundam actionum erit, quae Astutiam in eis arguunt, & nonnulla intellectus , judicii, ae discursus ligna prae se ferunt. Graia,eatum erit, quae Animalium docilitatem , instructionisque aptitudiuem insinuant,praedicantque in illis,non minus quam in nobis,aliquam Rationem elucere. Quarta, actionum erit, quae mutuum Belluarum sermonem revelant, videnturque illis loquelam nobiseum communem concedere. cuin
96쪽
Animalia, Hominum solertiam, sagacitatemque excedere videntur, & peculiarem in ipsis, supra Hominum sortem, providentiam & futurorum praescientiam existere. o Quantum ad primum spectat, in propatulo go. est, cu que Belluarum oecies propitas inesse Nonnulti.' actiones, S ita ad certos actus determinari, ut mm Mut is omnes idem citra ullum discrimen moliantur z ' ρος-& peragandi Cameli puras undas refugiunt, . Doctori Iutulentas autem ac turbidas captant; hinc ni Mamralem liquor, quem hauriendi gratia flumen ingrediuntur, coenosus sit, limum assidua proculcatione, ut turbetur, excitant. Cuniculi teris ram assidue fodiunt, & foveas, in quibus stabulentur , arena contegunt , ne eorum receptacula pateant, &a Furonibus deprehendanis tur. Cervi,jaculo confossi, Actamnum quaerunt, ut vulnus curent , dc dolorem, quo premuntur, abigant. Si Radix Paleriana ante Caros pro3iciatur, accurrunt, lambunt, basiant, &tripudiantibus similes, circumcursant, & alios gaudii voluptatisque indices edunt. Gastina Milvum conspicata crocitat, & velut pullos ad fuisgam hortaretur, extensa in longum voce, sub alase Uocat. Har im omnium actionum causi in aliud, si quam in naturalem inclinationem, seu instinis Natura ea Num refundi non potest, quo Animantia ad ta-- ν
tes motus instigantur, & quae sibi convenientia sunt, decernunt. Quo fit, ut tota Bruta- eies An. lis illa species una propensione feratur, ac in manu nomaibus eadem ris idemque impulsus reperiatur.
97쪽
s 6 De carentia Sensus, hiatur. sie omnis Lepas taeticulosus est, &pari calliditate , perieula. & vitae incommoda declinat. Canis quisque sagax est, atque insectandis feris industrius. Vulpes omnes subὀωlae, & astutae sunt, & simili arte, insidias Avi- , bus struunt. Simia quaelibet humanas gesti. eulationes exprimit, & quicquid illi objicitur, eodem ritu, imitatur. Unde manifestum est, . nihil Rationis in hujusmodi operibns intercedere , sed Bruta, ad ea quadam necessitate impelli, & iuxta illud in scholis familiare effatum , pati potius quam agere. Enimvero qui scire potest Camelus limpidioris aquae potum, ventris tormina ei allaturum 8 aut propter ejus substantiars dicitamm, minus corpori alendo sufficere Quo pacto novit Cuniculus Furones illis insidiari, & ni ea vernam arena cooperiam, in eam esse penetraturos, & morsu,truqsione, & pedum fricatione, expellendos esse pNovit Cervus Dictamnum, telo amovendo utilem esse λ Gallina , milvum pullos prosequi, ut surripiat, ut devoret Certe si ita eL sit, forent Bestiae, Hominibus sapientiores,
quae, quod nunquam expertae sunt, explorata haberent, & res callerent, antequam ad illorum sensuum organa pervenissent. Nam Aper vix in lucem editae, favos extruunt, mella Colligunt, Regem comitantur, Reipublicae speciem tuentur: Formica juvenes, non minuSprovidentiam testantur, quam aetate provectaeῖ
pulli gallinacei vix ovo exclusi, milvum horrent, di fugiunt , milvus nullo instruente galli
98쪽
s Cognitimis in Brutis. nam persequitur; Lup u inter Homines ab ipus, ut ita di eam, incunabulis ovem infestat, Brundo nidum Aramus telam , nullo dactore praeeunte, aedificat, Die Xit. Patet igitur, Animalia in iis umnibus nequaquam a Ratione dirigi. sed sol0 naturae duexi i qui in omnibus pari ratione decurrit. .. ' Sed occurrunt nonnulla naturae opera, quae 8 sine senti ac Ratione perfici posse non videntur; ut in prin*ipio hujus dissertationis notartum est. Nam quomodo fieri potest, ut tina' cinnanea telas suas tam Geometrice te Xanti quomo- Coaut G Apes tam concinne cellulas suas compo- nunt, ut quasdam ad mel recondendum, alia,/ ad prolem excludendam, destinent λ Unde illas primum oblongas, ad corporum formas capi endas ,&e X altera parte apertas e X struunt, ut liber exitus regressusque pateat ὶ Ex quo tamen essicitur, ut non nisi duo cellarum ordines sibi invicem opponi possint, ad verticem scilicet,&ad occlusam partem alteram. Praterea, quum compingendis cellarum parietibus, necessumsit, ut cera secernatur ,& circumegeratur, quomodo illud Apes it. praestant, ut unaquaque ape se pressis alis circumducente, simul sex aliae ipsi proxim E ad latera, & totidem adverticem circumducantur, idque ob circularis figurae conditionem, quae ita comparata est, uth sex aliis aequalibus, similibusq; contingi pose sit. Ad haec autem hexagonieam, he hedracamque figuram, tam ad latera, quam ad verticem
Asasormari necessum est , quatenus dum sex
99쪽
sa De Caerentia sensus, esculi,elrea septimum, se cum eo contingunt, atque comprimunt,compressio fit mutua, quousque ille evadat in sex latera , simidiametro aequalia, Itam contento ipsi circulo, quam
Verum, haec & similia opera, non propriae cognitroni, vel cogitationi tribuenda sunt; sed alteri cuidam,Intelligentiae,quam non errantem A verroes appellati Adeo ut natura corporea, Ma Divinae Rationis ductum in fallibili necessitate sequatur,ti ejus opera instar Telorum seu sagit- tarum se habeant, quae ad certum scopum ac terminum a perito Sagittario diriguntur, quem tamen ipsa tela aut sagittae non suspicantur aut apprehendunt.Est igitur vis illa naturalis, cuique Animali indita , principium ti veluti sons omnium motionum effectitumque mirabilium , qui non nostras tantummodo vires superant, sed quos vix etiam magno ingenii molimine assequi possumus. Unde Cartesius Epistola s . ad Magnatem quendam : Neque
sum nescius . multa a Brutis longe melius , quam a
nobis fieri: sed ne hoc quidem miror; hoc enim juvat ad probandum ista naturaliter, ct per manuclas agere ; haud secus quam horologium, quod horam longe melius indicat, quam possumus iudicio assequi. Et
sine dubio, quando hirundnes verno remore adveniunt , eatenus agunt horologiorum instar. Quicquid enim agunt e pes, ejusdem est natura, nec non ordo, quem grues volando , aut simia pugnando semvant, si quem tamen servant. Denique instinct- ,
quo ad moσtuos sitos sepelienis feruntur , nihil ha-
100쪽
Iret,quod maris miremur, quam Canum, aut Felium
instinctus, qua excrementa sua, quasi contecturi, ter ram βαφunt, quanquam ista fere nunquam conte
gum. Muod probat illos ex exstinctu tantum, ct imcogitanter Iacere. Quod si quis igitur obstinax permaneat, velitque in Bestiis intellectum, vel Tationem requiri, ad miras illas operationes eliciendas: quid obstat, quominus quaecunque naturaliter fiunt admiranda, ii Ratione proficisci dicantur λ quidni horologium, intellectu praeditum afferamus, dum Index rato ejus motu volubilis, modo aqua defluxu , modo ponderis appensi nutu, modo elisi bis intorti renisu cir eum actus, horas designat. Quidni aem chalybea ad Magnetem propinquum Ratione advolare dicatur, ut ejus complexibus frui liceat. Apes igitur habitacula parant, ut praeclare loquitur Harvam, naturaliter connato ingenio ,
& tanquam fato, seu mandato quodam, secun dum leges operante : Non autem providentia , disciplina, aut consilio quicquam agunt. Nam quod in nobis operationum artificialium principium est, diciturque ri, Intellectus, aut providentia; Id in naturalibus illis operibus esin
At si exigas, quo igitur pacto fit, ut tanta inter 8 .
Belluas oriatur actionum diversitas 3 quomodo unda cuique Animali propria est machinatio λ si se- ora rcundum ingenitas impressiones operantur , velut certo pondere impelluntur. Respondeo 'id ex varia Cerebri, & organi di spositione Con- μω.