Palladii Rutilii Tauri Aemiliani ... De re rustica libri 14

51쪽

F E B Riv A R I V S. Min septiles vibi producunt, sed quae unita ubertate curuuntur: nam potest strux istis feraciores in se habere materias. Erit Crboc signumscrtilitatis, fide duro aliquo loco fructum cinisu, lii Ioetu impleucrit rannidos exima porc urgentcs.sed hoc signis possitis per uindemias etl n tandum. Ad pangedim,nouc us putare debet clin, duri in se nihil habens, uereris fomenti,quia hoc putriscentes m corrum turi summa flagesti repudimus, ac uua . qui licet bono loco nati sint, tamenstructare caruerunti Pampinarius,qui de duro nascitur tum si attuleri fructus, pro Lugifero non est ponendum: in suo erim loco oecurid tum a matre, translum uorὸ tenct sterilitatis citiam, quod nascendi conditiones cepit. caput sarinctili , cis ponistis, torquendum non est, ncc aliquo modo vexandum, necdmersa penitim foecundiore parte, quo sterili proximum est, supra terrum relinquatur : deinde quorum ipsa torturaucratio est,er pars ca,de qua radix futura praejumitur imiuriae nulli subqcienda est, cum qua conrense cogatur an te,quain teneat. nente sunt uites placidis dictas, de tepi-G.curandum, ne sumenta sole uruntur,aut νctituta uastatim ponantur,uel obruta anseruentur. Hoc mense , ac d inreps toto uere Mnea poncndu est regionil uis frigidii, pruinosis, pinguibus campis, Cr hureias prouincijs. Sis dulcinmensura sarmenti cubitus unus. Vbi pinguis est natu ra te rurum, maiora inter iures statu relinquemus: ubi exilis, angum. Nonnulli itaque in ijs uitibus, quas toto solo nato distonunt, ternos petis inter singulas intes quoqu verses dimittunt. Sed hoc genere diuisionis in iugeruli tabola pungentur tria millia tricen uicena una sumenta. QSθd si duos bonus pedes inter uites relinqui placuerit, in eadem tabula poncntur uires quatuor missu septingentie quinqua-

52쪽

cilius comprehcndent.

De arbustiuis uitibus,3 planus

arborum uiti ferarum. T i T.

QA V s D si arbustum te habere delicis,plantis

genero e uitis prius in feminario nutrire dckbis, vi inde radicata transieratur ad scrobcm,cui arbor iniunm est.s minarium uπρ dicimus ae pre fi Iam tabulum pedum duo Π mis altitudine. In huc,quam pro ii pro poncnda τι uitium luci qualis cuni plantaru protendis,dia con-

s. iuuata, aut humectus csi campus , irim gemmaram exceptis minutis, quas babcbit interius. Cr ubi conualu rini,hinc post biennium radicatas uires inclain sculas trahstras quas curri poties inscrobe,ad n ulis micrias re- igcs,putatis omnitas,quae scabra sunt curtatis etiam rudia cibus, i quas potueris inuenire uexatas. In crobe ήutem ad arbustum jacten ara dans radiculas uites ponu, hoc ruans,nese in rusce contingant sed lupi s qum proseiurarim mea Osuis ulrans constituta , Cr ipsas uitcs ad

scrobii latera discreta conmigcs.. Maso ecteris,scrobini nos prim' anno ege compicndum, subinde coaequan- m,quae res u:t ilici altius undare radices cd hoc ari dis prouincis ipseὶ conuellici, humidis durem sata putre jiciat recepto hamore , infimitaterra ct uicturista ambusti qui mici, plantas urborari de his generibim ponat, si agrosuppetit abundanii popilo,ulmo, fraxino in montanis,Cr ut crisin quibns ulmum minus Leta est. Has etiam columella dicit feminario tibere nutriri. Μlbi uidetur, quod nulla prouinciast , quae non ex his q a cistissipoli Dd 4 te proda

53쪽

p A L L A D I Ite producat. Plantas etiam maiores de locis quibu utique

translatis, uel eorum generum truncos radicatos hoc tot

pore circa scrobem vitis o ortere constitui. scd si ager'ι menturis fuerit, ubi arbusti distonis, quadragmos pedes inter arbores relinque,ut feri posit n exili autem uicenos.

in scrobe uero uitis ab arbore sua si quipedis palla Amre

debebit Num uiris multum Abiem arbor incremento amboris opprimetur. caueis etiam munienda est aduersumpccoris apprectilis iniurias,er arbori suae protinus diligia D. Esὶ cr aliud de transferenda ex uolino uile compendium. Fit ex uimine parua corbicula, quae mensura pedis,

ubi aliiquanto minus circini statio possit amplini. Haec ad arborem,cui uitis inhaeret, sertur, Cr in fluidi media parte pertunditur, quo sumetito uirgam positi a mittere. Indimisso itaque armento iniis eius,de qua transstrae distonis, corbicula ipsi ex aliqua arboris partes: pcnditur, Cr uiua terra replatur,ut sarmetitum terra p it includit,quod summium prius intorquetur. Ita exuti annui temporis statio, sarmentum, quod esuisum est, radices creabit intra praediactam corbiculum. Tunc ubjundo corbis incisum radio tum sarmentum cum ipse corbe portabitur ad locum,quem uitibus arbustivi, destinabis implere, ibis obruetur circa

arboris maritae id e rurices.Hoc genere quantum uoqueris numeri uiliam transstres lime anil quinae prehcndens. De uineis prouincialibus. TIT. X I.

V I N E A E in prorinci' nullis generibus fiunt: sed optimum unus est, Di uitis uelut arbustula sis breui crure fundatu. Ilaec primo calamo iuuatur, doncc ysi. turi ed ustior si quinde esse non delat: ubi robuga Prest, sua consistet. Aliud genus est, in quo cannis pluribus ci cu is sitis , ipsa iusti per cannus sui mentis ligaris in ombiculos

54쪽

Fn BRVARI VLbiculis flectitur se fluentes. Vbini e positionis ustis est,

quae per terram proiecta disci bit. Hae omnes Cryrob bus ponuntum C sidcis.

De putandis uineis communibus,scis. uel humilibus. T i T. X I I

Hoc mense lacissiluis aliquatenus, σι per iis uitium iusti putario est. scd Gi mustae sunt uineae, dis id tur,er pars earum,quae scptentrioncm repictet,venio piacturialia pars aduersu clementioribus plagis, recidatur autumno. Sta in putatione simper nitamur, ut uitis fiat in crure robustio rine ue desili ulticula duo duramenta'Minus. Austreta sunt lata,intorta,ctbilis,mulis locis nata summenta. Dcuncus etiam,qui inlcr duo brachia medius nasi

tur,dobet abradi: quis pinguitudine sua brachium quoscunq; princimum Acinlitauerit, illi deci*ine succedat. Erit tamen optimi putatoris nyius sarmentis,quod bono I co natura fucrit,reparanti uiris causa si mr lucri, ad lina lici duas gemmas relinquere. In locis clcmcntioribus ultius uitem licAit expundere in exilibus, aut aestuosis, aut declivibus,aut procellosis humilior est habenda. Locis pinguibus , frigidis bruch s uitium bina flagella Amitte. Staerit sapimus aestimare uim uilis. Num quae altius tollitur,erfoecunda est, plus quam octo paltates habere non debet,ita ut constrismus inper in instriore parte cino m. Circa crus quicquid nocitur, amputandum est,si non Δίγ- derct uinea revocari. Quodct trucres viti sola, aut pluuijs, , t noxijs animalibus est curatus, purgamus quicquid di mortuit,plagasq; amurca linimus, terra,quod pro dcrit aduersum praedim. cortex etiam rectus, er pedensa uite tostatuar quae res minore stre reddit in uino. Mustus radatur ubitans repertu sed plagae, quas in duro victu a

55쪽

PALLADII esse obliquae, T rotimis esse debebant. Decisis, ficulpra dis male naris omnibus,Cr ueteribus,nouellos, si v ctuarios scrua. Vngues etiam tacto ficcos 'unti linos recide, remi quae vclcra,vel abra reperita. ILe, quae estias coluntaer,ut in iugo,uel porgida,ubi quatuor possibushpra terram leuatae clerint, quaterna brachia habeantSi macra uitis erit niing ilis bruchijs fingula fugi bla dimittimussi pinguis,bina. scd prouidcndum , ne in ima parte; ut sarmenta, quaestruas. God cum sit, ultis, tanquam si justi re tangatur,arcstit. Relinquenda sunt summia neque circa durum, neque in summo, quia haec uelut pampinuria minus aserunt,ita uiscin nimietate socius onerant, σlongius ducunt. re in medio loco eruanda βnt, qgae tuc ir Plaga non iuxta gemmam, sed aliquanto superim fa, Creuerritur dumma propter lucomam defluentcin. 3 De putatione arbusti. T I T. : x I I LV I T I S, quae in arbore collocatur,p- eius ma-uru adfictandam,uel icrtium gcmmum praecidatur.Deinde omnibus annis aliquid per ramos crescere subinde patia ur,unum materium Amper ad cac en ur ris Ar cimus.Sed quili uelim uolunt maximum, materius plures per ramos ubmittunt: qui senim molius, armenta in cacumcnencndunt.Fortioribus rumis urborum: plures maloi d bilioribus serponcndae furit pauciores. Put ridi autem ratio talis est,ut Cr lictera sarmenta, quibus primi anni fructus pependit,omnia rccidantur, Cr nou ct crencisis cupreolis, bcr ramulis inutilibus dimittamur. Sed prouidendum cst, cinnibus anni uu rufo huc religari, quia refrigcratur. ita semandi sunt rumi arbora uit risu, ne Alcr sub alterius

Inca girigutur Jes id o pingui ulmus a terra octo pedibus,

56쪽

τMihinoseptem sine ramo resinqueda est. In foci rosido,

bH o rumi arboris viri' in oriente, occuctilem putatione diriguntur, ut latcra uacrans alijs inebra totius tutis ostendant. Agendum est arum,ur iuris lis illὶ non si in arbore,odscientibus primis notaribus uinitum ti finiuriae.In laco clivoso humilius rami arborum feruodsi sim: se plastio en illiginose ullius.Palmata ad arbor non durori ne ligens ne cos uincul rccidat, alii ulterat. Hoc rem naucris, quia palmcs quod cactra ligaturam pondoeshalacris naum induci quod infra ligaturam, mulcri β'q entu anni di putabit. Deprouincialibus uin is putassis. T I i V i quas m inciali more ac Iut άrbi culas

stire /xi, sinstilucres sis, μα quatuor partibus h relinquo, in eis bruch si inc pro uilis p ibilime

anno ad unum matoriumle frinuriam, n riadendam totam, cui I ke est Anno stoedo expleto,quid uti intereunt Ora intolu m recise , uti irassecunda sirinen sa produc rit, quae amputato capite uolui pampinaria desero cogunἰur exire,quare iuxta ipsam commisburam liu ris sarmenti Miam, uu duas gemmas cens κε rilinquet

57쪽

atrio robustiores m iraccipere. Mini quadrima nouera i ini lutum solum est, tres materius merito nutra e cogetus stitis pin putationem sarmcnta iacis a uinci ,Cr rubi erimpedimenti Ios oris omne tollatur. De propaginibus. τ1 τ. xv LHoc etiam inrest propagatule sunt intes: fita uetus. Cr exosa uinea,cuius Lumenta longe processerunt a c lan illa dicit ergis mclius reparabitur, quam si injictione totius corporis obruatur,quod agricolis corium cst shlic

re.Μergum dicimus, quotita velut arcus supra terram relinquitur , alia parte uitis in Psse. Nam ut ait columella cum totae balaesunt, plurimis radicibus totius corporis tigantur. Mergi ucia post biemitum reciduntur in eu pa triquae supra est, er in loco iustas uites relinquunt. sed ut

agricote asserunt post biennium si recidas, pserans infirmas habent radices, rmcntesimae pereunt.

De insitionibus. τIτ. XVII.

Hoc incnsie cuiuis, er apricis locis optime cel bratur insitio, quae fit tribus generibus. sed ex his duomuic feri possiunt, tertium referuatur aestiti. sunt autemgmera inferendi haec, aut sub cortice, aut in trunco,aut emplastro. In eremus ergo sic: Arborem uci ramum, in loco qui nitidus est,Cr sine cicatrice, ferra reci mus non Le-so cortice. Pos erraturam plagam serramentis acutis incidamus. Inde quasi cocum tenum straeum id officiis ind-xime leoninum, inter coarticem, e signum tribus prope digitis cons cranter deponimus, ne corticis mcia dii i-petur, er in eum modum subducto cuneo, statim furculum mergimus una parie decisum silua medulla,m cortice partis Aerius qui supta arborem sex, uel octo digitis mineat. Duos, Mi tres,uc ines furcidos pro trunci qualitate cor

stituimus

58쪽

F E B R V A R I V s. pituimus: quaternis digitis, uel amplitu inter eos spatium

relinquisis tunc iunco, aut ulmo i lumine stringisus,e supra lutum musto tectura ponemus, ac ligabimus, ut quatuor digitis supra lutum m it Arculus eminere. plerosque

delerit strictum primo fiebae arboris truncis uinculis aractioribus in medio findere, cr ibi furculos ex utraque parte rasos in modum cunei, ut integra fit mcdulla, deincetcre, praemisso ante cuneola,quo subducto, dc situs furculus rodeunte in plagam materia, fit astringi. stahoc utrunque genus urenum est, fit crescente luna, illincipit gemma arboris turgescere. surculi autem, qui instrendi iis, sint novelli, fertiles, nodosi, de nouo nati, ab orientali amboris parte decisi,crufitudine digiti miraris,essi rei, uel tria

furci, gemmis pluia1M ubcruti. si arborem minorem des erubis instrere, in qua sine dubio meliora incrementa proueniunt, circa terram fictato: G quod melius est, A culos inter lignum, corticeriis depone, tuncstringe. Quindam rufim ex utraque parte furculum conuenientcm sol ditati arboris inferreola sic in medio deponunt, ut cortex surculi uti flue cortici arboris reddatur aequalis. Sod in ii uclla arbore terra mota usque ad ipsium insitum colist tur , quae res eam a uento, er culare dcyadet. Mihi usti

ruit diligens agricola, omne insitum sine dulio comprehendere ,si depositis furculis uiscum non lampcrarum in inas,laga pariter mergamus, quasi glutino quodam succos in teriae utriusque minuri .De mytiaratione suo men e d

cemus. Quarti genus colinctis fic retulit. Guillita ter bra usque admcdullam arborem perforandum, plag4int rius leuiter inclinata. Ibi educto omni cola, uiscni, vel ramum ad modum foraminis impressi delibrarum,succi I tamen Cr b ratem stricieimprimi,una aut Dub gemisia : foris

59쪽

frsi relictis.Tunc argilla, musco locum diligenter VAriri In cr uiles in ulmo inferi posse dominissu. Hispanus quidam mihi hoc genus noue insitionis ostendit, quod per icost astyrobat expcrum. salicis rumin bruchi j cras. studinesolidum,longurni, cubitis dolobus, aut amplius tre brari tu fit in medio, is planum persci in eodem loco in quo consistis ,sipolia ramis omnibus, solo capite relicto per ipsum saligni manubrij foramin induciditunc eundem salicis ramum terre cupite utroque danc o, in arcus simili fudinE debere curuari, Ioramen luto, fico,vincidisseringi: anno deinde exenipto,ubi infra medullum silicis caput fiantae sic eobae crit,ut unitas fit ex duobus mitti corporibus, Fantam subtex incid atquc transi est,ta ', quae arcum fulicis cum perfici cacumine psit opcrire:bine perfici poma sine o ibus nasci sed hoc locis haeredis coria

nire, ues ritus, G silicesupationibus adiuuandas, uter natura ligni uigrat,quae Llcctntur bimore,Cr famulaei rem copiam succi gerimnibus ministret alienis.

De instituendis olivetis. TIT. X VI II.

Hoc nicisse locis temporalis instituemus obueri, stienci pactinis conferenda fiunt, ut extremus circa decimanum tabulas cingunt,uel Ium locum tracbunt. Si potvrntur in pastino, radicatae plantae decisis capitibus, Cr brachijs, crin truncum redactae usque ad mensuram cubiti unius, Cr palmi lemcnto scri ae s Iae defigantur, locum palo antea deprimcnte ordei grana subterfaciuntur, Cr implit tur ijs quicquid putridi ingenium fucrit, aut arentis, Criunc amputata capita Iulo u lentur, Cr musico, ulmeis uinculis,uel tenacibus,quibi. cunque constricta. scd maximum

Hii βα- ὸt, ut proficiat incremcnto, si riorica partes nacular, quibus obuerse s clericit contra cas simili

60쪽

FABRVARIVS.rallitie poti tur int a se discretae pestis stinctiam, usu inti Omnis subinde circa cas herba uentur: er quoties

solicitcntur.Et subinde dum a trunco terra atque per stiis aliquanto altiores ci tuos congeratur. Quodsi ollae-it uo loco accre uolucris, haec genera terraro sequὰ-ris. nam,cui m tisi glarea, aut cretam sabulonis conmiunctione resolutam,aut pingumsubuloncm,aut tela um naturae densioris,cr bimidae. Creta figuli omnino reptati mda est ex uliginosa, ex in qua simper humor Uictit, ersabulo macer, nuda glarea: quamuis erum cam clanm .dat,non conualeficit. Poto cri er ubi arbusu aut ilex si teria.Nam cerrus, Cr aesculus excisa radices noxius relinquit, quarum virus oleum litaui. Locis aestuosis septentrio nati coaefigidis meridiano gaudet.Medijs clivis delectis tur. Neq; imum locum, ncs arduu patitur,magis modicoselius diligit,sicut est regis Sabina,uci Baetica.Baccaram genus numerosium est, Cr pluriu uocabuloriam, sicut Pausia,Orchis,Rutus,sergia, Licini Cominia, caeterae, quas nominare non ultinet. Pussu tamE oleam,quod reddit,

uiride est optimum cstsed cito uetustae concrepitur.Optimum Licinia da plurimum sergia. Sed de his haec gerit rubter praecepisse fulmict,maiores Decus cibo Minores oko pro uturus. Si frumentarius ager est, quom conferimus oliueto,quadragam inter se pedibus Astent si macer, uicenis quinis. Melius fricinus, si ordines in franium dirigamus. Cum deponcntur in scrobes siccas confiituantur quaternis pedibus mas. Glarea etiam ubi lapides de uerint, mi ce tum π stercus.si clausus locus est,modice supra terra,quae ponatur, ineat si preordyrmdantur,altiores traci csse debebunt.Insccis uero prouincijs sent,rja