장음표시 사용
221쪽
oeeurrunt, causas, facilius, &lone Ius versus unam, quam versus aliam partem diffundatur , & propagetur ἔ multo enim melius loquent Θm e regione ,
quam a tΘrgo audimus: eae vctrct causae, seu impedimenta sunt diversus aeris μου diversis pauibus status .i' ama ad sonum transmittendum Elasticitas r
4 I. sonus a sonoro eorpore quaquaversum spargitur circulariter; si medium aptum , ut diffundatur, invΘniat, neque aliud impedimentum eius propagationem , de progrossicin m imoediat . Huiusce pro agationi et , & amoliaticinis modum praeter jam dicta intelligos. si in m Edio laeus stagnantem a quam baciui lapsu agites; a baculo quippe, seu
immersionis illius puncto, tamquam a centro, mul tiplices aqueos cireulcis ortos , dc sese ampliantes in aquae superficie animadvertes; eorpora enim ela sti ea, qualia sunt omnia corpora sonora, puta cym balum, quacumque eκ parte ictum aecipiant , ver sus omnes partes elasticitatem suam exerunt, com primunt, comprimuntur, oscillant, ut superius ex posuimus, cum corporum elaterium explicavimus raerem igitur circumpositum versus omnes partes
alternis, Ze crebris vibrationibus premunt , & impellunt: Eκ eadom etiam.eausa circulares aΡris massae , dc supρrseios concentricae vim suecessiveaeeeptam , Ac agitationes alternas in alias superfi-ςies immediatas suecessive etiam transferunt , mu tui sque pereum cinibus aecsptis, de datis, tamquam
Og. Ex vari Is impe limentis fit saepissime , uteirculoses huiusmodi ola illationes multipliciter , de inaequaliter interrumpantur, Ac. diffringantur , ut in adducto aqueorum hi reulorum exemplo fis ri passim idemus, si aliqua ex parte ripae, Parietes, lignum ,
222쪽
aut corpus quodcumque Glidun cireulorum d latetistionem interrumpat , listat , de re 'ercutiat n ininnumquam enim aquei cireuli Ire percutiuntur, Ae Milo ob impedimentum diriguntur; rumpitur aliquam do, & diffringitur periphaeria; interim tamen eirca impedimentum, si fiari pollit , fracta luperfietes aisquea sese aeeomodat, totum lueeessive cingit, quoad in aversa obilaeuli parte fracti Derum superfiei sin unum eoit, ultarius dilata ur, de obstaculum intra se ipsam eomprehendit . Postremum hoe faei leoblarvabimus, si intra stagnum arbor, aut columna existat, aquis undiqua cirrum data; circa eam enim aqua restingitur, de veluti flectitur . de complicatur, ut illius super fiet ei se . aeeoncidet. o 3. In iisdem etiam aqueis eire ulis sequentia o servamus t r. Si concava sit impedimenti su oer cies, de in ostillationum centrum respiciat; a quem et rculorum pari phaeriae ad ce utrum repercussae regrediuntur . a. Aquei circuli eo magis debilitanis ur , quo magis a centro recedunt . ι Si impedimantum si ita dis si um ', ut latera desinant in angulum; aqueae periphaeriae in anguli lateribus repercussae versus eius ap em diripuntur , labi occurrunt, & altius ibi aqua attollitur. 4. Si impedimenti superficias, aut latus si rivale, v. g.', n que centrum circulationum ' dire te , sed obliqua
tantum ex parta conea va respiciat . fit nonnum.
quam , ut aquea periphaeria in unum obstaculi latus, eentro vieinius , im acta , in oppoti um perconeavitatem ipsam directe regeratur. Haec omnia aquearum undulationum , cle oscillationum phaeno-l mena in aere etiam, subtiliori sellieet fluido , t eum habent; hoe tamen diserimine, quod in aqualente, dc paulatim, n aere citissime, de vivide o- se illationes procedunt . Ex his autem aquearum undulationum in allato , α obvio ex mplo uni τer
223쪽
4o4. sonus non in instanti. sed lueeestive propagatur. Id ex allato exemplo, & exposita hactenus
soni natura, seu aeris vibrationibus patet , tempus enim insumi neeesse est , dum aliae , ct aliae aeris superfietes, seu erustae comprimuntur , sese restituinunt, at as comprimunt, undulatione agitantur , &alias agitant, ut oscissationes , Ac tremorem ulterlux semper transmittant e omnia quippe haec permotum localem fiunt, ad quem temporis lueeessio necessario raquiritur . Hi ne autem fit. ut qui inaequaliter a corpora sonora gistant, eumdem sonum diversis omnino temporibus audiant , Prius quidem proximiores , postea vero magis remoti te eundum distantiarum rationem.
os. Ex eodem prinei pio sponte dedueitur, an/iri saepζssime sonum I, eum jam corpus sonorum
obmutuit, nullum sonum edit , nullumque jam au diunt, qui sonoro eorpori vieiniores existunt. Patates qui ne sonori eorporis, aut aeris, per quem s nus transmittitur, agitationem, tremorem, deosci lationem in sequentem aerem iuxta leges motuStransserunt , iisque translatis quieseunt e translatis
autem o illationibus, & partibus sonori corporis , aut ei reum ambientis aeris quieleeatibus, nullus ibi erit sonus. sed eo loel au ietur , ad quem ostillationes per translationem appulerint. Id etiam aquae
densum, aut compressum propagatur qua vero steteraque corpora non elastiea , tam fluida , quam
solida, tam mollia , quam dura transmittendo son sunt inepta. Tam quippe ad sonum edendum, qua ad transmittendum. requiritur elaterium,& partium rigiditas. Et inde est, quod eorpora mollia . V. Di da, aqua, terra , & alia fimilia sonum haberant, ut penitus extinguunt: idem est de aura aetherea,
224쪽
ut experimento sit perius allato , & aliis muItis demonstratur . Hinc est , quod aures go impio oecludamus, ut nobis a sonorum ab quorum incommdis caveamus. Ex eadem causa, quo dein sor fuerit
aer , & majus illius elaterium , sae illus , &intensius sonum edet , aut transmittet, quam si rarior, & ob vaporum copiam , minus elasticus , ut iam diximus . . Unde a idem mei sonus facilius , atque vehementius auditur , & transmittitur ad montium radices , quam in eorum summitatibus t sereno, & limpido caelo, ouam pluvio , & nebul in primis enim locis, dc temporibus aer est in gis compressius, & elasti eus, quam in secundis. In machina pneumati ea idem met eampanae pulsus , quo magis ecim primitur , & a 'densatur aer , magis intenditur: quo vero magis extrahitur. 3c rarescit, magis etiam debilitatur . Ex dictis hactenus omnia soni phaenomeni, & essectus fleducuntur: ea autem ad ejus propae tionem, reflevionem , augmentum , ita consonantias praecipua sp ctant. Pauca e multis
ε or Duo etiam hie praetermittenda non sunt , quae ad toni propagationem, de comunicationem spe ctant, atque observa tu facillima , .de digna sunt . Primum: Si prope tenuem fumum e materia non satis accensa sursum erumpentem , dc adscendentem , Prope modicam flammam, atomos in radio solari natantes, & visibiles , aut etiam prope aquae v. e. vel aliorum liquorum superficies instrumentum pulses ,
aut concentus edantur; fumum, flaemmam, atom OS,
aquarum superficiem undulari , vibrari , saltilare ,
eosque tremores edere, quos instrumentorum Chor dae producunt, non sine jueunditate observa his -' ΑΟ8. Secundum. Si aures icissi pio v. e. aut alia quacumque materia rite obtures , ut externos sonos non amplius percipias , postea vero cho das extremmum dentibus mordeas aut stringas , eamque in t
225쪽
4 0. sonus per lineas semper rectas dissunditur ,
di propagatur, quamdiu obstaculum non ossendit, a quo ad viam curvam repercutiatur . Neque id opponitur circulari diffusioni versus omnes partes, ut in allato exemplo per spieuum est. Etenim ex pri ma regula motus oscillatio eam semper directionem tenebit, quam primo tenuit, quamdiu externa ali qua causa eam alio non inflectat, atque dirigat.
4 o. Quantumvis sonus in orbem propagetur, 3c dis indatur, longe tamen vehementi est , dc for
Iior versus eam partem, quam sonorum corpus res
Picit , de in quam recta tendit sonus , nullumque impedimentum orandit , si caetera sint paria . . in numeris passim est perimentis huiusce rei veritatem edocemur. Longius, elarius . dc vehementius sonat Vox concio natoris, aut selo peti sonitus, is primam e regione suggestus, alium vero secundum lato petidirectionem audias. Id ipsum experimur , cum abvd Via, quae turrim, de pulsatam in ea campanam non respicit, flexo an ulo , ad aliam quae ad tu rim , dc campanam recta dirigat, transsamus . Validiores enim sunt vibrationes, dc impulsiones rectae, quam obliquae, & mobile vires suas versus eam Rar tem potissimum exerit, ad quam dirigitur. 4 I. Int nsitas Soni a sonoro eordorε reeeJρ dolensim minuitur, Ac maeis semper, & maeis debili latur in eadem ratione', qua aua tur spatii ampli ludo, dc extensio. Id in aqi,eo circulo aper um est; Die illatorii enim motus quantitas pci debilior est , qu. per metiorem materiae massam distribuitur iuxtam'tus regulas alibi demonstratas . dum igitur circuli e
226쪽
culi sensim ampliantur; ostillationes deereseere u cesse est. Quod si sonus ita propagetur , & dissundatur , ut spatium, per quod diffunditur, non amplietur , sed vel idem omnino maneat , vel etiam deerescat; phaenomena longe diversa observabuntur rIn alio enim ea su idem semper erit sonus . in alta To vero augebitur, ut inferius explicabitur, eum daetaba flent via sermo sit.
4ta. Idem mei sonus ab eodem corpore , eadem quo intensione editus ad inaequales distantias perve nil, dc auditur , si per media etiam diversa quoa elaterium , rigiditatem, dc densitatem dissuadatur; alia enim media sonum extinguunt , alia facilius , dimellius alia transmittunt . lnde est , quod sonus dissieillime . de non nisi ramisse per eorpora solida ad exiguam distantiam audiatur . Hate tamen qua- Iis eumque transmisso soni per eorpora solida partieulis aeris intra ipsorum corporum sinus , & poros latentis probabiliter referenda est , simili etiam de
eausa sonus intra aquam , ad parvam tamen profunditatem auditur . Urinator ad decem orgias de mersus tormentum bellicum supra ipsum explosum non audivit, teste sagendo; audiret tamen , si ad Inam tantum , vel alteram orgiam demergeretur . Fuisse in Imperatorum stagno pilees, qui, tuo quique nomine, vocati sursum emergerent , Ac ordinctad vocantem aecederent, author ast Plinius, penes
R et . sonus facilius , de longius versus eam par-t m propagatur , quo spirat vanius; de a vento sp g nte contra impeditur, plurimumque retardatur, a ius debilitatur e cum enim ventus secum ferata rem , immo in aeris translationibus consistat ἔa ris oscillationes a regiona venti maxime rem
227쪽
ventur , Ae in ad variam plagam deferuntur . Quis major igitur fuerit ventus. Eo magis in partctra alteram juvabitur, ab alia retardabitur: Gagendus tammen , atque Aeademici Florentini contrarium omnino statuere; ventum sellicet neque iuvare, nequis impedire soni propagationem r verum obsarvationes a Derbamo, de ab aliis diligentissime inititutae dubium omne A melio tollunt . Rem oculis animadvertimus , si circulos aqueos in fluante aqua axeite.
dit: eadem quippe massa iaeris a diversis partit usi npulsa, agitata , & modi leata, singulis motibus
sese affecimodans m dificat ones omnes transmittit , ut alibi exposuimus , eum de motu disputavimus rhae dct eausa rasii luminosi eontrarii sese non imis pediunt . Id ipsum in aqueis cireulis observamus . Pluribus enim lapillis in diversa aquae puncta simulinei dentibus , eireuli l singulis eantris nati , dum ampliantur, sese mutuo secant , de in diversa tendunt, quin perturbentur. Sonum utique noctu, m. nibus silesntibus melius , quam interdiu sentimus .& audimus; id tamen non ex mutuo sonorum impedimento, & contrarietate provenit , sed ex eo ,
quod mentem pluribus interdiu distrahimus, quamao tu.
servationes eonficit sonus vo o. pedes Parismos singulis minutis sequnflis ne ter prop er, seu p des Lon dinenses tr a. σὶ in senus tamen ex observationi bus a se faliis no uerat, sonum singulis minutis sineundis conficere pedes Parisieases Iacio. η Α ceu
ratius sta) Privero. t. a. mop.
228쪽
seto AEROMETRIA OTatius, eredo, rem explorarunt Academiet Florentini, qu rum tentaminibus compertum est , sonum minuto secundo pedes Parisienses riso. percurrere ca), ac proinde singulis 4. minutis secundis milli re fere conficere: interrum enim milliare quinque pedum Parisinorum millibus constans inter quatuor minuta secunda, & I9. tertia percurret. Hanc Florentinorum observationem i, & positionem experimentis conformem deprehendit Deνbam tb , & multi communiter aliis praelarunt. Observationibus et iam exploratum habemus , sonum intensum , aut remissum, sortem , aut debilem in principio , aut in fine diffusionis , prope.corpus sonorum , aut in quaeumque ab illo distantia eandem habere velocitatρm. Comperta autem soni velocitate, nullo nepotio sonori eorporis distantiam calculo dignosce mus ; si tempus, seu minuta secunda ab edito somno usquμ dum ad nos perveniat interfluxa numeremus, & singulis minutis secundis arso. pedes tribuamus . Eo pacto fulguris , seu procellosae nubis dissantiam facile comperimus ; tempus enim inter visum fulgur, & auditum sonum ope horologii numera Um, V. p. s. minuta secunda, per I so. mul
tiplicas productum ro4 o pedes, seu duo milliaria , Ν 4 o. pedes sunt nubis ab observatore distantia . Cum arteriae hominis sani pulsationes minutis secundis fere sint aequales; Parum Ope numerari te pus potest . Sonus ultra dueenta millia passuum a1Onoro numerata non dissundituri AI 6. At, inquis, qui fieri potest', ut soni vehementis, aut debilis, prope sonorum corpus, aut in quaeumque ab illo distantia eadem semper sit cel ritas ; cum in primis circumstantiis majores proculdubio, & vehρmentiores sint oscillationes λ Rese pondeo. Eiusdem penduli oscillationes, quam tum.
Vis maiores, aut minores sint, eodem tempore ab
solvi, ut in Statica Physica demonstravimus cum oscillationes in i tu, & reditu consistant; major qui
229쪽
dem , & intensior fit motus , non tamen celerior illius diffusio ob earum magnitudinem ἱ Uno ver bo aeris partes, quae per majus spatium , aut a eum a sonoro corpore recedendo , & sonum prom vendo, oscillant, per majus etiam spatium , & arcum versus sonorum corpus, sonum . veluti retra hendo, redeunt. 37. Secunda dissicultas, quae est in praesenti amgumento celebris, atque penitiorem soni proprietatem, & natuetam tangit , ad praecipuum hoc caput potissimum reducitur: Soni majores, & vehementiores multo majores habent vires , longeque ven mentius aures teriunt, quam si parvi , aut debili res ex illant 2 idemque etiam sonus a corpore sono Io, hoc est, a suomet principio , causa, di centro ad ultimum usque terminum , ubi penitus evane-icit, sensim debilitatur, atque languescit: si ergo omnes loni sunt aeris tremores , atque Oscillationes, hoc est , aeris motus ἰ majori sane velocitate aerem moveri opus est , dum magno , quam dum pasVo, excitatur , atque trinsmittit sonum: ut eis sim ex Dynami ea , & virium motricium theoriaeonstat, ut eadem materia, hoc est, aer vehementiori ictu aures nostras pereellat, majori velocitate in aures deserri necesse est eκ ipsa igitur natura impa li ictus , atque virium theoria conliare videtur, velocius vehementem, quam debilem lonum propagari debere. Resp. Ut clatius & di meultatemst rei ponsionem exponam , rem altius repetamus . Vel ictus in obstaculum impressus , a corpore permotum localem translativum delato provenit, vel potius a materia tremento ἰ & oscillante , atque oscillationes, tremoremque Rum succellive in aliam materiam transmittente et primum in obviis corporum impactionibus passim visitur e secundum vero in corporibus compressis , partes suas expanden
tibus , quin eorpora ipsa locum mutent , observamus: In primo casu impossibile est , augeri letum ἁ vires ejusdem corporis, quin illius etiam velocistas augeatur : sunt' enim massa , ω velocitas duovirium Elemeniar viribus ergo augentibus, aliquod i sai-
230쪽
saltem ex eorum elementis augeri necessarium est is ergo eadem manet invariata corpDr s massa, maiori illius velocitate virium incrementa repetere visortet . In secundo casu non transfertur de loco ad locum materia , sed per materiam non transi tam transfertur oscillatio, di tremor: oscillatio autem & tremor duo necessario inelud lant , itum lc-I cet, S i editum et rius , reditusque mai r maj res.
itus reditusque minor minores oscillatii r.es emciunt:
hujusmodi autem itus, & reditus, si inaequales sint.
eadem velocitate tram mittunt ut , inaequales tamen
ictus imprimunt . Rem in exemplo scinis prcitus anal gi exponam lani duae aequale, series aequalium & se se tangentium globulorum elasticorum in lineis rectis ex hoc loco utque ad oppclitum murum taeentium z directionibus centralibus prinos ut Mulque se rei globos viribus valde inaequalibus fem' 'Damus: prima scilicet series ictu ut duo, secundas ut 6 percutiatur et primus utriusque ser ter globu, ex op ositis in percustio nix cen ratis direet One punctis eomprimitur, di clim planatur: quoniam lamen iunx qualiter elastici, eodem tempore tele restituum . atque sese rei tituendo lim ιlem in compressione se titutionem, seu oscillationem , ct tremorem lecuns dis, iecundi teritis usque ad ulli nos comunicant zictus in oppositum mistum ci eooem tempore apreis Iul. t , ct arit unus alterius triplus et hoc secundum est evidens: quia li globi sint perteeleel allici et tu eum reddent, quansum aecisiunt; ergo vires in primos impame, aa ulta mkν, inici ci ad murum inva Marae perveniunt ; Si veto imperis tam habeant elastici aiem , cum εαρο haec tu n omnibu1 11 milis . p oporti, naiit r i debili iantur Oicillationes in utraque serie ae luati: ergo in eadem rat one deveniunt ad muIum , atqua fuerum in prinna globoaimpaetae. ε