장음표시 사용
251쪽
longitudinum . In hoc enim casu chorda crassior , eum sit aeque densa , alque chorda tenuior , atqueose illabit, nisi longitudina differat: eκ sola igitur longitudine diversitas sonorum oriri potest. 67. Nonum: Si dc pondera, ct longitudines, &erassitudines ehorda um fini diversa ,:erunt soni in ratione composita ex directa ponderum, & longitu-dnum, ae crassitudinum inversis . Haec omnia nihil distieultatis habent; & partim immediate ab experientia , partim ab ipsa rationum natura in Geo. mettiae Elementis exposita deducuntur.
68. Ex triplici igitur hoe capite, pondere stili. eet, seu vi tendente, longitudine, di crastitudine
passunt chordae quaectimque attemperari in data qua eumque ratione , ut sonum quemcumque, & eonis sonantiam edant: v. g. duae e hordae possunt attemporari , & tendi ita ut in uni lano, in octava, in tertia, in quinta aut alia qnaeumque consonantia s nent, si chordarum longitudines, crais tudines, aut pondera, aut ratio ex iis composita , ea sit 8c statuatur, quam lonsonantia invenienda requirit . Id tamen jam supra attigimus. Interim animadvertare oportet, chordas aeque erassas divarsarum materiarum non esis ejuidem, aut aequalis tensiionis cap ces . Cum corpora ipsa, ex quibus fiunt , diveriam tenaei ratem , ductilitatem , diversisque ponderibus appensis rumpantur . Porro mulieorum instrumen. torum chordae ex animalium intestinis, aut e metallis fiunt; metalla autem ad rem hujusmodi apta, sunt aurum, argentum, aurichalcum . cuprum, fer tum . nam plumbum, stannum , mereurius non sum eorpora sonora . Relata autem corpora neque uiataeque sonora, neque ejusdem tensionis e3pδcia. ,
D. Ex tradita hactenus doctrina in mera aevo inera passim obvia facile intelliguntur, Θ explieantur . Omalum scilicet torumentorum, Ioni , reel mahea ιάσ
252쪽
t, NI bellisa, mel alterius cujuscumque generis , ex datis principiis explicantur. Quin immo omnes omniano Ioui, loquella, voces , planctus , clamores , cantus , sindor . stibilus, ει alii quicumque ab animantιbus,
aut inanimatis corporibus editι natura , vel arte geniti , secundum datas modo ebordarum proportiones generantur, ει explicantur. Ad id autem rite intelliingendum, sequentia animadvertenda sunt, primum s 3 quemcumque extra animam ahud non esse, aeris tremorem is vibrationes , ut 'use superius δε- monstravimus. Secandum: corpora quaecumque sonora, seu sonum edentia, ea propter sonum edere , quou aerem ad praedictos tremores, atque ost Pationes vel taminquam causae effectrices, vel tamquam rofrumenta de serminant. Tertium: Omnia autem corpora , sonum edentia , vel animantia int , vel inanimata , verae
causae, aut pura instrume ta filat . erus sunt indolis , partium texturae, divositionis, figurae, rigiditatis aut
ordinis , ut aerem semper ad aeterminatae darationis oscillationes eonstanter determinent , licet vibratιones modo majores, modo minores e crant. Etenim omnrum animantium voces sunt Instrumentorum ρneuma
rieorum, fistulae scilicet, sonus mult*lici ratione movit
catus , ut late prosequemur in Phoca Viventium. Num sus instrumenta omnia musica vel ebordarum pulsatione , vel flatu tantumodo Ionant: priora nihil aliud eo tinent , quam puram cbordarum rationem , ου Geo-νiami posteriora υero aerem non ope chordarum ad diversas undulationes determinant , sed vel ope linguataee Udam intra instrumentum oscillantis, vel oo ra Io Iummodo, quod aerem data eum velocitate per an. gusta foramina transire , ει transeuntem ad oscillationes certa ratione peragendas compellant. soni igitur euis iustumque generarao, a quocumque eomore fiat , ad laesemper reducitur , quod fit aerrs ad tremorem deter minatio . Iuaniam autem haee determinatio multi Gei ratione pro corporum diversitate fit , corpora quae ipsa pro varia eorum textura , duritie , aut figura . magis, veι minus, concitatius, aut lentius ινemune , Oseulantur, ει restituuntur; tota hinc sonorum , quotquot Pu natura generantur, diversitas pendet. E muti
eis pauca Iesummodo κἀνιnae gratia attingemus.
253쪽
es s. Primo: mrn onice, is ad consonantiam quam eumque in*oni possunt eorpora quaecumque sonora: v. t. si ex ferro, aut ligno ad sonum reddendum amo plures parus olin os ejusdem erassitudinis , diversa autem longiturinit parari eures ; eosque simul pu*es . senos babebis in ratione inversa longitudinum efflinis rvm eorum enim, tensio est omnino eadem tam ex ma
teris, erunt vibrationes, hoc est, soni in ratione long tudinum inversa. st ergo longitudines sint, ut a ad I . ut 3 ad a, ut 3 ad x oee. habebis diapason, diapente ete. De sonis loquimur secundum rationem gravis effaculi; parvitas, aut magnitudo , seu intensio aut re missio a magnitudine, non a brevitate oscillationis deis
me aut symili ratione eonstruitur triangulam fer reum ex tribus cylindris θνreis , instrumentum omni bus notissmum. PDνimi etiam cylindri ex quadam ar Iilla eoya diverse longitudinis parantur, ει ita in e dem stlano unus supra alium di*onuntur , ut aream trianguli constituant; longior enim Olindrus virem ba sis, brevissimus ad apicem 'onitur. Cum eo cylindror accessue pulsamus, a minimo v. g. ad longiorem pro
grediendo , ab aeutiori ad graviorem Iemper sonum
transimus. 347 r. seeundo. si plures ex eadem materia sonora , v. g. ferro construamus eisevus, eiusdem quidem eras rudinis, sed diveHarum diametrorum, eosque piabemux . μηos edent in ratione diametrorum , seu longitudinum severser diametri e uim sunt, ut per baeriae, hae a rem sunt longitudines in eireulum incurvatae , Me es , oblongae Iaminae in eireurum eonformate. Et hine ei tares periphaeriae ferreae, ebalibeae, O. possunt traco strui, ut pulsatae ad anisonum, in octava, aut tu
AElia quaeumque νatione sonent. me autem verum habet, quacumque ratisne eis Iares per*baeriae pulsentur, a periphaeria mimirum veνsus centrum , aut a sentroversus per*Mνiam. Et hine ad eoronas, or aera eam-paηa doctrinae ratio uos Ponte manu urit . Prius ea men planorum sonos breviter expendamus: quandoqur-dem a chordis, hoe est , a longitudinibus inrepimus , prial quam ad aera eampana, hae est, γποι aut olim
254쪽
rationem parumster attendemus.
47 2. Ut brevissimam hane eo onantiarum theoriam absolvamus, sequentem tabulam subjiciam , in quas supposito , quod ebordae habea ut eandem crassitem , oe reos oram exprimuntuν longitudines chordarum , via brationum numeri , easus , nomina , oe persectiones consonantiarum: Prius tamen adnotare opus est, fumdamentalem v cari illius ebordae sonum , quam puli mus , ut ad ejus sonum alias chordas attemperemus et ejusdem vero chordae nota nuneupatur clavis, seu Ha vis nota a
333 tertia minor . ιNerfectas . q. s
I a octa Da . perfecta 73. Tabulae usum exemplo edistemus: quaeramus ratis-πυ , componunt quartam ἰ prima numerorum cst lumna indieat , eboνώνam longitudines debere esse , ut Α σή 3 : Secunda longiorem 3 , breurorem 6 vibrati . moe eodem tempore edere . Tertia casum taeerdere intertiis quibuscumque chordae fundamenta θs vibrati nibus. Quarta I 3ι vibrationes a Gorda in quarta I Maro eat, dum illius fundamentaliι centum producri . Quinta eandem eδονdam aequales ρartes habere 7IO , ex iis , quarum mille cantiner fundamentalrs o sexta no men consonantiae ; Semima consona atram esse impersse iam .s74. Non salum ebordae , sed etiam aliorum eorρε-rum parteι, tuastrum quorumcumque , atque anima. tium
255쪽
rium fibrae peraliarem , multiplirem , ε' diversam h beat tensionem, ungitudinem , er eras tem p unde ne res ario fiet, ut di ν sortim animalium , lignorum, est
aliorum comorum fibrae, er partes σῶ multiplices, variasque eonsonantias, tonos, Θ bonorum gradus sint ae- temperatae: ejusdem in I. eomoris fibrae eum una eborisaea Duabunt in octava, eum alia eruut unisonae, eum
hae in quinta esηbomabant, ab illa semper insonabunt'. Experieuria autem eoueertam est , quod, ehorda supraeitharam percussa, s sonante , etiam alia ebor upra aliam e baram prope postisam, licet non pereussa, astillet, er 'net. vel ad uni sonum , vel in e ctava', in quinta Ge. si ad uni sonum , in quinta, is qua ta ere. eum priori chorda fit attemperara : Sonus quia iam non nisi aegre pereipitur; eum sit tenuismus , ereum sono ab alia eboris edito eonfundatur vibrati nes tamen animadvertuntur, ut facto periculo obserevavit Pater Lana a . 7 φ. Hine igitur es, quod γ pluribus aliquando eoin porthus v. g. scamnis in eadem eamera dispositis , sed ex diυi se materia constructis. ad unum quidem sonum alia contremiscant quiescentibus aliis , mutataeo οπ-rya, bubfustent, quae prius quiescebant , quies eant Vero contremiscentia,
SONUS FEBRIS, ET ALIORUM MALORUM REMEDIU Μ.
se Ex tradita hactenus soni theoria , chorda rumque actione in alias ehordas, aut eorpora, quo rum fibrae ad vulso nam v. e. sonent , intelligemus etiam quo mechanismo instrumentorum lonus , 'de concentus homines non umquam vel Invitos n. admotum, ad saltum, ad choreas in eitet, cte compellat, eoque pacto non ut Ii malo emtax uuaeratur rin
medium. Ex subjectis exemplis, & aliis quam piu rimis, quae afferri possent; res ad evidentiam pate bit . ego quidem Deile eredo , plurimas em a 'ri
256쪽
tudines, quarum remedium, vel unteum , vel emcacius a nova hae musicali modie ina laeulta sana, di vix hueusque nota peti debeat. 77. Primo notissimum est, de milIe experimentis probatum . quod de Tarentina lueertula , vulgo
Tarantula, plurimi oeulati te stes tradunt et sunt Tatarautulae Longiuscula quaedam Lueertulae , octo podi-hus, totidemque oeulis instructae, quas prope Taras eum tunde nomen aeeo perunt , & per toram Cain Iabriam , atque Apuliam magno numero invenium ture incautos messores, pastoras , aut alios , quos possunt , mordant ἱ mordendo venenum communi. cant . morsum acutissimus dolor , dolorem aulam
subsequitur animi deliquium; respiratio sit paulatim difficilis, arteriae pulsus languescit, visio , cogniti. , motus sensim etiam deperduntur, de . nisi praesunt neum aliquod quaeratur remedium, diam obit, quem
38. Una laethali malo emeax remedium adhibat
Musiea, fortuit; casus, ut fere semper aeeidit , i ventum. Cum aegrotus mentis jam impos, omnique motu amisso supra lectam iacet , fidicen arrepta lyra varios tentando quaerit Ac experitur concentus . usque dum ad eum deveniat , quo incento , qui mortuo similis jaeebat, primo paulatim movere in-eipit digitos, exinde manus, bra hia, crura , caput ad coneentum ignorans agitat. Caput attollit, as sargit , ε lecto exilit, ad modos seeundum auditam eonsonantiam saltat, mentis semper inscius: vis sal tandi paulatim saltu ipso intenditur e tenet cancem tus, de saltus per duas 3 , ε , de ε aliquando horas continuas, quibus transactis, ut aegroti viribus , &spirituum amissioni consulatur , intermittitu concentus per aliquot horas. quibus lecto iterum ae-modatur, Ac iaeet aegrotus, ut eadem iterum re setatur seaena: Haee vero per et aut 3 dies continuatur, in quorum decursu aegrotus vires paulatim , membrorum agilitatem, sensus, & cognitionam aequirit . de post praedictos dies in pristinam valetudiis
nam restituitur. Porro goncentus , dc tonus aegroti
fibris eonsonans, fibras , de musculos ad untionum
tensos ad motum similem impellit , mystuli simili
257쪽
PHTx Ica , a49ter hominem e motum violentum sequitur asitatio . sane uinis, vasorum ampliatio, humorum , dc spirituum ei reelatio, sudor, venenique tandem , quod sanguinem coagulaverat, motum impediverat, , evin
79. In ni storia otiam Aea demiae legimus , musteum quemdam post eontinuam dierum aliquot sebrem in vehemens, de furiolum delirium incidisse.& post tertium eontinuati similiter delirii diem . vella se instrumentorum . & vocum coneentum au .dire signifieasse e vix ad eoueentum sonare instru- .menta caepere; cum remittit furor , oculis, ct vul tui serenitas rostituitur , eonvulsiones cessant , dc prae gaudio laehrimatur. Quamdiu tonebat neen . tus, nulIa in homine febris, aut ex praedictis ei Θstibus alius; quam primum varo musici, de instrumenta silebant; in pristin utri furoris , dc aegritudinis statum reeidebat: quare continuata per octo dies Musica hominem priori valetudini restituit. Λlium per omnia sere similem eventum in eadam hisso. ria legimus . nisi quod in seeundo instrumentorum deentus post laetitiam, de motus somnum induxit lamnam subsecuta sanitas cb .
Io. omnia supradicta eommunibus Physi eae legi bus, de traditae hactenus soni naturae, atque mecha uismo consormia sunt. Quin inimo non dissiello est concipere , t licet disseillimum rem ipsam assequi quo pacto sonus non solum amissam sanitatem res tituat , sed morbos etiam , de languores indueall , animi passiones excitat, ex e latos sedat , in imores innuat, eosque aut corrigat, aut corrumpat. Postre sal inst. Aea d. x O7. p. να b) ni Ae ad. 33.3. p. -
258쪽
sso AEROMETRIAma his duo posse a sono fieri antiquis Graeelae Phi-Iosophis, di legislatoribus notum erat , cum nem nem lateat Platonem, Ac Lycurgum peeuliaribus legibus cavisse , ne peculiares quidam . quos indieahant, soni in institutis a se Ra publicis , aut conee pia Rerum publiearum forma admitterentur , ut nullum indo in mores erearetur periculum . Abantiquis etiam traditum Iegimus , Alexandrum Magnum pulsato instrum anto ita ad iram concitari , ut gladium e vagina edueerex in adstantes rui
turus enmdem deinde quod majus est in animi
motum alio sono, carmine, taut instrumento composuisse . Uadem ego me postremas hujusee rei
veritatis non interponam: eam tamen neque imporusibilem, neque captu dissicilem esse contendo. 48r. Circa haec omnia ratio ima, & experientia docet, pulsatam, de sonantem chordam oscillari, &vibrationes edere , hujusmodi oseillationes circuminam hienti aeri communieari, & alias prorsus si miles in illo emeere; ab tremente, & oscillante aere, in
circumstantia eorpora , v. g. corpus humanum eas dem vibrationes transmitti . eaque corpora, fi eo rum fibrae, aut partes cum pulsata chorda, aut a. ceptis vibrationibus eo a sonent, ad similem trem rem, de oscillationum speetem determinari, ut supra exemplo cytharae , pluribusqua aliis demonstravimus et Humores etiam , puta aquam , aut aliumquemeumque liquorem, multoties a corpore agitari, in tremorem, & crispationem agi eertum omnino est : cum praeter raclonem , id etiam experiantia eonfirment. Si enim in vitreum poculum aquam vis
g. infundas , postea vero eiusdem poeuli labra mani hus fortiter astrices ; crispationem , & vibrationes ejus soni , quem poeulum edidarit, proprias , in
aquae superficia observab s. 8a. Vibrationes soni ea tantum aristari, is agi- eari compellent, quorum partes cum pulsata ehor dx consonent , alia autem fluida, omnino dissona , post primam tremorem ut plurimum qui ascent . Tandem vibrationes soni vel per aerem , vel per
continuum corpus transmittuntur , ct communi antur. Soni proinde , quam audimus , oscillatio res,
259쪽
Ac tremor ad intimas etiam nostri. corporis partes dupliei potissimum ratione pervenire potest, primo.& praecipue per aerem, dc nervum auditorium usque ad serobrum , a cerebro autem per ortos inde nervos, & ad omnes corporis partes derivatos transmittuntur ἰ seeundo etiam i mediate por agitatio
nem, & vim in externis corporis parti Lus impres sam, & inde per solidas Ac concussas jam corporum partes ad intimos usquct humores transeuat. 83. Haec omnia, Ac quae jam subjungam, vix in. telligi possunt , quin prius ea legantur, quae in Phrasea Viventium do humani corporis Anatome , dc humanarum passionum natura , & causis dicuntur ἐHisca autem positis, necessario consequitur , ehor .darum, seu instrumentorum sonis , seu vibrationibus humanorum corporum, nervorum , dc muscul rum fibras, immo de humores ad cisporum tem Pera menta Dectam es concuti. & commoveri r ab ρctio ne, dc commotione musculorum, nervorum, hum
tum, & spirituum physice dependent naturales, licani males hominis functionas, passiones,& effsAusea peculiaribus etiam humorum , spirituum, & nervo um temper amanto, & actionibus , motu , dc s axuvaletudo, morbi, dc mille id ganus alia dependent; si ergo sonis ad motum eoneitari ri possunt humores nervi, musculi, spiri tus, a quorum excitatione humani corporis , dc animi affiniones physice conse-luuntur, mam sessu in e st. sonis etiam ipsas mer paseones animi, aut corporis, puta iram , tristitiam , laetitiam, morbum, valetudinem excitari posse, Rutcomponi.
48 . G naralia tamen hae e sunt , ad paeuliaria a iqua defcctddam iis, ex quibus omnia farile intolli. gentur. Infiniti pene sunt homines temper amans
biliosi , & iraeundi , qui passim de levit ima etiam
causa excandescunt: hii iusmodi hominum ira , dc rabies ex bilio P, de mordacis humoris copia actio ne, & mxrsu enascitur: hie enim humor aeutis cuspidibus fibras aeritor mordando, atque mossu suo vexando, iram in animo, rabiem, .ct furorem 2xei tat ab naturale illud comereium , quod inter ani
m8m, de corpus latareedit : iam biliosus illo ho
260쪽
mor certam , & determinatam habet partium indolem, naturam, tensionem, & texturam, ita ut cum dato quodam sono consen et , a caeteris vero dillanet ut sup ll non solum de liquoribu , verum de omnibus aliis corporibus Hiκimu qt da ergo Quod vel casu , vel lyristes peritia illum sonum edant musi ea instrumenta . cui bili sus hominis auis dientis humor consonet , ae proinde ad motum , tremorem, & eri spationem de s rminetur e si ergo musicus instrumenta pulset, ad lantem hominem ad iram, furorem, & rabiem commovebit . Quod si deinde alius edatur sonus, chordae, aut instrumenta pulsent r. eoqne eonsonantia quaeratur , cui biis Itosus humor, ejusque partes dissonae plane existant . commotae, & agitatae hinnoris partes contrariis vi. hrationibus acta', sistent , om namque motum , tre morem, & erispationem amittente sedato igitur bilios , & mordaci humore, a cujus motu, perturba tione . & agitatione hominis rabies eκe tabatur , pri-
sina de ori, & animo tranquillitas restitui debet. 48s. Simili ratione medio muli eorum instrumenis torum sono, variisque coneentibus, seu earminibus diversi in nobis animi auctus , atque passiones ex citantur: sunt soni , qui maestum animum mirifie recreant, subluvant, atque ad laetitiam , & alaeritatem addueunt; sunt etiam, qui opposita omnia in nobis excitant, & ingenerant, laehrymas scilicet . planctum, malancholiami sunt , quibus auditis, veluti sponte, atque natura duee ad saltum , ad ch
reas, ad ea ritus ellcitamur, & imoellimur; sono etiniam martialis furor non modo militibus , sed ipsis
etiam equis ex itatur, cum omni ex paris medio in campo ad arma canunt tuba , AE tympana. Haec stilicet omnia, hi motus, affectiones, passiones, quas in nobis te in per experimur , physice a proprio cujusqua nostrum temperamento, a causis phymfieis, & machanicis dependent; ex peculiari hum rum temperie naaeitur , quod unus st- ira eundus , alter mansuetus, .hic ad venerem, illa ad arma genio magis feratus . Cum ergo ab peculiari nervorum, fibrarum, spirituum , & humorum mechani semo, statu, actionibus humanae Passionea excitentur,