장음표시 사용
311쪽
invisem divise, ει continuum habeant motum, aut maximam ad motum facilitatem; Iacilius ignem admittunt, effulaus actioni eerunt, quam solida. Illud ins μν in isqvescentibus 'Isis, metallis praecipue observatam eii , cum ad liquorem reducuntur, vehementio fimo une aut ealore adbuc non flagrare . sed eum ρο- flea recipere eum jam solata ebulliunt. Ut enim lique- stant corpora, satis est, ut era fores eorum partes Ast invieem separentur, oe moveantur; vehementiori uitur igne conflagrabunt, eum post fullonem minutiss- mos etiam poros uηrs subeat, er minutissimas parti
I corpora ignita, ut plurimum in vaeuo Boteano pota facilius, oe brevius ignem amittunt, quam in aere, aliud tamen in ferro visitur. Cum enim nulla fiead egrediendum exterior resistentia; brevius in vacuoduspantur igneae particulae'. alia esiam sunt, quae , si
ignita ebNora eircumambiant, unem S ealorem velut retinent, o diutius conservant; alia extrabere, aut sal rem eum conservare non videntur; primi generis juηe
Iana, pelles animalium, capilli, er molira alia eis. pora et secundi vero aqua, aer , vinum, aut liquores alii ; priora serticet, utpute minus densa, minore etiam ignem, aut ealorem, seu motum in se reelaiunt, quam 'secunda , quae ob majorem densitarem , ω σμtiorem partium figurationem intestino motui sunt a
priora ara Hine est, quod flamma quaeeumque in recipiente
inclusa , quamprimum aer extrabitur , extinguatur partes enim flammae digi antur, neque aliae in earum locum a corρore elevantur; cum aeν, qui eas compria mendo elevat, desideretur. a' . summa hyberno temopore ardentior, quam aestivo dest ebenditur ; erassor enim circumflans aer Bbernus partium dissipationem
mVis impedit, igneas partes arctius et iligit , ω eolis.ctas retinet ἰ unde Debementior flamma.
312쪽
et θηis multiplieiter producituri primo ignis , puta. famma ignem producit, subjectum ibi pabulum d
pascens, quatenus sollicet igneas partes in pabulo M.tentes excitat, solvu , o movet, insimulque eontinua particularum impulbone adjuncti corporiι partes fimribter concitat, eo, quem Iustra diximus, modo: Carceres enim rumpendo elementaris lanis eνumpit, oe ardenti aluuitur; partes vero corporis mixti concitando, araque motum iis vorticosum, evansivum, o vibrato rium impertiendo, ignis impurus ,seu mixtus reneratur aQ. Percusone , ea scilicet, qua duo corpora fro. aelastica, hi duae silices, vel chalabs, o lapis, aut alia hujusmodi Iese vehementer ita percutiant, ut igneas
partes int a corpora implicatas excutiant: vel eum communicent motum vibνάtorium, intestinum , perturbarum,
in quo unis actionem consistere diximus. χ' , Rasione: duo Icilicet corpora dura v. g. duo Iigna sicea laurina, hederacea, aut similia alia quamplurima mutuo , o fortiter sese radenda , ignem exei tant, Iramillas cmittunt, ea, quam modo diximus , να-tione r hujusmodi phaenomenon in curruum celeriter tractorum axibus observare quiIque potest. Ignis etiam in calce viva aquae σθeosne excitatur, ει incenditur; dum enim ope ardeatisti mi ignis lapidea calcinoatur particulae igneae per omnes Iapidum poros penetrant, eorum nexua rumpunt, novas sibi vias, porri , rereptacula parant, ιbique delitescunt; extracta in frigidio Fem acrem calce , ternoque figore exterioribus su-ρ'ficiebus conde atis, occissisque preis, tandiu latest ignis , quoad aspersa aqua toros iterum adaperiae , in celluc. ι Iebe in avet, ruptisque carceribus violenteν - νιmpat, ut nativam ast quatur ιibertatem , eoque vi Lato inpetu concretam la idem durumpit, 2 is stam
313쪽
potui : Erat ustoria Decuta in id adbiberentur; eam
oraque maxime combustibilia, ut pulvis Drius, eorum foco intra vacuum disponerentur. Deficiente Icilicet a re , qui corpus est rimat, ejus partes retineat , ω disenari non permittat, non elevantur particulae ; ef quae elevantur , pondere statim νelabuntur Θ hine ininae Hlperguntur. Aer igitur excitando , servandoque inani neeessarius est: st igitur a Deo, ubi eandela est, D trabas aerem; extinevitur eandela: is stilicet a flamma repulsus, minusque inde Iubjectum fammae ethcha um premens, olei particulas divisas, calefactas, Cr e Iore jam rarefactar later aliter premis; particulae late raliter striae sursum peν Abebnium, quas per tubulorum capillarium fastieulum elevantur, oe in pereuntis stam. mae locum saceedunt: ad hujusmodi igitur elevationemnestellarisi est aer.
γε Multiplex etiam est ignem extinguendi modus ex . pabuli defectar au . aeris extractione , ut Iastra diximus: 30 . aquae, aut alterius liquoris ineombustibilis asperpone: ψ . violenta, ex nimia aeris pressone: 30 . perventum violenteν afflantem. Primus , oe fecundas ex tinguendi modus e tu faciles sunt. Aqua aspersa ignem extinguit, quia per apertos inflammati corporis poros ubere ingrediens unearum partisularum morum impe
ait , defruit , in sese transfert, ef rarefacta in fumos
abit. Attamen si ignis fit admodum vebemens; aqv injectione fit ardentior r eum enim v bementissmum particularum motum destruere fatis uon st; earam diseuationem unie8 impedit, quo uno vehementius ard scit ignis. Eine fabri ferrarii ardeates earbones aqua aspergunt, ut Debementius ardeant. 77 Nimia, ef violenta aeris presseae mutua ignea rum partieularum divi fio, seu potius separatio ad motum neeessaria impeditur: non data autem sese movea in libertate, nulla. est ignis. Ventus tandem afflans pabuli partieulas alendo igni neeessarias, et jam aptardilaesiit, et secum defert, unde pabuli infectu extin guttur Uuis . si tamen itura vehementer ardeat; i
que habeat stabulum, eu ius partes non facile disturba-Moat. Phil. Tom. VI. V . ri
314쪽
νi. oe removeri possint; vento afflante magis inread rur , oe violentius ard t ; forti is enim εν magis rario de mo' ηιur igneae 'artes. Hine si a stante vento fantincendia; majori eum di .ultate . oe perrculo extin
tinde soli s a fabris f rear is , oe ab aliis adhibenur, Ianguentes Prunae extus eantur, ventutque incenaris p νi usus. alia etiam studa nimium agitata , etsi sint parum densa, quem tu i 'us excita it , ω augent; id misitur in aeol ira A l Fi e: to. vitreo scilicet piro, interius vacuo, oe e evaci alvo Λ is gracile, olonum eolium R desinente: aqua enim intra inobriam prae eatore in vaporem Persa, per gracile, o anetistissimum eoltum in frigidam aquam ι missum rapide tardiaerens, aquam calefacit, et fervere euit. y suod de fata mandris tradiderunt veteres , eas fetheet is ignem eo jectas , illicque diutissime po tas, omnem illius fisaeiam eluae re eique resistere ab omni periculo immunes, falsum prorsus est ire t enim aliquantulum resistant . raudem erammtur , edi in ignis pabulum redunt a 3. Id unum, tuquit Dominus Stenon hin, auctore Domino Corvini teste oculato, certum est, Ialamandram medio in igne auas horas citra ρ riculum stetisse ἰ quodam eurm , quem ex Ide ejiciebat. Bamore circumstofitos carbones accensos extinguebat; Arerumque Iubinde accenμs iterum eFtinguebat.
go lauis vr Uus aquam aut alios liquores eoru nentibus suπottus, seu aliter anticatus fervoνem in iis excitat. Hoc autem ex tristet ea iter primo partieti Iae igneae mobitissimae vasis poros adaperiunt, ingrediti ruν , in liquorem sese insinu int inferroresque inius par res sursum ρropellunt, aeum in earum locum fuρerioνes, magis condensatae proprio pondere relabuntur , ut simian ratione a cendant. 2 . laneae t quorum sarticulae in
315쪽
asteadunt, alias inferius detrudunι. 3' . Id trium mparte, aliquando saltem , inciunt aere de particulae , quis,as omnia surda impraegnantur. Ii Obsertiatione dignum est: r' . aliqua esse metalla, quae licet fundantur, numquam tamen fervent, quod peculiari ρανιium texturae referendum est; non tamen gravitati; cum mercvνitis iis grauior ferveat. 2 γ. Me talia, o alia lique'entia eorpora non maiorem tum habere calorem, cum ab igne funduntur, sed quaris
ferveat. Ignis stilicet, qui ad eorum fusionem Iufficit, fervori satis non est ; ad primum enim sensibiliores
corporis partes dissolvere, es perturbate movere Ius.cit; ad secundum autem mixutiores etiam particulas dividere, Θ violentius movere opus est.
a Iustνa diximus, terrestres ignes, stammas, earinbones esse inter se viribus, intensione, activitate inaeis qualear quo de capite aliquae flammae eorpora, astrum alias igni alendo pabulum, non depascunt, aut accen-δεηt ; eum agentes vires debeant esse ρνυortionales re Dratiae; et hine neque paleae accensae lignum, neque spiritus vini elbcbnium incendunt; eandela in Deris ex nullitur; viride etiam lignum debilem ignem extin guite addendum modo, nullum terrestrem ignem , quam-rumvis ardentismum, summam habere intensionem : Lon
Isime enim distat illius activitas ab ea inrensisne, quam hab.nt νadii solares in foco speculi ustorii ope collecti . δὲ Nam in speculo ustorio , magno potesanum , O affabre polito , ut Villetranum v. g. , quodcumque me ratium, aut semimetallum brevissme funditur, calcina tur, in Pitrum convertitur. Omnia combussibilia in istu oculi inflammantur: saxa omnia marmor, Ja is,
oreηa, silices sequestunt , oe vitris cantur. Muin immo ipse asbestus, io terrestri igne meombusibilis, in vitrum vertitur in foco . Iaisis, silices, arena , lateres vulgares, argilla , pumex, ossa animalium , ω alia ui ima ejusdem, aut diveo geneνis posita in foco it.
316쪽
redigitur, Θ postea liqu'seit: generatim vero nassam est corpus, quod in foeν non fundatur, at in cineresol ultra non eonuertatur, ut data opera, oe plurimis
experimentis obtervarunt Delagulieri , Tkhirnausen, Homberg, Harloe ker . Geostroy , Muschembraeh, ct alii. Illud prorsus m rabile in hujusmovi Deetilorum foeo, radios micet, qui ibr invicem aecurrentes , O in Deo interseeantes intolerabilem tuis ealorem, Θ ignem illies Uieiunt, in exigua δ foeo distantia, puta distrorum versus speculum , fi manu omneν excipiantur, mou reum latum modo eatorem in ea esseerer occursus Lg tur, er mutua radiorum impulFa immensam illam activitatem , quo notas naturae leges multum excedit, cere videtur.
84. Caloris nomine id desinamus , ex quo 'in nobis oritur pec aliaris illa sensatio , quam Oxperi mur, cum dicimus , calore aestuamus: Frigoris item nomine eam rem, qualissumque illa sit . intelligimus, qua peeuliaris in Sensorio, & inda in anima sensus emeitur, quamque peculiari vocabulo , δεμ resso , signi Mamus . In praedicto animi sensu , dc mentis idea positam esse frigoris , ct caloris naturam assirmavit Cartesus eum diseipulorum plurimis ἔquorum judieio calor, & frigus nihil essent in rebus, nisi homines, & animalia existerent, qui eas in se affectiones, & sensationes experirentur. Distinguenda tamen est ealotis , & trigoris sensatio, seu animi pereepth ab exteriori illo & materiali principio, & eausa ejusmcidi sensationis effecti.
317쪽
tempore est ealida , Θ frigida relate ad invers
homines, immo ct respectu ejusdem . Dextram et utrantvem. et finistram intra aquam ealidam aliqua,tis per detentas , o fimul eductas in eandem aquam e
pidam imitter dextra quidem calidam , frigidam ID aura deprehendes. Similiter, qui Θ ealina , ει interiori camera ab externo aere libera in aliud eoaelave, quod are Bberno , aut nocturno tempore utrimque per meat, egreditur , frigidum in octo conclavi aerem
experitur, calidum autem , qui redieas ab agro βρυ domum recipit. Ita in mille aliis.
t s. Calor igitur , de frigus externa sunt quid relativum . non absolutum d eum ab actuaIi sensorii temperamento, & statu pendeat , ut calidum , aut frigidum vocetur eorpus. Sie Lusitatrum elima , dcaerem incolis hyberno tempore frigidum , Germanus homo, aut alus Λrcti eo polo viciator. durissimo gelu, & rigidae stationi assuetus , calidum Pro nunei abit, & experietur . In apposito de aqua tepida examplo , id corpus reputatur , Ac est calidum respectu dexterae; quia minorem , atque illa, habe calorem: frigidum respectu sinistrae ; quia minori . quam illa, calore praeditum est. Fortasse nullum estia terra eorpus omni calore , aut frigore destitutum ; sed de hoe iterum pollea . Circa caloram tria, vel etiam quatuor distinguenda potissimum existimor calor in anima, seu ea loris sensus; calor in corpore animato , seu causa immediata caloris in anima; calor absolute in eorporibus quibuscumque, quin ulla in iis consideretur relatio ἰad aulamata . De hoc igitur primum loquamur .
318쪽
87. Eadem est materia , Θ natura eatoris , atqlle ignis: consequenter igitur ad ea, quae bactenus de igne diximus, consistit ealor vel in Elemeηtaribus igneis particulis; vel in vibratoria, atque tiresias insensibilium , of beterogenearum particularum comorum mo
ru . Est dicere: Calor est ignis moIrratas, oe in gra- an vatis remisso; ignis est intens mus calor i ab in-rensissima enim igne ad remissum usque oe vix Ierobntem rnnumeri pene intereedunt intensionis gradus, quorum discrimen in maiori, minorique particularum n mero, magnitudine, velocitate consistit e omnia autem haec a certo, oe mediocri ad summum usque intensionis gradum ignem eonstituunt e Infra eum gradum sunt ,
88. Probatur propositio. Ignis eui eumque pabulo applicatus, ea lorem prius, deinde ignem in eo producit, seu prius ealefacit, postea inflammat e cum igitur ignis vel ire perturbato insensibilium particularum motu , vel in materia quadam simpliei t rauissima , Ac versus omnes partes mobili consistat , nihilque aliud edicero possit, nisi similem pabuli particulis motum communieare, vel latentem intra ipsius partes primitivum ignem , simplieem scilicet materiam excitare , & se ipsam cireum quaque di fundere: consequens est, ut caloris etiam natura in praedicto insens bilium partieularum motu, vel in simplicis cujusdam materiae diffusione, & motu consistat ' 83. a' Iidem pene sunt ignis, & ealoris effectus, id ρm character & criterium; corpora enim uterquctealo facit, dividit, fundit , dilatat , eorum Partes a se invicem singuli avellunt. dimi pant, elevant &e. Inee aliud inter eos effectus intereedit discrimen , nisi quod sensibiliores sunt in igne, quam in calore: utriusque igitur eadem est natura. 30 Ignis sese per circumposita corpora diffundendo, & debilitando fit calor : calor etiam sese insi- eniter augens fit ignis , ut pluribus pallim axem. plis constat . Ignis igitur est intensus ealor , calor debi-
319쪽
Non sunt multiplieandae entitates absque necessitate . o Ienis est omnium terres rium corporum calidissimus: est autem per suam mei naturam calidus: perperam enim, dc prorsus ridicule alius opus es et calor, ut eali us esset ignis r calor igitur igitis est ipsem mst ignis; at eiusdem prorsus sunt naturae , dc rationis ignis , ac caeterorum corporum caloles , ut
so. Duplex igitur distingui potest ealor ut deipne tu pra diximus , primigenius scilicet , veluti elidimentaris , & actualis , seu sensi bilis: primus in exilissimis illis corpuseulis solidi stimis , maxime
mobilibus eonsistit , in quibus elementarem ignem eonsistere lupra diximus. Secundus in explicato hactenus insensibilium particularum motu, in quo , si vehemens sit , sensibilem ignem statuimus . Potest vero corpus primo esse praeditum , quia habeat s eundum: potest item habere secundum, licet primo eareat.. Primum visitur in aqua vitae , seu spiritu vini in gelu veis. , ut fit in regionibus maxime septemtrionalibus et in iis enim ita concretis copi
is igneae particulae latent , citra ullum tamen m tum , cum sint mutua partium catenationa , deplexibus impeditae: estque id corpus calidum in pom entia, seu virtualiter, ut terminis se holae utamur. Secundum in Asbello V. g., cinere , aut aliis ejus. modi eorporibus, quae ignem illum primitivum aut in se non continent, aut in illius alimentum cedere non possunt. Primum dicitur, di est corpus eatidum aleeundum vero ealefactum d quod si utrumque haheat calorem , ut vinum v. g. liquidum aut tepidum: de ea idum , ct calefactum apellatur.
. fr. Eodem modo emcitur, excitatur , auretur . latenditur, diminuitur, Ac extinguitur calor, atque ignis, servato Iantumodo intentionis , seu magnitu
320쪽
dinis diserimine r eorum enim eadem est natura', idem agendi, & sese diffundendi modus. Die ear S, ita esset , omnia terrestria eorpora essent alimen. m, dc pabulum ignis, sieut omnia caloris sunt a limentum; seu ignosce ent omnia , se ut omnia ca I fiunt; hoc tamen est falsum. Resp. nego dictum illud enim primum est inter calorem, & ignem d scrimen et ut corpora cale seant , id unum sumeit, plurimas scilicet particulas , vel ad ipsa corpor Aspectantes , vel intra eorum poros Iatentes intestino, perturbat , & vibratorio motu moveri r id autem in omnibus corporibus obtinet. Λttamen ueeorpora ignescant , ulterius requiritur, ut laxatis omnium, aut sera omnium sensibilium eorporis par. tieularum nexibus, ipsae ab se in v ieem solutae praedicto modo rapidissime moveantur: hoc autem non in omnibus corporibus emeere potest ignis , ob tenacissimum particularum in quibusdam eo oribus
sa. Calor non est qualitas absoluta in sensa P ripatetico, sed est substantia materialis, eorpus impenetrabile, aut substantiae modus , & affectio: Con stat ex supradietis. Si enim est idem cum igne , ninni seste liquet , ejus naturam in aliquo substantiali eos sistere. Seeundo. Iνsorum etiam Peripat lieorum sententia nullus est ealor fine perturbato intestino , & vibratorio insensibilium particularum motu . cum igitur praeter ejusmodi motum ab ad versariis admisium ad caloris affectus , & naturam explicandam aliud non sit necessarium ', Perperam qualitatem distinctam adstruere ulterius conantur .s . oppones: Si calor eonsisteret in perturbato , vibratorio, expansivo, & intestino minimarum paretieularum motu; omne sere eorpus fluidum essest calidum, licet enim fluiditas praedicto in motu ab lolute non consistat, magna tamen fluidorum pars eum habent insensibilium particularum motum .
Argumentum Cartesianis lolumodo objici potest , qui fluiditatem ab intestino particularum motu , M